Ilias parva (1604), Teil II: Griechisch-lateinische Periochen zu den 14 Büchern von
Quintus' Posthomerica
Gedicht Nr. 1 (Gr. / Lat.)
78–1251
ΙΛΙΑΣ ΜΙΚΡΑ
KLEINE ILIAS,Crit. (lat.)v. 1‒9: ΙΛΙΑΣ—Rhodomano H: ΙΛΙΑΣ Η ΚΑΛΟΥΜΕΝΗ ΜΙΚΡΑ, Hoc est: ILIAS PARVA LIBROS TRIGINTA OCTO COMPLEXA. CVM MAGNA ILIAS LIBROS VIGINTI
QVATVOR TANTVM contineat, & res saltem Graecorum & Troianorum anni decimi & postremi
belli Troiani vsque ad Hectorem interfectum recitet. Parua autem contrà etiam caeteras
res ab Hectore interfecto pertexat, vrbis euersionem graphicè depingat & reditum praeterea
Graecorum in patriam, euersa & destructa Troia cum caeteris adiungat, & multo longius,
quàm magna Ilias procedat. L2id estdas heißt3Singulorum Homeri et Cointi li-Zusammenfassungen der einzelnen Bü-4brorum Periochae,cher von Homer und Quintus,5quibus praecipuae res utriusque poëtae brevi-in denen die besonderen Geschehnisse aus beiden Dichtern kurz6ter et nervose Graeco-Latino carmi-und kraftvoll in einem griechisch-lateinischen Ge-7ne comprehendunturdicht zusammengefasst werden8avon9Laurentio RhodomanoLorenz Rhodoman(1)Anm.:(1)Dieser Titel steht in der Ausgabe von 1604 nur vor den Ilias-Periochen (Rhod. Il.parv.Hom. 1), gilt aber für das gesamte Werk. Daher ist er hier noch einmal den Quintus-Periochen
vorangestellt.78/791ΛΑΥΡΕΝΤΙΟΥ ΡΟΔΟΜΑΝΟΥLAURENTII RHODOMANIVon Lorenz RhodomansCrit. (gr.)v. 1‒3: ΛΑΥΡΕΝΤΙΟΥ—πρώτη] deest in LCrit. (lat.)v. 1‒3: LAURENTII—primum] deest in L2Περιοχῶν τῶν εἰς Κοΐντου Σμυρναίου ιδ βιβλίαXIV argumentorum in Cointi Smyrnaei XIV librosPeriochen zu den 14 Büchern von Quintus von Smyrna3ἡ πρώτη.primum (XXV)die erste(2)Anm.:(2)Eine Absetzung der Quintus- von den Ilias-Periochen fehlt in der Leipziger Fassung (L). Dort wird die Zählung mit XXV. bis
XXXVIII. fortgesetzt.1Ὡς δ’ Ἕκτωρ ὀλοὴν ἀπὸ πατρίδος αἶσαν ἀμύνων‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Hector ut occubuit, patriae dum cara tuetur‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡Nachdem aber Hektor, während er das verderbliche Schicksal von der Heimat abwehrte,Sim. (gr.)v. 1‒5: Ὡς—ἔμιμνον] de re cf. Q.S. 1,1‒42Πηλείδεω δεδάϊκτο βίῃ καὶ ἀεικέϊ μοίρῃ‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒moenia, magnanimi telo confossus Achillis‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡durch die Gewalt des Peliden [Achill] getötet und durch seinen schmählichen TodCrit. (gr.)Πειλείδεω LSim. (lat.)magnanimi … Achillis] cf. Ov. met. 13,298 (magnanimo … Achilli)3εἰς κονίην Τρῴων λαοσσόον ἤριπεν ἕρκος,‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡et simul occubuit magnae spes optima Troiae,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒die volkschützende Wehr der Troer in den Staub gefallen war,Crit. (gr.)Λαοσσόον H, cor. H c4
〈Troiani metu Achillis latitant intra muros.〉
δὴ τόθ’ ὑποτρομέοντες Ἀχιλλέος ἄσχετον αἰχμὴν‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Dardanidae latitant nec saevum tendere contra‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒da blieben sie [die Troer] aus Furcht vor Achills unaufhaltsamer Lanze
〈Die Trojaner verbergen sich aus Furcht vor Achill innerhalb der Mauern〉
(3)Crit. (gr.)ὑποτρομέοντες L: -τας HSim. (gr.) ἄσχετον αἰχμήν] de clausula cf. Q.S. 11,29 (ἔγχεος ἄσχετον αἰχμήν) et 9,252 (ἀσχέτου
αἰχμῆς)Sim. (lat.)nec ... tendere contra] ~ Verg. Aen. 9,795; Homer. 418 (nec tendere contra)Anm.:(3)Die zusammenfassenden Marginalien zu den Quintus-Periochen fehlen in der letzten Ausgabe
von 1604 (H). Dies ist umso auffälliger, als die Marginalien zu den Ilias-Periochen
in dieser Ausgabe sogar noch einmal in einem eigenen Index aufgeführt worden sind.
Über die Gründe, weshalb Rhodoman gerade für seine Quintus-Periochen in der zweiten
Ausgabe auf die Marginalien verzichtet hat, lässt sich nur spekulieren. Vielleicht
wollte er eine Doppelung zur eigentlichen Quintus-Edition vermeiden, in der wiederum
Marginalien sowohl zum griechischen Text als auch zu Rhodomans lateinischer Übersetzung
stehen. – Hier sind die Marginalien zum griechischen Text aus der Fassung von 1588
(L) jeweils in spitzen Klammern ergänzt.5
〈Penthesilaea Amazonum regina auxiliatum venit Troianis.〉
ἐν τείχεσσιν ἔμιμνον. Ἄρης δ’ ἐπὶ τοῖσιν ἀρήγειν‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒audent Pelidam. sceptrum sed Amazonas inter‒‒|‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡innerhalb der Mauern. Um ihnen jedoch zu helfen, schickte Ares
〈Penthesilea, die Königin der Amazonen, kommt den Trojanern zu Hilfe〉
6Πενθεσίλειαν ἴηλεν, Ἀμαζονίδων βασιλείην,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Penthesilea gerens validis stipata ministris‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Penthesileia, die Königin der Amazonen,7ἰφθίμην θύγατρα μετ’ ἀμφιπόλοισι κραταιαῖς.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒attulit auxilium: sic Mars pater ipse iubebat.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡seine kräftige Tochter zusammen mit ihren starken Dienerinnen.8ἡ δ’ ἀδινὸν φέρε χάρμα λιποσθενέεσσι πολίταις‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒mox nova concipiunt erecti gaudia cives‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒Heftige Freude brachte sie den kraftlosen BürgernCrit. (gr.)ἁδινὸν debuit secundum LSJ, sed Rhodomanus hanc vocem aspirare non soletΛ ποσθενέεσσι H, cor. H cSim. (gr.) λιποσθενέεσσι] adiectivum Nonnianum, vid. D. 14,101.336; 32,2529καὶ Τροίηςβασιλῆϊ δυσελπέος, ὅς μιν ἔτισε‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡mensque redit Priamo, fore enim sperabat, ut urbi‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒sowie dem König des verzweifelten Troja [Priamos], der sieSim. (gr.)v. 9‒13: ὅς μιν—σαώσειν] de re cf. Q.S. 1,91‒9510παντοίοις γεράεσσι καὶ ἤλπετο κῦδος ὀρέξειν‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒assereret decus et Danaos exscinderet armis.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒mit allerlei Geschenken ehrte und hoffte, dass sie11τειρομένοις λαοῖσι βίῃ κρατέουσαν Ἀχαιῶν.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒propterea summo dignatur honore puellam,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡den erschöpften Völkern Ruhm bringen werde, indem sie die Achaier mit Gewalt besiegt.Crit. (gr.)τειρομένοις L: τειρα- H12ἣ καὶ θαρσαλέως ὑπεδέξατο πάντα τελέσσειν,‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒quae promisit ei demens sese illico Graiis‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Sie versprach auch prahlerisch, alles zu vollenden,Sim. (lat.)illico] adverbium a poetis epicis aetatis classicae vitatum13Ἀργείους δαμάσειν καὶ κύδιμον ἄστυ σαώσειν.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒devictis miseros posituram in pristina Troas.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡die Argeier zu bezwingen und die ruhmvolle Stadt zu retten.Crit. (lat.)posituram Gärtner: -um H14δαίμων δ’ ἄλλα νόησεν ὑπ’ οἰωνοῖς καὶ ὀνείροις‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒sed fatis aliud visum, quae tristia coeptis‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒Doch das Schicksal (ein Daimon) hatte anderes im Sinn, indem es mit Vögeln und Träumen15φαίνων εὐχωλῆς στυγερὸν τέλος. ἡ μὲν ἄγουσα‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡prodigia obiiciunt: quibus haud absterrita virgo‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡einen fürchterlichen Ausgang ihres Prahlens zeigte. Als sieSim. (lat.)haud absterrita] cf. Ov. met. 6,45 (non territa virgo); Lucan. 8,649 (nullis absterrita fatis)16εἰς ἐνοπὴν Τρῷας καὶ Ἀμαζόνας ἀντιανείρας‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒duxit Amazonidum Troumque ad bella cohortes‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒die Troer und die männergleichen Amazonen in die Schlacht führte,Sim. (gr.) Ἀμαζόνας ἀντιανείρας] cf. eadem sede Hom. Il. 3,189; 6,18617
〈Virtus Penthesil[l]aeae.〉
κάββαλε πολλὰ κάρηνα καὶ ἐν πρώτοισι Ποδάρκην.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒obtruncatque acrem numerosa in strage Podarcen.‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒stürzte sie viele Häupter (der Griechen) nieder und unter den Ersten den Podarkes.
〈Penthesileas Tugend〉
Sim. (gr.)de morte Pordarcae cf. Q.S. 1,233‒24618Ἀργεῖοι δέ ἑ Κῆρα περιπτώσσοντες ἔφασκον,‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡Argivi trepidare feramque hanc dicere Parcam,‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒◡Die Argeier nannten sie aus großer Furcht die Kere [Todesgöttin],Crit. (gr.)δέ ἑ scripsi: δὲ ἑ LH c : δὲ ἡ H19ἣν Ζεὺς ὑβριστῇσιν ἐφώπλισε λοιγὸν ὀπάζειν.‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒quae Iovis imperio sceleratis funera densat.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡die Zeus gerüstet habe, um den Frevlern Verderben zu bringen.Sim. (lat.)funera densat] cf. Hor. carm. 1,28,16 (densentur funera)20Τρῷες δ’ εὐχετόωντο θρασύφρονος ἔργα γυναικὸς‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡mirantur Troës bellatricisque superbae‒‒|‒||‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒Die Troer aber rühmten die Taten der kühngesinnten FrauCrit. (gr.)εὐχειτόωντο H, cor. H c21πάμπαν ἀγασσάμενοι. Τρῳὰς δ’ ἐπὶ μῶλον ὁρώσας‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒virtutem iactant; belli quoque Troadas ipsas‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒in vollkommener Bewunderung. Und als die Troerinnen auf den Kampf blickten,Sim. (gr.)v. 21‒25: Τρῳὰς—κυδοιμούς] de Troadibus cf. Q.S. 1,403sq.436sq.449sq.469.47522ὁρμῆς ἀγχεμάχου λάβεν ἵμερος, ὄφρα καὶ αὐταὶ‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒inflammavit amor, dum bellica facta tuentur‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡ergriff sie Verlangen zum Angriff im Nahkampf, dass auch sie selbst23ἔργ’ ἀνδρῶν μεθέπωσι· καὶ ὃν κρήηναν ἐέλδωρ,‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒virginis armigerae, stolidis sed provida coeptis‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒die Werke der Männer verfolgten. Und sie hätten ihren Willen vollendet,Crit. (gr.)καὶ ἂν deliberat GärtnerSim. (gr.) κρήηναν ἐέλδωρ] cf. eadem sede Hom. Il. 1,41.504 (κρήηνον ἐ.) et al.24εἰ μὴ γηραλέη τὶς ἔχουσ’ ἐπὶ γήραϊ μῆτιν‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡una, cui seris prudentia venit ab annis,‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒wenn nicht eine alte Frau [Theano], die wegen ihres Alters Verstand besaß,Sim. (lat.)seris prudentia venit ab annis] ~ Ov. met. 6,29 (seris venit usus ab annis)80/8125ὀρνυμένας ἐπίνυσσε λιπεῖν ἄνδρεσσι κυδοιμούς.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒obstat, ut arma viris, quibus illa decora, relinquant.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒die Anstürmenden angestoßen hätte, die Schlachten den Männern zu überlassen.26
〈Penthesilaea Martis filia interficitur ab Achille.〉
ὀψὲ δὲ καὶ νήεσσιν ἐπιβρίσασαν Ἀχαιῶν‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒tandem cum siccas invaderet improba naves,‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Spät hielten die auch schon auf die Schiffe der Achaier niederstürzende Jungfrau
〈Penthesilea, die Tochter des Mars, wird von Achill getötet〉
27παρθένον Αἰακίδαιν μένος ἔσχεθεν ἀντιοώντοιν.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒non tulit Aeacidum vis mascula: protinus illi‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒die kräftigen zwei Aiakiden [Aias und Achill] auf, als sie ihr begegneten.28τὼ γὰρ ἀπολλυμέναις ἐπ’ Ἀμαζόσι μυρίον ἀνδρῶν‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒obtruncant socias et toto funera campo‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒Beide töteten zusätzlich zu den sterbenden Amazonen eine MengeSim. (lat.)funera campo] = Prop. 3,11,37; Sil. 4,21629πληθὺν ἐδῃώσαντο καὶ ἐμμεμαυῖαν Ἀχιλλεὺς‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒pugnantum cumulant reginamque arma cientem‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡zahlloser Männer, und Achill durchbohrte die anstürmende30ἵππῳ σὺν μεγάλῳ κρατερῶς διέπειρεν ἄνασσαν‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡cum forti truculentus equo confodit Achilles,‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Herrin zusammen mit deren großem Pferd auf kraftvolle Weise.31καὶ Δαναοῖς γένετ’ ἄλκαρ, ἀτὰρ Τρῴεσσιν ὀϊζύς.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Troiugenis autor cladis Danaisque salutis.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Und den Danaern ward er zum Schutz, doch den Troern zum Jammer.32
〈Martis indignatio caesa filia Penthesilaea.〉
λαοὶ δ’ ἐσκίδναντο ποτὶ πτόλιν. ἐκ δ’ ἄρ’ Ὀλύμπου‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒diffugit extemplo vulgus, sed vulnera caesae‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒Die Kriegsvölker verteilten sich in Richtung auf die Stadt. Vom Olymp aber
〈Mars’ Widerwille über die Ermordung seiner Tochter Penthesilea〉
Sim. (gr.)v. 32‒37: ἐκ δ’—ὑψιβρεμέτης] de re cf. Q.S. 676.689‒69133τισσόμενος φόνον αἰπὺν ἐϋπτολέμοιο θυγατρὸς‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡ulturus natae rabida et Mars percitus ira‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒stürmte Enyalios [Ares], um den jähen Mord an seiner kriegerischen Tochter zu rächen,Sim. (lat.)percitus ira]~Lucr. 5,399 (ira tum percitus acri)34θῦνεν Ἐνυάλιος καὶ μήδετο λοίγια τεύχειν‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒exiliit caelo: funestaque damna dedisset‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡und er beabsichtigte, SchlimmesCrit. (gr.)τεύχειν. H, interpunctionem del. H cCrit. (lat.)exiliit] i.e. exsiliit35Μυρμιδόνων λαοῖσι καὶ αὐτῷ ποιμένι λαῶν,‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒Myrmidonum populo saevoque infestus Achilli,‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒den Kriegsleuten der Myrmidonen und dem Hüter der Völker [Achilleus] selbst anzutun,36ἀλλά μιν ἐξετάραξε κεραυνοβόλοισιν ἐνιπαῖς‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒ni pater altitonans tumidum revocasset ab ira‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒doch der hochdonnernde Zeus brachte ihn mit blitzschleudernden DrohungenSim. (gr.) κεραυνοβόλοισιν] cf. E. Ba. 598; Mel. AP12,63,2 (Ζηνὸς ... πῦρ τὸ κεραυνοβόλον)Sim. (lat.)pater altitonans] = Cic. carm. frg. 11,3637
〈Eximia forma Penthesilaeae.〉
Ζεὺς ὑψιβρεμέτης. ὁ δὲ Πηλέος ὄμβριμος υἱὸς‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡tela trisulca movens; at enim Peleïus heros,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒in Verwirrung. Als der gewaltige Sohn des Peleus [Achilleus] aber
〈Penthesileas außergewöhnliche Schönheit〉
Sim. (gr.)v. 37‒41: de Achille Penthesileae mortuae amore capto cf. Q.S. 1,671‒674Sim. (lat.)tela trisulca] cf. Ov. am. 2,5,52Peleïus heros] = Stat. Ach. 1,55138κούρης παπταίνων φθιμένης περικαλλέα μορφήν,‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒dum videt eximiam prostratae in corpore formam,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡die äußerst schöne Gestalt des toten Mädchens sah,39οὕνεκεν ἀθανάτῃσιν ἀριζήλοισιν ἐῴκει,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒qua posset summis etiam certare deabus,‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡da sie den sehr beneidenswerten Göttinnen glich,40δέχνυτο Κύπριδος οἶστρον, ἑῷ δ’ ἐνὶ τείρετο θυμῷ,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒mox flammis ardet Veneris, mox paenitet aegrum,‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡empfing er den Stachel der Kypris [Aphrodite] und marterte sich in seinem Sinn,Crit. (gr.)ἐνι LH41ὡς ἄρα μὴ ζωῆς περιφείσατο καὶ λάβ’ ἄκοιτιν.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡quod non servatam thalamo sociarit amico.‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒da er ihr Leben nicht geschont und sie zur Gattin genommen hatte.Crit. (gr.)Ζωῆς H, cor. H c42
〈Thersites interficitur ab Achille.〉
τὸν δ’ αὖ Θερσίτης στυγεροῖς ἠνίπαπε μύθοις‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Thersites sed eum probris incessit amaris,‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Diesen aber tadelte wiederum Thersites mit abscheulichen Worten,
〈Thersites wird von Achill getötet〉
Sim. (gr.)v. 42‒48: de Thersita et eius morte cf. Q.S. 1,722.726‒728.734sq.742‒747 στυγεροῖς ἠνίπαπε μύθοις] cf. h.Bacch. 25 (στυγερῷ ἠ. μύθῳ); Il. 2,245 (Ulixes Thersiten vituperat: χαλεπῷ ἠ. μύθῳ) et al.Sim. (lat.)probris incessit amaris] Ov. trist. 3,11,31 (dictis incessis amaris)43χαίρων ἡρώεσσιν ἀναιδέα μῶμον ἀνάπτειν‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒cui studium culpare duces et carpere dictis,‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒da er sich freute, den Helden unverschämten Tadel anzuhängen,Sim. (gr.) μῶμον ἀνάπτειν] cf. eadem sede Hom. Od. 2,86 (ἐθέλοις δέ κε μῶμον ἀνάψειν) et al.44αὐτὸς ἄναλκις ἐὼν καὶ μέμψιος ἄξια κάμνων.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ipse vir ignavus vitioque obnoxius omni;‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒obschon er selbst wehrlos war und Tadelnswertes tat.45καί ῥα γυναιμανέειν τότ’ ἔφη μενεδήϊον ἄνδρα.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡et tunc foemineo iuvenem mollescere dixit‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Daher sagte er damals, dass der im Kampf ausharrende Mann jetzt weibertoll sei.46ὃς δὲ μάλ’ ἀσχαλόων ἐπ’ ὀνείδεσι χειρὶ πάταξε‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡intuitu, probri sed erat vir fortis iniqui‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Dieser aber war über die Schmach sehr zornig und schlug47λυγρὸν νεικεστῆρα καὶ ἐξετίναξεν ὄδοντας‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡impatiens pugnumque genis impegit et omnes‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒den elenden Streithammel mit seiner Hand und stieß ihm die ZähneSim. (gr.) νεικεστῆρα] cf. Hes. Op. 71648ἐκ κεφαλῆς, ψυχὴν δ’ ἐκ στήθεος οὐτιδανοῖο.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡excussit dentes: mens improba fugit ad umbras.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒aus seinem Gesicht und die Seele aus seiner nichtswürdiger Brust.Crit. (gr.)ψυχήνδ’ LSim. (lat.)ad umbras] = Verg. Aen. 4,25; 6,404 et al.49
〈Mortui Graecorum funerantur.〉
τῷ δ’ ἔπι Τυδείδης κεχολωμένος ἤρατο χεῖρας‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Tydides vero frendens hunc propter Achillem‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Dessentwegen erzürnt, erhob der Tydeussohn [Diomedes] die Hände
〈Die Toten der Griechen werden bestattet〉
(4)Crit. (gr.)κεχολωμένος L: κεχολώμενος HSim. (gr.)v. 49sq.: de re cf. Q.S. 1,767sq.775sq. ἤρατο χεῖρας] = Q.S. 1,775Anm.:(4)Im Gegensatz zum Wortlaut der Marginalie geht es im Text der Perioche eher um die
Bestattung der Troer als die der Griechen (V. 51f.) (Hinweis von Thomas Gärtner).
Bei Quintus wird allerdings auch von der Bestattung der Griechen gesprochen, so dass
die Marginalie in diesem Falle ergänzend aufzufassen wäre.50ἀντία Πηλείωνος, ἐρυκάκεον δέ μιν ἄλλοι.‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒aggressurus erat, sed non sivere Pelasgi.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒gegen den Peleussohn [Achill], die anderen aber hielten ihn zurück.51νεκροὺς δ’ αὖ Τρῴεσσι δόσαν ποτὶ τύμβον ἄγεσθαι‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒qui tunc oppressos violento in turbine Martis‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡Darauf gaben sie den Troern die Toten zur BestattungSim. (gr.)v. 51sq.: de re cf. Q.S. 1,783sq.804‒810Sim. (lat.)turbine Martis] = Sil. 2,4.55552ἕρδειν θ’, ὅσσ’ ἐπέοικεν ἐπὶ φθιμένοισι τελέσσαι.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒concessere suis, ut funera iusta pararent.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒und um alles zu tun, was sich für die Toten zu vollführen gebührt.Sim. (gr.)~ Q.S. 5,608 (ἔρδειν ὅσσα βροτοῖσιν ἐπὶ φθιμένοισιν ἔοικε)
Gedicht Nr. 2 (Gr. / Lat.)
1ΒII. (XXVI.)II (XXVI)1Τρῷες δ’ αὖ μετὰ πότμον Ἀρηϊάδος βασιλίσσης‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Ut sic oppetiit ductrix Mavortia, Teucri‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Nach dem Tod der von Ares stammenden Königin aberCrit. (gr.)βασιλείης L2πένθεϊ λευγαλέως καὶ δείματι πεπτηῶτες‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒‒|‒◡afflicti luctu consternatique pavore‒‒|‒||‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡rüsteten die von Trauer und Furcht elend gebeugten Troer wiederum82/833βουλὴν ἐντύνοντο· γέρων δ’ ἐν τοῖσι Θυμοίτης‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒consilium summis regni de rebus habebant.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒eine Beratung: Unter den Versammelten verkündete der Greis ThymoitesSim. (gr.)v. 3‒5: γέρων—λέλειπτο] de oratione Thymoetae senis cf. Q.S. 2,9‒11.23‒25Sim. (lat.)= Verg. Aen. 9,2274ἀμφὶ φυγῆς τινὰ μῆτιν ἀγειραμένοισι πίφασκεν,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡grandaevusque fugam tunc suasit inire Thymoetes,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒einen Plan über eine Flucht,Crit. (gr.)τινα possisἀγειρομένοισι L5οὕνεκεν οὐ σφίσιν ἄλκαρ ἐνὶ πτολέμοισι λέλειπτο.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡cum nil praesidii, cum nil opis affore cernant.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒da ihnen kein Schutz in den Schlachten geblieben war.Sim. (gr.)v. 5‒10: de Priami oratione cf. Q.S. 2,30‒32.38‒406ἀλλὰ πολυτλήτου Πριάμου κέαρ ἄλλα νόησεν.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡at diversa sedet misero sententia regi.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Doch das Herz des vielduldenden Priamos dachte anders.Sim. (lat.)sedet … sententia] cf. Verg. Aen. 7,611; Stat. Theb. 3,4917
〈Troiani caesa Penthesilaea inclusi intra urbem expectant adventum Aethiopum regis.〉
ἔννεπε δ’, ὡς φεύγοντας ἐπ’ αἴσχεσι πῆμα κιχάνει,‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒censet enim, cum sit fuga turpibus obvia damnis,‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Und er sagte, dass die Fliehenden zu der Schande (noch) Kummer ereilt,
〈Die Trojaner erwarten nach der Ermordung Penthesileias eingeschlossen in der Stadt
die Ankunft des Königs der Aithioper〉
8καὶ μίμνειν ἤνωγεν ἑκήλους ἔνδοθι πύργων,‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒ut se contineant intra sua moenia tuti,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒und er hieß sie ruhig innerhalb der Verteidigungstürme zu bleiben,9εἰσόκεν Αἰθιόπεσσι μετ’ ἀγχεμάχοισιν ἱκάνῃ‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Aethiopum donec validas in praelia turmas‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒bis zusammen mit dem im Nahkampf ausgezeichneten Aithiopern10Μέμνων, ὃν Τρῴεσσιν ἐπίρροθον ἔμμεν ἐώλπει.‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒adducat, sibi quem speret mox affore, Memnon.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒Memnon komme, der, wie er [Priamos] hoffte, für die Troer der Retter sei.11
〈Polydamas hortatur Troianos, ut Graecis reddant Helenam causam belli.〉
Πουλυδάμας δ’, ὃ μάλιστα σαοφροσύνῃσι κέκαστο,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡at qui consilio Troas praecelluit omnes‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Polydamas dagegen, der sich am meisten durch seine Besonnenheit auszeichnete,
〈Polydamas fordert die Trojaner auf, den Griechen Helena als Kriegsgrund zurückzugeben〉
Crit. (gr.)ὁ LSim. (gr.)v. 11‒13: de oratione Polydamantis cf. Q.S. 2,41sq.53sq.57 ὃ μάλιστα σαοφροσύνῃσι κέκαστο] ~ Q.S. 13,179sq. (de Eurydamante: ὅς ῥα μάλιστα /
… σ. κ.)12ἈργείοιςἙλένην καὶ ἀναιδέος ἄξια λώβης‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Pulydamas Helenam mox reddere suasit Achivis‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒erteilte den guten Rat, den Argeiern Helena und der unverschämten Schande entsprechende13κτήματ’ ἀποστέλλειν εὖ φράσσατο· τὸν Πάρις αἰνῶς‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒et dignam raptus multam. sed duriter illum‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Besitztümer zu schicken. Ihn tadelte Paris schrecklich,Sim. (gr.)v. 13sq.: τὸν Πάρις—γεγαῶτα] de responso Paridis cf. Q.S. 2,67sq.Sim. (lat.)duriter] forma vix apud poetas epicos adhibita, cf. Lucr. 5,140214νείκεσεν ἀπτόλεμον καὶ ἀχρήϊον ὡς γεγαῶτα·‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡degenerem vocitans Paris ignavumque refellit.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡als ob er unkriegerisch und nutzlos sei.15ἄψορρον δ’ ἤκουσε, πάτρης ὅτι λοιγὸς ἐτύχθη.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒audiit et contra, mala quod creet ultima Troiae.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Als Erwiderung musste er vernehmen, dass er [Paris] zum Verderben des Vaterlandes
geworden sei.Sim. (gr.)de re cf. Q.S. 2,86‒9016
〈Memnon Aurorae filius auxiliatum adest Troianis.〉
τοῖσι δ’ ἐελδομένοισι μελαγχρώτων στρατὸν ἀνδρῶν‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒spes inter tales magno venit agmine cinctus‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Nach dem Willen der Troer führte der starke Sohn der Eos [Memnon]
〈Memnon der Sohn der Morgenröte ist den Trojaner als Hilfe zur Stelle〉
Sim. (gr.)v. 16‒19: de Memnonis adventu cf. Q.S. 2,100.102sq.106sq.111sq.17Ἠοῦς ὄβριμος υἱὸς ἐπήγαγεν αὖθις ἐγείρων‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Aurora genitrice satus, qui robora fessis‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒ein Heer dunkelhäutiger Männer herbei und weckte wiederCrit. (gr.)an ὄμβριμος ?18ἐλπωρὴν Τρῴεσσιν· ἄναξ δέ μιν ἄμφεπε τιμῇ‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Troianis renovat; magnoque affectus honore‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡ihre Hoffnung. Der Herrscher [Priamos] aber erwies ihm große Ehre,19ἐκπάγλως δώροισι καὶ εἰλαπίνῃσι γεραίρων.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒dona capit celebratque dapes cum rege superbas.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒indem er ihn gewaltig mit Geschenken und Festmählern auszeichnete.Crit. (gr.)εἰλαπίνησι L20θαυμασίην δ’ ὅγε φαῖνε σαοφροσύνην τε καὶ αἰδὼ‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒et laetas inter mensas, ubi pectora vulgi‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Dieser [Memnon] aber zeigte bewundernswürdige Besonnenheit und ZurückhaltungSim. (gr.)v. 20sq.: de Memnone convivium renuente cf. Q.S. 2,153‒155Sim. (lat.)pectora vulgi] = Stat. Theb.2,44221εὐφροσύνην κατὰ δαιτός, ὅπη λάβρος ἀνδράσι θυμός.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡luxuriant, iuvenis praeclara modestia luxit.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡beim Frohsinn des Mahles, wo die Männer (sonst) ein ungestümes Gemüt haben.Crit. (gr.)κάτα deliberat Gärtner22
〈Iupiter praedicit eventum pugnae.〉
ὑπναλέην δ’ ἀνὰ νύκτα πανομφαίου Διὸς αὐδὴ‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒nocte sed umbrosa sua fatis ora resolvens‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒In der schlafreichen Nacht sagte die Stimme des alles vorbedeutenden Zeus
〈Iupiter sagt den Ausgang des Kampfes voraus〉
Crit. (gr.)ὑπναδέην H, cor. H cSim. (gr.)v. 22‒24: de concilio deorum nocturno cf. Q.S. 2,164‒170 πανομφαίου Διός] cf. Hom. Il. 8,250; Orph. A. 660Sim. (lat.)fatis ora resolvens] ~ Verg. georg. 4,452 (de Proteo: f. o. resolvit)23θέσπισεν ἀθανάτοισι μόθου τέλος, οἷον ὄρινεν‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Iupiter eventum pugnae praedixit Olympi‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒den Göttern das Ende des Kampfes voraus, wie ihnSim. (gr.) μόθου τέλος] cf. Triph. 5024ὄρχαχος ἀντολίης πολλοῖς στονόεντα καὶ αὑτῷ.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒gentibus Aurorae natoque aliisque cruentum.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡der Herrscher des Ostens [Memnon] für viele und ihn selbst seufzerreich begann.25
〈Utrinque multi caedunt(ur).〉
ἦ γὰρ ὁ Δαρδανίων πλῆθος καὶ ὁμόχροον ἔθνος‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡nec mora, Dardanidum gentes et decolor agmen‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Denn wahrlich ordnete er [Memnon] die Menge der Dardaner und seinen Stamm
〈Auf beiden Seiten werden viele niedergemetzelt〉
26εἰς ἐνοπὴν κόσμησεν· Ἀχιλλεὺς δ’ ἀντίον ὦρτο‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒◡instruit ad pugnam. contra sed ducit Achilles‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒von gleicher Hautfarbe zum Kampf: Achilleus griff dagegen an27σὺν Δαναῶν τεκέεσσι καὶ ἄσπετον ἔργον ὀρώρει·‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Graiugenas, magnoque furit conamine Mavors,‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒mit den Söhnen der Danaer, und es erhob sich ein unsägliches Werk:Sim. (lat.)magnoque … conamine] cf. Ov. met. 3,60; Homer. 46228πολλοὶ δ’ ἀμφοτέρωθεν ὀδὰξ κύσαν οὖδας ἐρεμνόν.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡innumerique solo morientes oscula figunt.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒Viele von beiden Seiten küssten mit den Zähnen den finsteren Fußboden [= fielen].Crit. (gr.)ὀδάξ LSim. (gr.) ὀδὰξ κύσαν οὖδας ἐρεμνόν] ~ Hom. Il. 19,61; 24,738; Od. 22,269 (ὀδὰξ ἕλον ἄσπετον οὖδας)Sim. (lat.)oscula figunt] = Verg. Aen. 2,490 (sed alio sensu)29
〈Nestoris filius Antilochus a Memnone interficitur.〉
ἔνθα καὶ Ἀντίλοχον μεγαλήτορα Νέστορος υἱὸν‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡nec gravis Antilocho belli fortuna pepercit.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Da erlegte das Kind des Tithonos [Memnon] auch den Antilochos,
〈Nestors Sohn Antilochus wird von Memnon getötet〉
Sim. (gr.)v. 29‒32: de morte Antilochi cf. Q.S. 2,257‒262.268‒271Sim. (lat.)belli fortuna pepercit] = Enn. ann. 188 Skutsch (199 V.)30Τιθωνοῦπάϊς εἷλε καὶ ἔμβαλε πένθος ἄλαστον‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡quem sibi congressum Memnon transfigit et atrum‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡den hochherzigen Sohn Nestors, und fügte dem edlen Neleussohn [Nestor]31ἐσθλῷ Νηλείωνι, φίλον νέκυν ὃς τάχ’ ἐρύσσων‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Nelidae infligit patrio sub corde dolorem.‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡quälenden Kummer zu. Um den teuren Leichnam (seines Sohnes) schnellSim. (lat.)patrio sub corde dolorem] ~ Stat. Theb. 9,824 (tacito s. c. d.)32δηΐου ἐκ παλάμηφι καταντίον ἦλθε μάχεσθαι.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒qui ruit ad pugnam caesi pro corpore nati.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒aus der Hand des Feindes zu ziehen, trat er [Nestor] ihm zum Kampf entgegen.Sim. (lat.)caesi pro corpore nati] ~ Homer. 1033 (miseri pro corpore nati)33
〈Memnon in pugna parcit seni Nestori.〉
αὐτὰρ ὅγ’ αἰδόμενος πολιὰς ἤνωγε χάσασθαι‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Memnona sed capitis iussit reverentia cani‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Doch aus Ehrfurcht vor dessen Alter hieß er [Memnon] den Mann ohne (jugendliche) Kraft
〈Memnon schont im Kampf den greisen Nestor〉
Sim. (gr.)v. 33‒36: de Memnone Nestori parcente et fortiter pugnante cf. Q.S. 2,307‒310.314sq.354‒357Sim. (lat.)capitis … reverentia cani] ~ Ov. fast. 5,57 (magna fuit quondam capitis r. c.)84/8534ἄνδρα βίης χατέοντα καὶ εἱμένος ἄσχετον ἀλκὴν‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒invalido abstinuisse sene et convertere vires‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒zurückzuweichen, und mit unwiderstehlicher Wehrkraft gerüstet35Ἀργείων κεράϊζε θοὰς στίχας ἠδὲ κελαινῷ‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒in pubem Argivum, passim quam sternit et ipsum‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡verheerte er die schnellen Reihen der Argeier und färbte alles36αἵματι πάντα φόρυνε καὶ ἕσπετο μέχρι θαλάσσης.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ad mare persequitur; tunc sanguine campus inundat.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡mit schwarzem Blut und folgte ihnen bis zum Meer.Sim. (lat.)sanguine campus inundat] ~ Verg. Aen. 11,382 (inundant sanguine fossae)37
〈Memnon ab Achille interficitur.〉
αὐτῆμαρ δὲ μέγιστον Ἀχαιοῖς ἄλγος ἔθηκεν,‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒◡exitiumque illa Danais hic luce creasset,‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡Am selben Tag hätte er den Achaiern größten Schmerz bereitet,
〈Memnon wird von Achill getötet〉
Sim. (gr.) Ἀχαιοῖς ἄλγος ἔθηκεν] ~ Hom. Il. 1,2 (Ἀχαιοῖς ἄλγε’ ἔθηκε)38εἰ μὴ Πηλείδης στυγεραῖς ἐνοπῇσιν ὀρινθεὶς‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Pelidem sed enim querimonia Nestoris egit‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡wenn nicht der Peleussohn [Achilleus], angetrieben durch die fürchterlichen RufeCrit. (gr.)Πιλείδης Lστυγερῇς LSim. (gr.)v. 38sq.: στυγεραῖς—Νέστορος] de re cf. Q.S. 2,388‒39439Νέστορος ἀντιφέριζε μάχην ἀλίαστον ὀρίνων,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒heroëm contra: surgit mox aspera pugna,‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Nestors, heftigen Kampf entfachte und sich ihm entgegenstellte.Crit. (gr.)ὀρίνων H: ἐγείρων LSim. (lat.)surgit … aspera pugna] ~ Verg. Aen. 9,667; 11,635 (pugna aspera surgit)40ἣν αὐτοὶ θάμβησαν ἄδην ναετῆρες Ὀλύμπου‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒quam stupuere ipsi, qui caelica tecta frequentant,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Über den Kampf gerieten selbst die Bewohner des Olymp sehr ins StaunenSim. (gr.)v. 40sq.: ἣν—νοήμασιν] de dies spectantibus cf. Q.S. 2,492‒494 ναετῆρες Ὀλύμπου] = Nonn. D. 5,571; 6,2 et al.Sim. (lat.)tecta frequentant] = Catull. 64,3741διχθὰ μεριζομένοισι νοήμασιν. ἐνθάδε λάβρον‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡huc illuc versis animis. Hic saucius ictu‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒mit zwiegeteilten Gedanken. Da quollCrit. (gr.)λάβρον H: πρῶτον LSim. (gr.)v. 41sq.: ἐνθάδε—υἱῷ] de Achille vulnerato cf. Q.S. 2,409sq.Sim. (lat.)saucius ictu] = Ov. Pont. 1,3,742ἔβλυσεν ἐκ χροὸς αἷμα δαΐφρονι Πηλέοςυἱῷ.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Memnonis Aeacides largum videt ire cruorem.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡dem kriegerischen Sohn des Peleus [Achilleus] das Blut heftig aus der Haut.43ὀψὲ δὲ Κὴρ ὀλοὴ μέγαν ὄρχαμονΑἰθιοπήων‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Aethiopum sed Parca ducem tristissima tandem‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Spät aber trat die verderbliche Kere [Todesgöttin] an den großen Anführer der AithioperCrit. (gr.)κῆρ Hὐλοὴ LSim. (gr.)v. 43sq.: de Parca et morte Memnonis cf. Q.S. 2,509sq.542‒54444εἷλεν ἐποιχομένη. τὸν δ’ ἔκτανε δῖος Ἀχιλλεύς.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒invasit: ruit is gladio transfixus Achillis.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡und erfasste ihn, und es tötete ihn der göttliche Achilleus.Crit. (gr.)τοὺ δ’ H, cor. H c45Τρῷας δ’ ἔλλαβε φύζα δαϊκταμένοιο μέδοντος‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Mox fuga dispersit Phrygios ductore perempto,‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Die Troer aber erfasste die Flucht wegen des Todes des Herrschers,46κάρτα πονησαμένους περ ἀνὰ κλόνον ἤματι κείνῳ,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒haud segnes quos illa dies ostendit in armis.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒obschon sie sich an jenem Tag sehr im Schlachtgetümmel abgemüht hatten.47Μέμνονα δ’ ἄλλοσ’ ἔνεικαν ἀναρπάξαντες ἀῆται.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Memnona sed longe vexere per aëra venti‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Winde aber raubten Memnon und trugen ihn anderswohin.Sim. (gr.)v. 47‒50: de Memnone translato et in fluvium converso cf. Q.S. 2,550.553sq.556‒559.562‒56448
〈Memnon in fluvium convertitur.〉
ἔνθα θεοὶ ῥαθάμιγγας ἀπ’ οὐταμένοιο πεσούσας‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒sublatum guttasque e vulnere forte cadentes‒‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Da verwandelten die Götter die Tropfen, die von dem Verwundeten herabgefallen waren,
〈Memnon wird in einen Fluss verwandelt〉
Crit. (gr.)ῥαθάμιγγος L49εἰς ῥόον ἠλλάξαντο, τὸν αἵματιπορφύροντα‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒‒|‒◡in fluvium vertere Dei, cui lympha rubescit,‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡in einen Strom, den der jährlich wiederkehrende (Fest-)Tag des Memnon rot von Blut50φαίνει Μέμνονος ἦμαρ ἐτήσιον ἄλγος ἀέξον.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡annua Memnonii si funeris hora recurrit.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡zeigt, wenn er den Schmerz (von neuem) nährt.Crit. (gr.)ἄεξον LSim. (lat.)hora recurrit] cf. Petron. frg. 42,651λαοὶ δ’ οὗ βασιλῆος ἀναΐξαντες ὀπίσσω‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒At ducis Aethiopes vestigia moesta secuti‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Die Kriegsleute eilten hinter ihrem König her52
〈Socii Memnonis in aves.〉
τεῦξαν ἀπολλυμένῳ κλυτὸν ἠρίον. ἔνθα γοῶντας‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡struxerunt tumulum, quos, dum plangore tenentur‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡und bereiteten für den Toten ein berühmtes Grabmal. Da verwandelte
〈Die Gefährten Memnons (werden) in Vögel (verwandelt)〉
Crit. (gr.)ἀπολλυμένω H, cor. H cSim. (gr.)v. 52‒54: de sociis Memnonis in aves conversis cf. Q.S. 2,643‒65053ἐς φύσιν οἰωνῶν ῥοδοδάκτυλος ἔτραπεν Ἠώς,‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒luctifico, in volucres coniux Tithonia vertit,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡die rosenfingrige Eos die Klagenden in die Gestalt von Vögeln,Crit. (lat.)Thitonia H54οὓς ἐκ τοῦ φάτις ἐστὶ λυγρὸν περὶ σῆμα μάχεσθαι.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒quae quoque nunc (perhibent) ad bustum praelia miscent.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒die seitdem, wie es heißt, rings um das traurige Grabmal kämpfen.Sim. (lat.)praelia miscent] = Lucr. 4,1013; Verg. georg. 3,22055πένθος δ’ ἐν Τρῴεσσι καὶ ἐν μακάρεσσιν ὀρώρει‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Hinc dolor incessit Teucros, incessit et ipsos‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Trauer erhob sich unter den Troern und unter den Göttern.56
〈Aurora caeso filio Memnone denegat lucem hominibus.〉
καὶ τόσον Ἠριγένεια δαΐφρονος ἄχνυτο παιδός,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡caelicolas; adeo curis indulsit et Eos,‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Und die Frühgeborene [Eos] war so sehr um ihren kriegerischen Sohn bekümmert,
〈Nach dem Niedermetzeln ihres Sohnes Memnon verweigert Aurora den Menschen ihr Licht〉
Sim. (gr.)v. 56‒61: de re cf. Q.S. 2,634‒636.640.661sq.57ὥστε βροτοῖς ἀπέειπε καὶ ἀθανάτοισι φαείνειν.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒ut Divis hominum et generi lucem aegra negaret.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡dass sie es verweigerte, Sterblichen und Unsterblichen zu leuchten.Sim. (lat.)aegra negaret] cf. Verg. Aen. 3,142 (victum seges aegra negabat)58Καὶ νύ κε δυσαμένης κρυερὴν εἰς Ἄϊδος αὐλὴν‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Horrificas etiam Ditis migrasset ad umbras‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Und auch jetzt noch würde nach ihrem Untergang in den grausamen Hof des HadesCrit. (gr.)νύκε Lδυσσαμένης Lκρυστρὴν H, cor. H c59νωλεμὲς ἀνθρώποισιν ἔην κνέφας οὐδέποτ’ ὄρθρος,‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡et nox aeterna premeret caligine mundum,‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡eine erbarmungslose Finsternis für die Menschen herrschen und niemals Morgen,60εἰ μὴ Ζεὺς βροντῇσι πολυσμαράγοισιν ἔπειγεν‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡ni pater horrisono monuisset murmure caeli‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒wenn Zeus sie nicht mit seinem lauttönenden Donner gedrängt hätte,Sim. (gr.) πολυσμαράγοισιν] cf. Opp. C. 2,138Sim. (lat.)murmure caeli] 61ὃν χρέος ἀμφιέπειν καὶ φωσφόρον ἦμαρ ἀνοίγειν.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒alternas servare vices et reddere lucem.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡ihre Pflicht zu vollführen und den lichtbringenden Tag zu eröffnen.Sim. (lat.)reddere lucem] = Ov. trist. 3,3,35
Gedicht Nr. 3 (Gr. / Lat.)
