Ilias parva (1604), Teil I: Griechisch-lateinische Periochen zu den 24 Büchern von
Homers Ilias
Gedicht Nr. 1 (Gr. / Lat.)
11ΙΛΙΑΣ ΜΙΚΡΑKLEINE ILIAS,Crit. (lat.)v. 1‒9: ΙΛΙΑΣ—Rhodomano H: ΙΛΙΑΣ Η ΚΑΛΟΥΜΕΝΗ ΜΙΚΡΑ, Hoc est: ILIAS PARVA LIBROS TRIGINTA OCTO COMPLEXA. CVM MAGNA ILIAS LIBROS VIGINTI
QVATVOR TANTVM contineat, & res saltem Graecorum & Troianorum anni decimi & postremi
belli Troiani vsque ad Hectorem interfectum recitet. Parua autem contrà etiam caeteras
res ab Hectore interfecto pertexat, vrbis euersionem graphicè depingat & reditum praeterea
Graecorum in patriam, euersa & destructa Troia cum caeteris adiungat, & multo longius,
quàm magna Ilias procedat. L2id estdas heißt3Singulorum Homeri et Cointi li-Zusammenfassungen der einzelnen Bü-4brorum Periochae,cher von Homer und Quintus,5quibus praecipuae res utriusque poëtae brevi-in denen die besonderen Geschehnisse aus beiden Dichtern kurz6ter et nervose Graeco-Latino carmi-und kraftvoll in einem griechisch-lateinischen Ge-7ne comprehendunturdicht zusammengefasst werden8avon9Laurentio RhodomanoLorenz Rhodoman2/31ΛΑΥΡΕΝΤΙΟΥ ΡΟΔΟΜΑΝΟΥLAURENTII RHODOMANICrit. (gr.)v. 1‒3: ΛΑΥΡΕΝΤΙΟΥ—πρώτη A H: ΙΛΙΑΣ Η ΚΑΛΟΥΜΕΝΗ ΜΙΚΡΑ L2Περιοχῶν ὉμηρικῶνPeriocharum Homeri-3τῶν εἴκοσι τεττάρων ἡ πρώτη Αcarum XXIV. prima.1Chryses sacerdos.Ὡς ἤδη σπεῦδον δεκατηρίδες εἰς τέλος Ὧραι,‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Troiani decimus belli dum volvitur annus‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Als schon die Horen des zehnten Jahres zu ihrer Vollendung
eilten,Der Priester ChrysesSim. (gr.) δεκατηρίδες] nl.Sim. (lat.)volvitur annus] = Verg. georg. 2,4022ἀρητὴρ Ἑκάτοιο ποτὶ στρατὸν ἤλυθε Χρύσης‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ad metam, Chryses Phoebi venit, ecce, sacerdos:‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒kam der Priester des Ferntreffers [Apollon] Chryses zum Heer,Sim. (gr.) ἀρητὴρ … Χρύσης] cf. Hom. Il. 1,11 (τὸν Χρύσην … ἀρητῆρα)3φίλτροις τηκόμενος, θυμήρεα δ’ ἵετο κούρην‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Φιλοστοργία.urget amor natae, largo quam munere solvat‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡da er sich vor Liebe verzehrte. Denn er begehrte, seine herzerfreuende TochterZärtliche (familiäre) LiebeSim. (lat.)largo … munere solvat] cf. Sil. 4,809 (pro tanto … munere solvat)4λύσεσθ’ εὐχωλῇσι καὶ οὐκ ὀνοτοῖσιν ἀποίνοις.‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒et precibus. captam nam maior Atrida tenebat.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡durch Bitten und ein nicht zu verachtendes Lösegeld zu befreien.5ἀλλὰ κακῶς ἀφίει μιν ἀπειλήσας Ἀγαμέμνων.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒triste sed hunc minitans praetor dimittit Achivum.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Doch auf schlimme Weise schickte ihn unter Drohungen Agamemnon fort.Crit. (lat.)hanc HSim. (gr.) ἀλλὰ κακῶς ἀφίει] = Hom. Il. 1,256Pestis Graec(orum) .τῷ μάλ’ ἐπευχόμενος Λητώϊον ἔκλεε τόξον‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Inhuman(itas) erga supplicem punita.ergo suum vocat ille Deum, qui vindicet arcu‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Daher rief er unter heftigem Flehen den Bogen des Letosohnes [Apollon] an,(1)Die Seuche der GriechenBestrafung unmenschlichen Verhaltens gegenüber einem BittflehendenAnm.:(1)Thomas Gärtner möchte den Vers eher so verstehen: „Auf diesen [Agamemnon] wünschte
er heftig den Bogen des Letosohnes herab und rief ihn daher an“. Zu dieser Auffassung
von ἐπευχόμενος vgl. LSJ s.v. ἐπεύχομαι III (eher bei Tragikern und in der Prosa).7τίσασθαι λ〈ο〉ιμῷ φθισήνορι λαὸν Ἀχαιῶν.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒hoc facinus castrisque luem diffundat iniquis.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒dass er das Volk der Achaier mit einer männertilgenden Seuche(2) bestrafe.Crit. (gr.)λιμῷ LHAnm.:(2)Da Rhodoman durch die der Iliashandlung vorausgeschaltete Oinotropen-Episode in den
Troica die von Apollon geschickte Krankheit offensichtlich als Hungersnot zu rationalisieren
versucht (Rhod. Tro.2 1201‒1204), könnte das in den Drucken zu lesende λιμῷ („Hunger“) statt des hier mit Blick auf
