Zweisprachiges Gedicht auf Jacob Monaus Symbolum "Ipse faciet"
Gr. / Lat.
170/1711Laurentius Rhodoma-Lorenz RhodomanCrit. (gr.)v. 1‒2: ΑΙΤΟΣ ΠΟΙΗΣΕΙ ed.2nus Cheruscusder Cherusker1„Αὐτὸς ποιήσει“ θεοπειθέος ἐστὶ Μοναυοῦ‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒„Ipse Deus faciet“ cordati dulce Monavi‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒„Er wird selbst dafür sorgen“ ist das Motto des gottesfürchtigen
Monavius,Sim. (gr.) θεοπειθέος] adiectivum in paraphrasi Nonniana saepius adhibitum, cf. Nonn. Par.Ev.Jo. 3,116 ; 5,40 .176 et al. 2σύμβολον, εἰς Θεὸν ᾧ μέρμερα πάντα φέρει.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒symbolon, ad Dominum quo sua fata refert.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒mit dem er all seine Pläne auf Gott zurückführt.Sim. (gr.) μέρμερα πάντα] cf. Apoll. Met.Ps. 41,19 ; 87,16 3ὡς γὰρ ἐΰστοργον γενέτην ἔπι κήδεα βάλλει‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒nam veluti curas patris ad cor mite relegat‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡Denn wie ein verständiger Sohn seine Sorgen auf den liebenden Vater zurückwirftSim. (gr.) ἐΰστοργον] adiectivum rarius et recentius, cf. Suid. α 2872 (s.v. ἀπαθέστατα) et al.4υἱὸς ἐϋφρονέων καὶ χρέος ὃν τελέει,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒natus, et officio non tamen ille deest,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒und dabei doch seine Pflicht erfüllt,5ὣς ὅ γ’ ἐνὶ Χριστοῖο, τό περ χρέος, υἵεσι κάμνων‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒sic Christi natos inter sua munia tractans‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒so leistet dieser [sc. Monavius] voller Mühe seine
Pflicht unter den Söhnen ChristiCrit. (gr.)υἱέσι deliberat [SW]Sim. (lat.)munia tractans] cf. Iuvenc. 4,166 (tractantes munia)6κῦδος ὑπηρεσίης πᾶν ἀνέθηκε Θεῷ.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒eventum curae tradit et ille Dei.‒‒|‒‒|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒und schiebt den ruhmvollen Erfolg seines Dienstes ganz
auf Gott zurück.7πάσαις δ’ ἐν βουλῇσι καὶ ἔργμασι〈ν〉 ἠδὲ μερίμναις,‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒dum bene consultat, bene agit, bene plurima curat,‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Bei allen Plänen, Werken und Sorgen,Crit. (gr.)ἔργμασι ed.8ἃς ποτὶ Χριστοσεβῶν κοινὸν ὄνειαρ ἄγει,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒provehat ut populi commoda, Christe, tui,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒die er zum allgemeinen Wohl der Christen betreibt,9ἐκ Θεόφιν κρέμαται, τοῦ χείρεσι πᾶσαν ἀνάπτει‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ex Domino pendet, sortem committit eidem‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡hängt er von Gott ab, dessen Händen er jegliches10μοῖράν τ’ ἀμμορίην τ’ εἰς τέλος ἐσθλὸν ὁρῶν.‒‒|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒quamlibet, optato cunctaque fine levat.‒◡◡|‒‒|‒||‒◡◡|‒◡◡|◡positives und negatives Geschick zuschreibt, nur auf den edlen Ausgang blickend.11εὖ γε, φέριστε Μοναυέ, τεῆς ἀπόναιο μενοινῆς·‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒macte fide: tam non fallit mens ista Monavi,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒Trefflich, mein bester Monavius: Mögest Du Gewinn von Deiner Geisteshaltung haben:12οὐδείς τοι Χριστῷ σφάλλετ’ ἐρειδόμενος.‒‒|‒‒|‒||‒◡◡|‒◡◡|◡quam nescit Christo fallere nixa fides.‒‒|‒‒|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒Niemand scheitert, wenn er sich auf Christus stützt.13ὃς γὰρ πάντα ποίησε, τὸν αἰθέρος ἀγλαὸν οἶκον,‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡omnia qui fecit, tam pulchras aetheris arces,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒Er nämlich, der alles schuf, das glänzende Haus des
Himmels,Sim. (gr.) αἰθέρος ἀγλαὸν οἶκον] cf. eadem sede Eudoc. Cypr. 1,315 (θεοῦ ἀ. οἶκον)14γῆς πέδον, οἶδμ’ ἁλὸς ἠδ’, ὅσσα τάδ’ ἔνδον ἔχει,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒marmor aquae, terras, quicquid et intus habent,‒◡◡|‒‒|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒den Boden der Erde, die Wogen des Meeres und alles, was sich darin befindet,15ὅς σε πό[ι]ησε τόσον, λαμπραῖς χαρίτεσσιν ἀέξων,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒qui fecit tantum te et claris dotibus auget,‒‒|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡der Dich in Deiner Größe erschaffen hat, Dich mit strahlenden Gaben ausstattend,Crit. (gr.)πόησε Gärtner metri causa: πόιησε ed., servare mavult Weise
(sc. ποίησε) coll. Rhod. Luth.Dor. 201 (ζωοποιοῖς)16ἄνδρα λέγειν δεινὸν καὶ νοέειν πινυτόν,‒◡◡|‒‒|‒||‒◡◡|‒◡◡|◡mente tua ut sedeat Pallas et ore Venus,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|◡einen Mann, der tüchtig im Reden und klug im Denken ist,17αὐτὸς ποιήσει γλυκερὴν καμάτοιο τελευτήν,‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒hic faciet curis finem atque laboribus aptum,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡der wird selbst für ein süßes Ende Deiner Mühe sorgen,Sim. (gr.) γλυκερὴν καμάτοιο τελευτήν] ~ Orph. H. 20,6 (γ. βιότοιο τ.)18αὐτὸς ποιήσει πίστιος ἄξια σῆς,‒‒|‒‒|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒hic faciet, fidei ut praemia digna geras,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒der wird selbst für einen würdigen Lohn Deines Glaubens sorgen,Sim. (lat.)praemia digna geras] cf. eadem sede Ov. ars 2,702 (p. d. feres)19αὐτὸς ποιήσει ζωῆς μετὰ πυκνὸν ἄεθλον‒‒|‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡hic faciet nitidum post tot certamina vitae‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒der wird selbst dafür sorgen, dass Du nach dem ereignisreichen Kampf Deines Lebens20ἀστέρα σ’ οὐρανίοις κάλλιμον ἐν φάεσιν.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|◡inter te coeli sidera ferre decus.‒‒|‒‒|‒||‒◡◡|‒◡◡|◡ein glanzvoller Stern unter den himmlischen Lichtern wirst.1Luneburgi 1584In Lüneburg, 1584