1ΓIII. (XXVII.)III (XXVII)1Ἀλλ’ ὑπὲρ Ἀντιλόχου θυμαλγέα μῆνιν ἀέξων‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒At super Antilocho tristem commotus ad iram,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Doch da der Aiakide [Achilleus] wegen Antilochos herzkränkenden Groll nährte,Sim. (gr.)v. 1‒4: de re cf. Q.S. 3,10sq.21sq. θυμαλγέα μῆνιν] cf. A.R. 3,3372Αἰακίδης, τὸν γὰρ ἑτάρων περιφίλατο πάντων,‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒qui fuit egregios carissimus inter amicos,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒da er ihn vor allen Gefährten lieb gewonnen hatte,86/873αὖτις ἐπὶ Τρῴεσσι θοοὺς ἐκόρυσσεν Ἀχαιοὺς‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Pelides armat Danaas in praelia gentes‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒rüstete er wieder die schnellen Achaier gegen die Troer4
〈Apollo pro Troianis pugnat contra Achillem〉
καὶ φόνον οἰκτρὸν ἔτευξεν. ἀπολλυμένους δ’ ἐλεαίρων‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒horrendasque patrat caedes; sed Troas Apollo‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡und bereitete ihnen elendes Blutvergießen. Aus Mitleid mit den Sterbenden
〈Apoll kämpft für die Trojaner gegen Achill〉
Crit. (lat.)horrendasque Gärtner: horrend isque (?) HSim. (gr.)v. 4‒6: de Apolline Achillem aggredienti cf. Q.S. 3,30‒34.37sq.435ἔσσυθ’ ὁμῶς τεύχεσσιν Ἑκηβόλος ἀντία φωτὸς‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡commiserans telis accingitur inque furentem‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡eilte mitsamt seinen Waffen der Ferntreffer [Apoll] gegen den Mann,Sim. (lat.)commiserans] cf. eadem sede Cic. carm. frg. 52,1916καί μιν ἀποστρέψαι πειρώμενος οὐδὲν ἄνυσσε.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Aeaciden tendit frustraque avertere nisus‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡versuchte ihn abzuwenden, erreichte jedoch nichts.7τοὔνεκεν ἄντα βιβάντι νεμεσσητῇσιν ὁμοκλαῖς‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒iactantemque minas insanaque bella cientem,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Daher schoss er dem ihm mit ungebührlichem Geschrei Entgegenschreitenden,Crit. (gr.)ἀντιβιβάντι Lνεμεσσητῇσιν H c : νεμεσσητῆσιν H: νεγεσσητῇσιν Lὀμοκλαῖς LSim. (gr.)v. 7‒11: de re cf. Q.S. 3,60‒62.90‒92.96sq.106‒109.123sq.Sim. (lat.)bella cientem] cf. Verg. Aen. 1,541; Stat. Theb. 11,1168εἰς σφυρὸν ἄφραστός περ ἀναλθέα πῆξεν ὀϊστόν.‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡dum perstat, rapida traiecit arundine talum‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡wiewohl unbemerkt, einen unheilbaren Pfeil in die Ferse.9ἐρχόμενον δ’ εἰς φῦλον ἐΰθρονον Οὐρανιώνων‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒nube latens. quem, cum superas rediisset in arces,‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Doch als er zum gut thronenden Stamm der Himmelsbewohner ging,Sim. (lat.)superas … in arces] cf. Stat. silv. 3,3,138; Paul. Nol. carm. 18,710ἀργαλέως ἐνένισπε Διὸςδάμαρ, οὕνεκ’ ἄριστον‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡acriter incusat Iuno, quod lumen Achivum‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡tadelte ihn die Gattin des Zeus heftig, da er den Besten11ἔκτανεν οὐκ ἀρετῆς τε καὶ εὐγενίης ἀλεγίζων.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒tolleret e medio virtute et stemmate clarum.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡getötet hatte, ohne sich um dessen Tugend und Abstammung zu kümmern.12
〈Achilles vulneratus ab Apolline cadit tandem fortiter praeliatus.〉
ἀλλὰ καὶ ὣς βληθείς περ ἐμάρνατο φαίδιμος ἀνήρ,‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒nec tamen abstinuit pugna, licet ictus, Achilles,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Doch auch so kämpfte der stattliche Mann, obwohl er getroffen war,
〈Der von Apoll verwundete Achill fällt schließlich, nachdem er tapfer gekämpft hat〉
Crit. (gr.)ὡς LH suo moreSim. (gr.)v. 12‒18: de re cf. Q.S. 3,138‒140.142.147‒150.164.178‒187.192sq.13ὡς δὲ λέωνΤρῴεσσιν ἐπένθορε τοὺς μὲν ὀπάζων‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒sed ruit in Teucros veluti leo: turba capessit‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡und stürzte mitten unter die Troer wie ein Löwe, indem er die einen verfolgte,Crit. (gr.)τρῷεσσιν L14εἰς φόβον ἱεμένους, τοὺς δὲ σχεδὸν ἔγχεϊ πείρων,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒longius acta fugam, pars cominus occubat hasta‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒die zur Flucht eilten, die anderen aber aus der Nähe mit dem Speer durchbohrte,Crit. (gr.)πείρων H c : Πείρων H: κ- L15εἰσόκε μιν λίπεν αἷμα, κατεψύχοντο δὲ γυῖα.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡Aeacidae, donec vitam cum sanguine fudit.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡bis ihn das Blut verließ und die Glieder erkalteten.Sim. (lat.)vitam cum sanguine fudit] = Verg. Aen. 2,532 (de Polite filio Priami); Ov. met. 2,61016
〈Achillis mortui gravitas.〉
οὐδέ οἱ οὐδὲ πεσόντι τις ἐν Τρῴεσσι πέλαζε,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡ut cecidit, nemo fuit ausus adire iacentem‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Aber auch, nachdem er gefallen war, näherte sich ihm keiner unter den Troern,
〈Der Respekt vor dem toten Achill〉
Crit. (gr.)Οὐδὲ οἱ Lοὐδέ Hτὶς H17μέσφ’ ὅτ’ ἀλευαμένοισι Πάρις θράσος ἔμβαλε μύθοις‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒(tanta viri gravitas), donec Paris instat, ut una‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒bis Paris den Geflüchteten mit Worten Mut einflößte18ἄπνοον ὀτρύνων ἐναριζέμεν ἠδ’ ἐρύσασθαι.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒aggressi exanimem spoliis decorentur opimis.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒und sie antrieb, den Leblosen zu entwaffnen und fortzuziehen.Sim. (lat.)spoliis … opimis] cf. Verg. Aen. 6,85519
〈Pugna Graecorum pro cadavere Achillis.〉
Αἴας δ’ ἠδ’ Ὀδυσεὺς νέκυν ἐξ ὁμαδοῖο σάωσαν‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡sed tamen eripuit corpus Telamone feroci‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Aias und Odysseus aber retteten den Leichnam aus dem Getümmel
〈Kampf der Griechen um den Leichnam des Achill〉
Crit. (gr.)ὁμάδοιο debuitSim. (gr.)v. 19sq.: de Aiace et Ulixe cf. Q.S. 3,217.296sq.20καὶ πολλοὺς ἐδάϊξαν, ἐν οἷς Λυκίων ἀγὸς ἀνδρῶν‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Laërtaque satus, Glaucusque in strage virorum‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡und töteten viele, unter denen der Anführer der Lykier,Crit. (lat.)Laertaeque HSim. (gr.)de morte Glauci cf. Q.S. 3,278sq.Sim. (lat.)Laërtaque satus] = Ov. epist. 3,29in strage virorum] = Lucan. 7,59921Γλαῦκος ὑπ’ Αἰακίδαο πεπαρμένος ἔφθιτ’ ἀκωκῇ.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Aiacis rapida Lyciae dux sternitur hasta.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Glaukos, von der Lanzenspitze des Aiakiden [Aias] durchbohrt starb.22
〈Paris vulneratur.〉
ἥρως δ’ ἐτρώθη Κυθερήϊος, ἀμφὶ δὲ κόρσην‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒vulnus et in dextra Cythereius accipit heros.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Der kythereische Held [Aineias] wurde verletzt, und der an der Schläfe
〈Paris wird verletzt〉
Sim. (gr.)v. 22sq.: de Aenea et Paride vulneratis servatisque cf. Q.S. 3,282‒288.332‒340 ἥρως … Κυθερήϊος] iunctura e Latino sumpta, cf. Ov. met. 13,625; 14,548 (Planudes Graece vertit: Κυθέρειος ἥρως)Sim. (lat.)Cythereius … heros] cf. Ov. met. 13,625; 13,548; Homer. 89523χερμαδίῳ Πάρις οὐτηθεὶς μόγις ἔκφυγε Κῆρας.‒◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡vix Paris evadit percussus tempora saxo.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒mit einem Feldstein verwundete Paris entging nur knapp dem Tod.Crit. (gr.)Χερμαδίω L24Τρῷας δ’ εἰς ἑὸν ἄστυ σακέσπαλος ἤλασεν Αἴας.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒inque urbem clypeo gravis hostes compulit Aiax.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒Der schildschwingende Aias trieb die Troer in ihre Stadt.25
〈Luctus Graecorum magnus mortuo Achille.〉
ἔνθ’ ἀδινὸς γόος ὦρτο κατὰ στρατόν, εὖτε θανόντος‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡hei mihi, quantus erat luctus per castra Pelasgum,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Da erhob sich im Heer laute Klage, als sie
〈Die große Trauer der Griechen nach dem Tod Achills〉
Crit. (gr.)ἁδινὸς debuit, cf. Rhod. Il.parv.Quint. 7,24Sim. (lat.)castra Pelasgum] = Stat. Theb. 10,226κάτθεσαν ἐν κλισίῃσι πελώρια γυῖ’ Ἀχιλῆος.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡flebile cum magni retulerunt corpus Achillis.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡die riesigen Glieder(5) des gestorbenen Achill auf Liegen betteten.Anm.:(5)Vgl. auch Rhod. Il.parv.Hom. 24,34 (zu Hektors „riesigem“ Körper).27ὤλετο γάρ σφιν ὄνειαρ ἐνὶ πτολέμοισιν ἄριστον.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡nam belli columen fuerat, dum vita manebat.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡Denn für sie war der beste Beistand in den Schlachten gestorben.Sim. (lat.)dum vita manebat] = Verg. Aen. 5,724; 6,608.661 et al.28
〈Qui praecipue luxerint Achillem.〉
ἄχνυτο Μυρμιδόνων μὲν ἅπαν γένος, οὕνεκεν ἀρχὸν‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Myrmidonum flevit gens Martia, quod sibi princeps‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Das ganze Volk der Myrmidonen trauerte, da das Schicksal [Aisa]
〈Wer Achill besonders betrauerte〉
Sim. (gr.)v. 28sq.: de Myrmidonibus lugentibus cf. Q.S. 3,422‒42629καρτερὸν ἐκπάγλως καὶ μείλιχον Αἶσα δάμασσεν.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡fortis et humanus fatis abreptus iniquis.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒den außerordentlich starken und milden Herrscher bezwungen hatte.30Αἴας δ’ ἐστονάχησεν ἀνεψιὸν ἶσον ἀδελφῷ,‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Aiax ceu fratrem patruelem luxit ademtum.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡Aias aber seufzte um seinen Geschwistersohn gleichwie um einen Bruder,Sim. (gr.)de Aiace lugente cf. Q.S. 3,42731γήραος αὖ Φοῖνιξ ὀλοφύρετο κηδεμονῆα.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡ereptum Phoenix fulcrum dolet ipse senectae.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Phoinix wiederum bejammerte seinen Pfleger im Alter.Sim. (gr.)de Phoenice lugente cf. Q.S. 3,460.476‒47832μύρετο δ’ οἰχόμενον πολέμου κράτος Ἀτρέος υἱός,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Atrides gemuit belli se robore cassum.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Die verlorene Kraft des Krieges beweinte ferner der Sohn des Atreus.Crit. (gr.)οἴχόμενον L33ληϊάδες δ’ ἄρ’ ἄνακτα φιλόφρονακωκύσαντο.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒‒|‒◡captivae planctu domini cor mite requirunt:‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Die kriegsgefangenen Frauen aber wehklagten um ihren freundlich gesinnten Herrn.88/8934ἐν δὲ μέσαις Βρισηῒς ἅτ’ Ἄρτεμις ἐν Δρυάδεσσιν‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Briseisque, inter veluti Latonia nymphas,‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Und Brisëis mitten unter ihnen, wie Artemis unter den Dryaden,Sim. (gr.)v. 34‒36: de Briseide lugente cf. Q.S. 3,552.567sq.35ἀμφότερον δακρύεσσι καὶ οἰμωγῇσιν ἄχευε,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡et fletu et gemitu verum testata dolorem‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡trauerte sowohl mit Tränen als auch mit Klagen,36οὕνεκεν ἄνδρα φίλον καὶ κοίρανον ἐσθλὸν ὄλεσσε.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡optato domino atque viro se clamitat orbam.‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡weil sie ihren lieben Mann und trefflich Herrn verloren hatte.37πᾶς δὲ μενεπτολέμων ἐκινύρετο λαὸς Ἀχαιῶν,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒nullus erat, qui non inter planxisset Achivos,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Das ganze Kriegsvolk der in der Schlacht ausharrenden Achaier jammerte,38ὅττι πολυτλήτου σφίσιν ἤριπεν ἕρκος Ἄρηος.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡quod prostrata foret longi spes maxima belli.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒weil ihnen der Schutzwall vor dem vielduldenden Krieg gefallen war.Crit. (gr.)σφισὶν LSim. (gr.) ἕρκος Ἄρηος] cf. Nonn. D. 23,62 (ἄρεος ἀρραγὲς ἕρκος)Sim. (lat.)spes maxima belli] ~ Val. Fl. 3,18339
〈Equi deflent Achillem.〉
κλειηδὼν δέ τίς ἐστι παλαίφατος, ὅττι καὶ ἵπποι‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ipsi quin etiam (vetus est haec fama) iugales‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Und es gibt eine alte Erzählung,(6) dass auch die Pferde
〈Die Pferde beweinen Achill〉
Crit. (gr.)an κληηδὼν ?τίς Gärtner: τις LHἐστι H: ἐπὶ LSim. (gr.)v. 39sq.: de equis lacrimantibus cf. Q.S. 3,743‒745Anm.:(6)Eine ähnliche Einleitungsformel auch in Rhod. Theb. 50.93; Rhod. Tro.2 1185.1327. Die Einleitung hat keine Entsprechung bei Quintus. Hier wie in den Thebaica dient sie wohl dazu, den Inhalt als „mythen-“ bzw. „unglaubhaft“ zu deklarieren (Hinweis
Thomas Gärtner).40δακρύχεον γοόωντες ἀποφθιμένου βασιλῆος.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Aeacidae lacrymis dominum gemuere profusis.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒unter Klagen weinten, da ihr König gestorben war.41
〈Thetidis matris Achillis luctus.〉
ἦν δὲ καὶ ἐν μακάρεσσι θεοῖς στόνος. ἦ γὰρ ὁ Νηρεὺς‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒nec moerore Deum caruit genus: aequora Nereus‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Auch unter den seligen Göttern gab es Seufzen. Denn wahrlich
〈Die Trauer von Thetis, der Mutter Achills〉
Sim. (gr.)v. 41‒43: de luctu Nerei et filiarum cf. Q.S. 3,582‒594.669‒67142υἱωνὸν πένθησε καὶ ἔρρεε δάκρυα νύμφαις,‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒et nymphae multo fecerunt turbida fletu.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒betrauerte Nereus seinen Enkel, und es flossen Tränen den Nymphen,43ᾗσι μετεσσυμένη ῥαδινὴ Θέτις εἰς στρατὸν ἦλθε.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡alma Thetis castris sese intulit, inde sorores,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒unter denen die zarte Thetis herbeieilte und sich zum Heer begab.Crit. (gr.)ἧσι LH, cor. H cSim. (lat.)alma Thetis] cf. Stat. Ach. 1,89344
〈Musae consolantur Thetidem.〉
Μοῦσαι δ’ ἐξ Ἑλικῶνος ὁμοῦ κίον. ἐνθάδε μήτηρ‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒hinc Musae stipant Heliconides, aegraque natum‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Zugleich kamen auch die Musen vom Helikon. Da ehrte die Mutter
〈Die Musen trösten Thetis〉
Crit. (gr.)ἐνθά δε LSim. (gr.)v. 44‒48: de Musis et Thetide cf. Q.S. 3,594sq.606sq.623‒626.631‒65445οἰκτίσταις στοναχῇσιν ὑπέρβιον ἄμφεπεν υἱόν.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡largo deplorat gemitu Iovis invida culpans‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒ihren übergewaltigen Sohn mit äußerst bejammernswerten Seufzern.46καὶ μάλ’ ἄνακτι θεῶν ἐπεμέμφετο πενθάδι φωνῇ,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒numina, quod brevius magnis virtutibus aevum‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Und sie tadelte den Herrscher der Götter heftig mit trauernder Stimme,Sim. (gr.) πενθάδι φωνῇ] = Nonn. D. 5,367; 11,314; 17,99 et al.47ὅττι μάλ’ ὠκύμορον τὸν φέρτατον ἀνέρα θῆκε.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡temperet inque ipso natum sibi flore tulisset.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡weil er den besten Mann nur so kurzlebig geschaffen hatte.48τῇ δ’ ἄρα Καλλιόπεια παρήγορον ἔννεπε μῦθον.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡illi Calliope solamina voce ministrat.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Zu ihr aber sprach Kalliopeia ein tröstendes Wort.Crit. (gr.)Τῇδ’ LHπαρηγόρον LH, cf. etiam Rhod. Arion 407Sim. (gr.) παρήγορον … μῦθον] cf. A.R. 1,479 (μῦθοι ἔασι παρήγοροι)49
〈Corpus Achillis imponitur rogo.〉
καὶ τότε Νηλείδαο παραιφασίῃσιν Ἀχαιοὶ‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒et tum Nelidae monitu prudentis Achivi‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Und dann übergaben die Achaier, durch die Ermunterungen des Neleiden [Nestor]
〈Der Leichnam Achills wird auf den Scheiterhaufen gelegt〉
Sim. (gr.)v. 49sq.: καὶ τότε—δόσαν] de Nestoris hortatu cf. Q.S. 3,515sq.522‒52450πειθόμενοι τεθνεῶτα πυρῇ δόσαν, οὗπερ Ἀθήνη‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒imposuere rogo Pelidae exangue cadaver,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡überredet, den Toten dem Scheiterhaufen, wo AtheneSim. (gr.)v. 50sq.: οὗπερ—εὐλάς] de re cf. Q.S. 3,533‒53551ἀμβροσίῃς ψεκάδεσσιν ἐρήτυε σώματος εὐλάς.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ambrosia cui Pallas abegit corpore vermes.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒mit ambrosischen Tropfen die Maden vom Körper zurückhielt.52
〈Pyra.〉
καίετο δ’ Αἰακίδης σὺν ἀπειρεσίοις κτεάτεσσι‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡ergo cum vario preciosae munere gazae‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒Der Aiakide wurde mit unermesslichen Besitztümern verbrannt,
〈Der Leichenbrand〉
Sim. (gr.)v. 52‒56: de rogo Achillis cf. Q.S. 3,672‒69353φάρεσί τ’ εὐνήτοις καὶ τεύχεσιν· ἐν δ’ ἐβάλοντο‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡uritur Aeacides: vestes adduntur et arma;‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡mit wohlgenähten Mänteln und Waffen. Auf den ScheiterhaufenCrit. (gr.)ἐννήτοις Lἐνδ’ H54πυρκαϊῇ σφετέρων κουρεύματα λυγρὰ καρήνων‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒tondent Argivi flammae iniiciuntque capillos;‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒warfen sie die betrübliche Schur von ihren KöpfenSim. (gr.) κουρεύματα] haec forma apud veteres non legitur55μῆλά τ’ ἐπεσφάξαντο καὶ υἱοὺς Δαρδανιώνων.‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒lanigeras mactant pecudes et pignora gentis‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡und sie schlachteten Schafe und Söhne der Dardaner.56εἰς δ’ ἔχεαν λίβανον σὺν ἀλείφατι καὶ μέθυ λαρόν.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Dardaniae, thus affundunt adipemque merumque.‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Und sie gossen Weihrauch mit Salböl und süßen Wein darüber.Sim. (gr.) μέθυ λαρόν] = Q.S. 4,27957
〈Ossa sepeliuntur in urna argentea.〉
ἦμος δ’ Ἱπποτάδεω λιγυροὺς πέμψαντος ἀήτας‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒inde pyram missi tenebroso e carcere venti‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Als Hippotades [Aiolos] seine laut tosenden Winde geschickt
〈Die Knochen werden in einer silbernen Urne bestattet〉
Crit. (gr.)πέμψαυτος H, cor. H cSim. (gr.)v. 57sq.: ἦμος—νέκυν] de ventis Aeoli cf. Q.S. 3,702‒704.710‒716Sim. (lat.)carcere venti] cf. Ov. met. 4,663; 14,224; Sil. 12,18858πῦρ φάγεν Αἰακίδαο μέγαν νέκυν, ὀστέα χηλῷ‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Hippotadae exagitant, magnum vorat ignis Achillem;‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡und das Feuer den großen Leichnam des Aiakiden verzehrt hatte, legten sie die KnochenCrit. (gr.)σχηλῷ H, cor. H cSim. (gr.)v. 58sq.: ὀστέα—ἀργυρέῃ] de re cf. Q.S. 3,730‒73259ἔμβαλον ἀργυρέῃ, σὺν δ’ ἀμβροσίην καὶ ἄλειφαρ‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡ossa sed ambrosiaque et melle rigata boumque‒◡◡|‒◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡in eine silberne Urne zusammen mit Ambrosia, Salböl,Sim. (gr.)v. 59sq.: σὺν—δημόν] de re cf. Q.S. 3,733‒73660καὶ μέλι καὶ δημόν, μεγάλῳ δὲ τὰ σήματι θάψαν,‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡arvina unguentoque argentea suscipit urna,‒‒|‒‒|‒‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Honig und Fett und bestatteten dies in einem großen Grabmal,61ἀρχαίοισι ταφῆς ἡρωΐδος ἣ θέμις ἦεν.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡hanc ingens (mos est heroibus ille) sepulchrum.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡wie es sich bei den Alten für ein Heldenbegräbnis gehörte.(7)Crit. (gr.)ἡ LAnm.:(7)Vgl. auch Rhod. Il.parv.Hom. 23,18‒27 (Begräbnis von Patroklos).62
〈Consolatio adhibita Thetidi.〉
αὐτὸς δ’ Ἐννοσίγαιος ἐΰφρονι Νηρηΐνῃ‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒‒|‒‒ipse maris tristem mulcet Nereida rector.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Der Erderschütterer [Poseidon] selbst zerstreute zu ihrer Freude der
〈Der Thetis gespendete Trost〉
Crit. (gr.)ἐΰφρονι Νηρηΐνῃ H c : ἐΰφρονα Νηρηΐνην LHSim. (gr.)v. 62‒64: de consolatione Neptuni cf. Q.S. 3,766‒782 ἐΰφρονι Νηρηΐνῃ] ~ Q.S. 4,128 (item de Thetide)63πένθος ἀπεσκέδασεν καὶ ὑπέσχετο κύδιμον υἷα‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡immortale decus functo qui spondet Achilli,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒Nereustochter [Thetis] die Trauer und versprach, dass ihr berühmter Sohn64ἀθάνατόν τ’ ἔμεναι κλεινῆς τ’ οἰκήτορα νήσου.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒in ponto divûm sua quem colat insula ritu.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒unsterblich und Bewohner der berühmten Insel [Leuke] wird.
Gedicht Nr. 4 (Gr. / Lat.)