Homer und die lateinische Fassung hergestellten λοιμῷ („Seuche“) doch richtig sein.8ἐννῆμαρ δ’ ὡς πολλὰ θεοῦ βελέεσσι δάμησαν‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡perque novem luces multi ut cecidere sagittis‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Als aber neun Tage lang viele Häupter von den schnellen Tod bringenden GeschossenSim. (gr.) ἐννῆμαρ] = Hom. Il. 1,539ὀξυμόροισι κάρηνα, θεοῦ χόλον ἔκφατο μάντις‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡pestiferis, vates divinam enunciat iram‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡des Gottes bezwungen worden waren, sprach der Seher [Kalchas] den Zorn des GottesCrit. (gr.)ὀζυμόροισι LSim. (gr.)v. 9‒11: θεοῦ—ἱλάσκεσθαι] de re cf. Hom. Il. 1,62‒67.97‒10010Αἰακίδεω βουλῇσιν, ὃ καὶ Χρυσηΐδ’ ἄνωγε‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡‒ sic iubet Aeacides ‒, patri et dimittere natam‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡(als Grund) nach dem Ratschluss des Aiakiden [Achill] aus; dieser befahl auch, dieCrit. (gr.)χρυσηΐδι L11πατρὶ φίλῳ στέλλειν καὶ Ἑκηβόλονἱλάσκεσθαι.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒‒|‒‒suadet, ut iratum ponat Latonius arcum.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Chrysestochter ihrem liebenden Vater zu schicken und den Ferntreffer [Apollon] zu
versöhnen.Sim. (lat.)Latonius] cf. Host. carm. frg. 4,2; Stat. Theb. 1,701; vide etiam infra Rhod. Il.parv.Quint. 11,912AgamemnonBriseida eripit Achilli.καὶ τὰ μὲν ὧδ’ ἐτελεῖτο. χολωσάμενος δ’ Ἀγαμέμνων‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Tyrannis.missa puella fuit. sed rex exarsit in iram‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Dies wurde auch so vollendet. In seinem Zorn aber beschimpfte AgamemnonAgamemnon raubt dem Achill die BriseustochterTyranneiSim. (gr.)v. 12sq.: χολωσάμενος—νείκεσσε] de re cf. Hom. Il. 1,101‒113Sim. (lat.)exarsit in iram] ~ Verg. Aen. 7,445 (de Allecto: exarsit in iras)13μάντιν ὁμῶς νείκεσσε καὶ ἤλιτεν εἰς Ἀχιλῆα‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡incessens probris vatem et convicia in ipsum‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡zugleich den Seher und frevelte gegen Achilleus14μωμητοῖς ἐπέεσσι καὶ αἰνῆς ἔργματι λώβης.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒Peliden fundens, nec abest iniuria verbis.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒mit tadelnswerten Worten und einer Tat voll schrecklicher Schmach.15τῷδε γάρ, Ἀστυνόμης ἀντάξιον ὡς γέρας εἴη,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒huic rapuit pulcram Briseida, munus ut esset‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Denn damit er eine Ehrengabe habe, die der Astynome(3) gleichwertig ist,Crit. (gr.)Τῷ δὲ LSim. (gr.) ἀντάξιον ὡς γέρας εἴη] cf. Hom. Il. 1,136 (ὅπως ἀντάξιον ἔσται)Anm.:(3)Name der Chrysestochter (bei Homer nur Chryseïs) nach Dictys Cretensis. Siehe Dict.
2,17 et al.16Achillis ira.νόσφισεν ἱμερτὴν Βρισηΐδα∙ καί κεν ὄλεσσε‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Ratio imperans affectibus.Astynoma dignum; facinus quod morte superbum‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡entwendete er [Agamemnon] diesem [Achilleus] die liebliche Briseustochter. Und er
hätte sein LebenAchills ZornDie über die Leidenschaften herrschende VernunftCrit. (gr.)καὶ κεν H17θυμὸν ἀγηνορίαις, εἰ μὴ τάχα Πηλείωνος‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒‒|‒◡iam luiturus erat, rabidum sed Pallas Achillem‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡durch seinen Übermut verloren, wenn nicht schnell Athene18χεῖρας ἐρητύσασα χόλον πρήϋνεν Ἀθήνη.‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒mulcet et a tristi compescit sanguine dextram,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡die Hände des Peliden [Achilleus] zurückgehalten und seinen Zorn besänftigt hätte.19αὐτὰρ ὁ μηνίων κοινῶν ἀπεπαύετο μόχθων‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Irae impotentia.hic tamen iratus refugit communia Graium‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Doch grollend enthielt sich der göttliche Achilleus der gemeinsamen (Kriegs-)MühenDie Ohnmacht des ZornsSim. (gr.) αὐτὰρ ὁ μηνίων] ~ Hom. Il. 1,488 (αὐτὰρ ὃ μήνιε)20οὔτε ποτ’ εἰς ἀγορὰς πωλέσκετο δῖος Ἀχιλλεὺς‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒munera: consiliis nec adest nec dura frequentat‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡und ging niemals mehr zu den VersammlungenCrit. (gr.)ἀγορὴς πολέσκετο LSim. (gr.)v. 20‒22: cf. etiam Rhod. Tro.2 1233‒1235 οὔτε—πωλέσκετο] ~ Hom. Il. 1,49021οὔτ’ ἄρ’ ἐς ὀξυτύπων αἰχμέων πόνον, ἔνθα πάρος περ‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡proelia prima acie satagens, velut ante solebat,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡noch zum Kampf mit den spitz treffenden Speeren, wo er zuvorCrit. (gr.)οὑτ’ Lἐσ Hἐντα H, cor. H c4/522χάρμα μὲν ἦν Δαναοῖσι μέγα, Τρώεσσι δὲ πένθος.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Troianis luctum accumulans et gaudia Achivis.‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒für die Danaer eine große Freude, für die Troer aber Kummer bedeutete.23καὶ τότε μητρὶ φίλῃ στυγερὴν ὀλοφύρετο λώβην‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Ex heroë puer.sed matri querulis edisserit improba verbis‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Und dann klagte er seiner lieben Mutter, die unter WasserAus einem Helden (wird) ein Kind24ἐν θαλάμοις Νηρῆος ὑπόβρυχα ναιεταούσῃ.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒facta ducis liquidi versanti in gurgite ponti.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒in den Gemächern des Nereus wohnte, die entsetzliche Misshandlung.25ThetisIovi pro filio supplex.ἡ δ’ ἄρ’ ἀναΐξασα πρὸς οὐρανὸν ἔλλαβε γούνων‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Vindictae cupidit(as) quae caelum subiens amplectitur ardua summi‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Sie aber eilte daher in den Himmel hinauf und fasste Zeus an den KnienThetis als Bittflehende vor Jupiter für ihren SohnBegierde nach RacheCrit. (gr.)ἡδ’ LH26Ζῆνα λιταζομένη κατ’ Ἀχαιῶν Τρωσὶν ἀρῆξαι∙‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒genva patris rogitans, ut Achivos Marte fatiget‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡mit der flehentlichen Bitte, den Troern gegen die Achaier Hilfe zu leisten.27ὃς κεφαλῇ κατένευσε καί οἱ φίλον υἷα γέρηρε,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Iliaco. Deus huic nutu promittit honorem‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Dieser [Zeus] nickte es mit seinem Kopf zu, ehrte ihr den geliebten Sohn28Iunonis cum Iove dissidium.σκυζόμενος Δαναοῖσιν∙ ἔριν δέ οἱ ἔντυεν Ἥρη‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Uxor imperiosa.nati cladiferum Danais. mox iurgia Iuno‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡und zürnte den Danaern. Ihm bereitete aber Hera StreitJunos Streit mit JupiterEine herrische EhefrauCrit. (gr.)σκοζόμενος H, cor. H c29κερτομίοις ἐπέεσσι. θεῶν δ’ ἄρα δαῖτα τάραξε,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡admiscet tranquilla Deum convivia turbans,‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒mit lästernden Worten und störte so das Mahl der Götter,Crit. (gr.)θεωνδ’ LHSim. (gr.) κερτομίοις] cf. Hom. Il. 1,53930κρύβδ’ ὅτε δὴ βουλὰς συμφράσσατο Νηρηΐνῃ.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒‒|‒‒quod Thetis arcanis adiit sermonibus illum.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡da er sich doch heimlich mit der Nereustochter [Thetis] beratschlagt hatte.Crit. (gr.)an ὅτι ?Νηρηΐνη LSim. (gr.) βουλὰς συμφράσσατο] cf. Hom. Il. 1,537.54031καὶ νύ κε δεινὸς ἔγεντο μετ’ ἀθανάτοισι κολωός,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡caelicolis foedum movisset rixa tumultum,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡Und jetzt wäre unter den Unsterblichen ein gewaltiges Geschrei ausgebrochen,Crit. (gr.)νύκε LHκολῳός possis32εἰ μὴ ὑποδδείσας μέγ’ ἀλαστήσαντος ὁμοκλὴν‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒ni patris horrescens fremitum non vana minantem‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡wenn nicht der an beiden Füßen Hinkende [Hephaistos] aus Furcht vor den DrohungenCrit. (gr.)εἰμὴ LCrit. (lat.)minantis deliberat Gärtner coll. vers. Gr. (ἀλαστήσαντος)33μητρὸς ἔπαυσε χόλον βαρυκάρδιον Ἀμφιγυήεις,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒matris placasset bilem Vulcanus iniquam,‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡des sehr Erbosten [Zeus] den schwer im Herzen lastenden Zorn seiner Mutter beendet
hätte.34Deorum convivium.δαινυμένοις δ’ εὖ νέκταρ ἐῳνοχόει μακάρεσσιν∙‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Voluptuaria magnatum vita.nectara qui laetis miscet largissima divis,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Reichlich schenkte er den Göttern beim Mahl ihren Nektar ein.Gastmahl der GötterDas lustvolle Leben der MächtigenCrit. (gr.)δαι υμένοις H, cor. H c35οἷσι γέλως θαλίη τε καὶ ἐσθλῆς φθέγματα Μούσης‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒quos hilaresque ioci risusque et carmina Musae‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒Sie aber waren mit Lachen, Festschmaus und den Liedern der edlen Muse36μέμβλοντ’ ἐς πρόπαν ἦμαρ, ἕως κίεν οἴκαδ’ ἕκαστος.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡oblectant; seraque epulas vix nocte relinquunt,‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒den ganzen Tag über beschäftigt, bis ein jeder nach Hause ging.Crit. (gr.)ἑως H37τοῖν δ’ ἐρατοῖς λέκτροις ἐνὶ νείκεος ἤντετο λήθη.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Coniugalis dissidii remedium.tunc torus inducit vesanae oblivia rixae.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒Beide [Zeus und Hera] aber traf Vergessen des Streites in ihrem liebreichen Ehebett.Ein Heilmittel für ehelichen StreitCrit. (gr.)τοῖνδ’ LHan ἔνι ?