1Δ.IV. (XXVIII.)IV (XXVIII)90/911
〈Glaucus propter Achillem occisus sepelitur.〉
Γλαῦκον δ’ ἀμφ’ Ἀχιλῆϊ δεδουπότα Τρῷες ἔθηκαν‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Glaucum etiam flammis, caesum qui propter Achillem‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Den im Kampf um Achilleus gefallenen Glaukos aber legten die Troer
〈Der um Achills willen getötete Glaucus wird bestattet〉
Sim. (gr.)v. 1‒5: de re cf. Q.S. 4,1‒122εἰς πῦρ, ὡς τελέσειαν, ἅπερ φθιμένοισιν ἔοικεν.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡caesus erat, tradunt Troes et debita solvunt.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒auf das Feuer, um zu vollenden, was sich für die Toten gebührt.Crit. (gr.)ἔοικε L3τὸν δ’ Ἑκάτου πινυτῇσιν ὑπ’ ἐννεσίῃσι κόμισσαν‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡hunc Phoebi iussu magnum per inane reportant‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Ihn aber brachten auf das kundige Geheiß des Ferntreffers [Apoll] hinCrit. (gr.)ἑκάστου LSim. (lat.)magnum per inane] = Lucr. 1,1018.1103 et al.4εἰς Λυκίην ἄνεμοι, πετρώδεα δ’ εἰς τάφον ἧκαν,‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡in Lyciam venti solidoque in marmore condunt.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒die Winde nach Lykien und sandten ihn in ein Felsengrab,5οὗ νύμφαι Γλαύκου ῥόον ἔβλυσαν ἀργυροδίνην.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Hic nymphae eliciunt argentea flumina Glauci.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒wo die Nymphen den silberstrudelnden Strom des Glaukos hervorquellen ließen.Sim. (gr.) ἀργυροδίνην] cf. Hom. Il. 2,753 et al.6ἔθνεα δ’ αὖ Τροίης ἀνεμώλιον ἄμφεπε θάρσος‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡vana sed incessit Troas fiducia rerum‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Die Völker Trojas aber wiederum umfasste nichtiger ÜbermutSim. (gr.)v. 6sq.: ἔθνεα—δμηθέντος] de Troianorum gaudio cf. Q.S. 4,17sq.Sim. (lat.)fiducia rerum]=Verg. Aen. 9,1887Αἰακίδεω δμηθέντος· ἐν αἰθέρι τοῦ χάριν αὐτοὶ‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Aeacida extincto, quem turba beata Deorum‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡nach dem Tod des Aiakiden [Achill]. Im Himmel seufzten seinetwegen selbstSim. (gr.)v. 7sq.: de luctu deorum cf. Q.S. 3,43.48‒558ἀθάνατοι στέναχον, κηδέσκετο δ’ ἔξοχον Ἥρη.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒luxit et impense doluit Saturnia Iuno. ‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡die Unsterblichen, besonders aber bekümmerte sich Hera.Sim. (lat.)Saturnia Iuno] = Verg. Aen. 3,380; 5,606 et al.9
〈Ludi funebres instituti in honorem Achillis.〉
λαοῖς δ’ ἐντύνουσι νέον μόθον ἦλθεν ἄκοιτις‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡dumque parant nova bella, venit Peleia coniunx‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Während die Kriegsmannen einen neuen Kampf vorbereiteten, kam die Gattin [Thetis]
〈Zu Ehren von Achill eingerichtete Leichenspiele〉
Crit. (gr.)ἐν τύνουσι LHSim. (gr.)v. 9‒12: de Thetide et ludis funebribus institutis cf. Q.S. 4,110‒11710Πηλέος ἱπποδάμου κυαναυγέος ἐξ ἁλοσύδνης.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒in coetum Danaum spumosi e gurgite ponti‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒des rossebändigenden Peleus aus der dunkelleuchtenden Salzflut.Crit. (gr.)ἁλοσυδνῆς LH (cf. etiam Rhod. Arion 1122), cor. HcSim. (gr.) κυαναυγέος] cf. D.P. 169 (κ. ἀμφιτρίτης)11κυδανέουσα δὲ τύμβον ἑοῦ μεγαλήτορος υἱοῦ‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒et tumulum nati decorans certare peritis‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Und um das Grab ihres großherzigen Sohnes zu ehren,12πολλοὺς θῆκεν ἀγῶνας, ἄεθλα δὲ τάξεν ἑκάστων.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒funebres statuit ludos sua praemiaque addit.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡setzte sie viele Wettkämpfe ein und bestimmte Kampfpreise für jeden von ihnen.(8)Anm.:(8)Vgl. auch die Leichenspiele für Patroklos in Rhod. Il.parv.Hom. 23,28‒55.13
〈Nestor laudat Thetidem Achillis matrem.〉
πρῶτον δ’ ἔσκε λόγοιο περίφρονος, οὕνεκα Νέστωρ‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒primas eloquium sumit. nam laudibus ornat‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Zuerst war der (Wettkampf) um die kluge Rede, weil Nestor
〈Nestor lobt Thetis, die Mutter Achills〉
Crit. (gr.)λόγοισι LSim. (gr.)v. 13‒17: πρῶτον—δῶρον] de Nestoris oratione cf. Q.S. 4,118.128‒134.146sq.17214εὐφροσύνην καὶ κάλλος ἐφήμισεΝηρηΐνης‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒‒|‒‒Nelides Thetidos formamque animumque disertis‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒die Verständigkeit und die Schönheit der Nereustochter [Thetis]15καὶ γάμον, ὃν δαίσαντο θεοὶ κατὰ Πηλέος εὐνὴν‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒connubiumque, ad quod Dii convenere frequentes,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒und ihre Hochzeit, welche die Götter beim Bett des Peleus feierten,(9)Anm.:(9)Mit der Erwähnung der Hochzeit von Peleus und Thetis wird hier die Vorgeschichte des
Krieges in Erinnerung gebracht.16Πηλείδου τ’ ἀρετὴν μεγαλήνορα καὶ κλέος ἔργων·‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒virtutesque et facta, potens quae gessit Achilles:‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒sowie die männliche Tugend des Peleussohnes [Achilleus] und den Ruhm seiner Taten
pries.17
〈Certamen cursus.〉
ἵππους δ’ ἔλλαχε δῶρον. Ὀϊλείδης δὲ ποδώκης‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒insignesque accepit equos. mox natus Oilei‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Und er bekam Pferde als Geschenk. Der fußschnelle Sohn des Oïleus [„kleiner“ Aias]
aber
〈Wettkampf im Laufen〉
Crit. (gr.)Ὄϊλείδης HSim. (gr.)v. 17‒20: Ὀϊλείδης—βόας] de certamine currus cf. Q.S. 4,180sq.185sq.203. 206sq.18Τεῦκρός τ’ εἰς ἔριν ἦλθον ἐϋδρομίης περὶ κούφης,‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒cum Teucro rapidi cursus certamen inibat;‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡und Teukros kamen zum Wettstreit um den leichtfüßigen Lauf.Sim. (gr.) ἐϋδρομίης] vox pedestris, cf. Hp. Ep. 1419ἀλλ’ ΑἴαςΤεύκρου πεπτηότος ἔλλαβε νίκην‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Aiaci Teucri lapsu victoria cessit‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Doch nachdem Teukros gefallen war, erhielt Aias den Sieg20
〈Luctae certamen.〉
καὶ βόας. ἀλλὰ βίην ἐπαείρετο Τυδέοςυἱῷ‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒atque boves. Tydeo mox et Telamone creati‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒und die Rinder. Aber seine Gewalt erhob der telamonische Held [Aias]
〈Wettkampf im Ringen〉
Sim. (lat.)Telamone creati]~Ov. met. 12,624; 13,22.346; Homer. 610.62421ἀμφὶ παλαισμοσύνης κρατερῆς Τελαμώνιος ἥρως,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒exercent dubio validas certamine vires.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒gegen den Sohn des Tydeus [Diomedes] beim kraftvollen Ringen.Sim. (gr.) Τελαμώνιος ἥρως] iunctura e Latino sumpta, cf. Culex 315Sim. (lat.)certamine vires] = Ov. met. 8,800; Sil. 10,378; 16,33922βλήθη δ’ εὐρυπέδοιο κατὰ χθονὸς ἠδ’ ἔβαλ’ αὖτις.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡sternitur Aeacides, victor quoque sternitur ipse.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Er wurde auf die breitbödige Erde geworfen und warf ihn wieder (dorthin).Crit. (gr.)ἐβαλ’ H23τοὔνεκ’ ἴσον γέρας ἔσκεν, ἐπεὶ κράτος ἶσον ἐτύχθη.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒cumque pares essent, etiam par munus habebant:‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Daher war das Ehrengeschenk gleich, da (beider) Kraft gleich war:Crit. (gr.)ἦεν L24δείπνου δ’ ἀμφιπόλους δύο Νῃάδας εἷλεν ἕκαστος.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Naiades sibi quisque duas mensaeque ministras.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Jeder erhielt zwei Najaden(10) als Dienerinnen beim Mahl.Crit. (gr.)εἵλεν HAnm.:(10)Das in den Quintushandschriften überlieferte Νηιάδων hat Pauw nach Rhodoman zu ληιάδων
(„Beutefrauen“) verbessert. Rhodoman hatte diesen Fehler offensichtlich nicht erkannt
und ging daher mit dem überlieferten Text von „Najaden“ statt „Beutefrauen“ als Geschenk
aus.25
〈Caestus.〉
(11)Ἰδομενεὺς δὲ νέοισι μεμὼς ἐνὶ πὺξ ἐριδαίνειν‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒hic iuvenes caestus agiles invitat ad ictus‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Idomeneus aber wollte sich mit den jungen Leuten im Faustkampf messen,
〈Boxen〉
Anm.:(11)Castus L.26οὐκ ἔχεν ἀντίπαλον σεμνοῦ διὰ γήραος αἰδώ,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Idomeneus: cunctis senii pudor obstat; arenae‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒hatte aber keinen Gegner aus Ehrfurcht vor seinem erhabenen Alter27ἔσχε δ’ ἀνιδρωτὶ Σαρπηδόνος ἅρμα καὶ ἵππους.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒immunis retulit Sarpedonis ergo quadrigas.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒und bekam ohne Kampf Sarpedons Wagen und Pferde.(12)Anm.:(12)Zum Tod des Sarpedon und dem Raub von dessen Rüstung vgl. Rhod. Il.parv.Hom. 16,32‒39.28
〈Pugnis certatur.〉
Φοῖνιξ δ’ ἠδὲ γέρων Νηλήϊος ἄνδρας ὄρινον‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡at Phoenix Pyliusque senex iunioribus instant.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Phoinix und der neleïsche Alte [Nestor] trieben die jüngeren
〈Es wird mit Fäusten gekämpft〉
Crit. (lat.)feridus HSim. (lat.)Pyliusque senex] cf. Stat. silv. 2,2,108; 5,3,11429ὁπλοτέρους· Ἀκάμας δὲ καὶ αἰολότεχνος Ἐπειὸς‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡committunt igitur validos hinc doctus Epeus,‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡Männer an. Akamas und der kunstreiche EpeiosCrit. (lat.)committant H30πυγμαχίῃ συνόρουσαν ἀτειρέϊ. τοῖν δ’ ἄρ’ Ἀχαιοὶ‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒hinc Acamas pugnos: et lis erat aspera, tristis‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡kamen im harten Faustkampf zusammen. Da beiderCrit. (gr.)ἀτείρεϊ LRhod. ad loc. in H c adnotat: „N.B. post ἀτειρέϊ punctum esto; ut mutlis praeterea
locis distinctiones omissae aut depravatae sunt, ut v. 36 post ἀνδρῶν pro commate
punctum restituatur.“τοῖνδ’ H31δῆριν ἀνήκεστόν τι κακὸν τεύξουσαν ἔπαυσαν.‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡quam finis metuens dirimit prudentia Graium.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Kampf ein unheilbares Übel anrichten würde, beendeten ihn die Achaier.92/9332ἄμφω δ’ ἀργυρέους φόρεον κρατῆρας ἄεθλον.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡quilibet argento factum cratera reportat.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Und beide trugen als Kampfpreis silberne Kratere davon.33
〈Arcuum certamen.〉
Τεῦκρος δ’ ἰοφόρος καὶ Ὀϊλέος ἄλκιμος υἱὸς‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡exin Oïlides et Teucer strenuus arcu‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒Der pfeiltragende Teukros und der wehrhafte Sohn des Oïleus [der „kleine“ Aias] aber
〈Bogenwettkampf〉
34τόξων δηριόωντο τανυγλώχισι βελέμνοις.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒contendunt longe doctis volitare sagittis.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒kämpften mit den langspitzigen Geschossen ihrer Bögen.35υἱὸς δ’ αὖ Τελαμῶνος ἐΰφρονος ἔμμορε νίκης‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒hic vero palmam Telamonius accipit heros‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Der Sohn des Telamon [Teukros] aber wiederum erhielt den frohen Sieg36καὶ τευχέων, οἷς δῦνε μάχην ποτὲ Τρώϊλος ἀνδρῶν.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒et, pugnans olim quae Troilus arma gerebat.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡und die Rüstung, mit der einst Troïlos in den Kampf der Männer einzutauchen pflegte.(13)Crit. (gr.)Τρωΐλος debuitAnm.:(13)Zum Tod des Troïlos vgl. Rhod. Tro.2 849‒851.37
〈Disci certamen.〉
τοῦ δὲ κασίγνητος βριαρῆς ἀπὸ χειρὸς ἴηλε‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡huius at haud multo frater conamine discum‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Sein Bruder [der „große“ Aias] warf von seiner starken Hand
〈Wettkampf im Diskuswerfen〉
Crit. (gr.)Τοῦδὲ L38ῥηϊδίως σόλον αἰπύν, ὃν οὐ δύνατ’ ἄλλος Ἀχαιῶν.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒proiicit ingentem, valuit quem nullus Achivum‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡leicht die schnelle Wurfscheibe hoch, die kein anderer der Achaier (werfen) konnte.39τῷ μήτηρἈχιλῆος ἑοῖ πόρεν ἀγλαὰ τεύχη‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒evibrare manu: cui Memnonis arma perempti‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Daher gab ihm die Mutter des Achilleus [Thetis] die glänzende RüstungCrit. (gr.)μητὴρ Hἕοι LHἀγλαα H40Μέμνονος Ἠῴοιο βίης ἀντάξια πολλῆς.‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒viribus his dignum tribuit Thetis aurea munus.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡des Eossohnes Memnon seiner großen Kraft entsprechend.Crit. (gr.)Ἠώοιο H41
〈Saltus, iactus iaculi.〉
(14)ἅλματι δ’ ὠκυπόδης μάλ’ ὑπείροχος ἦν Ἀγαπήνωρ‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒at saltu cunctos Agapenor vicit et armis‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒Im Sprung aber war der schnellfüßige Agapenor weit überlegen
〈Sprung, Speerwurf〉
Crit. (gr.)ἕλματι H, cor. HcAnm.:(14)iactus, iaculi L42Κύκνου θ’ ὅπλα κόμισσε· καὶ Εὐρυάλου θρασὺ κάρτος‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Cygni laetus abit; iactu sed strenuus hastae‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒und trug die Waffen des Kyknos davon.(15) Der tollkühne und kräftige EuryalosAnm.:(15)Zum Tod des Kyknos vgl. Rhod. Tro.2 978‒983. Wieder ein Hinweis auf eine voriliadische Episode des Krieges.43αἰγανέης νίκησε βολῇ μεταδηριόωντας,‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Euryalus superat iaculo certare peritos‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒besiegte beim Schleudern des Wurfspießes seine Mitstreiter44δέξατο δ’ ἀργυρέης φιάλης κτέαρ. ἀμφὶ δ’ ἀέθλοις‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒et phiala potitur. cunctos tunc provocat Aiax‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒und erhielt eine silberne Schale zum Besitz. Um die Kampfpreise45πάσης ἠνορέης προκαλίζετο πάντας ἀρίστους‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒primores, si qui varii certamina nixus‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒jeglicher Stärke [Pankration] forderte der gewaltig starke AiasSim. (gr.) προκαλίζετο πάντας ἀρίστους] = Hom. Il. 3,19; 7,15046
〈Aiacis virtus et industria.〉
Αἴας δεινοβίης· τὸν δ’ ἐξαλέεινον ἅπαντες·‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡cuncta subire velint, sed non venit ullus Achivum‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡alle Besten heraus. Alle aber gingen ihm aus dem Weg,
〈Aiax’ Tugend und Tüchtigkeit〉
47δοιὰ δ’ ἄειρε τάλαντα, τὰ Νηρέος ὤπασε κούρη.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒contra. fert igitur geminum sine lite talentum.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡und er trug zwei Talente davon, die ihm die Tochter des Nereus [Thetis] gab.Sim. (lat.)sine lite] cf. Ov. rem. 67148
〈Currus.〉
ἅρματι δ’ εὖχος ὁμοῦ καὶ χρύσεον ἤρατ’ ἄλεισον‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡sublimem rapidi Menelaum gloria currus‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒Mit seinem Wagen trug der Rossebändiger Menelaos zugleich Ruhm
〈Wagenrennen〉
49ἱππόδαμος Μενέλαος· ἐκείνου δ’ ἐσθλὸν ἀδελφὸν‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡tollit et ex auro poclum capit; illius autem‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡und einen goldenen Becher davon. Seinem edlen Bruder [Agamemnon]Sim. (lat.)poclum] haec forma apud poetas antiquiores et tardiores legitur (Plaut. Asin. 771 et al.; Prud. cath. 6,16) neque tamen apud poetas classicos50καὶ Σθένελον κύδηνεν ἀελλοπόδων δρόμος ἵππων.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒cum Sthenelo fratrem cursus decoravit equorum.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡und dem Sthenelos verschaffte der Lauf der windschnellen Pferde Ehre.Sim. (gr.) ἀελλοπόδων … ἵππων] cf. h.Ven. 21751
〈Ulysses vulneratus.〉
λείπετο δ’ αὖ βασιλεὺςἸθακήσιος οἶος ἀέθλων,‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒solus erat ludi, solus quoque muneris expers‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Allein dagegen der König von Ithaka [Odysseus] blieb ohne Kampfpreise,
〈Der verletzte Ulysses〉
Crit. (gr.)ἰέθλων H, cor. HcSim. (gr.)v. 51sq.: de re cf. Q.S. 4,591‒595Sim. (lat.)muneris expers] = Sil. 16,30152οὕνεκεν ἕλκος ἔτειρεν, ὅτ’ ἀμφ’ Ἀχιλῆος ἐτύφθη.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒rex Ithacae, tardat vulnus, quod cepit Achillem‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡da die Wunde ihn entkräftete, die ihm im Kampf um Achill geschlagen wurde.(16)Sim. (lat.)tardat vulnus] cf. Verg. Aen. 2,436 (vulnere tardus Ulixes)Anm.:(16)Diese Verwundung ist vorher nicht von Rhodoman erwähnt worden. Vgl. aber Q.S. 3,308‒311
bzw. 4,594f.53ᾧ τάχα φέρτερον ἄλλο θεὸς τεκμήρατ’ ἄεθλον.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡defendens: meliora viro sed praemia restant.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Ihm bestimmte Gott rasch einen anderen besseren Kampfpreis.(17)Crit. (lat.)viro Hc: virum HSim. (lat.)praemia restant] = Sil. 15,817Anm.:(17)Eine Vorwegnahme von Odysseus’ Sieg beim Streit um die Waffen des Achilleus, der in
der folgenden Perioche geschildert wird. Die Deutung, dass es sich dabei um einen
göttlich vorherbestimmten Ausgleich für seine Verletzung handele, ist gegenüber Quintus
neu (vgl. aber ähnlich Q.S. 5,428‒431: Die Götter sind schuld). [Hinweis TG]
Gedicht Nr. 5 (Gr. / Lat.)
1Ε.V. (XXIX.)V (XXIX)1
〈Thetis arma Achillis proponit accipienda Graecorum fortissimo.〉
Καὶ τότε Νηρῆοςθυγάτηρ κλυτὰ τεύχεα παιδὸς‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Tunc vero nati pulcherrima filia Nerei‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Da legte die Tochter des Nereus [Thetis] die berühmte Rüstung ihres Sohnes
〈Thetis legt die Waffen Achills aus, welche der Tapferste der Griechen erhalten soll〉
Sim. (gr.)v. 1‒3: de re cf. Q.S. 5,2sq.125‒127Sim. (lat.)filia Nerei] = Verg. Aen. 8,3832εἰς μέσον Ἀργείοισιν ἐθήκατο τῷ μὲν ἑλέσθαι,‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒in medium tulit arma viro portanda, cadaver‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡den Argeiern in ihrer Mitte vor, damit sie derjenige forttrage,3ὃς πολὺ φέρτατος ἔσκε νεκρόν τ’ Ἀχιλῆα σάωσε·‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡qui servasset et Argivum fortissimus esset.‒‒|‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡der der weitaus Beste war und den Leichnam Achills gerettet hatte:4
〈Descriptio clypei Achillis.〉
πρῶτα σάκος, τῷ πάντα, τά τ’ αἰόλα κόσμος ἐέργει,‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒mirus erat clypeus: cui Mulciber omnia dextra‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Zuerst den Schild, auf dem die kundigen Hände des Hephaistos alles
〈Beschreibung von Achills Schild〉
Crit. (gr.)αἴολα LSim. (lat.)Mulciber] cf. Verg. Aen. 8,7245ἔνθεσαν Ἡφαίστου πινυταὶ χέρες· ἐν γὰρ Ὀλύμπου‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒artifice indiderat, quae continet ardua rerum‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡eingelegt hatten, was die Welt in vielfältigen Formen umfasst: Darauf war der SitzCrit. (gr.)Ἠφάσσου H, cor. H cCrit. (lat.)artifici deliberat Gärtner, sed cf. Rhod. Il.parv.Quint. 10,22 (supplice)Sim. (gr.)v. 5‒8: ἐν γὰρ—πετεηνῶν] de caelo et aëre cf. Q.S. 5,6‒12Sim. (lat.)v. 5sq.: rerum / machina] cf. Claud. rapt. Pros. 2,2806ἕδρανον εὐφαέεσσι μετ’ ἀστράσιν ἀμφιτανύσθη‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒machina: se vario pandebat sidere coelum‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡des Himmels mit seinen leuchtenden Sternen ringsum gespanntSim. (gr.) εὐφαέεσσι … ἀστράσιν] cf. Nonn. D. 8,111 (ποικίλον εὐφαέεσσι κεκασμένον οὐρανὸν ἄστροις)7σύν τ’ αὔραις πνοιαῖς τε καὶ ὀμβροτόκοις νεφέεσσιν‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡cumque auris ventisque suis et nubibus aër‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒und die Luft zusammen mit den Winden, Böen und regenerzeugendenCrit. (gr.)νεφέεσσι LSim. (gr.) ὀμβροτόκοις νεφέεσσιν] ~ Orph. H. 82,5 (ὀμβροτόκους νεφέλας); cf. etiam 21,2Sim. (lat.)nubibus aër] = Ov. ars 3,173 (sed sensu contrario :sine nubibus aer)8ἀήρ. ἐν δ’ ἄρα φῦλα τανυπτερύγων πετεηνῶν‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒fusus erat, tranat quem natio picta volucrum.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Wolken. Darauf waren die Scharen der Vögel mit ausgestreckten Flügeln,Crit. (gr.)ἐνδ’ HSim. (gr.)v. 8sq.: καὶ ῥόος—κύμασιν] de Oceano et navibus cf. Q.S. 5,14.80 τανυπτερύγων πετεηνῶν] cf. Hom. Il. 12,237 (οἰωνοῖσι τανυπτερύγεσσι)9καὶ ῥόος Ὠκεανοῖο καὶ ἄλλου χεύματα πόντου‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒Oceani quoque sparsus erat cum gurgite Pontus‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡der Strom des Okeanos, die Strömungen des übrigen MeeresSim. (lat.)gurgite Pontus] = Verg. Aen. 11,62494/9510πλαζόμεναί τε νέες μετὰ κύμασιν. ἐν δ’ ἄρα μέσσῳ‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒fluctivagaeque rates. medio sed terra iacebat;‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡und die mitten in den Wogen umherirrenden Schiffe. Darauf war auch in der MitteCrit. (gr.)ἐνδ’ LSim. (gr.)v. 10sq.: ἐν δ’—πεδίοισι] de terra et feris cf. Q.S. 5,7.17‒21Sim. (lat.)fluctivagaeque rates] cf. Arator act. 2,1088 (fluctivagae … puppi)11γαῖα μεθ’ οἷς θήρεσσιν ἐν οὔρεσι καὶ πεδίοισι‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡inde ferae montes, pecudes hinc herbida carpunt‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒die Erde mit ihren Tieren auf den Bergen, EbenenCrit. (gr.)πεδίοισιν L12καὶ ποταμῶν θαλάμοισι βροτῶν θ’ ἅμ’ ἀπείρονι φύτλῃ,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒prata; undis ludunt pisces. hominumque vagantur‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡und in den Gemächern der Flüsse sowie mit dem unbegrenzten Geschlecht der Sterblichen,Crit. (gr.)θ’ delendum esse censet Gärtner13ὧν πόνος ἐκπεπόνητο διακριδὸν ἀμφὶ κυδοιμοὺς‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒diversae passim gentes; non omnibus idem‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡deren Mühe einzeln ausgearbeitet war zwischen tosenden SchlachtenSim. (lat.)omnibus idem] = Verg. georg.3,244 et al.14ὅπλων τ’ ἠρεμίην κουροτρόφον. ἔνθ’ ἔσαν ἄγραι,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒est labor: hic pax, hic bellum, venatio, pugnae‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒und der Knaben nährenden Ruhe der Waffen. Da waren Jagden,Crit. (gr.)ἐνθ’ LSim. (gr.) ὅπλων τ’ ἠρεμίην κουροτρόφον] de re vide etiam Rhod. Luth. 2,259 (εἰρήνη κούρων ἀγαθὴ τροφός)15ἔνθα μάχαι τε φοναί τε καὶ αἰόλα πήματ’ Ἄρηος‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡et strages; posthaec victoria, cui Themis adstat‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡da waren Schlachten, Blutvergießen und die verschiedenen Leiden des Krieges,Crit. (gr.)αἴολα LSim. (gr.)de operibus belli cf. Q.S. 5,25‒3716νίκη τ’ εὐνομίη τε δικασπόλος. ἐνθάδ’ ἀρότρου‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒iuraque dat populis. hic rurisecantis aratri‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Sieg und rechtsprechende Ordnung. Hier war die Nahrung bringende ArbeitSim. (gr.) νίκη—δικασπόλος] de pace cf. Q.S. 5,44‒46v. 16sq.: ἐνθάδ’—φερέσβιον] de operibus agrestibus cf. Q.S. 5,57‒6517ἔργον ἔην δρεπάνης τε φερέσβιον, ἐνθάδ’ ἑορτῶν‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒fervet opus falcisque labor, festisque coloni‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒des Pflugs und der Sichel, hier Glanz von FestenSim. (gr.)v. 17sq.: ἐνθάδ’—ὑμέναιοι] de festivitatibus cf. Q.S. 5,66‒76Sim. (lat.)fervet opus] = Verg. georg. 4,169; Aen. 1,43618ἀγλαΐη θαλίαι τε χοροιτίδες, ἔνθ’ ὑμέναιοι.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒indulgent, celebrant epulas, ducunt hymenaeos.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒und Festmähler mit Reigentänzen. Dort waren HochzeitenCrit. (gr.)χορίτιδες debuitὑμεναῖοι LH19ἔνθ’ Ἀρετῆς παύροισι μάλ’ ἀμβατὸς ἦε κολώνη.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒hic arx virtutis, quam non fas scandere pigris.‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒und da befand sich der nur sehr wenigen erklimmbare Hügel der Tugend.(18)Crit. (gr.)ἀμβατὸς scripsi: ἄμβατος H: ἔμβατος LSim. (gr.)de monte Virtutis cf. Q.S. 5,49‒56Anm.:(18)Vgl. auch die korrespondierende Schildbeschreibung in Rhod. Il.parv.Hom. 18,48‒65.20
〈Thorax, ensis, galea, ocreae Achillis.〉
ἀσπίδι δ’ ἀμφ’ ἐρατῇ θώρηξ πέλε καὶ τρυφαλείη‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒additus et clypeo thorax, gravis additus ensis‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Bei dem reizenden Schild waren Panzer, Helm
〈Panzer, Schwert, Helm und Beinschienen Achills〉
Sim. (gr.)v. 20sq.: de thorace et galea cf. Q.S. 5,102.11021καὶ βριαραὶ κνημῖδες ἅμ’ ἔγχεΐ τ’ ὄβριμον ἆορ.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡cumque ocreis galeaque ea trabs, qua concidit Hector.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡und kräftige Beinschienen sowie zusammen mit der Lanze das gewaltige Schwert.Sim. (gr.)de ocreis, hasta, gladio cf. Q.S. 5,112.114.118 ὄβριμον ἆορ] = Opp. H. 2,466Sim. (lat.)qua concidit Hector] = Drac. Romul. 9,18122
〈Aiax et Ulysses contendunt de armis Achillis.〉
τοῖς δ’ ἐπιδηριάαν Αἴας καὶ δῖος Ὀδυσσεὺς‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒his super incipiunt litem Telamonius Aiax‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Um darum zu streiten, erhoben sich Aias und der göttliche Odysseus.
〈Aiax und Ulysses streiten um die Waffen des Achill〉
Sim. (gr.)v. 22sq.: de re cf. Q.S. 5,128‒130Sim. (lat.)Telamonius Aiax] = Homer. 205.363.602 et al.23ἀνστήτην. τοῖς δ’ ἀμφ’ ἀρετῆς ὑπόεικον ἅπαντες·‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Telemachique pater, cedit quis caetera pubes.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒Vor ihnen wichen alle in Hinsicht auf deren Tugend zurück.24
〈Nestoris consilium sapiens.〉
Νέστωρ δ’ οὖν ἑτέρου δείσας χόλον, ὅς κεν ἀείρῃ‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Nestor at alterius metuens, qui vinceret, iram,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡Da Nestor aber den Zorn des jeweils anderen fürchtete, wer auch immer
〈Nestors weiser Ratschlag〉
Crit. (gr.)ὅσκεν LHSim. (gr.)v. 24‒26: de propositio Nestoris cf. Q.S. 5,139‒16425νίκην καὶ γέρας ἐσθλόν, ἀγοῖς βούλευσεν Ἀχαιῶν‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒ne gravis incumbat Danais, hortatur ut istam‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡den Sieg und das edle Geschenk davonträgt, riet er den Anführern der Achaier26τήνδε δίκην Τρῴεσσι δορικτήτοισιν ὀπάσσαι.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒captivos iubeant Troas decidere litem.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡diese Entscheidung den kriegsgefangenen Troern zu überlassen.27τοῖς δ’ ἐπιήνδανε μῆτις, ὑπ’ οὖν τοιοῖσδε δικασταῖς‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒nec frustra monuit, nam tota his concio Graium‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Diesen gefiel der Rat und der Prozess der Helden fand alsoCrit. (gr.)τοιοῖς δε L28
〈Aiax causas recitat cur sibi magis debeantur arma Achillis quam Ulyssi.〉
ἡρώων κρίσις ἦεν· ὁ μὲν ΤελαμώνιοςΑἴας‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒tradidit arbitrium. tumida mox fervidus ira‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒unter solchen Richtern statt: Der Telamonier Aias
〈Aiax zählt die Gründe auf, warum ihm die Waffen des Achill eher gebühren als dem Ulysses〉
Sim. (gr.)v. 28‒34: de oratione Aiacis cf. Q.S. 5,181‒236Sim. (lat.)fervidus ira] = Verg. Aen. 8,230; 9,73629εὔχετ’ ἀεὶ Λαερτιάδεω προφερέστερος εἶναι‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Aiax se longe potiorem iactat Ulysse‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡rühmte sich, dem Laërtessohn [Odysseus] immer überlegen gewesen zu seinCrit. (gr.)εὒχετ’ HCrit. (lat.)Ulisse H30κάρτεΐ τ’ ἠνορέῃ τε καὶ αἵματι καὶ χερὸς ἔργοις,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒sanguine, virtute et rebus cum laude peractis,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒an Kraft, Mut, Abstammung und den Taten seiner Hand,Crit. (gr.)καρτεΐ Hἔργον H, cor. H c31οἷς Δαναοὺς μέγ’ ὄφελλε· νεκροῦ δ’ ἄπο Τρῷας ἄλαλκε,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡iuverit ut Danaos multum et servarit Achillem,‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡mit denen er den Danaern großen Nutzen zu erweisen pflegte: Die Troer habe er vom32αὐτὸν δ’ ἐξεσάωσεν Ὀδυσσέα, τὸν κακὸν εἶπεν‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡quin Ithacum ipse suis timidum protexerit armis,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Leichnam (Achills) vertrieben und Odysseus selbst gerettet, den er feige,33ἠδὲ φυγοπτόλεμον δολερῶν τ’ ἐπιΐστορα μύθων,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒qui nihil in bellis valeat, sed fraudis abunde‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒kampfscheu und kundig betrügerischer Worte nannte,Sim. (gr.) ἐπιΐστορα μύθων] cf. A.R. 4,89 (μύθων ἐπιίστορας); Hom. Od. 21,26 (de Hercule: μεγάλων ἐπιίστορα ἔργων)34ὅς τισιν ἡρώων ὀλοόφρονα μῆτιν ὕφαινεν.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡verborumque habeat melioresque opprimat arte.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡der einigen der Helden verderbensinnenden Rat sponn.(19)Crit. (gr.)ὅς scripsi: ὃς LH: ὡς deliberoSim. (gr.) ὀλοόφρονα μῆτιν ὕφαινεν] ~ Opp. H. 4,77 (δολόφρονα μ. ὑφαίνει)Anm.:(19)Gemeint ist die Aussetzung Philoktets und das Komplott gegen Palamedes. Vgl. Q.S.
5,195‒199.35
〈Ulysses sua eloquentia obtinet arma Achillis.〉
αὐτὰρ ὁ φῆ μύθοις καὶ μήδεσι πουλὺ γενέσθαι‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒hic se consiliis multum verbisque disertis‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Doch dieser [Odysseus] sagte, dass er mit Worten und Plänen viel
〈Ulysses erhält durch seine Beredsamkeit die Waffen des Achill〉
Sim. (gr.)v. 35‒40: de oratione Ulixis cf. Q.S. 5,239‒29036κρείσσων Αἰακίδαο καὶ οὐκ ἔργοισι χερείων.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Aeacida praestare nec armis esse minorem,‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒◡besser sei als der Aiakide [Aias] und in seinen Taten nicht schlechter.Crit. (lat.)Aeacidam vel -aedeliberat Gärtner37δείξατο δ’, ὡς πινυτοῖσι λόγοις καὶ ἐπίφρονι βουλῇ‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒imo ait eloquio sese monitisque Pelasgis‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Er zeigte, dass er den Argeiern mit klugen Reden und verständigem RatSim. (gr.) λόγοις καὶ ἐπίφρονι βουλῇ] ~ Hom. Od. 3,128 (νόῳ καὶ ἐ. β.)38Ἀργείους ὀνίνησι πολὺ πλέον ἢ χερὸς ἀλκῇ‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒plus prodesse, manus quam prosit virib〈us〉 ille,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡viel mehr nützt als jener [Aias] mit der Wehrkraft seiner HandCrit. (lat.)virib H39κεῖνος, ἐϋφροσύνῃ τε μεμιγμένον ἔλλαχε κάρτος.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡quod sibi coniunctum cum robore mentis acumen.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡und dass er mit Besonnenheit vermischte Kraft erlangt hat.(20)Sim. (lat.)mentis acumen] = Drac. Romul. 2,76; cf. etiam Claud. rapt. Pros. 2,201Anm.:(20)Hier wird der Vorrang der artes vor bloßer körperlicher Kraft deutlich. Sicherlich erklärt sich daraus die positive
Wertung von Odysseus’ Sieg durch Rhodoman am Ende der vorangehenden Perioche.40Πηλείδην δ’ αὐτὸς δηΐων ἐρρύσαθ’ ὁμοκλῆς.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒se quoque Pelidae rapuisse ex hoste cadaver.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡Er selbst habe den Peleussohn [Achilleus] aus dem Schlachtlärm der Feinde gerettet.Crit. (gr.)ὀμοκλῆς L96/9741τοῖα μὲν εὐεπέως φάμενος Πειθώ τε κεράσσας‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒his Suadam miscens dictis cum grandibus armis‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Derartiges sprach er mit schönen Worten und mischte Überzeugungskraft dazu.42νίκην ἀντιδίκῳ βριαροῖς ἅμα τεύχεσι κλέψεν·‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡victor abit. frustra sua robora praedicat Aiax:‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒So stahl er dem Gegner den Sieg zusammen mit der starken Rüstung.43ὃν χόλος ἀμφεκάλυψε καὶ ἄσχετος εἷλεν ἀνίη,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒obrutus hic ira curis indulget habenas,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Diesen [Aias] umhüllte Zorn, und unaufhaltsamer Schmerz ergriff ihn.44δριμὺ γὰρ ἡρώεσσιν ἀτιμίῃσι δαμῆναι.‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒namque aegre patitur se mens heroica sperni.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Denn bitter ist es für Helden, von Entehrung bezwungen worden zu sein.45
〈Aiax furit dolore ereptorum sibi armorum Achillis.〉
αὐτίκα δ’ ὁρμαίνοντι φόνον Δαναοῖσι πελάζειν‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒dumque feras Danais caedes molitur, in ipsum‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Während er noch eilte, sogleich den Danaern Mord zu bringen,
〈Aiax rast aus Schmerz über die ihm entrissenen Waffen Achills〉
Crit. (gr.)Γαναοῖσι LSim. (gr.)v. 45‒50: de Aiacis furore cf. Q.S. 5,352‒45046οἰστροβαρεῖς ἐφέηκεν ἘριννύαςἈτρυτώνη,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒‒|‒‒anguicomas armat Furias Tritonia Pallas.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡schickte ihm Atrytone [Athene] sofort die wahnsinnsschweren Erinnyen,Sim. (gr.) οἰστροβαρεῖς] nl.Sim. (lat.)Tritonia Pallas] = Verg. Aen. 5,704; Homer. 936 et al.47αἳ νόον ἐξετίναξαν ἐχιδνοφόροισιν ἱμάσθλαις·‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒sana viro Stygiis mens laeditur icta flagellis.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒die seinen Verstand mit schlangenführenden Peitschen austrieben.Crit. (gr.)Αἱ LSim. (gr.) ἐχιδνοφόροισιν] nl.Sim. (lat.)Stygiis … flagellis] cf. Sil. 2,61648καὶ τότ’ ὀϊόμενος Δαναοῖς μέγα πῆμα κορύσσειν‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒ultricesque inferre manus se ut credit Achivis,‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Und in der Meinung, den Danaern großes Leid zu bereiten,49αἰόλα μῆλα δάϊξε καὶ ὡς Ἰθάκηςβασιλῆα‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡demens mactat oves; cum de duce sumere poenas‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒schlachtete er damals verschiedenfarbige Schafe und, als wäre es der König von Ithaka,Sim. (lat.)sumere poenas] = Verg. Aen. 2,576; 6.501 et al.50ἀρνειὸν μίστυλλε κερασφόρον ἄφρονι θυμῷ.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒sese Ithaco putat, ecce ducem gregis ense trucidat.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡zerstückelte er in seinem Unverstand einen horntragenden Schafbock.Sim. (gr.) ἄφρονι θυμῷ] = Hom. Od. 21,105; h.Ven. 28651
〈Aiax e furore sibi reditus occidit se.〉
ὡς δ’ ἀπέβη μανίη, σφετέρης δ’ ἐνόησεν ὀϊζὺν‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒ut furor abscessit, mens et sibi reddita vidit‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Als der Wahnsinn aber gewichen war und der edle Sohn des Telamon den Jammer
〈Aus dem Wahnsinn wieder zu sich gekommen, tötet sich Aiax〉
Sim. (gr.)v. 51‒55: de Aiacis morte voluntaria cf. Q.S. 5,456‒48452ἀφραδίης Τελαμῶνος ἐῢς πάϊς, οὐκέτι λυγρῶς‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒erroris delicta sui, non ducere vitam‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡seines Unverstandes erkannt hatte, da wollte er nicht mehr elendSim. (lat.)ducere vitam] = Verg. Aen. 2,641; 4,340 et al.53βούλετ’ ἀπεχθομένοισι μετ’ Ἀργείοισι βιῶναι.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒ulterius voluit male fidos inter Achivos‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒unter den verhassten Argeiern leben.54τοῖσι δ’ ἐπευξάμενος κακὰ λοίγια κέρσε τράχηλον‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡ultricesque vocans Diras sibi praescidit ipsi‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Er wünschte ihnen verderbliche Übel an und durchschnitt seinen Hals55ἄορι, τῷ ποτέ μιν δωρήσατο φαίδιμος Ἕκτωρ.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒infelix collum gladio, quem tradidit Hector.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡mit demjenigen Schwert, mit dem ihn einst der glänzende Hektor beschenkt hatte.(21)Anm.:(21)Zum Waffenstreit und Wahnsinn des Aias vgl. auch Rhod. Tro.2 1338‒1347 . Zum Geschenk des Hektor vgl. Rhod. Il.parv.Hom. 7,21f.56
〈Aiacem lugent omnes praeter Ulyssem.〉
λευγαλέως δ’ ἀκάχητο πολύστονον ἔθνος Ἀχαιῶν,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒hinc omnis luctum Danaum gens sensit acerbum,‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡Schmerzlich aber war das seufzerreiche Volk der Achaier betrübt,
〈Alle außer Ulysses betrauern Aiax〉
Sim. (gr.)v. 56sq.: de luctu Graecorum cf. Q.S. 5,487‒49957οὕνεκα Πηλείδην μέτα φέρτατον ἕρκος ὄλεσσαν.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡quod post Peliden primum sibi lumen ademtum.‒‒|‒‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡da sie nach dem Peleussohn [Achilleus] den besten Schutz [Aias] verloren hatten.Crit. (gr.)ὄλεσσαν H (constructio ad sensum): ὄλεσσεν LSim. (lat.)lumen ademtum] = Catull. 68,9358αἰνὰ δέ οἱ Τεῦκροςπεριδάπτετο θυμὸν ἀνίῃ.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒in primis tristi se solicitudine Teucer‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Schrecklich verzehrte Teukros sich seinen Sinn mit Kummer.Crit. (gr.)δὲ οἱ LHSim. (gr.)de Teucro lugente cf. Q.S. 5,500‒508 περιδάπτετο] nl. θυμὸν ἀνίῃ] = A.R. 3,290 (κατείβετο θ. ἀ.)59κλαῖε δ’ ἄδην Τέκμησσα, πατὴρ φίλος οὕνεκεν υἱῷ‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒affligit; lachrymas fundit Tecmessa, quod orbus‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Zur Genüge weinte Tekmessa, weil der liebe Vater für ihren SohnSim. (gr.)v. 59sq.: de Tecmessa lugente cf. Q.S. 5,521.550‒55860Εὐρυσάκει δέδμητο καί οἱ τριπόθητος ἀκοίτης.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒nunc foret Eurysaces genitore, sed ipsa marito.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Eurysakos und ihr dreimal ersehnter Ehemann tot war.61τὴν δ’ ἀγαναῖς θάρσυνε παραιφασίαις Ἀγαμέμνων,‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒quam tamen Atrides verbis erexit amicis.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Agamemnon ermutigte sie mit freundlichem Zuspruch,Sim. (gr.)de consolatione Agamemnonis cf. Q.S. 5,559‒567Sim. (lat.)verbis … amicis] cf. Verg. Aen. 2,372; Ov. fast. 5,237; Stat. Ach. 1,64962αὐτὸς δ’ οἰκτρὸν ἔφαινεν ἐπ’ ἀνέρι πένθος Ὀδυσσεὺς‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ipse nec expertem luctus se ostendit Ulysses:‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒und selbst Odysseus bekundete jämmerlichen Kummer über den Mann,Sim. (gr.)v. 62‒64: de oratione Ulixis cf. Q.S. 5,571‒577.581sq.63αἶσαν μεμφόμενός τιν’ ἀπηνέα καὶ χόλον ἀνδρός,‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡„Culpa“, ait, „haec fati est et, cui se tradidit, ira‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡wobei er irgendein hartes Geschick und den Groll des Mannes tadelte,Crit. (lat.)an irae ?Sim. (lat.)culpa … haec fati est] cf. Sen. Oed. 1019 (fati ista culpa est)64οὗ κρατέειν θέμις ἐστὶ καὶ ἄλγεσι μέτρα τίθεσθαι.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ 〈……………………………………………. 〉“??den man beherrschen und so den Schmerzen ein Maß setzen muss.(22)Crit. (gr.)ἐστι LCrit. (lat.)coll. Graeco versus deesse videturAnm.:(22)Odysseus’ Wertung macht wiederum deutlich, dass Aias nicht weise gehandelt hat. Dabei
scheint indirekt die philosophische Bildung durch, die lehrt, die Affekte durch Vernunft
zu kontrollieren. Vgl. dazu Rhod. Hym.Schol. 185‒189; Rhod. Par.Chytr. 75f.65
〈Aiax a Graecis magnifice sepelitur〉
(23)καί μιν ἀπειρεσίοις μετὰ κτήμασι κῇαν Ἀχαιοὶ‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Illum cum magnis opibus ceu nuper Achillem‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡Und die Achaier verbrannten ihn [Aias] mit unermesslichen Besitztümern
〈Aiax wird von den Griechen großartig bestattet〉
Sim. (gr.)v. 65‒67: de funere Aiacis cf. Q.S. 5,620‒637.654‒656Anm.:(23)repetitur L66ὡς Ἀχιλῆα πάροιθε καὶ ὀστέαταρχύσαντο‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒‒|‒◡urunt Graiugenae spaciosoque ossa recondunt‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒wie zuvor den Achilleus(24) und bestatteten seine KnochenCrit. (gr.)ταρχύσανω H, cor. H cSim. (gr.) ὀστέα ταρχύσαντο] ~ Q.S. 5,609 (ὀ. ταρχύσασθαι)Sim. (lat.)qua lambitur undis] = Ven. Fort. Mart. 4,654Anm.:(24)Der Vergleich mit Achilleus ist gegenüber Quintus neu.67ἐν τύμβῳ μεγάλῳ Ῥοιτηΐδος ἄγχι κολώνης.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒busto, Rhoeteum salsis qua lambitur undis.‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒in einem großen Grab nahe dem rhoiteischen Hügel.Sim. (gr.) Ῥοιτηΐδος ἄγχι κολώνης] ~ Q.S. 5,656 (Ῥοιτηΐδος οὐχ ἑκὰς ἀκτῆς)
Gedicht Nr. 6 (Gr. / Lat.)
1Σ.VI. (XXX.)VI (XXX)1
〈Agamemnon (25) iubet re infecta redire in Graeciam.〉
Εἰς δ’ ἀγορὴν Μενέλαος ἄναξ κίκλησκεν Ἀχαιούς,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Convocat in caetum princeps Menelaus Achivos‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Zur Versammlung aber rief der Herrscher Menelaos die Achaier
〈Agamemnon(26) befiehlt unverrichteter Dinge nach Griechenland zurückzukehren〉
Crit. (lat.)caetum] i.e. coetumSim. (gr.)v. 1‒4: de contione convocato et oratione Menelai cf. Q.S. 6,5sq.19‒23.32sq.Anm.:(25)Agamemnon L falso pro Menelao(26)Offensichtliches Versehen Rhodomans; gemeint ist Menelaos. Vielleicht hatte Rhodoman
schon die Verbindung zur Peira aus Hom. Il. 2 im Kopf (siehe folgende Anmerkung).2ἀμφαδίην δ’ ἐκέλευε (νόος δέ οἱ ἄλλα μενοίνα)‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒hortaturque alium versans in pectore sensum,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡und ermunterte sie öffentlich (sein Sinn aber plante anderes),Crit. (gr.)νόος—μενοίνα per parenthesin distinxiδὲ οἱ LHSim. (gr.) νόος δέ οἱ ἄλλα μενοίνα] = Hom. Il. 2,923φεύγειν εἰς πάτρην, ἐπεὶ οὐ πολέμοιο τελευτὴ‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒ut patriam, belli cum non sit meta, revisant‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒in die Heimat zu fliehen, da es kein Ende des Krieges98/994γίνετο δαμναμένων, τῶν περ κράτος αἰὲν ἄριστον.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡tot caesis, quorum respublica robore nixa est.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒gebe, wenn die bezwungen würden, deren Kraft immer die trefflichste ist.(27)Crit. (lat.)quarum HAnm.:(27)Eine Variation der in Hom. Il. 2 gescheiterten Peira. Vgl. Rhod. Il.parv.Hom. 2,8‒14.5
〈Diomedes contrarium suadet.〉
τοῦ δ’ ἄρα μῦθον ἔλεγχεν ἐνιπάζων Διομήδης.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒ast hunc audaci Diomedes increpat ore:‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡Seine Rede widerlegte nun Diomedes mit Tadel
〈Diomedes rät das Gegenteil〉
Crit. (gr.)Τοῦδ’ L ἐνιπάζων] = ἐνιπτάζωνSim. (gr.)v. 5‒7: de oratione Diomedis cf. Q.S. 6,39sq.43‒46Sim. (lat.)increpat ore] = Homer. 342.8176μιμνάζειν δ’ ἤνωγεν, ἕως κλέος ὀψὲ φέρωνται,‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒„Quin remanetis“, ait, „finiti gloria belli‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒und hieß sie [die Achaier] zu bleiben, bis sie spät Ruhm davontrügen,7θάρσος ἐπεὶ φορέει κλέος ἀνδράσι, φύζα δ’ ἔλεγχος.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡dum vos in patriam referat: fuga dedecus affert.“‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒da der Mut den Männern Ruhm bringe, Flucht aber Schande.Crit. (gr.)φῦζα LSim. (gr.)~ Q.S. 6,46 (θάρσος γὰρ μερόπεσσι κλέος μέγα, φύζα δ’ ὄνειδος)8
〈Calchas iubet accersi ad bellum Pyrrhum Achillis filium.〉
Κάλχας δ’ ἀχνυμένοισι θεοπρόπον ἔφρασε βουλὴν‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Dum dubitant, Calchas oracula pandit et acrem‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Kalchas aber zeigte den Niedergeschlagenen den wahrsagenden Rat,
〈Calchas heißt sie, Pyrrhus, den Sohn des Achill, zum Krieg herbeizuholen〉
Crit. (gr.)ἔφραδε LHSim. (gr.)v. 8sq.: de consilio Calchantis cf. Q.S. 6,57.60.64‒679ἐξόρσαι Σκύροιο δαΐφρονα παῖδ’ Ἀχιλῆος.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡consulit e Scyro Pelidae accersere natum.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡aus Skyros den kriegsinnenden Sohn des Achilleus herbeizuholen.Crit. (gr.)ποιῖδ’ L10οἱ δέ οἱ αἶψα πίθοντο καὶ εἰς Λυκομήδεος αὐλὴν‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒consiliis parent Danai, Lycomedis ad aulam‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Sie gehorchten ihm sofort und schickten zum Hof des LykomedesCrit. (gr.)δὲ οἱ L11Τυδείδην προέηκαν Ὀδυσσέα τ’ ἀγκυλομήτην.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Tydiden mittunt Laërtiadenque disertum.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡den Tydeussohn [Diomedes] und den verschlagenen Odysseus.12κείνῳ δ’ ἧς Μενέλαος ὑπέσχετο λέκτρα θυγατρός.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Atrides iuveni spondet connubia natae.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Und Menelaos versprach ihm [Pyrrhos/Neoptolemos] das (Ehe-)Bett seiner Tochter [Hermione].Crit. (gr.)ης LSim. (gr.)de re cf. Q.S. 6,89sq.13
〈Eurypylus Mysus filius sororis Priami.〉
τῆμος δ’ Εὐρύπυλος μέγα Τρῴεσιν ἄλκαρ ἵκανε,‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡et tunc Eurypylus Mysi e regione Caici‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Dann aber kam Eurypylos als große Wehr für die Troer,
〈Der Myser Eurypylus, der Sohn der Schwester des Priamus〉
Sim. (gr.)v. 13‒17: de adventu et origine Eurypyli cf. Q.S. 6,119‒123.133‒13814Κητείων πρόμος ἠῢς ἀπ’ εὐρείταο Καΐκου,‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Ceteos duxit, bellis ut fessa levaret‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡der treffliche Anführer der Keteier vom schönfließenden Kaïkos,Sim. (gr.) εὐρείταο Καΐκου] ~ Q.S. 8,120 (ἐϋρρείταο Καΐκου)15ὃν τέκεν Ἀστυόχεια κασιγνήτη Πριάμοιο‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡Pergama. cui genitrix Priami germana satorque‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡den Astyocheia, die Schwester des Priamos,16Τηλέφῳ υἱωνὸν κρατερόφρονος Ἡρακλῆος.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒‒|‒◡Telephus, Herculeo quem semine sustulit Auge.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒dem Telephos als Enkel des starkgemuten Herakles geboren hatte,(28)Crit. (gr.)Τηλέφω LAnm.:(28)Vgl. auch Rhod. Tro.2 780‒783 .17καὶ Πάρις ἔξοχ’ ἑοῖς ἐνὶ δώμασιν ἄνδρα φίλησεν.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡hunc Paris eximio venientem affecit honore.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡und Paris nahm den Mann besonders gastfreundlich in seinem Haus auf.18
〈Scutum Eurypyli quale.〉
αἶψα δ’ ὅγ’ εἰς χάρμην Τρῴων ἐξῆγε φάλαγγας‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡qui nec cunctatus Troës eduxit in hostem‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Sogleich aber führte dieser [Eurypylos] die Schlachtreihen der Troer in den Kampf,
〈Wie der Schild des Eurypylus beschaffen ist〉
Sim. (gr.)v. 18‒35: de clipeo Eurypyli cf. Q.S. 6,196‒29219ἀσπίδ’ ἀερτάζων πολυδαίδαλον. ἐν δ’ ἄρ’ ἀέθλων‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒scutum diversis gestans insigne figuris,‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒indem er seinen kunstvollen Schild erhob. Darauf wurden die EreignisseSim. (lat.)diversis … insigne figuris] cf. Catull. 64,50 (priscis hominum variata figuris);Anth. 761,4 (insigne figuris)20Ἀμφιτρυωνίδεω πολυτειρέος ἔργα φαάνθη·‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Amphitryonidae quae praetendere labores :‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒der Arbeiten des vielgeplagten Amphitryonsohnes [Herakles] gezeigt:Crit. (lat.)Amphitryoniadae Gärtner, sed cf. Rhod. Tro.2 76921
〈Herculis laborum commemoratio.〉
παιδοβόρων, κατὰ λίκνον ὅπερ σχέθεν, οἶμα δρακόντων‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒hic, quos in cunis eliserat ipse, dracones‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Der Angriff der kinderverzehrenden Schlangen, den er in der Krippe abwehrte,
〈Erinnerung an die Arbeiten des Hercules〉
22λίς τε μάλ’ ὠμοφάγος Νεμέης κατὰ δάσκιον ὕλην,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒et leo saevus erat Nemeae loca subdita vastans‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒der voller Gier rohes Fleisch fressende Löwe im dichtbeschatteten Wald von Nemea,Sim. (gr.) κατὰ δάσκιον ὕλην] = Opp. C. 2,53023Ὕδρης τ’ αἰνὰ κάρηνα, τά τ’ ἀγχόθι καίετο Λέρνης,‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒et Lernae ripis Hydrae capita usta iacebant;‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒die schrecklichen Häupter der Hydra, die nahe von Lerna verbrannt wurden,24κεμμάς τ’ αὖ χρυσέοισιν ἀγαλλομένη κεράεσσι‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡aurea erant illic sylvestris cornua cervae‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒und wiederum die mit goldenem Geweih prangende HindinSim. (lat.)cornua cervae] ~ Verg. ecl. 7,30 (c. cervi)25καὶ συὸς ἀγρονόμου βλοσυρὸν σθένος ἀμφ’ Ἐρυμάνθῳ‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒ac sus, quem vivum portaverat ex Erymantho;‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒und die grimmige Kraft des auf dem Land hausenden Ebers um das Erymanthos-GebirgeCrit. (lat.)at HSim. (lat.)Erymantho] cf. eadem sede Verg. Aen. 6,80226καὶ μέγα πῆμα βροτῶν Στυμφαλίδες, ἃς βάλε τόξῳ,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒necnon, quas certo domuit, Stymphalides, arcu,‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒und der große Kummer der Menschen, die stymphalischen (Vögel), die er mit dem BogenCrit. (lat.)Stymphalidas Gärtner coll. Claud. rapt. Pros. 2 praef. 37Sim. (lat.)Stymphalides arcu] ~ Anth. 627,5certo domuit Stymphalides arcu] ~ Ioseph. Isc. Ylias 2,129 (domuitque fero Stymphalidas arcu)27ταῦρός τ’ Αὐγείαο πυρίπνοος, ἀμφὶ δὲ κόπρος‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡ac bos ignivomus simul Augeaeque fimetum‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡traf; der feuerschnaubenden Stier des Augeias und ringsum der Mist;Crit. (gr.)ταυρός HSim. (lat.)ignivomus] cf. Fulg. myth.1 praef. 13,6; Ven. Fort. carm. 3,9,3fimetum] vox pedestris, cf. Plin. nat. 1,24,171 et al.28ζωστήρ θ’ Ἱππολύτης ληΐτιδος αἰολομίτρης‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒cingulaque Hippolytae multis insignia gemmis;‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒der buntgezierte Gürtel der kriegsgefangenen HippolyteCrit. (gr.)λυΐτιδος H, cor. H cSim. (gr.) αἰολομίτρης] cf. Hom. Il. 5,70729ἀνδροβόροι θ’ ἵπποι Διομήδεος ἠδὲ τριμόρφου‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒carnivorae et Diomedis equae vaccaeque trimembris‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡und die menschenfressenden Pferde des Diomedes undSim. (gr.) ἀνδροβόροι] cf. AP 7,206,1Sim. (lat.)carnivorae] vox pedestris, cf. Plin. nat. 9,78 et al.trimembris] in Latinitate classica non legitur30Γηρυόνος δαμάλεις λιπαραὶ καὶ κάρχαρος Ὄρθος‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡Geryonis pingues et dentibus Orthus acutis;‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒die fetten Kühe des dreigestaltigen Geryon und der scharfzahnige Orthos;Crit. (gr.)δαμάλεις scripsi: δαμάλις L: Δαμαλις H31κῆπός θ’ Ἑσπερίδων καὶ χρύσεα μῆλα δράκοντος‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡aureique Hesperidum fructus et pervigil anguis;‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡und der Garten der Hesperiden und die goldenen Äpfel der Schlange(29);Sim. (gr.) χρύσεα μῆλα δράκοντος] cf. S. Tr. 1099sq. (τόν τε χρυσέων / δράκοντα μήλων φύλακ’)Sim. (lat.)pervigil anguis] cf. Ov. epist. 12,60Anm.:(29)Zum Garten der Hesperiden vgl. auch Rhod. Arg. 507‒512.32ἠδὲ κύων Ἀΐδαο, τὸν εἰς φάος εἷλκε βιάζων,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒et canis infernus, quem vi tractabat ad auras,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒und der Hund des Hades [Kerberos], den er mit Gewalt ans Licht zerrte;Sim. (gr.) κύων Ἀΐδαο] cf. Hom. Il. 8,368; E. Herc. 24.1277Sim. (lat.)canis infernus] ~ Sen. Herc. O. 46033ἀμφὶ δὲ Καυκασίοισι Προμηθέος ἄγκεσι δεσμὰ‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Caucaseisque iugis haerentia vincla Promethei‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒und rings um die Täler des Kaukasos die Fesseln des Prometheus34Κενταύρων τ’ ὀλοοῖσι περὶ κρητῆρσι κυδοιμὸς‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡Centaurumque inter ferales pocula rixae;‒‒|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒und die tosende Schlacht der Kentauren um die verderblichen Mischkrüge;100/10135Νέσσου τ’ Ἀνταίου τε φόνος καὶ κήτεος οἶτος.‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡Nessique Antaeique neces et funera Ceti.‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒und die Ermordung des Nessos und Antaios und der Tod des Meerungeheuers.36
〈Eurypyli virtus et fortitudo.〉
τῇ μάλα κυδιόων Τρῴων κόσμησεν ὅμιλον‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡his gaudens armis instruxit ad arma cohortes‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Auf diesen (Schild) war er [Eurypylos] sehr stolz und ordnete die Schar der Troer
〈Tugend und Tapferkeit des Eurypylus〉
Crit. (gr.)τῷ L37ἐς μόθον ἐκκρίνας προμάχους καὶ πλήθεος ἀρχούς.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Troiugenas legitque duces et prima cientes‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒zur Schlacht, nachdem er Vorkämpfer und Anführer der Menge ausgewählt hatte.38καὶ φάτο θαρσαλέως, ὡς οὔποτε χεῖρας ἐρύξει‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒praelia, confirmans se non absistere pugna‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Und er sagte kühn, dass er niemals seine HändeSim. (gr.)v. 38sq.: ~ Q.S. 6,313sq. φάτο θαρσαλέως] = Q.S. 6,31539ὑσμίνης, πρὶν Ἀργείους κτάμεν ἠὲ δαμῆναι.‒‒|‒||‒|‒‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒velle prius, Danaos quam deleat aut cadat ipse.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡vom Kampf zurückhalten werde, bis er die Argeier getötet oder selbst bezwungen sei.40
〈Simile.〉
ἔμπεσε δ’ Ἀργείοισιλέων ὡς πώεσι μήλων.‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒utque leo pecudes, Graios sic opprimit heros.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒Er stürzte auf die Argeier ein wie ein Löwe auf Schafherden.
〈Gleichnis〉
Crit. (gr.)ὣς possis per apostrophenSim. (gr.) ὡς πώεσι μήλων] = Hom. Od. 4,41341ἐκ μὲν πληθύος εἷλεν ἀπειρεσίων στίχας ἀνδρῶν‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒innumerosque e plebe necat, sed sanguine cretos‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Aus der Menge tötete er Reihen von unzähligen MännernSim. (gr.) στίχας ἀνδρῶν] = Hom. Il. 3,196; 4,231 et al.Sim. (lat.)sanguine cretos] cf. Verg. Aen. 2,74 et al.42καὶ δοιὼ κατέπεφνεν ἀριγνώτω μάλ’ ἐόντε·‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡nobiliore duos: aequantem Nirea Divos‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒und ermordete (unter diesen) zwei, die sehr berühmt waren,Crit. (gr.)μαλ’ H43
〈Nireus Graecorum pulcherrimus.〉
πρῶτον μὲν Νιρῆα, θεῶν παίδεσσιν ὁμοῖον,‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡eximia specie Phoebique Machaona doctum‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡als Ersten Nireus, welcher den Kindern der Götter ähnlich war,(30)
〈Nireus, der Schönste der Griechen〉
Crit. (gr.)Νηρῆα LSim. (gr.)de morte Nirei cf. Q.S. 6,372sq.Anm.:(30)Zu Nireus vgl. Rhod. Tro.2 549‒593 .44ἰητρὸν δ’ ἐπὶ τῷδε Μαχάονα πάμπαν ἄριστον,‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡artibus aegrificos medicari corporis ictus.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒und zusätzlich zu ihm Machaon, den ganz und gar besten Arzt,Sim. (gr.)v. 44sq.: de morte Machaonis et vaticinatione morientis cf. Q.S. 6,407sq.425‒428Sim. (lat.)aegrificos] nl.45ὅς ῥά οἱ ἐκπνείων μαντεύσατο κῆρα πελάζειν.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒is tunc expirans fatum praenunciat hosti.‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒der ihm im Sterben voraussagte, dass ihm der Tod nahe.(31)Crit. (gr.)ὃς LHῥὰ LAnm.:(31)Zum Motiv vgl. auch Patroklos und Hektor in Rhod. Il.parv.Hom. 16,52; 22,32f.46
〈Graeci ab Eurypylo in fugam aguntur.〉
τοῖς δ’ ἐπὶ δαμναμένοισι πολύστονος ὦρτο κυδοιμὸς‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡his super occisis diros adiere labores‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Um diese Getöteten erhob sich ein seufzerreicher Kampf
〈Die Griechen werden von Eurypylus in die Flucht getrieben〉
Crit. (gr.)δαμναμενοισι H47τῶν μὲν ἑλεῖν νεκρούς, τῶν δ’ ἐρρύσθαι μεμαώτων.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒Troës abstrahere, at Graeci defendere nixi:‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒zwischen denjenigen, die die Toten erbeuten, und denen, die sie retten wollten.48καὶ Δαναοὶ σφέας αἰνὸν ἀεθλήσαντες ἔρυσσαν,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡quos et vix multo Danai sudore tuentur,‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Und die Danaer retteten sie nach schrecklichem Ringen,49οὕνεκ’ ἀδελφειοῦ κρατερῷ περιμάρνατο θυμῷ‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒nam forti pro fratre animo propugnat et hostes‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒da Podaleirios mit starkem Sinn um seinen Bruder kämpfteCrit. (gr.)πέρι μάρνατο HSim. (gr.)v. 49sq.: de Podalirio cf. Q.S. 6,455‒46950πολλῶν θ’ αἵματι δεῦεν ἑὴν Ποδαλείριος αἰχμήν.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒innumeros valida sternit Podalirius hasta.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒und seine Lanze mit dem Blut von vielen benetzte.Crit. (gr.)Ποδαλίριος L51Τεῦκρος δ’ Ἀτρεῖδαί τε καὶ Αἴας ὄμβριμον ἀλκὴν‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒incumbunt omni molimine Troibus Aiax,‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Teukros aber, die Atriden [Menelaos und Agamemnon] und Aias zeigten den FeindenCrit. (gr.)καί LSim. (gr.)v. 51‒53: Τεῦκρος—ὄπασσαν] de Teucro, Atridis, Aiace cf. Q.S. 6,502‒51252δυσμενέεσσιν ἔφαινον ἀνὰ κλόνον ἠδὲ καὶ αὐτοῖς‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Teucer et Atridae, qui vulnera tristia et ipsis‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒gewaltige Wehrkraft im Schlachtgetümmel und fügten selbst53ἀρχοῖς τραύματ’ ὄπασσαν. ὅμως δ’ ἐπὶ φύζαν Ἀχαιοῖς‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒incutiunt ducibus; sed non obsistere Graii‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒den Anführern Verwundungen zu. Dennoch brachte der kühne und kräftigeCrit. (gr.)φῦζαν LHSim. (gr.)v. 53sq.: ὅμως—ἴηλε] de fuga Graecorum cf. Q.S. 6,599‒602.609‒61154Εὐρυπύλου θρασὺ κάρτος ἀτυζομένοισιν ἴηλε.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Eurypylo valuere, darent quin terga furenti.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Eurypylos Flucht über die erschrockenen Achaier.Crit. (gr.)Εὐρυπυλου H55νὺξ δέ μιν ἔσχασε πυρσὸν ἐνισκίμψοντα νέεσσι.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡iamque aggressurum naves nox caeca repressit.‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Die Nacht aber hielt ihn zurück, als er an die Schiffe seine Fackel legen wollte.Sim. (gr.)de nocte cf. Q.S. 6,644sq.Sim. (lat.)nox caeca repressit] ~ Claud. 26,353sq. (caeca repressit / nox)
Gedicht Nr. 7 (Gr. / Lat.)
1Ζ.VII. (XXXI.)VII (XXXI)Crit. (gr.)Γ. H1
〈Nireus, (32) Machaon medicus in uno busto includuntur.〉
Νιρέϊ δ’ ἀντιθέῳ τε Μαχάονι παῖδες Ἀχαιῶν‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Nirea dehinc uno doctumque Machaona busto‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Um Nireus aber und den göttergleichen Machaon schütteten die Söhne der Achaier
〈Nireus und der Arzt Machaon werden in einem einzigen Grab eingeschlossen〉
Sim. (gr.)v. 1‒2: Νιρέϊ—ἀμφεβάλοντο] de tumulo communi Nirei et Machaonis cf. Q.S. 7,6sq.16Anm.:(32)an et ?2
〈Luctus Podalirii ob mortem fratris Machaonis.〉
τύμβον ἕν’ ἀμφεβάλοντο. νόος δ’ Ἀσκληπιάδαο‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡contumulant Danai. fratris sed funera moerens‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒ein einziges Grab auf. Der Sinn des Asklepiossohnes [Podaleirios]
〈Die Trauer des Podalirius wegen des Todes seines Bruders Machaon〉
Sim. (gr.)v. 2‒5: νόος δ’—ἑταῖροι] de luctu Podalirii cf. Q.S. 7,22‒273τείρετο δαιμονίως τεθνηκότος εἵνεκ’ ἀδελφοῦ.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒mens Asclepiadae curis se conficit aegris‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒quälte sich heftig wegen seines toten Bruders.4δίζετο δ’ εἰς Ἀΐδην αὐτοσχεδὸν αὑτὸν ἰάλλειν,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒iamque suis manibus se tradere destinat Orco,‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Er suchte sich selbst auf der Stelle in den Hades zu schicken,5ἀλλά μιν ἀμφιχυθέντες ἐρητύεσκον ἑταῖροι.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒ni fusi circum socii conatibus obstent.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒doch die ihn umgebenden Gefährten hielten ihn zurück.(33)Sim. (lat.)conatibus obstent] ~ Ov. rem. 683; met. 4,249Anm.:(33)Zum Motiv vgl. Achill in Rhod. Il.parv.Hom. 18,6f.6
〈Nestor consolatur lugentem Podalirium.〉
Νέστωρ δ’ ἀσχαλόωντα παρηγορίῃσιν ἔγειρε‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡afflictumque levat dulci solamine Nestor‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Nestor ermunterte den Unwilligen mit Tröstungen,
〈Nestor tröstet den trauernden Podalirius〉
Sim. (gr.)v. 6‒8: de consolatione Nestoris cf. Q.S. 7,37‒947λείβων ἐκ κραδίης πινυτὸν ῥόον ἠδὲ πιφάσκων‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒eloquii promens sapienti e pectore fontem‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡indem er aus seinem Herz einen verständigen Strom (von Worten) vergoss und allesCrit. (gr.)ἐκκραδίης HSim. (lat.)sapienti e pectore fontem] cf. Petron. 5,12 (Maeoniumque bibat felici pectore fontem)8πάντα, τὰ καίριόν ἐστιν ἀκηχεμένοισιν ἐνισπεῖν.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒et memorans, sanant moesti quae vulnera cordis.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡sagte, was sich Niedergeschlagenen zu sagen geziemt.Sim. (lat.)sanant moesti quae vulnera cordis] ~ Ov. Pont. 1,3,22 (sanabit nulla vulnera cordis ope)9
〈Eurypylus fortiter praeliatur contra Graecos.〉
Εὐρύπυλος δ’ οὐ λῆγε βίης καὶ δηϊοτῆτος.‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡at non Eurypylus motis semel abstinet armis:‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Eurypylos aber ließ nicht ab von Gewalt und Kampf.
〈Eurypylus kämpft tapfer gegen die Griechen〉
Sim. (gr.)~ Q.S. 7,103Sim. (lat.)abstinet armis] = Hor. ars 379102/10310Ἀργείοις δ’ ἐπόρουσε πελειάσιν ἠΰτε κίρκος‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Chaoniasque ut circus aves, invadit Achivos.‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Er griff die Argeier an wie Tauben ein Habicht(34)Crit. (gr.)πιλειάσιν LSim. (lat.)circus] hic pro Graeco κίρκοςAnm.:(34)Vgl. auch Rhod. Il.parv.Hom. 22,12.11Πηνέλεών τ’ ἐδάμασσε δαΐφρονα, τὸν κλυτὸν ἀρχὸν‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Peneleumque ducem Boeotum traiicit hasta.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒und tötete den kriegskundigen Peneleos, den berühmten AnführerSim. (gr.)v. 11sq.: de morte Penelei cf. Q.S. 7,104sq.12Βοιωτῶν, καὶ πληθὺν ἀθέσφατον Ἄϊδι πέμψε.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡plurimaque obscuri letho dat millia vulgi‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒der Boioter, und schickte dem Hades eine unermessliche (Menschen-)Menge.Sim. (lat.)obscuri … millia vulgi] ~ Lucan. 2,208 (miseri tot milia vulgi)13λοιποὺς δ’ ἐς μέγα τεῖχος ὑποπτήσσοντας ἔλασσε‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡inque fugam reliquos muro conclusit adactos‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Die übrigen, die sich fürchteten, trieb er gegen die große (Lager-)Mauer,Crit. (gr.)ἔλασσεν LSim. (gr.)v. 13sq.: de re cf. Q.S. 7,132.140‒14214ἑσπόμενος καὶ νῆας ἐνιπρῆσαι μενεαίνων.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒insectans vacuasque parans incendere naves.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒indem er sie verfolgte und danach strebte, die Schiffe anzuzünden.15ὄφρα μὲν οὖν πόνον εἶχε νεῶν περὶ λάϊνον ἕρκος,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡fit labor ad muros ingens firmasque nepoti‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Während er sich also rings um den steinernen Wall der Schiffe abmühteCrit. (gr.)λαΐνον HSim. (gr.) λάϊνον ἕρκος] cf. Triph. 20516Ἡρακλέης δέ οἱ ἧκεν ἀπ’ αἰθέρος ἄσχετον ἀλκήν,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Alcides summo demittit ab aethere vires:‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒und Herakles ihm vom Himmel unwiderstehliche Wehrkraft schickte,Sim. (gr.)de Herculis auxilio cf. Q.S. 7,131 ἄσχετον ἀλκήν] ~ Q.S. 12,533 (ἄσχετος ἀλκή)17
〈Legatio Graecorum ad Neoptolemum Achillis filium.〉
τόφρα ΝεοπτόλεμονΔαναῶν πρεσβῆε κίχησαν‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡interea belli praeludia sueta cientem‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡fanden unterdessen die zwei Boten der Danaer Neoptolemos,
〈Gesandtschaft der Griechen zu Neoptolemus, dem Sohn Achills〉
Sim. (gr.)v. 17‒21: de legatione cf. Q.S. 7,169‒172.191‒193.223sq.Sim. (lat.)praeludia] in Latinitate classica non legitur, sed cf. (monente Gärtner) Stat. Ach. 1,19 (praeludit Achilles)18τερπόμενον πολέμοιο νεοπρεπέεσσιν ἀέθλοις,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒missa Neoptolemum legatio repperit orans,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒der sich über die für junge Leute schicklichen Arbeiten des Krieges freute,Crit. (gr.)αέθλοις H19καὶ Δαναοῖς λίσσοντο ποτὶ κλόνον ἄλκαρ ὀπάσσαι‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒adverso ut Danais vexatis Marte cupitum‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡und sie baten ihn, den aufgeriebenen Danaern für den Kampf Schutzwehr zu gewähren,20τρυχομένοις κλέος εὐρὺ καὶ ἀγλαὰ δῶρα λαβόντα.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡afferat auxilium laudesque et dona reportet.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡da er dadurch weitreichenden Ruhm und herrliche Geschenke empfange.Sim. (lat.)dona reportet] ~ Homer. 104521
〈Neoptolemus proficiscitur in castra Graecorum invitis parentibus.〉
τοὺς δ’ ὅγε προφρονέως ὑπεδέξατο καὶ κατένευσε.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡comiter exceptis heroibus annuit ille.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Bereitwillig nahm er sie auf und stimmte ihnen zu.