Gedicht Nr. 2 (Gr. / Lat.)
1ΒII.Beta (II)1Agam(emnonis) somnium fallax.Ζεὺς δὲ κάκ’ ὀσσόμενος Δαναοῖς κακόβουλον ὄνειρον‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Rex Danaum tota dum stertit nocte, Deorum‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡Zeus jedoch, der den Danaern Übles vorhersah, schickte dem Atriden [Agamemnon]Der täuschende Traum des AgamemnonSim. (gr.) κακόβουλον Ὄνειρον] ~ Hom.Il. 2,6 (οὖλον Ὄνειρον)Sim. (lat.)tota … stertit nocte] ~Mart. 7,10,6 (tota stertere nocte)2Ἀτρείδῃ πόρσυνεν ἐοικότα Νηλείωνι‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒‒|‒◡rex somnum mittit, qui Nestoris ora gerebat,‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡einen übel ratenden Traum in der Gestalt des Neleussohnes [Nestor],Sim. (gr.) ἐοικότα Νηλείωνι] cf. Hom. Il. 1,20 (Νηληΐῳ υἷι ἐοικώς)3παννύχιον κνώσσοντι∙ θοοὺς δ’ ὄτρυνεν Ἀχαιοὺς‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒ut mala consiliis texens educere castris‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒während er die ganze Nacht schlummern. Er [der Traum] trieb die schnellen Achaier,Crit. (gr.)ὅτρυνεν LSim. (gr.) παννύχιον κνώσσοντι] cf. Hom. Il. 2,24 (οὐ χρὴ παννύχιον εὕδειν βουληφόρον ἄνδρα)4θωρῆξαι πόλεμόνδε. θεῶν γὰρ ὁμόφρονι βουλῇ‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒suadeat Argivos ad proelia. namque futurum‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡sich zum Kampf zu rüsten. Denn es sei durch den einmütigen Ratschluss der GötterCrit. (gr.)πόλεμόν δε LSim. (gr.) θωρῆξαι] cf. eadem sede Hom. Il. 2,11.285μόρσιμον αἱρήσειν Πριάμου πόλιν. ὃς δέ τ’ ἐγερθεὶς‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒consensu Superum, ut capiatur Troia. sed ille‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡bestimmt, dass sie die Stadt des Priamos einnehmen werden. Dieser [Agamemnon] aber6ἷζε πολυφραδέων βουλὴν μὲν πρῶτα γερόντων‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒excitus somno gravia ad consulta vocatis‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒erwachte und ließ zuerst den Rat der sinnreichen Alten sich niedersetzen,Sim. (gr.) ἷζε … βουλὴν … γερόντων] ~ Hom. Il. 2,53 (βουλὴν δὲ πρῶτον μεγαθύμων ἷζε γερόντων)7καί σφιν ἐνύπνιον εἶπε καὶ ἣν ἤρτυνε μενοινήν.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒visa refert senibus; sua quae sententia, pandit.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡sagte seinen Traum und bereitete sein eifriges Begehren vor.Sim. (gr.) ἤρτυνε μενοινήν] ~ Hom. Il. 2,55 (πυκινὴν ἠρτύνετο βουλήν)8αὐτίκα δ’ εἰς ἀγορὴν λαοὺς κήρυξαν Ἀχαιῶν.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒convocat hinc fusam per castra ingentia turbam‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡Sofort riefen sie die Völker der Achaier durch Herolde zur Versammlung.Crit. (gr.)λαούς H9Simulata fuga.τῶν δ’ ἄρα κερδαλέοις πειρώμενος αἶψα νέεσθαι‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Simulatio.dissimulansque astu verum iubet illico naves‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Indem er sie also mit listigen Worten auf die Probe stellte, hieß er sieVorgetäuschte FluchtVerstellungCrit. (gr.)τῶνδ’ LHαἴψα H, cor. H c10εἰς πάτρην ἐκέλευσε θοαῖς σὺν νηυσὶν ἅπαντας.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡scandere et ad patriae dulces remeare penates.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒alle sogleich mit ihren schnellen Schiffen in die Heimat zurückzukehren.11αἰσχρὸν γὰρ δεκάκις πλέονας Τρώεσσιν ἀβληχροῖς‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒turpe etenim, decuplo Troas qui milite vincant,‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒Denn es sei eine Schande, dass sie mit zehnmal mehr Leuten gegen die schwachen TroerCrit. (gr.)πλεόνας HSim. (gr.) αἰσχρὸν γάρ] = Hom. Il. 2,11912ἀπρήκτους δηναιὸν ἐπὶ χρόνον ὧδε μάχεσθαι‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒nil agere et vani tantum terere ocia belli‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒über lange Zeit so erfolglos kämpfen,Sim. (gr.) ἀπρήκτους … μάχεσθαι] cf. Hom. Il. 2,12113παίδων καὶ γαμετῶν μάλ’ ἀκηδέας, οὐδέ τι τέκμωρ‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒uxorum immemores sobolisque: haud esse laborum‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡ganz ohne sich um ihre Kinder und Ehefrauen zu kümmern; und es gäbe kein EndeCrit. (gr.)μαλ’ H14κήδεσι καὶ καμάτοισιν ἀεξομένου πολέμοιο.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡finem curarumque magisque accrescere bellum.‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡des durch Sorgen und Mühen wachsenden Krieg.6/715Graeci discessuri apibussimiles.