〈Neoptolemus bricht zum Lager der Griechen gegen den Willen seiner Eltern auf〉
Sim. (lat.)comiter exceptis] cf. Ov. fast. 2,788 (c. excipitur); Gunth. Ligur. 3,225 (c. exceptum)22πολλὰ μέν οἱ γενέτειρα παραίφατο καὶ Λυκομήδης,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒et quanquam dissuadet avus, dissuadet et ipsa‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Viel zwar sprachen ihm die Mutter und Lykomedes zu,Sim. (gr.)v. 22‒25: de precibus Deidamiae et Lycomedis cf. Q.S. 7,262‒264.292‒297.312sq.23μὴ κείνοις πρὸς Ἄρηα καὶ ἅλμης βένθε’ ὁμαρτεῖν,‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒cum fletu genitrix, ne se belloque marique‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡dass er ihnen nicht zum Krieg und in die Tiefen des Meeres folgen solle,Sim. (gr.) ἅλμης βένθε’] ~ Orac.Sib. 11,15624ἀλλά μιν οὔτ’ ἀδινὸς μητρὸς στόνος οὔτε γέροντος‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡committat, non flexit eum tamen anxia mater,‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡doch weder das laute Seufzen der Mutter noch die ZuredeCrit. (gr.)οὔθ’ ἁδινὸς debuit, cf. Rhod. Il.parv.Quint. 3,25Sim. (lat.)anxia mater] = Stat. Theb. 11,461 et al.25γνάμψε παραιφασίη λελιημένον ἔξοχα χάρμης.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒non flexit senior, cupidus quin Martis abiret.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡des Alten stimmten ihn um, da er sehr nach dem Kampf trachtete.26σὺν δ’ ἀπέβη καὶ φῶτες ἐείκοσιν εἰδότες ἅλμης‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒viginti cui promta cohors adiuncta virorum;‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Er ging mit (ihnen) fort und zwanzig meereskundige MännerCrit. (gr.)ἀλκῆς LSim. (gr.)v. 26‒28: de itinere cf. Q.S. 7,348.351.374.394‒41127ἀμφί ἑ ποιπνύεσκον. ἐϋπλοίην δὲ λαχόντες‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡ergo per Aegaeum volitant rumore secundo‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒waren eifrig um ihn geschäftig. Sie hatten gute FahrtCrit. (gr.)ἀμφὶ ἑ LSim. (lat.)rumore secundo] = Verg. Aen. 8,9028Αἰγαίης ἐπέρησαν ἁλὸς βυθὸν εἰς ῥόον Ἕλλης.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒virgineique sali mox litora tuta capessunt.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒und durchfuhren die Tiefe des ägäischen Meeres zum Strom der Helle [Hellespont].Crit. (gr.)Αγαίης LSim. (lat.)tuta capessunt] = Verg. Aen. 9,36629
〈Neoptolemus reprimit Eurypylum, et reddit animum Graecis.〉
ἔνθα μὲν Εὐρύπυλον μετὰ Τρῴεσιν εὗρον Ἀχαιῶν‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒utque vident muros cupientem evertere Graium‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡Hier fanden sie Eurypylos mit den Troern, wie er die Schutzwehr
〈Neoptolemus drängt Eurypylus zurück und gibt den Griechen ihren Mut zurück〉
Sim. (gr.)v. 29‒32: de adventu et armis Neoptolemi cf. Q.S. 7,416sq.440‒44630εἶλαρ δηϊόωντα καὶ ἔντεα δῦσαν ἕκαστοι‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Telephiden, mora nulla, capit sibi quilibet arma‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡der Achaier zerstörte, und jeder zog31ἅρμεν’ ἑοῖς μελέεσσι. Νεοπτόλεμος δὲ τοκῆος‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡apta: Neoptolemus functi subit arma parentis‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡die seinen Gliedern passende Rüstung an. Neoptolemos aber erhobCrit. (gr.)ἄρμεν’ debuit, cf. Rhod. Il.parv.Quint. 14,2232κύδιμα τεύχε’ ἄειρε, τά οἱ γέρας ὤπασ’ Ὀδυσσεύς.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒inclyta, quae prudens illi donarat Ulysses.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒die berühmte Rüstung seines Vaters, die ihm Odysseus als Ehrengeschenk gegeben hatte.(35)Anm.:(35)Weitergabe der zweimal beschriebenen Rüstung Achills.33αἶψα δ’ ἀνάπνευσις Δαναοῖς πέλε, Τρῳσὶ δ’ ὀϊζύς.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒illico respirant Danai Troësque premuntur.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Sofort fanden die Danaer Erholung, die Troer aber Jammer.Crit. (gr.)Τρωσὶ H34τοὺς γὰρ ἀφ’ ἕρκεος ὦσεν Ἀχιλλέος ἄτρομος υἱός.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡quos munimentis proles deturbat Achillis‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Denn der furchtlose Sohn des Achilleus stieß sie weg vom Wall.Sim. (gr.) Ἀχιλλέος ἄτρομος υἱός] = Q.S. 8,13.17035οὐδὲ μάλ’ Εὐρυπύλου στυγερῆς ἀλέγυνεν ἐνιπῆς,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Eurypylique minas non flocci pendit, ad arma‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡Er kümmerte sich auch nicht allzu sehr um die hasserfüllte Anrede des Eurypylos,Sim. (lat.)non flocci pendit] iunctura non epica, cf. Ter. Eun. 411; vide etiam Rhod. Tro.2 44136ᾗ λαοὺς ὀρόθυνε. καί οἱ Τριτωνὶς ἄρηξε.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡quis stimulat Troas; veniens et Pallas Olympo‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒mit der er sein Kriegsvolk antrieb. Und ihm half Tritonis [Athene].Crit. (gr.)ἧ LΚαὶ οἱ LSim. (gr.) καί οἱ Τριτωνὶς ἄρηξε] de re cf. Q.S. 7,556‒56337τῷ πολλῶν ἐκόρεσσεν ἀφειδέϊ Κῆρας ὀλέθρῳ‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒addit opem iuveni, Teucrum qui sanguine Parcas‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒Daher sättigte er die Keren [Todesgöttinnen] durch das schonungslose Verderben von
vielenCrit. (gr.)ἀφειδὲϊ HSim. (gr.)v. 37sq.: de re cf. Q.S. 7,576‒57838τεῖχος ὑπ’ ἄρρηκτον, τὸ μενοίνεον ἐξαλαπάξαι.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒multorum saturat, muros dum rumpere tentant.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒unter der unzerbrechlichen Mauer, die sie [die Troer] zerstören wollten.Sim. (lat.)muros dum rumpere tentant] ~ Gunth. Ligur. 10,33039
〈Honores Pyrrho exhibiti a Graecis.〉
Ἀργεῖοι δ’ ἀμέγαρτον Ἀχιλλέοςαἷμα γέραιρον‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡munera quis referat, largos quis dicat honores,‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒Die Argeier aber ehrten reichlich(36)den Blutsnachkommen des Achilleus
〈Dem Pyrrhus [Neoptolemus] von den Griechen erwiesene Ehrbezeugungen〉
Sim. (gr.)v. 39sq.: de donis Graecorum cf. Q.S. 7,677sq.Anm.:(36)Hier ist ἀμέγαρτον im Sinne des Adverbs ἀφθόνως aufgefasst. Zu dieser bei LSJ nicht
belegten Bedeutung vgl. auch Rhod. Theol.Christ. 1505 (ἥδονται δ’ ἀμέγαρτον ἐνὶ φρεσὶ χάρμα φέροντες/et laetantur immensum in animis gaudium ferentes). [Hinweis TG]40ἀπλήτοις δώροισι τεθηπότες, οὕνεκ’ ἐῴκει‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒quos illi cumulant Danai; cunctique stupescunt,‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒mit unermesslichen Geschenken aus Bewunderung, weil erSim. (gr.) ἀπλήτοις δώροισι] cf. Q.S. 9,510104/10541πατρὶ φίλῳ καὶ κάρτος ὁμῶς καὶ ἐπήρατον εἶδος.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡quod magnum forma referat, quod robore patrem.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡dem lieben Vater gleichermaßen sowohl an Kraft als auch an lieblichem Aussehen glich.Crit. (gr.)εἴδος LSim. (gr.) ἐπήρατον εἶδος] cf. Hes. Op. 63 (de Pandora); Orph. H. 55,27 (de Venere)42Φοῖνιξ μὲν περίαλλα καὶ αἰχμητὴς Ἀγαμέμνων‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒in primis Phoenix et natu maior Atrides‒‒|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒Phoinix vor allem und der Lanzenkämpfer AgamemnonSim. (gr.)v. 42‒44: de Phoenice et Agamemnone cf. Q.S. 7,630sq.653.661‒663.687‒691.698sq.Sim. (lat.)maior Atrides] cf. Sidon. carm. 5,448; (Alb. Stat. Troil. 2,729)43ἠΐθεον κύδαινον, ἔφαν δέ μιν ἄλλον Ἀχαιοῖς‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒heroëm decorant, quod scilicet alter Achilles‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ehrten den jungen Mann und sagten, dass er für die aufgeriebenen AchaierSim. (lat.)alter Achilles] cf. Ven. Fort. carm. 6,1,5044τειρομένοις Ἀχιλῆα μάχης ἀλκτῆρα γενέσθαι.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒venerit, a Danais qui noxia damna repellat;‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡als Abwehrer in der Schlacht ein zweiter Achilleus sei.Sim. (gr.) μάχης ἀλκτῆρα γενέσθαι] ~ Hom. Il. 18,100 (ἀρῆς ἀ. γ.); vide etiam Rhod. Il.parv.Hom. 18,1445ληϊάδες δ’ ἐπ’ ἄνακτι νέῳ χήραντο γυναῖκες.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡seque novo gaudent tutas fore principe servae.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Und die Beutefrauen freuten sich über ihren neuen Herrn.Sim. (gr.)de re cf. Q.S. 7,722‒725
Gedicht Nr. 8 (Gr. / Lat.)
1Η.VIII. (XXXII.)VIII (XXXII)1
〈Pugna ingens committitur inter Graecos et Troianos, ductoribus Pyrrho et Eurypylo.〉
Οὐδ’ ἐπιδὴν λώφησε μάχης Νηρήϊος ἥρως‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Nec longe differt pugnam Nereius heros,‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Doch nicht lange ruhte sich der nereische Held(37) [Neoptolemos] vom Kampf aus,
〈Ein gewaltiger Kampf wird zwischen Griechen und Trojanern unter der Führung von Pyrrhus
und Eurypylus ausgefochten〉
Sim. (gr.)v. 1‒3: de Neoptolemo cf. Q.S. 8,13sq.23.26sq.Sim. (lat.)Nereius heros] = Homer. 938.975Anm.:(37)Nereus ist Neoptolemos’ Urgroßvater mütterlicherseits (Nereus → Thetis → Achilleus
→ Neoptolemos).2πατρὸς ἑοῦ τεύχεσσι καὶ ἅρματι κῦδος ἀέξων·‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒sed decus a curru patris et fulgentibus armis‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒wobei er den Ruhm seines Vaters mit dessen Rüstung und Wagen mehrte.Crit. (gr.)πατρός HSim. (lat.)fulgentibus armis] = Verg. Aen. 2,749; 6,217.861 et al.3Μυρμιδόνων δ’ ὤτρυνεν ἀγήνορι λαὸν ἰωῇ.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒sperans Myrmidones generosis excitat ausis.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒Und er trieb das Volk der Myrmidonen mit mutvollem Ruf an.4Τηλεφίδης δ’ ἑτέρωθεν ἐπήϊε νῆας Ἀχαιῶν‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒at dux Herculeus contra sese arduus infert,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒Der Telephide [Eurypylos] aber griff von der anderen Seite die Schiffe der Achaier
an,Sim. (gr.)v. 4sq.: de Eurypylo cf. Q.S. 8,7‒8Sim. (lat.)sese arduus infert] = Verg. georg. 2,145; Aen. 9,535ἶκταρ ἀμαλδῦναι μεμαὼς καὶ λαὸν ὀλέσσαι.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒cui mens Argivos delere et perdere naves;‒‒|‒‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒da er sie auf der Stelle(38) zerstören und das Volk zugrunde richten wollte.Crit. (gr.)ἶκταρ H (cf. Rhod. Pal. 9 ,330; secundum LSJ ἴκταρ debuit): ἦτορ L: εἶθαρ vel ἶθαρ GärtnerAnm.:(38)Zu dieser Bedeutung vgl. Rhod. Pal. 9 ,330 (ἶκταρ/subito).6σὺν δὲ βίην ἐτάνυσσαν ὑπέρβιον ἐν δαῒ κείνῃ‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒auspiciisque horum promtas ad praelia dextras‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Zugleich strengten die Troer und Danaer in gewaltigem Vertrauen auf ihre HeldenSim. (lat.)ad praelia dextras] = Lucan. 4,207; Sil. 5,6437Τρῷες καὶ Δαναοὶ περιθαρσέεςἡρώεσσιν.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒‒|‒◡contulit Europaeque Asiaeque exercitus ingens.‒◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒übermächtige Gewalt in jenem Kampf an.Crit. (gr.)Τρῶες LSim. (gr.) περιθαρσέες] cf. A.R. 1,152; [Apoll.] Met.Ps.75,12 et al.8οἳ στρατὸν οὐκ ὀνομαστὸν ἑαῖς πρήνιξαν ἀκωκαῖς‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒ductores tantam sternunt in pulvere turbam,‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Sie warfen mit ihren Lanzenspitzen ein unbenennbar großes Heer9
〈Simili indicat multitudinem utrinque interfectorum.〉
ἐν κονίῃς, ἅτε φύλλα μάλ’ ἀθρόα χεῦαν ἀῆται‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒quot foliis densatur humus, contraria miscent‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒in den Staub, wie die Winde sehr viele Blätter
〈Mit einem Gleichnis zeigt er die Menge der auf beiden Seiten Getöteten an〉
Crit. (gr.)ἀήται HSim. (gr.)v. 9sq.: ἅτε—ὁμοκλαῖς] de simili cf. Q.S. 8,230sq.10ἀντιβίην πνείοντες ὀπωρινῇσιν ὁμοκλαῖς,‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒quando per autumnum rapidi spiramina venti.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒verschütten, wenn sie in herbstlichen Stürmen gegeneinander wehen ‒,Sim. (lat.)spiramina venti] ~ Alc. Avit. carm. 1,24711μέσφ’ ὅτε δῆριν ἄναλτον ἐπ’ ἀλλήλοισι φέροντες‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡infesti tandem congressi cominus armis‒‒|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒solange sie unersättlichen Wettstreit gegeneinander tragendSim. (lat.)v. 11sq.: cominus armis / certavere] ~ Verg. Aen. 12,890 (certandum est comminus armis)12
〈Eurypyli caedes.〉
ἐμμενέως πονέοντο πολὺν χρόνον· ὀψὲ δ’ ἀφειδὴς‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒certavere duces multo conamine, donec‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡sich unablässig lange Zeit abmühten; spät aber durchbohrte
〈Die Ermordung des Eurypylus〉
Sim. (gr.)v. 12sq.: ὀψὲ—ὄρουσεν] ~ Q.S. 8,199sq. (ὀψὲ δὲ μακρὴ / Πηλιὰς Εὐρυπύλοιο διήλυθεν
ἀνθερεῶνος)13Πηλιὰς Εὐρυπύλοιο δι’ ἀνθερεῶνος ὄρουσεν.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Pelias Eurypyli mentum transverberat hasta.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡die Pelische Lanze(39)schonungslos das Kinn des Eurypylos.(40)Sim. (lat.)transverberat hasta] = Homer. 428; Sil. 7,673Anm.:(39)Zur Pelischen Lanze des Achilleus vgl. Rhod. Il.parv.Hom. 19,39f.(40)Zu Eurypylos und Neoptolemos vgl. auch die Zusammenfassung in Rhod. Tro.2 1348‒1362.14
〈Mars adest Troianis, Minerva Graecis.〉
αὐτίκα δ’ ἠμβλύνθη Τρῴων κράτος· ἀλλ’ ἐπαμύνων‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒tunc demum virtus Troiana hebetatur; at illis‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Sofort verblasste die Kraft der Troer: Doch indem Ares
〈Mars steht den Trojanern, Minerva den Griechen bei〉
Sim. (gr.)v. 14‒16: de Marte cf. Q.S. 8,239‒245.27715ἐντροπαλιζομένοισιν Ἄρης βλοσυροῖσιν ἐφ’ ἵπποις‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒conscensis Gradivus equis succurrit et aequas‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒den Zurückweichenden auf seinen grimmigen Pferden half,16χάρμης ἶσα τάλαντα μετ’ ἀμφοτέροισι τάνυσσε.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡extendit pugnae lances; Bellonaque multos‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒streckte er gleiche Waagschalen im Krieg unter beiden aus.17νηρίθμων δ’ ἐπάλαξεν ἐν αἵματι χεῖρας Ἐνυώ,‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒expolians nigro maculavit brachia tabo,‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒Enyo [Göttin des Krieges] besudelte ihre Hände im Blut von Unzähligen,Crit. (lat.)expolians] i.e. exspoliansSim. (gr.)de Bellona cf. Q.S. 8,286‒288Sim. (lat.)brachia tabo] = Ov. met. 14,19018οὓς κτάνον ἀμφοτέρωθεν ἀγοὶ καὶ παῖςἈχιλῆος.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡quos utrinque duces perimunt et natus Achillis.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡welche die Anführer auf beiden Seiten und der Sohn des Achilleus [Neoptolemos] töteten.19τῷ δ’ ὅτε χεῖρας ἔμελλεν Ἄρης κατὰ μῶλον ἀείρειν,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒in quem bellipotens Mavors dum tela capessit,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Als Ares gegen diesen [Neoptolemos] im Getümmel seine Hände erheben wollte,Crit. (gr.)Τῷδ’ LSim. (gr.)v. 19sq.: de Marte et Minerva cf. Q.S. 8,340‒343Sim. (lat.)bellipotens Mavors] = Anth. 272,1; cf. etiam Homer. 53220Παλλὰς ἀπ’ αἰθέρος ἆλτο καταντίονἀνδρειφόντου.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒‒|‒‒Pallas in occursum caelo properavit ab alto:‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒sprang Pallas [Athene] vom Himmel dem Männermörder [Ares] entgegen.Sim. (gr.) ἀνδρειφόντου] cf. Hom. Il. 2,651 (Ἐνυαλίῳ ἀνδρειφόντῃ)21νηκεστὸν δ’ ἄρα πῆμα θεῷ περ ἐόντι πέλασσεν,‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡nec reparanda Deo clades allata fuisset,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Unheilbares Leid hätte sie ihm gebracht, obwohl er ein Gott war,Crit. (gr.)πέλασσαι LSim. (gr.)v. 21‒23: de Iovis interventione cf. Q.S. 8,350‒35322εἰ μὴ Ζεὺς βροντῇσιν ἀεικέα δῆριν ἔλυσεν,‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Iupiter at tonitru certamina tetra Deorum‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡wenn Zeus nicht mit Donnerschlägen den schmählichen Kampf beendet23ἀμφοτέρους δ’ ἐβίησε μάχης ἀποτῆλε φέβεσθαι.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒praevertit cogitque minis abscedere pugna.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒und beide gezwungen hätte, fern vom Streit zu fliehen.Sim. (lat.)abscedere pugna] = Sil. 9,55224
〈Troiani intra urbem fugantur, quam defendunt tamen fortiter.〉
καὶ τότ’ ἀεξήθη Δαναῶν κράτος· οἱ δέ τ’ ἀρωγῆς‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒tum vires Danais crescunt Teucrisque labascunt,‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Und darauf wurde die Kraft der Danaer vermehrt, die Troer aber,
〈Die Trojaner werden in die Stadt getrieben, die sie dennoch tapfer verteidigen〉
Crit. (gr.)δὲ τ’ LSim. (gr.)v. 24‒31: de pugna murali cf. Q.S. 8,369sq.392‒397.42025Τρῷες ἐρημωθέντες ἔσω πτολίεθρον ἄλυξαν.‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡qui muros intra quaerunt fugiendo salutem:‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡da sie ihrer Hilfe entblößt waren, flohen in die Stadt.106/10726τῷ δέ τάχ’ ἀμφιχέοντο πύλας ῥῆξαι μεμαῶτες‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡quos circumglomerata manus conscendere Achivum,‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Diese (Stadt) umgaben die Argeier schnell im Verlangen, die Tore zu brechen,Crit. (gr.)μεμαῷτες H27τείχεά τ’ ἀμβαίνειν καὶ δήϊον ἔθνος ἀμέρσαι‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒subruere et portas Troumque excindere gentem‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡die Mauern zu besteigen und das feindliche Volk zu vernichten.(41)Crit. (lat.)excindere] i.e. exscindereSim. (lat.)excindere gentem] = Verg. Aen. 4,425 (Troianam exscindere gentem); 9,137Anm.:(41)ἀμέρδω scheint Rhodoman hier nicht im üblichen Sinne von „berauben“ (LSJ: deprive,
bereave), sondern „vernichten“ aufzufassen (vgl. lat. excindere).28Ἀργεῖοι· Τρῴεσσι δ’ ἀνάγκη θάρσος ὄφελλε‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡festinat; magnos extrema pericula victis‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Die Not aber mehrte den Troern ihren Mut,29μάρνασθαι κρατερῶς καὶ πατρίδος οἶτον ἀμύνειν‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒adiiciunt animos, ut se tueantur et urbem.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡kraftvoll zu kämpfen und das Verderben von der Heimat abzuwehren,30ἐκ πύργων ὀλοοῖσι πονησαμένοις βελέεσσι,‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡conscendunt igitur turres iaculisque retundunt‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒indem sie sich von den Türmen aus mit verderblichen Geschossen abmühten.Crit. (gr.)πονησαμένους H31καὶ πολλῶν ἑκατέρθεν ἐρεύθετο τείχεα λύθρῳ.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒adversos multoque aspergunt sanguine muros.‒‒|‒||‒|‒‒|‒‒||‒◡◡|‒‒Und von beiden Seiten röteten sich die Mauern durch das Blut von vielen.Sim. (gr.) τείχεα λύθρῳ] = Q.S. 7,146Sim. (lat.)sanguine muros] = Drac. laud. dei 3,264 (perfudit s. m.); cf. etiam Lucan. 1,95 (maduerunt s. muri)32
〈Ganymedes in coelo impetrat suis Troianis a Iove auxilium.〉
καὶ τότ’ ἐποικτείρων σφέτερον γένος οὐδὲ ταλάσσας‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒tunc miserans alto Ganymedes aethere gentem,‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡Da bemitleidete Ganymedes(42) sein Geschlecht und ertrug nicht
〈Ganymed erwirkt im Himmel von Jupiter Unterstützung für seine Trojaner〉
Sim. (gr.)v. 32‒36: de Ganymede et Iove cf. Q.S. 8,429sq.435sq.444sq.449‒451Anm.:(42)Zum Raub des Ganymed vgl. Rhod. Tro.2 95‒101.33πατρίδ’ ἰδεῖν ὑπ’ Ἄρηι δαϊζομένην Γανυμήδης‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒cum nollet patriae tristes spectare ruinas,‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒anzusehen, wie die Heimat vom Krieg zerstört wird.Sim. (lat.)patriae tristes spectare ruinas] ~ Ov. fast. 4,177 (Troiae spectare ruinas)34λίσσετο παμβασιλῆα θεῶν Τρῴεσσιν ὀϊζὺν‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒exorat superum regem, ne Troas in istis‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒Deshalb bat er den Allherrscher der Götter [Zeus], den Troern den seufzerreichen35ἀρκέσσαι στονόεσσαν. ὁ δ’ ἀστεροπῇσιν Ἀχαιοὺς‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒deserat aerumnis: rutilo qui fulgure terrens‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Jammer abzuwehren. Dieser setzte die Achaier mit BlitzenCrit. (gr.)ὁδ’ LHSim. (lat.)fulgure terrens] ~ Ov. met. 14,817 (fulgure terruit)36καὶ βρονταῖς ἐφόβησε, πόλιν δ’ ἐκάλυψεν ὁμίχλῃ.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒et tonitru Danaos nebulis abscondidit urbem.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡und Donnern in Schrecken und verhüllte die Stadt mit dichtem Nebel.Crit. (gr.)ὀμίχλη L37
〈Nestor laudat Achillis filium, et praedicat eius virtutem.〉
τοὺς Νηληϊάδης λαοσσόα μήδεα φαίνων‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Nelides subito praecepta salubria tradens‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Der Neleussohn [Nestor] zeigte volkrettenden Rat
〈Nestor lobt Achills Sohn und preist dessen Tugend〉
Sim. (gr.)v. 37‒40: de Nestore et Neoptolemo cf. Q.S. 8,451.470‒472.478sq.491sq.38αἰνῆς δηϊοτῆτος ἀπέτραπεν. οἱ δὲ χάσαντο‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡a pugna revocat populum, qui ad castra reversus‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡und wandte sie [die Achaier] vom schrecklichen Kampf ab. Sie wichen zurückCrit. (gr.)οἱδὲ HSim. (gr.) αἰνῆς δηϊοτῆτος] cf. Hom. Il. 5,409; 7,119 et al.39ἄκμητον τίοντες Ἀχιλλέος ἔξοχα κοῦρον,‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Pelidae nato summos impendit honores,‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒und ehrten vor allem den unermüdlichen(43) Sohn des Achilleus,Crit. (gr.)τίαντες LSim. (gr.) ἄκμητον] cf. Q.S. 8,495Sim. (lat.)impendit honorem] = Paul. Nol. carm. 18,109Anm.:(43)Thomas Gärtner erwägt ἄκμητον als Adverb „unermüdlich“ aufzufassen.40ὅς σφιν ἀλεξίκακον τεῦξεν φάος ἤματι τῷδε.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡illa quod certam peperisset luce salutem.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡der ihnen an diesem Tage ein übelabwehrendes Licht (der Hoffnung) bereitet hatte.Crit. (gr.)ὃς LHτῷ δε L
Gedicht Nr. 9 (Gr. / Lat.)
1Θ.IX. (XXXIII.)IX (XXXIII)1
〈Troiani inclusi coërcentur intra muros urbis.〉
Τρῷες δ’ αὖ δεδιῶτες ἑοῖς ἐνὶ τείχεσι μίμνον·‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡At muris cohibet Troas formido latentes‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Die Troer wiederum blieben aus Furcht innerhalb ihrer Mauern,
〈Die eingeschlossenen Trojaner werden innerhalb der Mauern ihrer Stadt zusammengedrängt〉
Crit. (gr.)ἐοῖς LH, cor. H c2
〈Antenoris preces ad Iovem.〉
Ἀντήνωρ δ’ ἠρᾶτο θεῶν πατρὶ χεῖρας ὀρεγνύς,‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒imploratque Antenor opem Iovis, ut vel Achillis‒‒|‒‒|‒◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡und Antenor betete zum Vater der Götter [Zeus], indem er seine Hände ausstreckte,
〈Antenors Gebete zu Iupiter〉
Sim. (gr.)v. 2‒4: de precibus Antenoris cf. Q.S. 9,8‒11.20‒22 ἠρᾶτο θεῶν πατρὶ χεῖρας ὀρεγνύς] cf. Hom. Il. 1,351 (μητρὶ φίλῃ ἠρήσατο χ. ὀ.)3ὄφρα Νεοπτολέμου τρέψῃ μένος ἢ τάχ’ ὀπάσσῃ‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒compescat natum, Troiae vel fata suprema‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡dass er den kräftigen Neoptolemos abwenden oder schnell4ὑστατίην Τρῴεσσιν ἀποφθινύθουσιν ὀϊζύν,‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒acceleret, longa cives ne clade premantur:‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡den umkommenden Troern das allerletzte Unglück bereiten solle,Sim. (lat.)clade premantur] ~ Cypr. Gall. num. 450 (clade premuntur)5Ζεὺς ὅ,τι οἱ κατένευσε μετὰ χρόνον· ἦν δὲ κυδοιμῶν‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒altera pars voti rata fit post. inde sequestra‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡was Zeus ihm nach einiger Zeit gewährte:(44) Es gab aber eine PauseCrit. (gr.)ὅ,τι LH c : ὅτι HSim. (lat.)v. 5sq.: sequestra / ... pace ] cf. Verg. Aen. 11,133 (pace sequestra); Stat. Theb. 2,425Anm.:(44)Gemeint ist hier natürlich der in Buch 13 geschilderte Untergang Trojas.6παυσωλή, νεκύεσσιν ἕως τάφονἐντύνωσι.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒‒|‒◡extinctos tradunt meritis sub pace sepulcris.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒der Kämpfe, solange sie den Toten ein Begräbnis bereiteten.Crit. (gr.)φάφον L7
〈Eurypylus a Troianis magnifice funeratur.〉
Τρῷες δ’ ἀθανάτου μέγαν ἔκγονονἩρακλῆος‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒‒|‒◡praeclaro tumuli dignantur honore nepotem‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Die Troer begruben den großen Nachkommen des unsterblichen Herakles
〈Eurypylus wird von den Trojanern feierlich bestattet〉
Crit. (gr.)Ἀθανάτου H, cor. H cSim. (gr.)v. 7sq.: Τρῷες—μεγαλωστί] de funere Eurypyli cf. Q.S. 9,40‒44 ἔκγονον Ἡρακλῆος] cf. alia sede Q.S. 6,1428τάρχυσαν μεγαλωστί. καὶ ἐκτερέϊξαν Ἀχαιοί,‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Herculis Iliadae; peragunt quoque iusta Pelasgi‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒großartig, und die Achaier bestatteten diejenigen,Sim. (gr.)v. 8sq.: καὶ—σθένος] de funere Achivorum cf. Q.S. 9,329
〈Pyrrhus veneratur sepulcrum patris Achillis.〉
ὧν πρήνιξεν Ἄρης θαλερὸν σθένος· ἀλλὰ τοκῆος‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡in prima caesis acie. tunc busta parentis‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡deren blühende Kraft Ares niedergestürzt hatte. Aber
〈Pyrrhus [Neoptolemus] ehrt das Grab seines Vaters Achill〉
Sim. (gr.)v. 9‒11: ἀλλὰ—ἰδέσθαι] de Neoptolemo sepulchrum patris salutante cf. Q.S. 9,46sq.52.56v. 9sq.: τοκῆος / … φθιμένοιο] ~ Q.S. 9,48 (item de Achille: ἀποφθιμένοιο τοκῆος)10Αἰακίδης φθιμένοιο γοῶν ἠσπάζετο τύμβον‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Aeacides venerans largis cum fletibus illum‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡der Aiakide [Neoptolemos] grüßte jammernd das Grab seines toten Vaters11εὐχόμενός μιν ζωὸν ἐν ἡρώεσσιν ἰδέσθαι.‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒heroës inter vivum complectier(45) optat.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡und wünschte dabei, ihn lebend unter den Helden zu sehen.Sim. (lat.)complectier optat] cf. Enn. ann. 574 Skutsch (omnes mortales sese laudarier optant); Alc. Avit. carm.6,86 (coniungier optat); de forma complectier vide etiam Rhod. Quint.praef. 244Anm.:(45)Archaischer Infinitiv Passiv.12οἷς τότε δὴ φίλον ἔσκε νέην ἐπὶ φύλοπιν ἐλθεῖν‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒quos tunc ad bellum novus excitat ardor. at hostes‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Dann freilich war es ihnen lieb, zur neuen SchlachtCrit. (lat.)excidat H13
〈Deiphobus frater Hectoris animat et armat Troianos contra Graecos.〉
ἀντία δυσμενέων· τοὺς δ’ οὐκ ἔτι θάρσος ἔχοντας‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡iam fractos animis pugnae novus excitat author‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡gegen die Feinde zu gehen. Da sie [die Troer] keinen Mut mehr hatten,
〈Deiphobus, der Bruder Hectors, ermutigt und wappnet die Trojaner gegen die Griechen〉
Crit. (gr.)τοὺ H, cor. H cοὐκέτι possisἔχοντες LSim. (gr.)v. 13‒22: de Deiphobi fortitudine et adhortatione cf. Q.S. 9,80‒83.113‒12414Δηΐφοβος κάρτυνε· θεὸς δέ μιν αὐτὸς ὄρινε‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Deiphobus, Deus ipse virum patriaeque subegit‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡stärkte sie Deïphobos. Und Gott selbst trieb ihn an15καὶ πάτρης ἔρος ὀξὺς ἀπολλυμένοισιν ἀμῦναι.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒dulcis amor forti cives defendere nixu.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒sowie die heftige Liebe zur Heimat, den Untergehenden zu helfen.108/10916τόσσον δ’ ἔμβαλε θάρσος ἐγερσιμόθοις ἐπέεσσιν‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡huius ab hortatu fiducia tanta profecta est‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒So viel Mut aber flößte er mit Kampf erregenden WortenSim. (gr.) ἐγερσιμόθοις] cf. Opp. C. 1,207; Nonn. D. 3,3917ἀλκῆς δευομένοισιν ἀνὰ πτόλιν, ὥστε καὶ αὐτοὶ‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒in pavidas Troum mentes, ut protinus ipsae‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒den Wehrlosen in der Stadt ein, dass auch selbstCrit. (gr.)αυτοὶ L18παῖδες ὁμοῦ τ’ ἄλοχοι πολιοκρόταφοί τε γέροντες‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡uxores tremulique senes tenerique puelli‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒die Kinder und zugleich die Ehefrauen und grauschläfigen GreiseSim. (gr.) πολιοκρόταφοί τε γέροντες] ~ Hom. Il. 8,51819ἀνδράσι καὶ γενέτῃσι καὶ υἱάσιν ὅπλα φέρεσκον‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡arma viris, natis patribusque ad praelia ituris‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒den Männern, Vätern und Söhnen ihre Waffen brachten,Crit. (gr.)γενετῇσι Lυἵασιν LH20ἐς μόθον ἐσσυμένοισι. καὶ ἦν πόνος, οἷος ἂν οὔπω‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒afferrent alacres; certaminaque ardua surgunt,‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒während sie zum Kampf eilten. Und es war eine Kampfesmühe, wie es noch keine21γίνετ’ ἀποιχομένοιο μεθ’ Ἕκτορος ἄσπετον ἀλκήν,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒qualia vix unquam fuerant post Hectora caesum.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡nach der unsagbar großen Wehrkraft des toten Hektors gab.Sim. (gr.) ἄσπετον ἀλκήν] = Opp. C. 3,319; Q.S. 2,52322τόσσον Δηϊφόβῳ θράσος ὤρνυτο καὶ μένος ἀνδρῶν‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒tantum Deiphobi virtus fortisque sequentum‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Solch großer Mut erhob sich bei Deïphobos und solche Kraft der Männer,Crit. (gr.)Δηιφόβω L23ἀμφ’ αὐτῷ θυμῷ καὶ χείρεσιμαιμωόντων.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒‒|‒‒signa ducis validis Danaos exercuit armis.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒die um ihn herum mit Herz und Hand ihr Verlangen zeigten.(46)Anm.:(46)Vgl. Rhod. Tro.2 1363‒1365 .24οὐδὲ μὲν Αἰακίδεω κρατερὸς πάϊς ἐνθάδ’ ἐναίρων‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Non tamen Iliadum caedes operosa fatigat‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Auch der starke Sohn des Aiakiden [Neoptolemos] ermüdete hier nichtCrit. (gr.)Οὐδέ μιν Lἐνθά δ’ LSim. (gr.)v. 24‒26: de Neoptolemi virtute et multitudine occisorum cf. Q.S. 9,160sq.178‒18225κάμνε βροτούς· πάντῃ δ’ ἐστείνετο Τρώϊον οὖδας‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Aeaciden: arctant numerosa cadavera campos‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒beim Töten der Sterblichen. Überall wurde der troische BodenSim. (gr.)v. 25sq.: ἐστείνετο Τρώϊον οὖδας / νεκροῖς] ~ Q.S. 2,358sq. (ἀμφὶ δὲ νεκρῶν / στείνετο
Τρώϊον οὖδας)Sim. (lat.)cadavera campos] ~ Lucan. 2,218; 7,56526νεκρῶν· ἐν δ’ Ἀΐδαο γέρων ἐβαρύνετο ναύτης.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒vix valet et Stygius traducere portitor agmen.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡voll von Leichnamen. Und der alte Fährmann [Charon] im Hades wurde (durch neue Tote)
belastet.Crit. (gr.)νεκρῶν H c : νεκροῖς LHἐνδ’ LSim. (lat.)Stygius … portitor] cf. Stat. Theb. 4,47927
〈Pyrrhus in pugna congreditur cum Deiphobo.〉
Πριαμίδῃ δ’ ἥρως Ἀχιλήϊος ἀντιβολήσας‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Priamidae Dolopum princeps occurrit et armis‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Der achilleische Held [Neoptolemos] aber traf auf den Priamossohn [Deiphobos]
〈Pyrrhus [Neoptolemus] tritt Deiphobus im Kampf entgegen〉
Crit. (gr.)ἀντιβολῆσας LSim. (gr.)v. 27sq.: de Neoptolemo et Deiphobo cf. Q.S. 9,222sq.247‒25428δῃῶσαι μενέηνε καταντίον ὁρμαίνοντα.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒‒|‒◡congressum imparibus iamiam tran〈s〉figere tentat.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡und wollte den ihm entgegen Eilenden töten,Crit. (lat.)tranfigere H29
〈Apollo servat Deiphobum periclitantem.〉
ἀλλά μιν ἀμφιχέας νεφέλην ἐρρύσατ’ Ἀπόλλων‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Quem circumfusa caligine texit Apollo‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡doch Apollon rettete ihn [Deïphobos], indem er ihn mit einer Wolke umhüllte,
〈Apollo rettet den in Gefahr befindlichen Deiphobus〉
Sim. (gr.)v. 29sq.: de Apollinis auxilio cf. Q.S. 9,255‒259.291‒293.298‒300Sim. (lat.)caligine texit] cf. Lucr. 6,852; Petron. 119,12830
〈Pyrrhus periclitatur.〉
καὶ Τρῴων ἀπάλαξε πολὺν φόνον· ἵετο δ’ αὐτὸν‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡et Troum avertit strages meditatus et ipsum‒‒|‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡und wehrte viel Blutbad von den Troern ab. Er [Apollon] wollte aber
〈Pyrrhus in Gefahr〉
Crit. (gr.)ἀπάλεξε L: ἀπάλαξε HSim. (gr.)v. 30‒32: ἵετο—μενοινῶν] de Apolline et Neptuno cf. Q.S. 9,300‒302.304sq.312‒314.321‒32331υἷα βαλεῖν ὡς πρόσθεν Ἀχιλλέα· τὸν δ’ ἐφόβησεν‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡traiicere Aeaciden, prius ut traiecit Achillem:‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡den Sohn (des Achilleus) selbst wie vorher den Achilleus treffen, doch diesen verscheuchte32εἰναλίων βασιλεὺς ἀγαθὸν Δαναοῖσι μενοινῶν.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Argivis sed opem praestans maris arbiter obstat.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡der König der Meeresbewohner [Poseidon], der den Danaern gut gesonnen war.Sim. (gr.) εἰναλίων βασιλεύς] cf. eadem sede Rhod. Arion 633 (εἰναλίων κῆρυξ)Sim. (lat.)maris arbiter] = Hor. epist. 1,11,2633
〈De consilio Calchantis Graeci accersunt e Lemno insula Philoctetem Herculis armigerum.〉
οἳ πινυτοῦ Κάλχαντος ἐφημοσύνῃσιν ἴηλαν‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Qui tunc Thestoridae vatis praecepta secuti‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Diese [die Griechen] schickten auf Geheiß des verständigen Kalchas
〈Auf den Rat von Calchas holen die Griechen Philoctet, den Waffenträger des Hercules
von der Insel Lemnus herbei〉
Crit. (gr.)ἐφημοσύνησιν LSim. (gr.)v. 33‒35: de oraculo cf. Q.S. 9,327‒336Sim. (lat.)praecepta secuti] = Verg. georg. 4,448 (deum p. s.)34υἱὸν Λαέρτεω καὶ Τυδέος ὀψὲ κομίζειν‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Laerta et Tydeo genitos ad Lemnia mittunt‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒den Sohn des Laërtes [Odysseus] und denjenigen des Tydeus [Diomedes], spätSim. (lat.)v. 34sq.: ad Lemnia … / littora] cf. Verg. Aen. 1,2sq. (Laviniaque … / litora)35ἐκ Λήμνου μεγάλου φαρετρηφόρονἩρακλῆος.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒|‒◡littora, ut armigerum mox Herculis inde reducant,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒aus Lemnos den Köcherträger des großen Herakles [Philoktetes] zu holen.(47)Anm.:(47)Vgl. Rhod. Tro.2 1366‒1369.36ἐνθάδ’ ὁμῶς λιμῷ τε καὶ ἕλκεος ὃς μελεδώναις‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒sustinuit diros ubi vulneris ille dolores‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Hier wurde dieser gleichermaßen durch Hunger und die Schmerzen seiner WundeCrit. (gr.)λιμοῦ LSim. (gr.)v. 36sq.: ἐνθάδ’—ἀνηλεγέως] ~ Q.S. 368sq. (ἀμφὶ δέ οἱ κῆρ / τείρει ὁμοῦ λιμός τε
καὶ ἀργαλέαι μελεδῶναι)37τείρετ’ ἀνηλεγέως. Οἱ δ’ ἄλκιμον ἄνδρα κίχησαν‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡horrificamque famem cunctis infensus Achivis.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒grausam gequält.(48) Sie [Odysseus und Diomedes] aber fanden den wehrhaften MannCrit. (gr.)οἱδ’ LHSim. (gr.)v. 37‒40: οἱ δ’—ἱλάσαντο] de conventu cf. Q.S. 9,398‒402.410‒412.422‒425Anm.:(48)Rhodoman vergleicht sich einmal selbst in einer schein leicht differierenden Version
mit dem auf Lemnos ausgesetzten Philoktet. Siehe Rhod. Coc.Ion. 1,14‒19.38σκυζόμενον Δαναοῖσι καὶ ἄλγεσι τηκόμενον κῆρ.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Offenduntque virum misero in discrimine rerum‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡mit Hass auf die Danaer und sein Herz durch Schmerzen verzehrt.Sim. (gr.) καὶ ἄλγεσι τηκόμενον κῆρ] cf. Rhod. Coc.Ion. 2,5 (καὶ ἄλγεσι τρυχόμενον κῆρ)Sim. (lat.)misero in discrimine rerum] cf. Val. Fl. 3,712 (tenui in d. r.)39μειλιχίοις δ’ ἐπέεσσιν ἀποσκεδάσαντες ἀνίας‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒et blandis iram verbis curasque levantes‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Mit schmeichelnden Worten aber vertrieben sie seine KümmernisseCrit. (gr.)ἐπέεσσι Lἀνίασ HSim. (gr.) ἀποσκεδάσαντες ἀνίας] ~ A.R. 3,996 (ἀποσκεδάσειας ἀνίας)40
〈Philoctetes ducitur in castra Graecorum ubi vulnus eius sanatur a Podalirio Aesculapii
filio.〉
Ἀργείοις ἱλάσαντο· πέρην δ’ Αἰγηΐδος ἅλμης‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Argivis placant, et trans vada caerula vectum‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡und versöhnten ihn mit den Argeiern. Über das ägäische Meer
〈Philoctet wird ins Lager der Griechen geführt, wo seine Wunde von Podalirius, dem
Sohn des Aesculap, geheilt wird〉
Sim. (gr.)v. 40sq.: πέρην—ἀγίνεον] de itinere cf. Q.S. 9,434‒450Sim. (lat.)trans vada caerula vectum] ~ Verg. Aen. 7,198 (per v. c. vexit)41ἡρώων ἐς ὅμιλον ἀγίνεον. αὐτίκα δ’ ἕλκος‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡heroum reddunt complexibus; haud mora, vulnus‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡brachten sie ihn in die Versammlung der Helden. Sofort heilteSim. (gr.)v. 41sq.: αὐτίκα—Ποδαλείριος] de Podalirio cf. Q.S. 9,461‒46542ἰάσατ’ οὐλόμενον Ποδαλείριος· οἱ δὲ μέδοντες‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡tabificum fida sanat Podalirius arte,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Podaleirios die verderbliche Wunde. Die Anführer aberCrit. (gr.)δέ HSim. (gr.)v. 42sq.: οἱ δὲ—ἔτισαν] de donis Philoctetae datis cf. Q.S. 9,516Sim. (lat.)Podalirius arte] ~ Ov. ars 2,735 (Podalirius arte medendi)43δωτίνῃς λιπαρῇσιν ἀρεσσάμενοί μιν ἔτισαν.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡et reducem pubes demulcet Achaica donis.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒versöhnten und ehrten ihn mit reichen Geschenken.Crit. (gr.)λιπαρῆσιν Lἀρεσσάμενοὶ μιν L
Gedicht Nr. 10 (Gr. / Lat.)