τοῖς δὲ ποθεινότατον γένετο κλέος. ὡς δὲ μελισσῶν‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Patriae suorumque desiderium.applausere omnes et apes velut agmine facto‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Ihnen aber war die Neuigkeit äußerst ersehnt. Wie wenn eine Schar Bienen,Die abfahrwilligen Griechen sind Bienen ähnlichDie Sehnsucht nach Heimat und FamilieCrit. (gr.)ὡσδὲ LSim. (gr.)v. 15‒20: de simili cf. Hom. Il. 2,87‒9316ἐσμὸς ἑοῦ βασιλῆος ἐφημοσύνῃσιν ὀρινθεὶς‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒regis ad imperium, cum ver invitat amoenum,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡durch den Befehl ihres Königs angetrieben,17σμήνεος ἐκπροθόρῃ καὶ ὁμήθεα χῶρον ἐάσσας‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒sedibus erumpunt suetis et tecta requirunt‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒aus dem Stock herauseilt und nach Verlassen des gewohnten Ortes18δίζηται νέον οἶκον, ὅπη θρέψωσι γενέθλην‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒iam nova, quis dulcem possint educere foetum‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡ein neues Zuhause sucht, wo sie die Nachkommenschaft aufziehen,Crit. (gr.)οἴκον Hὅπῃ possis19καὶ μέλι τεύχωσιν καὶ κτήματος οἷο μέδωνται,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒melque suum faciant, propria et dominentur in aula:‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Honig erzeugen und sich um ihren Besitz kümmern können,Crit. (gr.)μέδονται H, cor. H c20ὣς τοίγ’ ἐσσεύοντο μεμαότες οἴκαδ’ ἱκέσθαι.‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒sic tunc quisque suis ardet succedere tectis.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒so eilten diese im Verlangen, nach Hause zu gelangen.Crit. (gr.)ὡς L more suo21Ulysses dicessuros inhibet.καί κεν ὑπέρμορα νόστος ἐπειγομένοισιν ἐτύχθη,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Vir prudens da(m)nis publicis obstat.tunc contra fatum reditus patuisset Achivis,‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Und in ihrer Eile wäre ihnen über das Geschick hinaus die Heimfahrt geschehen,Ulysses hält die Abfahrwilligen zurückEin kluger Mann stellt sich dem öffentlichen Schaden entgegenSim. (gr.)v. 21sq.: ὑπέρμορα νόστος … ἐτύχθη, / εἰ μὴ Τριτογένεια … Ἥρης] ~ Hom. Il. 2,155sq.22εἰ μὴ Τριτογένεια θοοῖς βουλεύμασιν Ἥρης‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Iunonis sed enim suasu Tritonia Ulyssem‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡wenn nicht Tritogeneia [Athene] durch die raschen Ratschlüsse der HeraCrit. (gr.)Θοοῖς H, cor. H c23ἄνδρας ἐρυκακέειν Ἰθακήσιον ἐξορόθυνε‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Iustitia distributiva.exciit. hic Danaos arcet de plebe severis‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒den Ithakesier [Odysseus] angetrieben hätte, die ruhmvollen MännerVerteilende Gerechtigkeit24κυδαλίμους ἀγανοῖς, τοὺς δ’ ἐκ δήμου στερεοῖσιν.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡increpitans verbis, de nobilitate benignis.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒mit sanften, die aus dem (gemeinen) Volk aber mit harten Worten zurückzuhalten.Crit. (gr.)δῆμου L25Thersiten compescit.ὃς καὶ Θερσίτην τὸν ἐπεσβόλον ἔσχεθε λώβης‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Lingua impotens refrenanda.nec non Thersiten convitia tetra serentem‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Dieser [Odysseus] hielt auch den dreist redenden Thersites von seinem schändlichenEr hält Thersites im ZaumEine zügellose Zunge muss gezügelt werdenCrit. (gr.)ὂς H26πληγαῖς ἠδ’ ἐνοπῇσι. μένειν δ’ ἐφράσσατο λαοῖς‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒verbis verberibusque inhibet; populumque vetusti‒‒|‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Verhalten mit Schlägen und Rufen zurück. Er bedeutete den Völkern zu bleiben,Sim. (lat.)verbis verberibusque] cf. Ter. Haut. 35627Augurium.μνήσας οἰωνοῖο∙ δράκων ὡς ἤσθιεν ὀκτὼ‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒admonet augurii: serpens ut passeris octo‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡indem er sie an das Vogelzeichen erinnerte: wie eine Schlange achtVogelzeichenSim. (gr.)v. 27‒29: de omine cf. Hom. Il. 2,308‒329; vide etiam Rhod. Tro.2 756‒76228στρουθοὺς ἀμφ’ ἀρχὴν πολέμου σὺν μητρὶ ταλαίνῃ,‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒sustulerit pullos circa primordia belli‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Spatzen zusammen mit ihrer unglücklichen Mutter am Anfang des Krieges verschlang,Crit. (gr.)στρουτοὺς H29ἐννέα δ’ ὡς Κάλχας τεκμήρατο τοῖσδ’ ἐνιαυτούς,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒cum genitrice; novem quis divinaverit annos‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒und wie durch diese [Vögel] Kalchas auf die neun Jahre schloss,(4)Crit. (gr.)