1Ι.X. (XXXIV.)X (XXXIV)1
〈Achivi recreati reditu Philoctetae.〉
Τρῷες δ’ ὡς φράσσαντο πεποιθότα λαὸν Ἀχαιῶν‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Utque Philoctetae reditu sensere Pelasgis‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Als die Troer bemerkten, dass das Kriegsvolk der Achaier
〈Die durch die Rückkehr Philoctets erholten Griechen〉
Crit. (gr.)πεποιθόα L2
〈Polydamantis Troiani ignavum consilium.〉
ἀμφ’ υἱῷΠοίαντος, ὑπέτρεσαν. ἐν δ’ ἄρα μῆτιν‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡auctum animum Teucri, pavitant et praelia vitant.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒in Hinsicht auf den Sohn des Poias [Philoktetes] voll Vertrauen war, gerieten sie
in Furcht. Und unter
〈Der feige Ratschlag des Trojaners Polydamas〉
Crit. (gr.)ἐνδ’ LCrit. (lat.)Anctum HSim. (lat.)pavitant] cf. Lucr. 2,58; 3,90; 6,38 (de pueris)110/1113Πουλυδάμας τοῖσδεσσιν ὁμηγερέεσσιν ἔειπεν‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡atque his Pulydamas in coetum consulit actis,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒ihnen sprach Polydamas in der Versammlung also den Rat,Crit. (gr.)ἐειπε LSim. (gr.)v. 3‒5: de Polydamantis consilio cf. Q.S. 10,8sq.13‒174μίμνειν ἐν πύργοισιν ἀποσχομένους πολέμοιο,‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡insideant turres et propugnacula, donec‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡sich des Kriegs zu enthalten und innerhalb der Festung zu bleiben,5ἕως ὀπίσω ποτὲ νόστον ἀκηδήσαντες ἕλοιντο.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡Argivos abigant longi fastidia belli.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒bis sie irgendwann später mutlos würden(49) und dann die Heimkehr wählten.Anm.:(49)Zu dieser speziellen Bedeutung von ἀκηδέω (LSJ s.v. ἀκηδέω 2) vgl. Q.S. 10,16.6
〈Aeneas fortiter praeliatur.〉
Αἰνείης δ’ ἐνένισπεν ἀεργοῦ μήστορα βουλῆς·‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒improbat Aeneas consulta ignava, tuendam‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡Aineias aber tadelte den Geber des untätig machenden Rates
〈Aeneas kämpft tapfer〉
Sim. (gr.)v. 6sq.: de Aeneae responso cf. Q.S. 10,26.43sq.7μάρνασθαι δ’ ἤνωγε διαμπερὲς εἵνεκα πάτρης‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒et patriam censet vibratis fortiter armis,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒und befahl stattdessen ununterbrochen für die Heimat zu kämpfenCrit. (gr.)εἳνεκα LSim. (lat.)vibratis fortiter armis] ~ Homer. 964 (collatis f. a.)8καὶ λαοῖς πρόμος ὦρτο. διεγρομένου δὲ κυδοιμοῦ‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒auspiciisque suis pugnas instaurat et affert‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒und erhob sich als Anführer für die Kriegsvölker. Als das Kampfgetöse erwacht war,9ἤναρεν οὐ φατὸν ἐσμὸν ὁμοῦ κρατεροῖσιν ἑταίροις.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒exitium multis: socium quoque fortiter agmen‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡tötete er zusammen mit seinen starken Gefährten eine unnennbare Schar.Crit. (gr.)ἑσμὸν possisἑταιροις LH10Αἰακίδης δ’ ἑτέρωθεν ἐπὶ Τρῴεσσι μεμήνει‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒pugnat. at Aeacides capitali perfurit ira‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒Von der anderen Seite raste der Aiakide [Neoptolemos] gegen die TroerSim. (gr.)v. 10sq.: Αἰακίδης—ἀμαιμακέτῃσι] de Neoptolemo cf. Q.S. 10,84sq.Sim. (lat.)capitali … ira] cf. Hor. sat. 1,7,13 (ira fuit capitalis)11
〈Philoctetes in pugna Paridem vulnerat.〉
χερσὶν ἀμαιμακέτῃσι. Φιλοκτήτης δὲ σὺν αὐτῷ‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Dardanios contra: necnon Poëantius heros‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒mit seinen starken Händen. Und Philoktetes bezwang zusammen mit ihm
〈Philoctet verletzt Paris im Kampf〉
Sim. (gr.) χερσὶν ἀμαιμακέτῃσι] cf. Nonn. D. 1,296sq. (ἀμαιμακέτῃσιν … / χερσίν)v. 11‒15: Φιλοκτήτης—ὄλεθρον] de Philocteta et armis Herculis cf. Q.S. 10,167‒169.179sq.188.206Sim. (lat.)Poeantius heros] = Ov. rem.111; Mart. 2,84,1; cf. etiam Ov. Pont. 1,3,5; vide etiam Rhod. Coc.Ion. 1,16;Tro.2 136612δάμνατο πουλὺν ὅμιλον ἐπ’ ἔντεσινἩρακλῆος‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒‒|‒◡innumeros tollit, dum militat Herculis armis‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒eine große Menge voll Stolz auf die Waffen des Herakles.13κυδιόων· φόρεεν γὰρ ἅμα ζωστῆρι φαεινῷ‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒strenuus, insignis lumbos cui baltheus ornat‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Denn er trug zusammen mit dem glänzenden GürtelSim. (gr.) ζωστῆρι φαεινῷ] = Q.S. 10,18014γωρυτὸν κήλοισι βεβυσμένον ἰοφόροισι‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡et gravis ex humero pendet corytus et arcus‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡den Köcher, angefüllt mit giftträchtigen Pfeilen,15καὶ γναμπτὸν βιόν, ᾧ πολλοῖς ἐφέηκεν ὄλεθρον.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡flectitur in manibus, multis quo fata propinquat.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡und den gekrümmten Bogen, mit dem er vielen Verderben schickte.Sim. (lat.)fata propinquat] de usu transitivo cf. Sil. 2,28116καὶ Πάριν αὐτὸν ἔτρωσε κακὸν βουβῶνα τυχήσας,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒et tinctum Paridis transmisit in inguina telum,‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Auch Paris selbst verletzte er, indem er ihn in seiner verruchten(50) Schamgegend traf,Sim. (gr.)v. 16sq.: de Paride vulnerato cf. Q.S. 10,239‒241Sim. (lat.)inguina telum] cf. Ioseph. Isc. Ylias 6,336 (inguina telo)Anm.:(50)Von Rhodoman hinzugefügte moralisierende Wertung [Hinweis TG]. Rhodoman verändert
auch leicht das Ziel: Während es bei Quintus heißt, dass Philoktet den Paris oberhalb
der Schamgegend traf (Q.S. 10,240: βάλεν βουβῶνος ὕπερθε), trifft er ihn bei Rhodoman
direkt in die Schamgegend.17ᾧ μυσαρῶς ἀλίτητο γαμοκλόπον ἔργον ἀνύσσας.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒quis vetitum Atridae thalamum foedarat adulter,‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡mit der er auf unreine Weise gefrevelt und sein ehestehlendes Werk vollendet hatte.Sim. (gr.) γαμοκλόπον] cf. Triph. 45 (de Deiphobo); vide etiam Rhod. Tro.2 396.41318τῷ δ’ ἔπι μὰψ πονέοντο κατὰ πτόλινἰητῆρες.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒‒|‒◡nec medicae valuere manus depellere morbum.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Um ihn mühten sich die Ärzte in der Stadt vergeblich.Crit. (gr.)ἐπὶ Lμάψ HSim. (gr.)de medicis cf. Q.S. 10,254.260sq.19
〈Oenone prima uxor Paridis cum posset sanare vulneratum noluit ope medica servare.〉
τοὔνεκεν αἶσα κέλευσε θεοπρόπος ἐς δόμον ἐλθεῖν‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ergo Deum iussis ad castae limina tendit‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡Deshalb hieß das geweissagte Schicksal ihn ins Haus
〈Obwohl Oenone, die erste Frau des Paris, den Verletzten heilen konnte, wollte sie
ihn nicht mit medizinischer Hilfe retten〉
Sim. (gr.)v. 19sq.: de oraculo Paridi dato cf. Q.S. 10,261‒263Sim. (lat.)ad … limina tendit] ~ Verg. Aen. 2,321; Iuvenc. 2,65220Οἰνώνης, ᾗ πρόσθε γαμήλια λέκτρα συνῆψεν.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Oenones, cum qua connubia sanxerat olim.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡der Oinone zu kommen, mit der er zuvor das eheliche Lager geteilt hatte.Crit. (gr.)συνῆψεν H: κέρασσε LSim. (gr.) γαμήλια λέκτρα] = Opp. H. 4,206; Nonn. D. 32,6221ἧς ὑπὸ νεύμασιν ἦν χραισμεῖν μόρον ἠὲ καὶ οὐκί.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡cuius in arbitrio servare aut prodere vitam‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡Von ihrer Zustimmung hing es ab, den Tod abzuwehren oder auch nicht.Sim. (gr.)cf. Q.S. 10,294sq.22τὴν δὲ μολὼν ἱκέτευσε πολυκλαύτῳ Πάρις αὐδῇ,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒coniugis afflicti, qui supplice voce salutem‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Paris ging zu ihr und flehte sie mit tränenreicher Stimme an,Sim. (gr.)v. 22‒24: de Oenones et Paridis colloquio cf. Q.S. 10,272.276.306‒310Sim. (lat.)supplice voce] cf. Ov. met. 2,396; 6,33 et al.23ἀλλά μιν οὐκ ἐλέησε, κακαῖς δ’ ἀφέηκεν ἐνιπαῖς‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒expetit: illa preces odio succensa repellit‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡doch sie hatte kein Mitleid mit ihm und schickte ihn mit schlimmem Tadel davon,24ὕβριν ὀνειδίζουσα παραιβάτιν ἠθάδος εὐνῆς.‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒turpiaque exprobrat deserti crimina lecti.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒da sie ihm den Frevelmut vorwarf, der das vertraute Ehebett überschritten hatte.Sim. (lat.)deserti crimina lecti] ~ Ov. met. 7,710 (deserti … foedera lecti)25
〈Paris ex vulnere in monte Ida moritur.〉
καὶ τότε νισσόμενόν μιν ἀν’ Ἰδαίης ῥάχιν ὕλης‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒ergo per Idaei remeans iuga frondea montis‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Da ergriff ihn, während er über den Rücken des idäischen Waldes zurückkehrte,
〈Paris stirbt an der Wunde im Ida-Gebirge〉
Sim. (gr.)v. 25sq.: de Paridis morte et Iunonis gaudio cf. Q.S. 10,332‒334.362 ῥάχιν ὕλης] = Nonn. D. 5,405; 9,138 et al.Sim. (lat.)iuga frondea] = Stat. Theb. 2,50026ἔλλαβεν αἰνομόροιο βίου τέλος· ἡ δ’ ἐπιδοῦσα‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡occumbit fato: quem spectans regia Iuno‒‒|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡das Ende seines unglücklichen Lebens. Als die Gattin des Zeus [Hera] jedoch sah,Crit. (gr.)ἡδ’ LHSim. (lat.)regia Iuno] = Verg. Aen. 1,443; 4,114 et al.27αἰλινὸν ἐκπνείοντα Διὸς μέγ’ ἀγάλλετ’ ἄκοιτις.‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡exultat tristi claudentem funere vitam.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡wie er kläglich seine Seele aushauchte, jubelte sie laut.Crit. (gr.)αἴλινον debuit, sed noster semper in fine acuit28
〈Luctus ob mortem Paridis.〉
μήτηρ δ’ ὡς ἐσάκουσεν, ἀμύσσετο πένθεϊ θυμὸν‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡audit et infandos mater generosa dolores‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Sobald seine Mutter aber es vernommen hatte, verzehrte sie ihren Sinn mit Trauer
〈Trauer wegen Paris’ Tod〉
Crit. (gr.)μητὴρ HSim. (gr.)v. 28sq.: μήτηρ—στενάχουσα] de luctu Hecubae cf. Q.S. 10,369‒372 ἀμύσσετο πένθεϊ θυμόν] cf. Hom. Il. 1,243 (ἔνδοθι θυμὸν ἀμύξεις); Nonn. D. 38,165 (ἀπενθέα θυμὸν ἀμύξῃ)Sim. (lat.)infandos … dolores] ~ Verg. Aen. 2,3 (infandum … dolorem)29σὺν Τρῳαῖς στενάχουσα. καὶ ἣν μάλα Τυνδαρὶς ἄτην‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒concipit Iliadesque nurus: et Tyndaris aegro‒◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒und seufzte zusammen mit den Troerinnen. Und die Tyndareostochter [Helena]Crit. (gr.)τρωαῖς LSim. (gr.)v. 29sq.: καὶ ἣν—ἕλκει] de Helena cf. Q.S. 10,406sq.30μύρετ’ ἀλιτροσύνην τε, δίκην ἣ νωλεμὲς ἕλκει.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒deplorat luctu culpam, cui poena propinqua.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡beklagte heftig ihr Elend und ihre Freveltat, die unbarmherzig Strafe nach sich zieht.31
〈Oenone viva se tandem prae moerore coniicit in pyram ardentem Paridi structam.〉
Οἰνώνην δ’ ἀΐουσαν ἀναλθέες εἷλον ἀνίαι.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒audit et Oenone gravibusque exercita curis‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Als Oinone jedoch davon hörte, ergriffen sie unheilbare Schmerzen.
〈Lebendig wirft sich Oenone schließlich aus Trauer auf den für Paris errichteten brennenden
Scheiterhaufen〉
Sim. (gr.)v. 31‒38: de luctu, morte, sepultura Oenones cf. Q.S. 10,411‒414.438‒440.458sq.467.471‒476.483‒48632λάθρη δ’ οἷο τοκῆος ἀναΐξασα μελάθρων‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒se patris extemplo tacita subducit ab aula‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Heimlich vor ihrem Vater brach sie aus dem Haus aufCrit. (gr.)αἷο H, cor. H c33νυμφῶν χῶρον ἵκανεν, ὅπη νέκυν ἐν πυρὶ καῖον.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡adque locum properat, nymphae quo flebile corpus‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡und erreichte den Ort der Nymphen, wo sie den Leichnam im Feuer verbrannten.112/11334αὑτὴν δ’ ἐς φλόγας ἧκεν ὁμὴν βιότοιο τελευτὴν‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒exurunt, nolensque viro superesse, sed unum‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Und sie warf sich selbst in die Flammen, da sie nach einem gemeinsamen LebensendeSim. (gr.) βιότοιο τελευτήν] ~ Hom. Il. 7,104; 16,78735ἠδὲ ταφὴν ποθέουσα· τόσον πόσιν ἀμφαγάπησεν‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡exoptans tumulum structos se immittit in ignes‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒und Grab verlangte. So sehr liebte sie ihren Gemahl,Sim. (lat.)structos se immittit in ignes] ~ Homer. 1058f. (de Andromache: mediosque immittere in ignes / se cupit)36ὑβριστήν περ ἐόντα καὶ ὧν δηλήμονα λέκτρων.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒‒ tanto etiam infidum dilexit amore maritum ‒‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡obwohl er ein Frevler war und der Zerstörer ihres Ehebettes.37καὶ λάχεν, ὡς ἐπόθησεν, ὁμὸν τέλος ἠδ’ ἕνα τύμβον.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡cumque viro moriens busto tumulatur eodem.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Und sie erhielt das gemeinsame Ende und das eine Grab, wie sie es begehrte.38καὶ συνέδησε μόρος, τούσπερ βίος ἄνδιχα τέμνε.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡sic mors coniunxit tandem, quos vita diremit.‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Und der Tod verband diejenigen, die ihr Leben entzwei teilte.(51)Anm.:(51)Vgl. Rhod. Tro.2 1372‒1382 (hier mit gemeinsamem Grabepigramm). Oinone ist hier als offensichtliches Gegenbild
zu Helena und Paris gezeichnet.
Gedicht Nr. 11 (Gr. / Lat.)
1ΙΑ.XI. (XXXV.)XI (XXXV)1
〈Innumeri utrinque cadunt.〉
Τροίης δ’ αὖ συνέλασσε καὶ Ἑλλάδος ὄμβριμα τέκνα‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Interea duri certamina Martis habebant‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Die starken Kinder Trojas und Griechenlands wiederum brachte
〈Unzählige sterben auf beiden Seiten〉
Sim. (lat.)duri certamina Martis] = Verg. Aen. 12,732δῆρις ἐγερσίφονος τανααῖς Σιμόεντος ἐπ’ ὄχθαις.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Dardanidae et Graii, Simoïsque cruore tepescit:‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡der mordweckende Kampf an den weiten Ufern des Simoeis zusammen.Sim. (gr.) ἐγερσίφονος] nl. Σιμόεντος ἐπ’ ὄχθαις] cf. Hom. Il. 4,475 (παρ’ ὄχθῃσιν Σιμόεντος)8‒11de interventione Apollinis cf. Q.S. 11,129sq.143‒1453Κηρῶν δ’ ἀμφοτέρωθεν ἔην πόνος, ὥς κεν ἕλοιντο‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡et labor augescit Parcis, dum stamina rumpunt‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒Auf beiden Seiten hatten die Keren [Todesgöttinnen] Mühe, dieCrit. (gr.)ὥσκεν LSim. (lat.)Parcis, dum stamina rumpunt] ~ Lucan. 3,19; Stat. Theb. 8,134ψυχὰς οὐταμένων μάλα ταρφέας, οὐδέ τ’ ἐρώει‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒crebra viris, animasque vocans e corpore magnum‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡sehr zahlreichen Seelen der Verletzten auszuwählen, und auch5Ἑρμείης ζοφεροῖο πρὸς Ἄϊδος αὖλιν ἀγινέων,‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Hermes agmen agit piceas Acherontis ad undas,‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Hermes(52) ließ nicht ab, diejenigen zum Haus des finsteren Hades zu führen,Crit. (gr.)Ἀΐδος Lἀγινῶν LSim. (lat.)Hermes] forma Graeca apud poetas epicos non legiturAcherontis ad undas] = Verg. Aen. 6,295; Prop. 3,5,13; Sil. 12,126Anm.:(52)Gemeint ist hier Hermes psychopompos.6οὓς ὑπ’ ἀριστήεσσιν Ἄρης κτάνε. τίς κεν ἑκάστους,‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒quas manus heroum stravit: quis singula narret ‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡welche Ares unter den Händen der Besten getötet hatte. Wer könnte jedenCrit. (lat.)quos Gärtner, qui interpretatur: agmen (sc. eorum) …, quos7ὃς δάμη ἠὲ δάμασσε, διακριδὸν ἐξονομήνῃ;‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒nomina caedentum vel, qui cecidere, virorum?‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡einzeln nennen, der getötet wurde oder tötete?Crit. (gr.)an ἐξονομήναι ?8
〈Aeneas et Antenor Troiani fortiter pugnant.〉
ὡς δὲ μάχην ἔκλινε βίη μενέχαρμος Ἀχαιῶν,‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒visa erat ad Danaos sese convertere durae‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Als die in der Schlacht ausdauernde Gewalt der Achaier den Kampf wendete,
〈Die Trojaner Aeneas und Antenor(53) kämpfen tapfer〉
Anm.:(53)Eigentlich der Sohn des Antenor, nicht Antenor selbst [Hinweis TG].9Λητοΐδης ὤτρυνεν Ἰήϊος ἄλκιμον ἦτορ‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡sors pugnae: tacitas igitur Latonius afflat‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡trieb der heilende Letosohn [Apollon]Sim. (gr.) Λητοΐδης … Ἰήϊος] cf. Q.S. 11,169 (Ἰηΐου Ἀπόλλωνος) ἄλκιμον ἦτορ] = Hom. Il. 17,111; 20,169Sim. (lat.)Latonius] cf. Stat. Theb. 1,701; vide etiam supra Rhod. Il.parv.Hom. 1,1110ἐνθέσθαι λαοῖσιν ἀμηχανέουσι καὶ αὑτοῖς‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒vires Anchisa fortique Antenore natis‒‒|‒‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒den Sohn des Anchises [Aineias] und Eurymachos, den Sohn des Antenor, an,Crit. (gr.)καί11Ἀγχίσου γόνον Εὐρύμαχόν τ’ Ἀντήνορος υἱόν.‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡et iubet, ut trepidos animent ad praelia Troas.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡den ratlosen Kriegsleuten und sich selbst ein wehrhaftes Herz einzugeben.12τοῖν δ’ ἄρ’ ὑπ’ ἠνορέῃσι κατήριπεν ἄσπετος ὄχλος‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡auspiciis igitur solida et virtute duorum‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Durch die Mannhaftigkeit diesen beiden fiel eine unsagbare MengeCrit. (gr.)Τῶν Lἠνορίῃσι LSim. (gr.)v. 12‒14: τοῖν—δυσαλκέος] de clade et fuga Graecorum cf. Q.S. 11,154sq.163‒16513ἀντιβίων πολέεσσιν ἐπὶ χθόνα δῖαν ὀλέθροις.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒millia multa neces varias obiere Pelasgum.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡von Feinden auf die göttliche Erde mit vielerlei Todesarten.14
〈Aiax fugat tandem Troianos.〉
οἱ δὲ φυγῆς μνώοντο δυσαλκέος· αὐτὰρ ὁμοκλαῖς‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒caetera turba fuga sibi consulit: hos tamen Aiax‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Die übrigen aber begehrten die wehrlose Flucht. Doch
〈Aiax(54) vertreibt schließlich die Trojaner〉
Crit. (gr.)ὁμίκλαις LSim. (gr.) δυσαλκέος] cf. Q.S. 7,625 (v.l.; sic in editione Rhodomani)v. 14sq.: αὐτὰρ—ὀπίσσω] de re cf. Q.S. 11,215sq.233sq.Anm.:(54)Wiederum ein offensichtliches Versehen Rhodomans in der Marginalie aus L sowie im
lateinischen Text (V. 14), da in diesem Fall der „Aiakide“ Neoptolemos und nicht Aias
ist. Vgl. auch die erste Marginalie zu Rhod. Il.parv.Quint. 6,6. Dies spricht dafür, dass die Marginalien und die lateinische Fassung deutlich später
als die griechische entstanden sind, in der Rhodoman mit Αἰακίδης ursprünglich wohl
auch Neoptolemos gemeint haben dürfte, dies aber später selbst missverstanden hat
[Hinweis TG]. 15Αἰακίδης ἀνέεργε καὶ ὤσατο Τρῶας ὀπίσσω.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒colligit instaurans aciem Troasque repellit.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡der Aiakide [Neoptolemos/Aias] hielt sie mit Rufen zurück und stieß die Troer rückwärts.Crit. (gr.)αὐέεργε H, cor. H cΤρῶας H16ἔργον δ’ αὖ κονιορτὸς ἀμήχανον ἐν δαῒ θῆκεν‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡conflictumque atra caligine pulvis inumbrans‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Das Handeln im Krieg wiederum machte der Staub schwierigCrit. (gr.)αυ LSim. (gr.)v. 16sq.: ἔργον—ἀπροτίοπτος] de pulvere nimio cf. Q.S. 11,247‒24917ἀχλύς τ’ ἀπροτίοπτος. ὑπ’ ἐννεσίῃσι δ’ Ἀθήνης‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒augebat clades. tandem victoria Graiis‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒und die unsichtbar machende Finsternis. Auf Geheiß Athenes aberSim. (gr.)v. 17sq.: ὑπ’—ὑπέρτερον] ~ Q.S. 11,284sq. (Ἀργείοισιν ὑπέρτερον ὤρνυτο θάρσος / Παλλάδος
ἐννεσίῃσι δαΐφρονος)18
〈Venus servat filium Aeneam.〉
Ἀργείων σθένος ἦεν ὑπέρτερον. ἡ δ’ Ἀφροδίτη‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Pallados auxilio cessit. Venus aurea natum‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡war die Kraft der Argeier überlegen, und Aphrodite
〈Venus rettet ihren Sohn Aeneas〉
Crit. (gr.)ἡδ’ LHSim. (gr.)v. 18sq.: ἡ δ’—ἰωχμοῖο] de Aenea servato cf. Q.S. 11,289‒291Sim. (lat.)Venus aurea] = Verg. Aen. 10,16; Ov. met. 10,277 et al.19ἥρπασεν ἐκ στονόεντος ἑὸν πάϊνἰωχμοῖο.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒‒|‒◡subducit pugnae tutaque in nube reponit.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡raffte ihren Sohn [Aineias] aus dem seufzerreichen Getümmel.Crit. (gr.)ἑον L20Τρῷες δ’ ἀργαλέοισιν ὑποδμηθέντες Ἀχαιοῖς‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒tum vero saevis obvertunt terga Pelasgis‒‒|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒Da die Troer von den grausamen Achaiern überwältigt wurden,Crit. (gr.)ὑπυδμηθέντες HSim. (gr.)v. 20‒22: de fuga Troianorum cf. Q.S. 11,298sq.316sq.21πανσυδίη φοβέοντο ποτὶ πτόλιν, ἣν τότε λαὸς‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Troiugenae murosque petunt, quos agmina circum‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡flohen sie in aller Eile zur Stadt, welche damals das KriegsvolkCrit. (gr.)λαος H22δήϊος ἐκπραθέειν αὐτοσχεδὸν ἤλπετο θυμῷ.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒hostica se glomerant properantque excindere Troiam.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡der Feinde im Herzen auf der Stelle zu zerstören hoffte.Crit. (lat.)excindere] i.e. exscindereSim. (gr.) ἤλπετο θυμῷ] = Hom. Il. 17,404.603 et al. (ἔλπετο θ.)23
〈Troia tandem obsessa fortiter defenditur a Troianis.〉
πάσαις δ’ ἀμφὶ πύλῃσι καὶ αἰπειοὺς κατὰ πύργους‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒partiti clausas inter se milite portas‒‒|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒Um alle Tore und an den steilen Türmen
〈Das endlich umlagerte Troja wird tapfer von den Trojanern verteidigt〉
Sim. (gr.)v. 23sq.: de pugna murali cf. Q.S. 11,336‒339.345‒35024ἔσταθεν ἐν τεύχεσσιν ἀριστέες. ὄφρα δὲ τείχη‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒armato invadunt proceres et turribus instant;‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒wurden die Besten in Waffen aufgestellt. Und um, ohne Schaden zu leiden,Crit. (gr.)δέ LSim. (gr.)v. 24‒29: ὄφρα—ἔλυσεν] de testudine cf. Q.S. 11,358‒361.392‒396.399sq.25ἀβλαβέες ῥήξωσι, νέους ἐφύπερθε καρήνων‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒telorumque extra capiant ut moenia iactum,‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡die Mauern zu brechen, ersann der Laërtessohn [Odysseus] den Gedanken,Crit. (lat.)capiunt H, cor. Hc114/11526ἁρμόζειν ἐνόησε κατηρεφέεσσι βοείαις‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒consiliis Ithaci clypeis testudo coactis‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒dass die Jüngeren über ihren Häuptern aus den sich über sie wölbenden Schilden27ἕρκος Λαρτιάδης. τὸ δ’ ἐπασσυτέροισιν ὕπερθεν‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡oppugnatores tegit: hanc Cythereius heros‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒eine Schutzwehr zusammenfügten.(55) Diese aber zerstörteCrit. (gr.)Λἀρτιάδης Hτὰ LSim. (lat.)Cythereius heros] = Ov. met. 13,625; 14,584; fast.3,611; Homer. 895Anm.:(55)Quintus spielt in dieser Szene auf die bei den Römern beliebte testudo-Formation an.28Αἰνείης λάεσσι βαλὼν ἔθρυψεν ἅμ’ αὐτοῖς‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒desuper iniecto saxorum pondere rumpens‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒Aineias mitsamt den Männern, da er sie von oben dicht nacheinander mit Steinen bewarf,Crit. (gr.)Αἰνείας LΛάεσσι H, cor. H c29ἀνδράσι καὶ πολέων ὑπὸ τείχεσιν ἦτορ ἔλυσεν.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡sternit humi iuvenes et moenia sanguine tingit.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡und löste so den Lebensgeist vieler unter den Mauern.Sim. (lat.)sanguine tingit] = Ov. epist. 21,9530
〈Troiani in turribus urbis et propugnaculis existentes vulnerantur a Graecis.〉
οὐδ’ ἄρ’ ἀναιμωτὶ Τρῷες μένον, ἀλλὰ καὶ αὐτοὺς‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒nec tamen evitant Troes in turribus ictus.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Doch auch die Troer blieben nicht ohne Blutvergießen, sondern auch sie selbst
〈Die in den Türmen der Stadt und in den Bollwerken emporragenden Trojaner werden von
den Griechen verwundet〉
Sim. (gr.)v. 30sq.: de impetu Aiacis cf. Q.S. 11,440‒44231πολλὸν ἑκηβολίῃς ἐν ἐπάλξεσιν ἤκαχεν Αἴας.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒his etenim certis dat vulnera crebra sagittis‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒betrübte Aias(56) oft mit Pfeilschüssen aus der Ferne (als sie) auf den Mauerzinnen (standen).Crit. (gr.)ἑκηβολίαις Lἤκαλεν LAnm.:(56)Gemeint ist hier der „kleine“ Aias.32οὗ λάτρις Ἀλκιμέδων μεγάλης κρήδεμνα πόληος‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Locrorum princeps, cuius stipator ad urbem‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Sein Diener Alkimedon wollte die Mauerzinnen der großen StadtSim. (gr.)v. 32‒34: de Alcimedontis morte cf. Q.S. 11,448‒452.460‒465 μεγάλης κρήδεμνα πόληος] = Q.S. 12,440; cf. etiam h.Cer. 151Sim. (lat.)stipator] cf. Hor. sat. 1,3,13833ὁρμήθη ταναῆς ἐπὶ κλίμακος εἰσαναβαίνειν·‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Alcimedon positis tentat conscendere scalis,‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒auf einer langen Leiter erklimmen:34
〈Aeneae virtus in defendenda urbe obsessa.〉
ἀλλά μιν Αἰνείας κρυερῷ πρήνιξε βελέμνῳ‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒sed vasti deturbat eum molimine saxi‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Doch ihn stürzte Aineias mit grausamem Geschoss nieder
〈Aeneas’ Tugend bei der Verteidigung der belagerten Stadt〉
Crit. (gr.)an Αἰνείης ?35σφῇσί τ’ ἀγηνορίαις Ποιάντιον αὐτὸν ἔρυξε‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Aeneas natumque abigit Poëantis et omne‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡und hielt mit seiner großen Mannhaftigkeit selbst den Poiassohn [Philoktetes] zurück,36πάντα τότ’ ἀγχινόου σημάντορος ἔργα μετελθών.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒egregii ducis officium tunc impiger edit.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡allen Aufgaben eines scharfsinnigen Gebieters damals nachgehend.(57)Sim. (lat.)de re cf. Sall. Catil. 60,4 (de Catilina: strenui militis et boni imperatoris officia simul exequebatur); vide etiam Rhod. Tro.2 818sq. (de Hectore)Anm.:(57)Besonderes Lob für Aineias, das über Quintus’ Text hinausgeht (Q.S. 11,474‒501). Dort
schießt Philoktet auf Aineias, verfehlt ihn aber. Dieser tötet dafür dessen Gefährten
Toxaichmes. Auf eine Herausforderung Philoktets kann er aufgrund des Kampfgetümmels
nicht antworten. Aktiv hält er ihn also nicht zurück. Vgl. auch Rhod. Tro.2 818f. (ähnliches Lob über Hektor).
Gedicht Nr. 12 (Gr. / Lat.)
1ΙΒ.XII. (XXXVI.)XII (XXXVI)(58)Crit. (gr.)ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΤΩΝ Κοΐντου Σμυρναίου βιβλίων τῆς Ἰλίου ἁλώσεως QCrit. (lat.)ARGUMENTUM PRIMI LIBRI ILII EXCIDII Cointi Smyrnaei QAnm.:(58)Die Periochen zu den drei letzten Quintus-Büchern sind bereits 1577 (hier Q im Apparat)
in Rhodomans Teilausgabe von Quintus erschienen (Rhod. Quint.Per. 1–3). In den späteren Ausgaben von 1588 und 1604 hat Rhodoman sie jeweils nochmals überarbeitet.
Besonders auffällig ist der Wegfall bzw. die Ersetzung eines nachtragenden Epilogs
am Ende der Perioche zu Buch 12. Siehe Rhod. Quint.Per. 1,43‒46.1Κάλχας δ’ Ἀργείων βουληφόρος ἠδὲ προφήτης‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒At Danaum vates, monitis qui castra regebat,‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡Kalchas aber, der Ratgeber und Weissager der Argeier,Crit. (gr.) Κάλχας—προφήτης] Κάλχας, ὃς Δαναοῖσι θεοπρόπος ἔπλετο μάντις / καὶ σφίσιν εὖ βούλευσε
θεήλατα σήματ’ ἐνίψας, QCrit. (lat.)At—regebat] Calchas Graiugenum venturi praescius augur / monstrorum interpres, monitis qui castra
regebat Q2ἡγεμόνων ποίησεν ὁμήγυριν, εὖτε πέφαντο‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡concilium procerum cogit, cum meta laborum‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡veranstaltete eine Versammlung der Anführer, da sichCrit. (lat.)consilium QSim. (gr.)v. 2sq.: ~ Q.S. 12,2sq. (πολέμου δ’ οὐ γίνετο τέκμαρ, / δὴ τότ’ ἀριστήων ἄγυριν ποιήσατο
Καλχας)Sim. (lat.)meta laborum] cf. Aus. 14,17,12 Green (meta laboris)3οὐδὲν ἀλωφήτου πολέμου τέλος ἀντία Τροίης.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒nulla foret longo tentantum Pergama bello.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒kein Ende des unaufhörlichen Krieges gegen Troja zeigte.Crit. (gr.)τέκος QL4
〈Calchas vates docet Fatarum (59) esse ut Troia non armis, sed dolo capiatur.〉
τοῖσι δ’ ὅγ’ ἀγρομένοισι μετέννεπεν εὔφρονι θυμῷ,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒atque inter medios prudenti pectore fatur:‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡Unter den Versammelten sprach er mit verständigem Sinn,
〈Der Seher Calchas zeigt auf, dass es Willle der Parzen sei, dass Troja nicht durch
Waffen, sondern durch eine List erobert werde〉
Sim. (gr.)~ Q.S. 12,7 εὔφρονι θυμῷ] = h.Hom. 30,14; Orph. H. 34,10Sim. (lat.)prudenti pectore fatur] ~ Verg. Aen. 2,107 (ficto p. f.); 10,556; 11,658 (inimico p. f.) et al.Anm.:(59)futurum Gärtner5Ἴλιον ὡς οὐ πρηκτὸν ὑπαὶ χείρεσσι δαμάζειν,‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒haud posse Argolicis excindi moenia Troiae‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒dass es nicht möglich sei, Ilion [Troja] mit den Händen zu bezwingen,Crit. (gr.)ὥς Hοὐ om. LCrit. (lat.)excindi] i.e. exscindiSim. (gr.)v. 5‒8: de oratione Calchantis cf. Q.S. 12,8‒20Sim. (lat.)moenia Troiae] = Verg. Aen. 5,811; 9,144 et al.6ἀλλὰ δόλῳ χρέος ἔσκε θεόκτιτα τείχε’ ἁλῶναι.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒viribus, insidiis potius capienda dolosis.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒sondern dass die gottgegründeten Mauern mit einer List erobert werden müssten.7τοῦτο γὰρ οἰωνῷ τεκμήρατο. τοὔνεκα μῆτιν‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡quod Dii prodigiis iubeant: mox ergo sagaces‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Denn dies schließe er aus dem Vogelzeichen. Daher hieß er sie, einen Plan8εὑρέμεν ἠνώγει, ἥ σφιν γλυκὺ τέκμαρ ἀνύσσῃ.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒intendant technis animos, quarum ultima spes sit.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡zu finden, der ihnen einen angenehmen Ausgang (des Krieges) vollende.Crit. (gr.)ἥ scripsi: ἣ H: ἡ QLσφὶν QSim. (lat.)technis] cf. Ennod. carm. 2,76,1ultima spes] cf. Lucan. 8,454 (spes ultima rerum); Sil. 8,667; 17,1989
〈Ulysses iubet equum ligneum extruere.〉
αὐτίκα δ’ ἐν μέσσοις βουλὴν ὑπέθηκεν Ὀδυσσεὺς‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒consilium extemplo Laërtius explicat heros,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Sofort unterbreitete Odysseus in ihrer Mitte den Rat,
〈Ulysses befiehlt, ein hölzernes Pferd zu errichten〉
Sim. (gr.)v. 9‒11: de oratione Ulixis cf. Q.S. 12,23sq.28sq.Sim. (lat.)Laërtius … heros] cf. Ov. trist. 5,5,3 (Laertius egerat heros); met. 13,124; Stat. Ach. 2,3010δούρασιν ἁρμόζειν ξεστοῖς περιμήκετον ἵππον,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡mox ut equum multo spaciosum robore texant,‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒mit polierten Balken ein riesiges Pferd zusammenzufügen,Sim. (lat.)robore texant] cf. Verg. Aen. 2,186 (roboribus textis); 11,326 (texamus robore navis)11ὃς κεύθῃ λαγόνεσσιν ἀταρβέας εἰς λόχον ἄνδρας.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡qui tegat insidiis iuvenes fallacibus aptos.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒das in seinem Bauch furchtlose Männer für einen Hinterhalt berge.Crit. (gr.)ὁς QCrit. (lat.)fallentibus QSim. (gr.) εἰς λόχον ἄνδρας] ~ Q.S. 12,28 (ἐς λόχον ἄνδρες)12
〈Pyrrhus virtute existimat non dolo vincendos hostes.〉
τοῦ δὲ Νεοπτόλεμος κατεναντίον ἔφρασε μῦθον,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡nititur hunc contra fortis sententia Pyrrhi,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Gegen ihn aber sprach Neoptolemos die Rede,
〈Pyrrhus meint, dass die Feinde durch Tugend, nicht durch List besiegt werden müssten〉
Crit. (gr.)δε QLἔκφρατο (sc. ἔκφατο) QLCrit. (lat.)hinc QSim. (gr.) κατεναντίον ἔκφατο μῦθον] ~ Q.S. 12,24 (de Ulixe: ἀντίον ἔκ. μ.)13ὡς πόνος, ὡς ἀρετὴ μάλ’ ἀριστήεσσιν ἔοικεν,‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡quod labor et virtus generosis congruat ausis,‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒dass sich Arbeit, dass sich Tugend für die Besten besonders gezieme,Sim. (gr.)v. 13‒15: de oratione Neoptolemi cf. Q.S. 12,67‒7214ἀλλὰ δόλος καὶ τάρβος ἀνάλκισι. τῷ καλὸν εἶναι‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒sed metus imbelles et fraus comitentur: honestum‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡aber List und Furcht für die Wehrlosen. Daher sei es schön,Crit. (gr.)ἀνάλκισι L: ἀνάληισι H: ἀνάλκιος H cτῶ Q15ἀκαμάτοις χείρεσσιν ἑλεῖν Πριαμήϊον ἄστυ.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡esse igitur manibus Troum prosternere turres.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒die Stadt des Priamos mit unermüdlichen Händen zu erobern.Crit. (lat.)manius Tubium Q16τῷ δ’ αὔτως φρονέοντι τεράασιν ἐν φόβον ὦρσε‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡sed nimis obstantem signis Deus aethere ab alto‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Da er so gesinnt war, erregte Zeus in ihmCrit. (gr.)τῷδ’ Qἑτεφρονέοντι (sc. ἑτεροφρονέοντι) QLSim. (gr.)v. 16sq.: τῷ δ’—αἰθέρος] cf. Q.S. 12,94‒99Sim. (lat.)aethere ab alto] = Verg. Aen. 7,2517
〈Epeus fabricat equum ligneum.〉
Ζεὺς κοτέων ἀρίδηλα κατ’ αἰθέρος. αὐτὰρ Ἐπειὸς‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡terruit iratum quatiens caput; illico Epeus‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡aus Zorn sehr deutlich mit Zeichen vom Himmel Furcht. Doch Epeios
〈Epeus verfertigt das hölzerne Pferd〉
Crit. (gr.)αὐτάρ H18δούριον ἵππον ἔτευξεν, ἐπεὶ φρεσὶν ἔμβαλε τέχνην‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒struxit equum lignis, animum postquam imbuit arte‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡fertigte das hölzerne Pferd, da Pallas aus Wohlwollen in seinen Verstand die KunstfertigkeitSim. (gr.) δούριον ἵππον ἔτευξεν] ~ Q.S. 12,110 (τεῦξαι δούριον ἵππον); cf. etiam A. Av. 1128Sim. (lat.)imbuit arte] = Prud. c. Symm. 1,86; 2,2119Παλλὰς ἐϋφρονέουσα. Διὸς δ’ ἀπάνευθεν ἐόντος‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡eximia Pallas Danaum nova caepta secundans.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒eingeflößt hatte. Während Zeus aber fern war,Crit. (gr.)Διὸς—ἐόντος LH: μόθῳ κάμνουσιν Ἀχαιοῖς QCrit. (lat.)caepta] i.e. coeptaSim. (gr.)v. 19‒21: de pugna deorum cf. Q.S. 12,160‒162.172‒174.196Sim. (lat.)caepta secundans] ~ Paul. Pell. euch. 5 (coepta secundes)116/11720ἀθάνατοι μάρναντο καταντίον. οὐδὲ γὰρ αὐτὸς‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡tunc Iove non praesente Dei certamina inibant‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒kämpften die Unsterblichen gegeneinander. Denn nicht einmal der Olymp selbstCrit. (gr.)v. 20‒22: deest in QCrit. (lat.)v. 20‒22: deest in Q21ἀτρέμα μεῖνεν Ὄλυμπος ἀγαυῆς εἵνεκα Τροίης.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒discordes. Nam Troia etiam commovit Olympum.‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡blieb ohne Erschütterung um des ruhmvollen Trojas willen.22τῶν δ’ ἐνοπὴν Θέμις ἔσχε Διός τ’ ἀνιόντος ὁμοκλή.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Sed Themis hanc dirimit litem fremitusque Tonantis.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Deren Geschrei hielten Themis und der Zuruf des zurückkommenden Zeus zurück.Crit. (gr.)τῶνδ’ LSim. (gr.)de Themidis interventione cf. Q.S. 12,202‒205.21423
〈De hortatu (60) Ulyssis príncipes Graecorum abduntur in isc ligneo.〉
αὐτὰρ ἐπεὶ τετέλεστο πελώριον ἔργον Ἀθήνης,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Machina iam stabat Divae perfecta Minervae,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Doch nachdem das gewaltige Werk [das Pferd] der Athene vollendet war,
〈Auf Anweisung des Ulysses verbergen sich die Anführer der Griechen im hölzernen Pferd〉
Sim. (gr.) τετέλεστο πελώριον ἔργον] cf. Pi. P. 6,41 (πελώριον ἔργον τελέσαις); Q.S. 12,147 (de equo: τετέλεστο)Anm.:(60)De hortatu Gärtner: Dehortatu L24υἱὸςΛαέρτεω θρασυμήχανος ὦρσεν ἑταίρους‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒cum vafer ingenii socios hortatur Ulysses,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒trieb der kühn planende Sohn des Laërtes [Odysseus] alle Gefährten an,Crit. (gr.)ἑτέρους QLSim. (gr.) θρασυμήχανος] cf. Pi. O. 6,67 (de Hercule)25ἐμβαίνειν εἰς ἵππον, ὅσων μέγα θάρσος ὀρώρει.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒ut latus ingrediantur equi, quorum inclyta virtus;‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒deren Mut sich mächtig erhob, in das Pferd zu steigen,26τοὺς δ’ ἄλλους Τενέδοιο πρὸς ᾐόνας ἄμμιγα πάντας‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡aufugium reliqui simulantes classe vehantur‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡die übrigen alle aber zusammen zu den Küsten von TenedosCrit. (gr.)ἠόνας QLSim. (gr.) Τενέδοιο πρὸς ᾐόνας] ~ Q.S. 12,345 (πρὸς ἠιόνας Τενέδοιο)27χωρῆσαι νήεσσιν ὁμῶς Ἀγαμέμνονι δίῳ‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒ad Tenedum Pylii senis et maioris Atridae‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒mit den Schiffen zu weichen zusammen mit dem göttlichen AgamemnonSim. (gr.)v. 27sq.: de Agamemnone et Nestore classem ducentibus cf. Q.S. 12,338sq. Ἀγαμέμνονι δίῳ] = Hom. Il. 2,221 et al.Sim. (lat.)maioris Atridae] ~ Ov. met. 13,356 (maioris frater Atridae)28
〈Sinon proditor Troianis iubetur exponere causam e ligno extructi equi.〉
Νέστορί τ’ ἀρχεύουσι· μόνον δ’ ἐγκύμονος ἵππου‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒auspicio; gravidi sed equi prope viscera solum‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡und Nestor als Anführern. Nahe bei dem (mit Kriegern) schwangeren Pferd
〈Der Verräter Sinon erhält den Auftrag, den Trojanern den Grund für das aus Holz gebaute
Pferd darzulegen〉
Crit. (gr.)ἐγκύμενος QLSim. (gr.) ἐγκύμονος ἵππου] = Triph. 200; cf. etiam E. Tr. 1129ἄγχι μένειν Σίνωνα δολοφρονέοντα κέλευεν,‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Sinonem remanere iubet, qui perfidus astu‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒hieß er allein den listensinnenden Sinon bleiben,30ὃς ψευδῶς ἐνέπῃσι μακρὸν προφυγόντας ἄρηα‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡mendaci fingat longo certamine fractos‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒um falsch zu künden, dass die Achaier weit vor dem Krieg geflohen seien,Crit. (gr.)ὅς Q31τόνδ’ ἵππον λιπέειν Τριτωνίδι δῶρον Ἀχαιοὺς‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Argivos fugisse et equum statuisse Minervae‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒dieses Pferd aber als Geschenk für Tritonis [Athene] zurückgelassen hätten,Crit. (gr.)Ἀχαίους QL32εἵνεκα Δαρδανιδῶν κεχολωμένῃ, εἴ μιν ἐς ἄστυ‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡infensae propter Troas, si forsitan istum‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡da diese wegen der Dardaner [Troer] erzürnt sei, in dem Versuch, ob sie [die Troer]Crit. (gr.)καχολωμένη H, cor. H cTroias Q33ἀφραδέοντες ἄγωσιν ὑποπλήθοντα μαχητῶν,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒armatis faetum persuasi in moenia ducant,‒‒|‒||‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒vielleicht in ihrem Unverstand es [das Pferd], voller Kämpfer, in die Stadt führten,Crit. (gr.)μάχητῶν Lfoetum QSim. (lat.)in moenia ducant] ~ Verg. Aen. 2,187 (item de equo Troiano: duci in moenia)34οἳ νύκτωρ ἐκβάντες ἕλωνται κύδιμον ἄστυ,‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒◡qui noctu emissi capiant his fraudibus urbem‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡die nachts aussteigen und die berühmte Stadt erobern sollten,Crit. (gr.)οἱ QLSim. (gr.) κύδιμον ἄστυ] = Q.S. 4,451; 12,18335ἄλλοι δ’ ἐκ Τενέδου γνωστὸν κατὰ σῆμα νέωνται.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒et procul ostenso revocent socia agmina signo.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒während die andern aus Tenedos auf ein bekanntes Zeichen hin zurückkehren.Crit. (gr.)Τενέδῳ H, cor. H c36
〈Graeci concedunt in vicinam insulam Tenedon.〉
καὶ τὰ μὲν ὣς ἐτέτυκτο. μέγαν γὰρ ἐς ἴππον ἔβησαν‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Consiliis eventus adest: fortissima pubes‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Und so geschah es. Denn die Stärksten stiegen in das große Pferd,
〈Die Griechen begeben sich zur benachbarten Insel Tenedos〉
Crit. (gr.)ὡς QL suo morev. 36‒47: μέγαν—φαάνθη] δόλῳ μὲν Τρῶας ἔθελγε / Σίνων εἰρῦσαι θανατηφόρον εἰς πόλιν
ἵππον. / Λαομέδων μὲν ἔεργεν ἑτώσια, φαῖνε δὲ πῆμα / Κασσάνδρη κενόμαντις ὁμοῦ κρυεροῖς
τεράεσσιν QCrit. (lat.)v. 36‒47: consiliis —produnt] conciliis fortuna favet: namque illicit arte / Troianos Sino, trahiturque in moenia
pestis. / Laocoon frustra suadet diversa, propinquum / Cassandra exitium canit et
portenta videntur. QSim. (gr.)v. 36‒38: καὶ—βασιλῆϊ] de re cf. Q.S. 12,306sq.314‒339.345sq.Sim. (lat.)fortissima pubes] = Val. Fl. 8,41537κάρτιστοι, λαὸς δ’ ἐπενίσσετο γείτονα νῆσον‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡intrat equum; Tenedo reliquum sese abdidit agmen‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡das Kriegsvolk aber fuhr zur benachbarten Insel [Tenedos]38αὐτῷ σὺν βασιλῆϊ· Σίνων δ’ ὑπελείπετο μοῦνος‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡cum rectore suo; Sino prope robora solus‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡zusammen mit dem König selbst [Agamemnon]. Sinon aber blieb als EinzigerSim. (gr.)v. 38‒41: de Sinone et equo cf. Q.S. 12,356sq.360sq.422‒428.439‒44139ἄγχι δόλου. καὶ Τρῷες ἀολλέες ἐκπροχύθησαν‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡restat equi; densique ruunt ad littora apertis‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒nahe der List [dem Pferd] zurück. Und die Troer ergossen sich zusammen40
〈Equus ducitur in urbem.〉
ἄστεος οὐλομένοιο καὶ ἀνέρι πίστιν ἔχοντες‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Iliadae portis: quos illicit ille, catenis‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒aus der verderblichen Stadt und, da sie dem
〈Das Pferd wird in die Stadt gezogen〉
41κερδαλέῳ τειχέων διεσείρασαν ἔγκυον ἵππον.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡iniectis ut equum divisa in moenia ducant.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒listigen Mann vertrauten, zogen sie das schwangere Pferd durch die Mauern.(61)Sim. (lat.)in moenia ducant] cf. supra v. 33Anm.:(61)Vgl. Rhod. Tro.2 1384‒1392 .42
〈Laocoon improbat equi deductionem magno suo cum malo.〉
Λαοκόων μὲν ἔεργεν, ἐπεὶ δόλον ἐφράσατ’ εἶναι‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Laocoon retrahens cives ait esse Pelasgum‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Laokoon versuchte sie abzuhalten, da er sagte, dass es eine List
〈Laocoon tadelt das Fortführen des Pferdes zu seinem eigenen großen Schaden〉
Sim. (gr.)v. 42‒45: de Laocoonte cf. Q.S. 12,413sq.447sq.474‒47643ἐκ Δαναῶν, ὀλοοῖς δ’ ὑπὸ νεύμασι Τριτογενείης‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒insidias. saevo sed Pallados ille repente‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡von den Danaern sei. Und durch den verderblichen Wink Tritogeneias [Athenes]44ἀμφότερον γλυκερῆς μὲν ὁμοῦ νοσφίζετ’ ὀπωπῆς‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒numine multatur privatus lumine utroque‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡wurde er beider Dinge zugleich, seines süßen AugenlichtsCrit. (gr.)γλυκεροῦς H, cor. H cSim. (lat.)privatus lumine] cf. eadem sede Ov. Pont. 1,1,5345καὶ παίδων, οὓς θεσπέσιοι βρώξαντο δράκοντες.‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡et natis, quos horrendi rapuere dracones.‒‒|‒||‒|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒und seiner Kinder, beraubt, welche schreckliche Schlangen verschlangen.Crit. (lat.)et Gärtner: fit HSim. (lat.)rapuere dracones] = Val. Fl. 7,12046
〈Cassandra filia Priami vates detestatur equum.〉
πῆμα δ’ ἅμα στοναχαῖς καὶ ἀτειρέσι φαῖνεν ὁμοκλαῖς‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒lugubri canit exitium Cassandra propinquum‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Kummer zugleich mit Seufzern und unermüdlichen (Warn-)Rufen
〈Cassandra, die wahrsagende Tochter des Priamus, verabscheut das Pferd〉
Crit. (gr.)ἃμα LSim. (gr.)v. 46sq.: de re cf. Q.S. 12,542sq.54547Κασσάνδρη, πάντῃ δὲ τεράατα λυγρὰ φαάνθη.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒cum fremitu, passim sese omina tristia produnt.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒zeigte Kassandra, und überall erschienen betrübliche Vorzeichen.Crit. (gr.)πάντη L48ἀλλὰ θεός σφιν ἄμερσε νόον θράσος αἰνὸν ἀέξων‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒at secura mali et fati mens caeca repugnat,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Doch Gott trübte ihnen ihren Verstand und mehrte ihre verwegene Kühnheit,Crit. (gr.)θεὸς σφὶν QLδράσος LCrit. (lat.)at H: sed QSim. (gr.)v. 48sq.: de re cf. Q.S. 12,52349οὐκ ἀλέγειν ἑστῶτος ἐπὶ προθύροισιν ὀλέθρου.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒ne curent ipso pendentem in limite cladem.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡sich nicht um das Verderben zu kümmern, das vor der Tür stand.Crit. (gr.)ἑσῶτος H, cor. H cἐπὶ Gärtner coll. Q.S. 13,20: ἐνὶ LHSim. (gr.) ἐπὶ προθύροισιν ὀλέθρου] ~ Q.S. 13,20 (οὐδ’ ἄρ’ ἐφράσσατ’ ἐπὶ προθύροισιν Ὄλεθρον);
cf. etiam Q.S. 12,543 (ἐν ποσὶ κείμεθ’ Ὀλέθρου)50εἰ γὰρ ἀλιτραίνουσι θεὸς τεκμαίρετ’ ὀϊζύν,‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒nam si forte Deus sceleratam affligere gentem‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡Denn wenn Gott Frevlern elenden Jammer bestimmt,Sim. (gr.)v. 50‒52: de re cf. Q.S. 12,521‒524118/11951ἐσθλὸν ὑφεῖλε πάροιθε νόον καὶ χείρον’ ἔδωκεν,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡destinat, occaecat mentes rabidoque furori‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒nimmt er ihnen vorher heimlich den trefflichen Verstand und gibt einen schlechteren,Crit. (gr.)ὐψεῖλε Lχειρον’ L52ὡς κακὸν οὐκ ἐσορῶντες ἑὸν μόρον ἀμφιχάνωσι.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡permittit, proprio celerent ut crimine poenas.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒damit sie das Übel nicht sehen und ihrem Tod stumpf entgegenblicken.(62)Crit. (gr.)τοιάδε δωδεκάτη κεύθει βίβλος ἄλλα τε πολλά, / ὡς μακάρων ἐνοπὴν μενεδήϊον εἵνεκ’
Ἀχαιῶν / καὶ Τρῴων καὶ ἀριθμὸν ἀρίστων ἔνδοθεν ἵππου, / τοῖς δ’ ἔπι Λαοκόωντος ὁμοῦ
τεκέεσσιν ὄλεθρον. QCrit. (lat.)haec sunt bissexto Smyrnei condita libro / atque alia, ut divum discordia propter
Achaeos / pugnantum et Troas procerumque recensio equino / in ventre et fatum lacrymabile
Laocoontis. QSim. (lat.)crimine poenas] ~ Homer. 38 (Chryses ad Apollinem: ut luerem sub acerbo crimine poenas)Anm.:(62)Eine offensichtliche theologische Ausdeutung des Geschehens. Rhodoman ersetzt die
bei Quintus genannten Keren durch Gott, so dass auch ein Bezug auf den christlichen
Gott möglich ist. Zur theologischen Deutung, dass Gott die Frevler mit Verblendung
straft, vgl. auch Rhod. Tro.2 456f.; Arion 389f.
Gedicht Nr. 13 (Gr. / Lat.)