τοῖς δ’ LHAnm.:(4)Das Vogelzeichen wird auch in Rhodomans Troica angeführt. Siehe Similienapparat.30Nestor aciem ordinat.ὧν νῦν τέρμα μόλῃ. σὺν δ’ εὖ παρεκέκλετο Νέστωρ,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Sapiens consilium.Calchas nunc prope transactos. bona praecipit una‒‒|‒||◡◡|‒‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒deren Ende jetzt gekommen sei. Mit ihm gab auch Nestor guten Rat,Nestor ordnet die SchlachtreiheEin kluger RatCrit. (gr.)εὖ Gärtner coll. vers. Lat. (bona): αὖ LH31ὅς ῥα καὶ Ἀτρείδῃ γεραρὴν ὑπεθήκατο βουλὴν‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Nestor et Atridae suadet, discernat ut omnem‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡der dem Atriden [Agamemnon] auch den ehrwürdigen Rat unterbreitete,Crit. (gr.)ὃς ῥα LCrit. (lat.)Atride H, cor. Hc32εἰς φρήτρας καὶ φῦλα σὺν ἡγεμόνεσσιν Ἀχαιοὺς‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒gentibus et tribubus populum propriisque magistris,‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒zusammen mit den Anführern die Achaier in Sippen und Stämme zu sondern,Sim. (gr.)v. 32sq.: de re cf. Hom. Il. 2,362‒36633κρίνειν, ὡς ἀρετὴν κακίην τ’ εὖ γνοῖεν ἑκάστων.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒ut pateat, quae sit virtus, quae ignavia cuique.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡damit sie die Tugend und Schlechtigkeit der einzelnen Gruppen gut erkennen könnten.34Expeditio.οἱ δὲ θεοῖς ῥέξαντες ἐοικότα δεῖπνον ἕλοντο‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡post ubi iusta Deis solvere, ad prandia versum est:‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒Nachdem sie den Göttern auf gebührende Weise geopfert hatten, nahmenMusterungCrit. (gr.)οἵ H35ἀρχοὶ καὶ λαοί, πρὸς δ’ Ἄρεος ἔργα κόρυσσον‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡instaurant vires, repetant ut iussa laborum‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡die Anführer und Völker ein Mahl ein. Sie rüsteten ihre Kraft36σφὸν μένος. ἀγρόμενοι δὲ σὺν οἷς βασιλεῦσιν ἵκανον‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡munia: et accinctus Troiano infunditur agro‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒zu den Werken des Kriegsgottes [Ares]. Versammelt kamen sie mit ihren Königen37Τρώϊον εἰς πεδίον. τοῖς δ’ ἀντία Δαρδανίωνας‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡miles cum ducibus. properat quibus obvius Hector‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡in die Ebene Trojas. Ihnen entgegen führte Hektor38Ἴριδος ἀγγελίῃ Θαυμάντιδος ἤγαγεν Ἕκτωρ‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒agmine (sic etenim Thaumantia iusserat Iris)‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡die Dardaner nach der Botschaft der Thaumastochter Iris,39στελλομένους εἰς φῦλα σὺν ἀρχηγοῖσι καὶ αὐτούς.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒distincto in gentes, quibus est suus ordine ductor.‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡auch sie aufgestellt in Stämmen zusammen mit ihren Führern.40Duces et chorographia Graeciae.κυδροὶ δ’ Ἀργείων ἡγήτορες οἵδε πέλοντο·‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡hi Danaos rexere duces ad Pergama: naves‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Die folgenden waren die ruhmvollen Anführer der Argeier:Anführer und Ortskunde GriechenlandsCrit. (gr.)οἵ δε L41Βοιωτῶν (ἐν τοῖς γὰρ ἀγείρατο λαὸς Ἀχαιῶν)‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Boeotum (namque hic pubes convenit Achivum)‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Über die Boioter (denn bei ihnen sammelte sich das Volk der Achaier)Crit. (lat.)huc deliberat GärtnerSim. (gr.)v. 41sq.: de re cf. Hom. Il. 2,494sq.42Πηνέλεως ἦρχε Προθοήνωρ τ’. Ὀρχομενοῦδὲ‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡Peneleos duxit Prothoënorque. Orchomeno Mars‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒herrschten Peneleos und Prothoënor; Anführer von Orchomenos aberSim. (gr.) Ὀρχομενοῦ—Ἄρης] de re cf. Hom. Il. 2,511sq.43ἦν ἀγὸς Ἀσκάλαφος καὶ Ἰάλμενος, ὣ τέκετ’ Ἄρης.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Ascalaphum cum fratre duces, sua pignora, legit.