1ΙΓ.XIII. (XXXVII.)XIII (XXXVII)Crit. (gr.)ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΥ, Κοΐντου Σμυρναίου, τῆς ἰλίου ἁλόσεως [sic] Q1
〈Troës persuasi Graecos abiisse convivantur.〉
Τρῷες ὀϊόμενοι μὲν ἐς Ἑλλάδα νόστον ἐπείγειν‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Persuasi Troes in patria regna Pelasgos‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Da die Troer meinten, dass ihre Feinde die Heimkehr nach Griechenland
〈Überzeugt, dass die Griechen fortgegangen seien, veranstalten die Troer ein Mahl〉
Crit. (gr.)Τρῶες QLἐπείγειν H: ἀνύσσαι QLSim. (gr.)v. 1‒5: de re cf. Q.S. 13,1‒212ἀντιπάλους, ξυνῆς πολυγηθέα κῶμον ἑορτῆς‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒tendere, magnifico celebrant convivia luxu‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒betrieben, bereiteten sie den freudereichen Umzug eines gemeinsamen Festes3ἔντυον. ἀκρήτοις 〈δ’〉 ἀεσίφρονες ἀμφὶ κυπέλλοις‒◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒et festum commune agitant curasque meraci‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒vor. Töricht durch die ungemischten (Wein-)BecherCrit. (gr.)δ’ deest in H4ἔκλυσαν ἀγχιμόλοιο κακοῦ φόβον, εἰσόκεν ὕπνος‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡immergunt Baccho, donec sopor ultimus urbem‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡spülten sie die Furcht vor dem nahenden Übel fort, bis der allerletzteSim. (gr.)v. 4sq.: ὕπνος—ἄστυ] cf. Q.S. 13,27sq. (οἱ μὲν ἐν λεχέεσσι πανύστατον ὕπνον ἴαυον
/ πολλῷ ὑπ’ ἀκρήτῳ βεβαρηότες)5ὕστατος ἀμφεκάλυψε ποτῷ βεβαρημένον ἄστυ.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡occupat immemorem fati vinoque sepultam.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Schlaf die vom Trunk beschwerte Stadt umhüllte.Sim. (lat.)vinoque sepultam] = Verg. Aen. 2,265 (item de Troia: urbem somno v. s.)6
〈Graeci Sinone aperiente equum invadunt urbem Troiam.〉
δὴ τότε πυρσὸν ἔδειξε λιλαιομένοισιν Ἀχαιοῖς‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒tunc sociis flammam Tenedo latitantibus effert‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Da freilich zeigte Sinon den auf Tenedos sich danach sehnenden Achaiern
〈Da Sinon (das Tor) öffnet, fallen die Griechen in die Stadt Troja ein〉
Sim. (gr.)~ Q.S. 13,23sq. (δὴ τότ’ ἄρ’ αἰθαλέοντα Σίνων ἀνὰ πύρσον ἄειρε / δεικνὺς Ἀργείοισι
πυρὸς σέλας)7ἐν ΤενέδῳΣίνων, νυχίης μέγα σύμβολον ὁρμῆς.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒proditor, ut captam properent invadere Troiam.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡die Fackel, das große Zeichen für den nächtlichen Angriff.Crit. (gr.)μέγα H: γλυκὺ QLσύμβολν L8κλεῖθρα δ’ ἄφραστα χάλασσε θοῶς πολυχανδέος ἵππου‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒inde capacis equi furtim claustra abdita laxat‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Er öffnete schnell die unsichtbaren Schlösser des vielfassenden PferdesSim. (gr.)cf. Q.S. 13,39‒41 πολυχανδέος ἵππου] = Q.S. 12,3079καὶ τόκον αἰχμητῶν μαιώσατο θαρσαλέος φώς.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒impiger armisonoque levat cava viscera partu.‒◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒und der kühne Mann half wie eine Hebamme bei der Geburt der Lanzenkämpfer.(63)Crit. (gr.)τόκου QLθαρσαλεὸς QLSim. (gr.) θαρσαλέος φώς] = Q.S. 4,323 (de Epeo); cf. etiam de re Q.S. 12,32sq. (ἀνὴρ / θαρσαλέος)Sim. (lat.)viscera partu] = Lucan. 1,377; Claud. carm. min. 32,9; Prud. c. Symm. 2,1081Anm.:(63)Die dem Trojanischen Pferd entsteigenden Griechen vergleicht Rhodoman an anderer Stelle
mit den aus der Ilfelder Schule unter Neander hervorgehenden gelehrten Schülern. Siehe
Rhod. Biop. 185 ; Ilf.Herc. 281‒286; Hym.Schol. 594‒604; Dacian. 41‒48. Siehe dazu auch Gärtner 2017,
112‒115.10
〈Graeci in capta urbe flammis et caedibus omnia miscent.〉
οἱ δ’ ἄφαρ εἰς ἓν ἰόντες ἀμήχανα πήματ’ ἔτευξαν‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡hi mox extremis coniuncti cladibus hostem‒‒|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡ Sogleich traten diese zusammen und taten schreckliches Leid
〈In der eroberten Stadt erfüllen die Griechen alles mit Flammen und Blutvergießen〉
Crit. (gr.)οἱδ’ QLHἕν Q11ἀπτολέμοις Τρῴεσσι καὶ ἄστεϊ πάμπαν ἐρήμῳ‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒imbellem afficiunt, vacua et grassantur in urbe‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡den wehrlosen Troern und der gänzlichCrit. (gr.)τρώεσσι QLSim. (lat.)grassantur in urbe] ~ Manil. 4,184 (grassentur in urbe)12ἀλκτήρων προμάχων τε, καὶ εἰς ἓν ἔμιξαν ἅπαντα‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡pro libitu, flammisque et caedibus omnia miscent.‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒von Verteidigern und Vorkämpfern entblößten Stadt; und sie mischten alles in eins,13καὶ πυρὶ καὶ θανάτοισιν ἀφειδέα μαιμώωντες,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒‒|‒◡nec cuiquam ferri rabiosa licentia parcit,‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡indem sie schonungslos mit Feuer und Blutvergießen wüteten,14πάντα φέροντες, ἄγοντες, ἃ τίμια καὶ χαρίεντα.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡caetera cuncta ferunt et agunt, quae cara videntur.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡alles forttrugen und -trieben, was wertvoll und reizvoll war.Crit. (gr.)ἅ Q15
〈Miserrima caedes Priami.〉
δυσμενέων δ’ ἄρ’ ἄνακτι λυγρῷ ἐπὶ γήραος οὐδῷ‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Dardaniumque ducem postremo in limine vitae‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒Dem Herrscher der Feinde [Priamos] bereitete an der betrüblichen Schwelle des Alters
〈Die höchst gemeine Ermordung des Priamus〉
Crit. (gr.)ἄνακτα QLSim. (gr.)v. 15‒19: de morte Priami cf. Q.S. 13,220‒250 δυσμενέων … ἄνακτι] ~ Q.S. 13,221 (δ. βασιλῆι)Sim. (lat.)postremo in limine vitae] ~ Lucan. 2,106 (primo in l. v.)16νηλέα δῶκεν ὄλεθρον Ἀχιλλέος ὄμβριμος υἱός,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Pelidae soboles crudeli funere mactat,‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡der gewaltige Sohn des Achilleus ein erbarmungsloses Verderben,17ὡς ἴδε καιομένην σφετέρην πόλιν, ὡς ἴδε παῖδας‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡cum prius excisam vidisset funditus urbem‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡nachdem er seine Stadt brennen gesehen und seine KinderSim. (lat.)funditus urbem] = Verg. Aen. 12,59418ὀλλυμένους προπάροιθεν ἀμειλίκτοισι φόνοισι‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡et coram natos indigna morte peremtos,‒‒|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒vor seinen Augen durch grausamen Mord zugrunde gehen gesehenSim. (lat.)de re cf. Verg. Aen. 2,538sq. (qui nati coram me cernere letum / fecisti)indigna morte peremtos] ~ Verg. Aen. 6,163 (i. m. peremptum)19
〈Astyanax Hectoris filiolus deturbatur de excelsa turri.〉
καὶ πάθεν, ὅσσ’ οὐπώποτ’ ἄναξ πάθεν. υἱέα δ’ ἐσθλοῦ‒◡◡|‒‒|‒◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒passus, nemo alius regum quae pertulit unquam.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡und erlitten hatte, was kein Herrscher jemals erlitt.(64) Den Sohn des edlen
〈Astyanax, der kleine Sohn des Hector, wird von einem hohen Turm herabgeworfen〉
Sim. (gr.)v. 19‒21: υἱέα—ἠερίου] ~ Q.S. 13,251sq.Anm.:(64)Zum Tod des Priamos vgl. auch Rhod. Tro.2 1399‒1401.20ἝκτοροςἈστυάνακτα βάλον στυγέοντες Ἀχαιοὶ‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Hectoriden alto infesti de culmine Graii‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Hektor, Astyanax, aber warfen die Achaier aus Hass21πύργου ἀπ’ ἠερίου, καὶ μητέρι δούλιον ἦμαρ‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡praecipitem misere neci: sed Troiadas inter‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡von einem luftigen Turm herab(65) und brachten dessen Mutter [Andromache] den Tag derCrit. (lat.)TroïdasQ (anTroadas?)Sim. (gr.)v. 21sq.: μητέρι—πέλασσαν] cf. Q.S. 13,265sq.Anm.:(65)Zum Tod des Astyanax vgl. auch Rhod. Tro.2 1396f.22σὺν πολλαῖς Τρωῇσιν ἀγαυοτέρῃσι πέλασσαν.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡nobilis Andromache servitum est ducta puellas.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒Knechtschaft zusammen mit vielen vornehmeren Troerinnen.Crit. (gr.)πολλοῖς τρωῇσίν H23
〈Cassandra stupratur ab Aiace.〉
Κασσάνδρην δ’ ἀέκουσαν ἀφείλετο παρθένον αἰδὼ‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Cassandrae sacra compressae in Palladis aede‒‒|‒||‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡Der Kassandra aber nahm gegen ihren Willen
〈Cassandra wird von Aiax geschändet〉
Sim. (gr.)v. 23‒25: de Cassandra ab Aiace violata cf. Q.S. 13,421‒424 ἀφείλετο παρθένον αἰδώ] cf. Hom. Od. 1,9 (ἀφείλετο νόστιμον ἦμαρ)24Αἴαςαἰσχρομανὴς ζάθεον κατὰ νηὸν Ἀθήνης‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒virgineum invitae decus abstulit improbus Aiax‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Aias in schändlichem Wahn ihre jungfräuliche Scham im hochheiligen Tempel AthenesSim. (gr.) αἰσχρομανής] nl.25καὶ θεὸν αἰνὰ χόλωσ’, ἥ οἱ κακὸν ἔμβαλ’ ὀπίσσω.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒offenditque Deam, quae post scelus ulta nefandum est.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒und erzürnte die Göttin schrecklich, die ihm später ein Übel zufügte.(66)Anm.:(66)Zur Vergewaltigung Kassandras vgl. auch Rhod. Tro.2 1440‒1442 .26
〈Deiphobi caedes.〉
Δηΐφοβον δ’ ἐδάϊξε βαρύζηλος Μενέλαος‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡Deiphobum fortis Menelai dextera caedit,‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡Den Deïphobos aber tötete Menelaos voll schwerer Eifersucht,
〈Ermordung des Deiphobus〉
Crit. (gr.)ἐδαΐξε QLHβαρίζηλος QLSim. (gr.)v. 26sq.: de morte Deiphobi cf. Q.S. 13,354‒35627ἐν θαλάμῳ μεθύοντα καὶ ὑπνώοντα κιχήσας.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒dum iacet in thalamo somnoque meroque gravatus.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡nachdem er ihn im Schlafgemach betrunken und schlafend angetroffen hatte.(67)Sim. (lat.)in thalamo somnoque meroque gravatus] cf. Val. Fl. 2,568 (clausum ut thalamis somnoque gravatum); cf. etiam Verg. Aen. 6,520 (curis somnoque gravatum)Anm.:(67)Zum Tod des Deïphobos vgl. auch Rhod. Tro.2 1397f.28
〈Helenae capta Troia conditio.〉
κευθομένην δ’ Ἑλένην εὑρὼν ζηλήμονι θυμῷ‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒post Helenam offendens latebrosa sede latentem,‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡Als er aber eifersüchtigen Sinnes die sich versteckende Helena fand,
〈Helenas Situation nach Eroberung Trojas〉
Crit. (lat.)tenebrosaGärtnerSim. (gr.) κευθομένην δ’ Ἑλένην] de re cf. Q.S. 13,356sq.v. 28sq.: εὑρὼν—ὁρμήν] cf. Q.S. 13,385‒390120/12129καὶ μάλα περ μεμαὼς ἀπερήτυε φοίνιον ὁρμήν.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒quamvis commotus graviter, tamen imperat irae.‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒hielt er, obwohl er heftig danach trachtete, seinen Mordtrieb zurück.Crit. (gr.)πὲρ QLSim. (lat.)imperat irae] = Ov. epist. 11,15; met. 9,2830Κύπρις γάρ μιν ἔθελξεν ἐρωτοτόκοισιν ὀϊστοῖς.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Cypris enim mites animo inspiraverat ignes.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Denn Kypris [Aphrodite] betörte ihn mit Begehren zeugenden Pfeilen.Sim. (gr.) ἐρωτοτόκοισιν ὀϊστοῖς] adiectivum Nonnianum, cf. D. 10,324; Musae. 15931ὡς δ’ ἑτεροφρονέων ἐπαείρετο λοίγιον ἆορ,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡utque dolum meditans adversum strinxerat ensem,‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡Und als er mit listiger Absicht sein tödliches Schwert (gegen sie) erhob,Crit. (gr.)ἀλλοφρονέων QLSim. (gr.)v. 31sq.: de re cf. Q.S. 13,403‒40732ἀντιόων ἀπατηλὸν ἀδελφεὸς ἔσχεθεν οἶμα.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡occurrit ficto fratris pia cura furori.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒hemmte sein Bruder, der ihm begegnete, den gespielten Angriff.Crit. (gr.)αἷμα H33
〈Aeneae pietas in senem parentem.〉
Αἰνείας δ’ ἐκόμισσεν ὑπὲξ ὀλοοῖο κυδοιμοῦ‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒grandaevum hinc patrem teneraeque aetatis alumnum‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡Aineias aber brachte seinen schwachen Vater
〈Aeneas’ liebevolles Verhalten gegenüber seinem greisen Vater〉
Sim. (gr.)v. 33‒38: de Aenea servato cf. Q.S. 13,301.317.322.328‒337.34434σφὸν πατέρ’ ἀδρανέοντα καὶ ὃν νεοθηλέα κοῦρον,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡transfert Aeneas pius ex hostilibus armis,‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒und seinen jungblühenden Sohn heimlich aus dem verderblichen Kampfgetümmel,Crit. (gr.)ὅν QLSim. (lat.)Aeneas pius] de epitheto cf. Verg. Aen. 1,220.305.378 et al.hostilibus armis] = Verg. Aen. 11,83; Stat. Theb. 1,429 et al.35ὡς μάλα πόλλ’ ἐμόγησεν ὑπὲρ πάτρης καὶ ἑταίρων.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒plurima pro sociis passus patriaeque salute.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡wie er überhaupt sehr viel für seine Heimat und seine Gefährten erduldet hatte.Crit. (gr.)πολλ’ QL36πῦρ δέ μιν οὐκ ἔβλαψε καὶ οὐκ ἔτρωσαν ὀϊστοί,‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒cedit flamma viro metuuntque nocere sagittae,‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Das Feuer schadete ihm nicht und ihn verletzten nicht die Pfeile,Crit. (gr.)πὺρ H, cor. H cδὲ HSim. (lat.)de re cf. Verg. Aen. 2,633 (dant tela locum flammaeque recedunt)cedit flamma viro] ~ Ov. Pont. 1,1,34 (item de Aenea: dicitur ipsa viro flamma dedisse viam)37οὓς βάλον Ἀργεῖοι κατεναντία. τοὺς δ’ ἄρα Κάλχας‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒quas Graii dense fundunt; quos parcere tandem‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡welche die Argeier gegen ihn schossen. Denn Kalchas hielt sieCrit. (gr.)ἀρὰ H38μαντοσύνῃς ἀνέεργε θεόφρονα φῶτα χαλέπτειν.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Calchas ipse iubet, dum postera fata resolvit.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡mit Weissagungen davon zurück, den gottgesinnten Mann zu verwunden.39
〈Antenori Troiano cur parcant (68) Graeci.〉
καὶ βίον Ἀντήνωρ μετὰ κτήμασιν οἷσι φύλαξεν,‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡incolumis manet Antenor, quod comiter olim‒◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Auch Antenor behielt sein Leben zusammen seinen Besitztümern,
〈Warum die Griechen den Trojaner Antenor schonen〉
Crit. (gr.)v. 39sq.: desunt in Qοἷσι H: πᾶσι LSim. (gr.)v. 39sq.: de Antenore servato cf. Q.S. 13,293‒298Anm.:(68)parcat L.40ὅττι φιλοξενίῃ Δαναῶν πρεσβῆε γέρηρεν.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡legatos Danaum hospitio fovisset amico.‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒da er (einst) die beiden Boten der Danaer mit Gastfreundschaft geehrt hatte.(69)Crit. (gr.)γέραρεν LAnm.:(69)Zur Flucht des Aineias und Antenor vgl. anders Rhod. Tro.2 1407‒1412 .41
〈Thesei Atheniensium regis mater quomodo Troiam fuerit perducta.〉
υἱωνοῖς δ’ ἐνέκυρσεν ἑοῖς τότε Θησέος ἐσθλοῦ‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒hic Thesei genitrix casu duo pignora nati‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Damals traf auf ihre Enkel die Mutter des edlen Theseus,
〈Wie die Mutter von Theseus, dem König der Athener, nach Troja verbracht worden ist〉
Sim. (gr.)v. 41sq.: de re cf. Q.S. 13,496‒498.524sq.42μήτηρ, ἥτοι δμωῒς ἐφέσπετο Τυνδαρεώνῃ,‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒agnoscit, comes infelix et serva Lacaenae,‒‒|‒||◡◡|‒‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒welche freilich der Tyndareostochter [Helena] als Dienerin gefolgt war,Crit. (gr.)μητὴρ Hἣ δμωῒς μὲν QLτυνδαρεώνη QL43ἐξόθ’ ὑπεὶρ ἙλένηςκοῦροιΔιὸς εἷλον Ἀφίδνας,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒ex quo Tyndaridae ceperunt tempore Aphidnas‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒seitdem die Dioskuren [Kastor und Polydeukes] um Helenas willen Aphidnai erobert hatten,Crit. (gr.)Ἀφύδνας QLCrit. (lat.)ceperunt Q: coeperunt HSim. (gr.)de Aphidnis a Dioscuris expugnatis cf. Q.S. 13,519sq.44οὗ μιν ἀναρπάξας κούρην ἀπεθήκατο Θησεύς.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒causa Helenae, raptam natus quo duxerat Aegei.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒wo Theseus sie seit dem Raub im Mädchenalter in Verwahrung hatte.(70)Crit. (gr.)Οὐ QLἀπέθηκατο QAnm.:(70)Rückblende zum ersten Raub Helenas. Vgl. dazu ausführlich Rhod. Tro.2 360‒373 .45
〈Laodice filia Priami absorbetur a terra.〉
Λαοδίκη δ’ ἐρατὸν Πριάμου τέκος, ὥς μιν ἔμελλον‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Laodice Priami soboles pulcerrima iamiam‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Als Laodike aber, die liebliche Tochter des Priamos,(71)
〈Laodice, die Tochter des Priamus, wird von der Erde verschlungen〉
Crit. (gr.)ὡς τάχ’ ἔμελλε QLSim. (gr.)v. 45‒49: de sorte Laodices cf. Q.S. 13,544‒550Anm.:(71)Zu Laodike als Tochter von Priamos und Hekabe vgl. Rhod. Tro.2 246.46δυσμενέων ἀπὸ χεῖρες ἄγειν, χθονὸς εὔχετο δῦναι‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒hostiles subitura manus se devovet ultro,‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒die Hände der Feinde fortbringen wollten, bat sie, lebendigCrit. (gr.)δισμενέων ὑπὸ χερσὶν QL47ζωὴ κοῖλα βέρεθρα, πρὶν ἐχθροῖς κύρμα γενέσθαι.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒ut prius occultet tellus, quam se abstrahat hostis.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡in die hohlen Abgründe der Erde zu versinken, bevor sie den Feinden zur Beute werde.Crit. (gr.)πρὶο Qἔχθροις QL48τῇ δ’ ἐπένευσε θεός· γαίης δέ μιν ἀμφεκάλυψε‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡audiit orantem Deus et telluris hiatu‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Und Gott gewährte es ihr, und ein Spalt der auseinandertretenden ErdeCrit. (gr.)τῇδ’ QHδ, Lδέλμιν QLSim. (lat.)telluris hiatu] = Ov. epist.3,63; Stat. Theb. 1,184; 8,19 et al.49χάσμα διϊσταμένης, ζωὴ δ’ ἵκετ’ Ἄϊδος αὐλήν.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒absorptam Ditis vivam transmisit ad arces.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒verschlang sie, und sie erreichte lebendig den Hof des Hades.(72)Crit. (gr.)χάσμμ Qἀΐδος QLAnm.:(72)Vgl. ähnlich auch den Tod des Amphiaraos in Rhod. Theb. 501‒506 und den des Enoch in Rhod. Hist.eccl. 106‒109.
Gedicht Nr. 14 (Gr. / Lat.)
1ΙΔ.XIV. (XXXVIII.)XIV (XXXVIII)Crit. (gr.)ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΩΝ ΝΟΣΤΩΝ, Κοΐντου Σμυρναίου QCrit. (lat.)ARGUMENTUM LIBRI, REDITUS GRECORUM IN patriam eversa Troia, Cointi Smynraei Q1
〈Capta Troia quid fecerint Graeci.〉
Ὡς δ’ ἄρα δῃώσαντο μακρὴν πόλιν υἷες Ἀχαιῶν,‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Inclyta ut Argivi vastarant moenia Troum,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡Als die Söhne der Achaier aber die gewaltige Stadt zerstört hatten,
〈Was die Griechen nach der Eroberung Trojas taten〉
Crit. (gr.)δ’ deest in QLδηώσαντο QLυἱὲς QLSim. (gr.) δῃώσαντο] cf. Q.S. 14,3Sim. (lat.)moenia Troum] = Ov. met. 13,343.3752ληΐδ’ ἐπὶ κλισίας φέρον ἄπλετον· ἔνθ’ ἐπὶ νίκῃ‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒in sua magnificas cumulant tentoria praedas‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒führten sie unermessliche Beute zu ihren Zelten. Hier jubelten sie3ἄσπετα καγχαλόωντες ἐΰφρονα πορσύνεσκον‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒‒|‒◡solennesque epulas laeti victricibus armis‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒unsäglich über ihren Sieg, bereiteten deshalb ein fröhlichesSim. (gr.) ἄσπετα καγχαλόωντες] cf. Q.S. 14,85 (μέγα κ.).232 (κ. ἀνὰ φρένας).329 (μέγα κ.)Sim. (lat.)victricibus armis] = Paul. Nol. carm. 13,29; 14,874εἰλαπίνην, τεῦχον δ’ ἱερὰς μακάρεσσι θυηλάς.‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒instituunt sacrisque adolent altaria Divum.‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Festmahl und vollführten heilige Opfer für die Götter.Crit. (gr.)ἱερὰς H: ὁμόθεν QLSim. (lat.)altaria Divum] = Prud. c Symm. 2,3585ἔξοχα δ’ αὖ τίμησαν ὁμῶς μολπῇ τε καὶ ἄλλοις‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒tunc etiam procerum laudes ad sidera iactant‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Vor allem aber ehrten sie gleichermaßen mit Gesang und anderenCrit. (gr.)μολπῇτε QLH c : μολπῇτι HSim. (gr.)v. 5sq.: τίμησαν ὁμῶς μολπῇ τε καὶ … / … γεράεσσιν] ~ Q.S. 14,109 (μολπῇ καὶ γεράεσσιν
… τίεσκον)Sim. (lat.)laudes ad sidera iactant] ~ Verg. ecl. 5,62 (voces ad s. i.)6ἐξαίτοις γεράεσσιν ἀριστέας, ὧν ὑπὸ τόλμῃ‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒muneribusque amplis decorant, audacia quorum‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡vorzüglichen Ehrengaben die Besten, durch deren KühnheitSim. (gr.) ἐξαίτοις γεράεσσιν] = Man. 3,3547καὶ κάρτει τέλος εὗρον ὀϊζυροῦ πολέμοιο.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡imposuit tristi finem haud sine robore bello:‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒und Kraft sie das Ende des jammervollen Krieges gefunden hatten.Crit. (gr.)κάρτει H: καρτεϊ Q: κατρέϊ Lμέλος QLSim. (gr.) ὀϊζυροῦ πολέμοιο] = Hom. Il. 3,1128
〈Sinon a Graecis honoribus et muneribus affectus.〉
ἐν πρώτοις δὲ τίεσκον ἑὸν διὰ τλήμονα θυμὸν‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Sinoni in primis solertis praemia facti‒‒|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒Unter den Ersten aber ehrten sie wegen seines standhaften Mutes
〈Sinon wird von den Griechen mit Ehren und Geschenken ausgezeichnet〉
Crit. (gr.)δ’ QCrit. (lat.)imprimis Qsolerti QSim. (gr.)v. 8‒10: de re cf. Q.S. 14,107sq. τλήμονα θυμόν] cf. eadem sede Q.S. 14,110 (de Sinone: τλήμονι θυμῷ)Sim. (lat.)praemia facti] = Ov. met. 4,757; 8,5039κερδαλέον Σίνωνα τεθηπότες, οὕνεκα τόσσον‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡audaci solvunt: cunctos stupor occupat ingens,‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒den listigen Sinon voll Bewunderung, weil er122/12310ἔργον ὑπεὶρ ἑτάρων ὑπεδέξατο καὶ τάχ’ ἄνυσσεν.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡tanta quod aggressus felici sorte patrarit.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡für die Gefährten ein so großes Werk auf sich genommen und schnell vollendet hatte.Crit. (gr.)ὑπὲρ QLἀνυσσεν H11ὡς δὲ σφᾶς δόρπου κόρος ἔλλαβεν ἠδὲ ποτοῖο,‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡postquam grata cibi potusque expleta voluptas,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒Als sie aber Sättigung in Speis und Trank erfasst hatte,Crit. (gr.)ὡς δ’ ἄρα τοὺς QLἠδε QSim. (gr.) δόρπου … ἠδὲ ποτοῖο] cf. Q.S. 14,144Sim. (lat.)expleta voluptas] = Stat. silv. 2,1,1512δὴ τότε κακκείοντες ἔβαν ποτὶ λέκτρον ἕκαστος‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡quisque torum repetit fruiturus munere somni‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒da ging ein jeder zu seinem Bett und legte sich nieder.Sim. (gr.)~ Hom. Il. 1,606 (κακκείοντες ἔβαν οἶκόνδε ἕκαστος); 23,58 (κ. ἔ. κλισίηνδε ἕκαστος)Sim. (lat.)munere somni] ~ Ov. fast. 3,185 (munera s.)13αὔριον ἐντύνοντες ὁμῶς θυμηδέα νόστον.‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡crasque abitus memores statuunt conscendere naves.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒wobei sie gemeinsam die herzerfreuende Heimfahrt am nächsten Tag vorbereiteten.Crit. (gr.)ἐντυνέοντες QSim. (gr.) ὁμῶς θυμηδέα νόστον] ~ Q.S. 14,312 (θοῶς θ. ν.)Sim. (lat.)conscendere naves] cf. eadem sede Iuv. 6,98; Iuvenc. evang. 3,93 (c. navem)14
〈Menelaus reconciliatur Helenae.〉
καὶ πάλιν ἀσπασίως σφετέρην προσπτύξατ’ ἄκοιτιν‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡tunc Helenam amplexu rursus dignatur amico‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Und wieder umarmte der Atreussohn [Menelaos] froh seine Gattin [Helena],
〈Menelaus versöhnt sich mit Helena〉
Crit. (gr.)σφετέρων QLCrit. (lat.)tum H, cor. HcSim. (gr.)v. 14‒16: de re cf. Q.S. 14,149‒17815Ἀτρείδης, ἣ ῥεῖα μετέτραπεν ἀνέρος ὀργὴν‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Atrides, quae mox inimicas coniugis iras‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒die leicht den Zorn ihres MannesCrit. (gr.)ὀργὴν H: ἐχθρὴν QLSim. (lat.)coniugis iras] = Verg. Aen. 2,57216κλεψινόοις ὀάροισιν ἐς ἱμερτὴν φιλότητα.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡dulcibus alloquiis in gratum vertit amorem.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡mit sinntäuschendem Geflüster zum ersehnten Liebesgenuss umwandte.Sim. (gr.) κλεψινόοις ὀάροισιν] = Nonn. D. 8,127; de re cf. Q.S. 14,150 (Ἀτρείδης ὀάριζε μετ’ ἠϋκόμοιο γυναικός)Sim. (lat.)dulcibus alloquiis] = Stat. silv. 2,1,232; Val. Fl. 1,25117
〈Achillis anima apparens per quietem filio iubet sibi immolari Polysenam.〉
φάσμα δὲ πατρὸς ἑοῖο δεδουπότος ἐν λεχέεσσιν‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡at patris interea defuncti conspicit umbram‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡Eine Erscheinung seines gefallenen Vaters [Achilleus] aber
〈Achills Seele, die in der Nacht seinem Sohn erscheint, befiehlt, dass ihm Polyxena
geopfert werde〉
Sim. (gr.)v. 17‒24: de re cf. Q.S. 14,179sq.213‒219Sim. (lat.)defuncti conspicit umbram] ~ Claud. 10,109 (venientis c. u.)18εἶδε Νεοπτόλεμος θελξίμβροτον ὕπνον ἀμέλγων,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Pyrrhus, nocturno reficit dum membra sopore.‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡sah Neoptolemos im Bett, als er den menschenbetörenden Schlaf genoss.(73)Sim. (gr.) θελξίμβροτον] cf. Orph. L..320 ὕπνον ἀμέλγων] = Apoll. Met.Ps. 4,17Sim. (lat.)membra sopore] = Lucr. 4,453; Culex 207; Sil. 3,170Anm.:(73)Vgl. ähnlich die nächtliche Erscheinung des toten Patroklos in Rhod. Il.parv.Hom. 23,7‒8.19ὅς ῥ’ ἐνέπειν μιν ἄνωγε τελεσσιμόθοισινἈχαιοῖς,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒ille suo Danais edicere nomine mandat,‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Dieser hieß ihn den kampfvollendenden Achaiern zu künden,Crit. (gr.)ὃς Lῥ, Hτέλεσσι μόθοισιν LCrit. (lat.)indicere QSim. (gr.) τελεσσιμόθοισιν] nl.20ὄφρα ΠολυξείνηνΠριάμου θεοειδέα κούρην‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒busta Polyxinae Priameïdos ut sibi spargant‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒dass sie Polyxena, die gottähnliche Tochter des Priamos,21σφαζομένην ῥέξωσιν ἐπ’ ἠρίον, ἔμμεναι αὐτῷ‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒sanguine mactatae casto, sibi talia poscens‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒ihm auf dem Grab schlachten und darbringen sollen, damit sie ihmCrit. (gr.)ῥέζωσιν QLἈρίον H c perperam22ληΐδος ἐκ Τρῴων γέρας ἅρμενον. εἰ δ’ ἀμελῶσιν,‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡praemia ab Iliadum gazis; sin forte repugnent,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒aus der Beute der Troer als passendes Ehrgeschenk diene. Wenn sie es aber missachteten,Crit. (gr.)τρώων Lεἰδ’ QLH23ἠπείλει κατὰ πόντον ὑπέρβια κύματ’ ἐγείρειν,‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒mox ruere ex imo minitatur Nerea fundo,‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒drohte er auf dem Meer gewaltige Wollen aufzutürmen,24οἷα μολεῖν σπεύδοντας Ἀχαιΐδα γαῖαν ἐρύκοι.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ne possint iterum patrias contingere terras.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒welche sie auf ihrer raschen Fahrt nach Griechenland aufhalten könnten.Crit. (gr.)Ὀχαιΐδα H, cor. H c25τῷ δὲ θυηπολίην τάχ’ ἀνηλέα θῆκαν Ἀχαιοὶ‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒infandis igitur sacris operantur Achivi‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Diesem [Achilleus] brachten die Achaier schnell das erbarmungslose OpferCrit. (gr.)τῷδε QLSim. (gr.)v. 25sq.: τῷ—ἐπήρατον] de re cf. Q.S. 14,313sq.26
〈Hecuba mater Polysenae contabescit moerore.〉
παρθενικὴν κτείναντες ἐπήρατον. ἐνθάδε μήτηρ‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒et caeso placant crudeles sanguine Manes.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒und töteten die liebliche Jungfrau. Hier verwandelte sich
〈Hecuba, die Mutter Polyxenas, vergeht mit vor Trauer〉
Crit. (gr.)παρθενίκην QLμητὴρ HCrit. (lat.)caeso Gärtner coll. Verg. Aen. 11,82: caesa QHSim. (gr.)v. 26‒29: ἐνθάδε—πετρώθη] de re cf. Q.S. 14,347‒35127δακρυμανὴςἙκάβη στυγεροῖς ἀχέεσσι δαμεῖσα‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡hic Hecabe immiti succumbens aegra dolori‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒die vor Tränen rasende Mutter Hekabe, von schrecklichem Kummer übermannt,Crit. (lat.)Hecube QSim. (gr.) δακρυμανής] nl.28ἐς φύσιν ὑλακόμωρον ἔβη κυνός, ἅψεα δ’ αὐτῆς‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒naturam canis accepit mordacis, et artus‒‒|‒||◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒|‒‒in die Gestalt einer immer bellenden Hündin, und ihre GliederCrit. (gr.)εἰς QL29
〈Graeci redeunt domum.〉
πετρώθη. Δαναοὶ δ’, ὅτε κάλλιμος οὖρος ἄητο,‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡illius in saxum vertit DEUS. hinc, ubi venti‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒wurden zu Stein.(74) Als aber ein schöner Fahrtwind wehte,
〈Die Griechen kehren nach Hause zurück〉
Crit. (gr.)κάλλιμος οὖρος ἄητο H: νήνεμος ἦλθε γαλήνη QLSim. (gr.) κάλλιμος οὖρος] cf. Hom. Od. 11,640Anm.:(74)Zur Opferung Polyxenas und Hekabe vgl. auch Rhod. Tro.2 1402‒1406.30ἐς πλόον ἀρτίζοντο, φίλου μνήσαντο δὲ νόστου.‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒adspirant, reditum captant per caerula Graii.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒machten sich die Danaer zur Fahrt bereit und schickten sich zur ersehnten Heimkehr
an.Crit. (lat.)coeptant GärtnerGraeci QSim. (gr.)de re cf. Q.S. 14,35431
〈Graeci pereunt tempestate coorta in mari propter Aiacis Locrensis scelus, qui in templo
Minervae stuprarat Cassandram.〉
Παλλὰς δ’ αὖ βόσκουσα βαρὺν χόλον, οὕνεκεν Αἴας‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒flammato Pallas sed alens sub pectore bilem,‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Pallas [Athene] aber wiederum nährte schweren Groll, weil Aias
〈Die Griechen gehen durch ein Unwetter zugrunde, das auf dem Meer wegen des Frevels
des Lokrischen Aiax ausgebrochen war, welcher im Tempel der Minerva Cassandra geschändet
hatte〉
Sim. (gr.)v. 31‒35: de re cf. Q.S. 14,423‒426.435‒43732Κασσάνδρην ᾔσχυνεν ἔσω κηώδεος οἴκου,‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒quod sibi Cassandram in templo vitiaverat Aiax,‒◡◡|‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Kassandra in ihrem [Athenes] duftenden Haus [Tempel] geschändet hatte,Crit. (gr.)ᾔσχυνεν scripsi: ἤσχυνεν QL: ᾒ σχύνεν Hοἴκα H, cor. H c33λίσσετ’ ἄνακτα θεῶν δοῦναι κράτος, ὄφρ’ ἀποτίσσῃ‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒invocat aetherei vires ducis, ut cito possit‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡und bat daher den Herrscher der Götter [Zeus] flehentlich an, ihr die Macht zu geben,
dassCrit. (gr.)ἀνακτα H34ἀνδρὸς ἑνὸς τάχα λαὸς ἅπας ἀλιτήριον ὕβριν‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡unius ob noxam de cunctis sumere poenas,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒das ganze Kriegsvolk rasch für den frevlerischen Übermut eines einzigen Mannes büße,Crit. (gr.)λάος QSim. (lat.)unius ob noxam] = Verg. Aen. 1,41sumere poenas] = Verg. Aen. 2,576; 6,50135ὀλλύμενος μετὰ νηυσὶν ὑπ’ ὀρνυμένῃσι θυέλλῃς.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒ardua si classem tempestas hauserit omnem.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡indem es mit den Schiffen zusammen durch sich erhebende Stürme zugrunde gehe.Crit. (gr.)ὀρνυμένοισι H36Ζεὺς δ’ ἐπάρηξε θυγατρὶ καί οἱ πόρεν ὅπλα φέρεσθαι‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒oranti praebet natae sua Iuppiter arma‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Zeus half seiner Tochter und gewährte ihr, seine Waffen zu tragen,Crit. (gr.)καὶ οἱ LSim. (gr.)v. 36‒38: de re cf. Q.S. 14,449‒451.459‒46137βροντήν τ’ ἀστεροπήν τε καὶ ἀλγινόεντα κεραυνόν,‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡fulguraque tonitru〈m〉que et ineluctabile fulmen;‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡Donner, Blitz und den schmerzhaften Wetterstrahl,Crit. (gr.)ἀλγινώεντα QLCrit. (lat.)tonitrumque: tonitruque QH contra metrum: tonitrusque LelittkaSim. (lat.)fulguraque tonitruque] cf. Val. Fl. 1,692 (fulguraque et tonitrus); de -quein arsi producto cf. e.g. Verg. Aen. 3,91 (liminaque laurusque)ineluctabile fulmen] ~ Verg. Aen. 8,334 (i. fatum)38αἰθέρα τοῖσιν ὕπερθεν ὁμοῦ νεφέλῃσι τάραξε.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡his caelum turbat, toto et ciet aëre nubes.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒mit denen sie von oben den Himmel mitsamt den Wolken in Aufruhr brachte.Crit. (gr.)τὰραξε LCrit. (lat.)coelum Q39τῇ δ’ ἀνέμων μένος ὠκὺ χαρίζετομαιμωώσῃ‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒‒|‒‒Aeolus iratae ventorum turbine praesto est,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒Als sie die schnelle Macht der Winde begehrte, gewährteCrit. (gr.)τῇδ’ HSim. (gr.)v. 39sq.: de re cf. Q.S. 14,466‒487Sim. (lat.)ventorum turbine] cf. eadem sede Sil. 1,53840Αἴολος, οἷσι θάλασσαν ἀελλήεσσαν ὄρινεν.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡queis mare commoveat fluctusque ad sidera tollat.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡Aiolos ihr diese [die Winde], mit denen sie das stürmische Meer erregte.Sim. (lat.)fluctusque ad sidera tollat] ~ Verg. Aen. 1,103 (f. ad s. tollit)124/12541ἡ δὲ θοῶς Δαναοῖσιν, ἐπεὶ σχεδὸν Ἑλλάδος ἦσαν,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡non procul a patrio sulcabant littore pontum,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡Und da die Danaer nahe von Griechenland waren, schleuderte sie [Athene] rasch auf
dieseCrit. (gr.)ἠδὲ QLἤσαν H, cor. H c42κύντατον ἀμφὶ πέτρῃσι Καφηρέος ἔμβαλεν ἄτην.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒cum Dea perniciem inflixit prope saxa Capharei.‒◡◡|‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒hündischstes Elend in der Umgebung der kaphareischen Felsen.Sim. (lat.)saxa Capharei] = Culex 35443
〈Aiacis in mari sors.〉
Αἴαντος μὲν νῆα θοῷ συνέθλασσε κεραυνῷ.‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Aiacis rapido diffregit fulmine navem.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡Sie zerquetschte das Schiff des Aias mit einem schnellen Donnerkeil.
〈Aiax’ Schicksal im Meer〉
Sim. (gr.)de re cf. Q.S. 14,532sq.44αὐτὰρ ὁ πολλὰ καμὼν μάλ’ ἐπεὶ κακὸν ἤλπετ’ ἀλύξειν,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒qui tandem vitae cupidus dum multa laborat,‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡Doch als er nach sehr vielen Leiden (doch noch) hoffte, dem Übel zu entgehen,Crit. (gr.)ἀλύζειν H, cor. H cCrit. (lat.)vitae—laborat H: attritus frustra quaerendo salutem Q45πέτρῃ ὑπεκρύφθη, τὴν χείρεσιν ἀμφιμεμάρπει,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒opprimitur scopulo, laceros quo fixerat ungues,‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒wurde er von einem Felsbrocken, den er mit seinen Händen umfasst hielt, ganz bedecktCrit. (gr.)πέτρη ὑπεκρύφθα H, cor. H cἀμφιμεμάρπτει QL46
〈Nauplius rex(75)Euboeae pater Palamedis quomodo fuerit Graecos ultus.〉
Ποντομέδοντος ἕκητι. νεῶν 〈δ’〉 ἄπλητος ἀριθμὸς‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡Neptuni arbitrio. naves franguntur adactae‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒nach dem Willen Meeresbeherrschers [Poseidons]. Eine unermessliche Zahl von Schiffen
aber
〈Wie Nauplius, (der König) von Euboea, Vater des Palamedes, sich an den Griechen gerächt
hat〉
Crit. (gr.)δ’ deest in HSim. (gr.) αὐτὰρ—ἕκητι] de re cf. Q.S. 14,561.574sq.580sq.v. 46‒50: de re cf. Q.S. 14,612‒614.621sq.Anm.:(75)rex addidi suadente Gärtner47ἄγνυτ’ ἐνὶ σκοπέλοισιν, ὅπη σφέας εἷλκε δολώσας‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒caecis innumerae saxis, quo traxerat astu‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒zerbrach an den Felsen, wohin sie durch ListCrit. (gr.)ὅπη QL48Ναύπλιος ἀμφ’ ἀγανοῦ Παλαμήδεος οἶστρον ἀέξων,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Nauplius infensus Danais Palamedis acerbum‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Nauplios gezogen hatte, da er rasenden Wahnsinn wegen des freundlichen Palamedes nährte,Crit. (gr.)ἀγανοῦ H c : ἀγαυοῦ LH: ἀγαθοῦ GärtnerSim. (gr.) οἶστρον ἀέξων] = Nonn. D. 14,326; 40,43949ὅν ῥ’ ἀδίκως νιφάδεσσι λίθων ἔρραισαν Ἀχαιοί.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒immeriti ob casum, lapidum quem mole necarant.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒welchen die Achaier ungerechterweise mit einem dichten Schauer von Steinen zerschmettert
hatten.Crit. (gr.)ὅν QLH c : οὓ Hἔρραισαν H: κατέπεφνον QL50τοὔνεχ’ ὁ πυρσὸν ἄειρεν, ὅθι πλόος ἄπλοος ἔσκεν.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡sublatis ideo pellexit ad invia flammis,‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Deshalb erhob er eine Fackel, wo es keine Möglichkeit zur Seefahrt gab,Crit. (gr.)πορσὸν H, cor. H c51οὐ πολλοὶ δ’ ἀλέειναν ὑποβρυχίην ἁλὸς ἄτην.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒ut pauci effugerent saevi discrimina ponti.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒und nicht viele entkamen dem unterseeischen Elend des Meeres.(76)Crit. (gr.)ὑποβρυχίαν QSim. (gr.)de re cf. Q.S. 14,627sq.Sim. (lat.)discrimina ponti] = Val. Fl. 1,37Anm.:(76)Zur Rache des Nauplios vgl. auch Rhod. Tro.2 1446‒1451.