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡waren Askalaphos und Ialmenos, die Ares beide gezeugt hatte;44Φωκήων Σχέδιος καὶ Ἐπίστροφος. ἦγε δὲ Λοκροὺς‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Phocis habet Schediumque et Epistrophon. hinc minor Aiax‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒die Phokeer (führten) Schedios und Epistrophos. Die Lokrer führteSim. (gr.) Φωκήων—Ἐπίστροφος] = Hom. Il. 2,517 (sed alia sede)v. 44sq.: ἦγε—Αἴας] de re cf. Hom. Il. 2,52745Αἴας, Εὐβοέας δ’ Ἐλεφήνωρ. ἦν δὲ Μενεσθεὺς‒‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒Locros, Euboeos Elephenor, inde Menestheus‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒Aias, die Euboier Elephenor. Menestheus aber warSim. (gr.) Εὐβοέας δ’ Ἐλεφήνωρ] de re cf. Hom. Il. 2,536.540v. 45sq.: ἦν δὲ—Ἀθηναίων] de re cf. Hom. Il. 2,546.5528/946ἀρχὸς Ἀθηναίων. παρὰ τῷ Τελαμώνιος Αἴας‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Cecropios. Aiax maior Salamine gubernat‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Anführer der Athener. Bei diesem stand der Telamonier AiasCrit. (gr.)ἀρχός Hτῷ deest in LSim. (gr.)v. 46sq.: παρὰ τῷ—Σαλαμῖνος] de re cf. Hom. Il. 2,55747ἡγητὴρ Σαλαμῖνος. ἅμ’ Εὐρυάλῳ Σθενέλῳ τε‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡excitos. cumque Euryalo Stheneloque potenteis‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒als Anführer von Salamis. Zusammen mit Euryalos und SthenelosSim. (gr.)v. 47sq.: ἅμ’ Εὐρυάλῳ—υἱός] de re cf. Hom. Il. 2,559.563‒56548Ἀργείους κόσμησεν ἀγαυοῦ Τυδέος υἱός.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒◡instruit Argivos bello Tydeia proles.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒ordnete der Sohn des herrlichen Tydeus [Diomedes] die Argeier.Crit. (lat.)Archivos H, cor. Hc49ἀλλὰ Μυκηναίων Ἀγαμέμνων ὄρχαμος ἦεν‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡cuncta, Mycenaeas Agamemno in bella cohortes‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Doch Herrscher der Mykener war Agamemnon,Crit. (gr.)ἦε, LSim. (gr.)v. 49sq.: ἀλλὰ—ἁπάσης] de re cf. Hom. Il. 2,569.57650καὶ στρατιῆς βασίλευεν ἁπάσης. τοῦ δ’ ἄρ’ ἀδελφὸς‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒◡educens, regit imperio castra, agmina, naves.‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒und er herrschte über das gesamte Heer. Sein Bruder [Menelaos] aberCrit. (gr.)τοῦδ’ LHSim. (gr.)v. 50sq.: τοῦ δ’—Λακεδαίμονος] de re cf. Hom. Il. 2,581.58651ἡγεῖτ’ ἠνορέης Λακεδαίμονος. εἶχε δὲ Νέστωρ‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒fratri commissa est pubes Spartana. disertus‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡führte die Manneskraft Lakedaimons [Spartas]. Der süßtönende NestorSim. (gr.)v. 51sq.: εἶχε—μελίθροος] de re cf. Hom. Il. 2,591.60152ἡγεσίην Πυλίων ὁ μελίθροος. Ἀρκαδίηςδὲ‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Nestor agit Pylios monitis sapientibus. agris‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒hatte die Führung der Pylier inne. Und das untadelige Kriegsvolk von ArkadienSim. (gr.)v. 52sq.: Ἀρκαδίης—ἀμύμων] de re cf. Hom. Il. 2,603.60953ἄμφεπε δεινοβίην Ἀγαπήνορα λαὸς ἀμύμων.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Arcadiae natos Agapenor nobilis armat.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡umgab den gewaltig starken Agapenor.54Ἠλείοις σήμαινε Πολύξενος ἠδὲ Διώρης‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Eleos duxere Polyxenus atque Diores‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Den Eleiern geboten Polyxenos und Diores,Sim. (gr.)v. 54sq.: Ἠλείοις—Θάλπιος] de re cf. Hom. Il. 2,615.620.622sq.55Ἀμφίμαχός τ’ ἐπὶ τοῖς καὶ Θάλπιος. ἐκ δ’ ἄρ’ Ἐχινέων‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Amphimachusque ferox et Thalpius. ortus Echinis‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒dazu noch Amphimachos und Thalpios. Von den Bewohnern der EchinadenSim. (gr.)v. 55sq.: ἐκ δ’ ἄρ’—κόρυσσεν] de re cf. Hom. Il. 2,625.62756Δουλιχίου τε Μέγης λαοὺς πόλεμόνδε κόρυσσεν.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡miles Dulichioque agnoscit signa Megetis.‒‒|‒◡◡|‒‒|‒‒||‒◡◡|‒◡und aus Dulichios rüstete Meges die Völker zum Krieg.Crit. (gr.)πόλεμόν δε LSim. (lat.)agnoscit] i.e. recognoscit (monente Gärtner)57ἐκ δὲ Κεφαλλήνων Ἰθάκης τ’ ὀλίγης τε Ζακύνθου‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒quosque Cephallenes Ithaceque et parva Zacynthus‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡Von den Kephallenen, Ithaka und dem kleinen ZakynthosSim. (gr.)v. 57sq.: ἐκ δὲ Κεφαλλήνων—κράτος] de re cf. Hom. Il. 2,631sq.63458Λαέρτεω πάϊς εἶχεν ἑὸν κράτος. ἲς δὲ Θόαντος‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡mittunt, Laërta natus producit in hostem,‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡hatte der Sohn des Laërtes [Odysseus] seine Heeresmacht. Der gewaltige Thoas aberSim. (gr.)v. 58sq.: ἲς—ἤρχευεν] de re cf. Hom. Il. 2,63859Αἰτωλῶν ἤρχευεν. ἐνὶ Κρήτεσσι δ’ ἄνασσεν‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡Aetolosque Thoas. cum Merione arduus armis‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒herrschte über die Aitoler. Und unter den Kretern,Sim. (gr.)v. 59sq.: ἐνὶ—ἰοῦσι] de re cf. Hom. Il. 2,645.650sq.60Ἰδομενεὺς καὶ Μηριόνης ποτὶ μῶλον ἰοῦσι.‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡instruit Idomeneus Cretae Iovialis alumnos.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒als sie in den Kampf zogen, herrschten.Idomeneus und Meriones.61Τληπόλεμος Ῥοδίων, Νιρεὺς πρόμος ἤλυθε Σύμης.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Tlepolemo Rhodii, Nirei Symae agmina parent.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Tlepolemos kam als Vorkämpfer der Rhodier, Nireus als Vorkämpfer von Syme;Crit. (gr.)Νερεὺς HCrit. (lat.)Nerei HSim. (gr.) Τληπόλεμος Ῥοδίων] de re cf. Hom. Il. 2,653sq. Νιρεὺς πρόμος ἤλυθε Σύμης] de re cf. Hom. Il. 2,67162ἐκ δὲ Καλυδναίων Κῶ τ’ ἄλλων τ’ ἔθνεα νήσων‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒inde Calydnaei Coique aliique sequuntur‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡aus Kalydnai, Kos und von den anderen InselnSim. (gr.)v. 62sq.: ἐκ δὲ—Ἄντιφος] de re cf. Hom. Il. 2,676‒67863Φείδιππος θώρηξε καὶ Ἄντιφος. αὐτὰρ Ἀχιλλεὺς‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Antiphon et Phidippon. adest ex Hellade et acri‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒rüsteten Pheidippos und Antiphos die Völker. Doch AchilleusCrit. (gr.)θώραξε LSim. (gr.)v. 63sq.: αὐτὰρ— ἐξεπαγίνει] de re cf. Hom. Il. 2,683‒68564Μυρμιδόνας Φθίης τε καὶ Ἑλλάδος ἐξεπαγίνει.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Phthia Myrmidonum cum flore insignis Achilles.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒brachte die Myrmidonen aus Phthia und Hellas.Crit. (lat.)Pthia H, cor. Hc65καὶ μετὰ Πρωτεσίλαον ἀδελφεὸς ἦρχε Ποδάρκης‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Protesilai autem post caedem castra Podarces‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒Und nach Protesilaos herrschte sein Bruder PodarkesSim. (gr.)v. 65sq.: καὶ μετὰ—Φυλάκης] de re cf. Hom. Il. 2,695.698sq.70466ἀνδρῶν ἐκ Φυλάκης, λιπαρῆς τ’ ΕὔμηλοςἸωλκοῦ.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒continet imperio Phylaces, Eumelus Iolci.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒über die Männer aus Phylake, und Eumelos über die aus dem fruchtbaren Iolkos.Sim. (gr.) λιπαρῆς τ’ Εὔμηλος Ἰωλκοῦ] de re cf. Hom. Il. 2,712.71467σὺν δὲ Φιλοκτήτῃ Μελιβοίης ἡνία λαῶν‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒cumque Philocteta Meliboeae civibus effert‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒Mit Philoktet hatte Medon die Zügel in der Hand über das KriegsvolkCrit. (lat.)effert suspectumSim. (gr.)v. 67sq.: σὺν δὲ—Μέδων] de re cf. Hom. Il. 2,717sq.72768εἶχε Μέδων. σὺν δ’ αὖ Ποδαλείριος ἠδὲ Μαχάων‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒sceptra Medon. post quem Podalirius atque Machaon,‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒aus Meliboia. Und zusammen zeichneten sich wiederum Podaleirios und Machaon,Sim. (gr.) Ποδαλείριος ἠδὲ Μαχάων] = Hom. Il. 2,73269Γουνεύς τ’ Εὐρύπυλός θ’, ἅμα δὲ Προθόῳ Πολυποίτης‒‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Guneus Eurypylusque et cum Prothoo Polypoetes‒‒|‒◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Guneus und Eurypylos und mit Prothoos der PolypoitesCrit. (gr.)Εὐρύπυλοσθ’ LHSim. (gr.) Γουνεύς] cf. Hom. Il. 2,748 Εὐρύπυλός θ’] cf. Hom. Il. 2,736 Προθόῳ] cf. Hom. Il. 2,756 Πολυποίτης] cf. Hom. Il. 2,74070Θεσσαλίης ναέτῃσι μετέπρεπον ἡγεμονῆες.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Thessaliae fortes movere in praelia turmas.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒unter den Einwohnern von Thessalien als Anführer aus.(5)Anm.:(5)Vgl. auch den Katalog der griechischen Anführer in Rhod. Tro.2 485‒655.71Troianorum duces et auxilia.Τροίης δ’ ἀρχὸς ἔην καὶ ἐπίσκοπος ἠδὲ σαωτὴρ‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Hector erat Troiae ductor supremus, in uno‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Trojas Anführer, Aufseher und Retter aber warDie Anführer und Hilfstruppen der Trojaner72Ἕκτωρ κῦδος ἔχων βασιλεύτατον. ἀμφὶ δ’ ἀδελφῶν‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒tota salus urbis, decus et custodia: quem flos‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Hektor, der den königlichsten Ruhm hatte. Um ihn war die Stärke73κάρτος ἀριπρεπέων Τρώων τ’ ἐπίσημος ἄωτος.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡fratrum Troiugenumque, ut Phoebum sidera, cingunt.‒‒|‒◡◡|‒‒|‒‒||‒◡◡|‒‒seiner ausgezeichneten Brüder und die vorzügliche Blüte der Troer:74Αἰνείας δ’ ἐν πᾶσιν ἀριστεύεσκε πολίταις‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Aeneas longe cives praecellit; et inde‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Aineias war der Beste unter allen Bürgern75Ἀντήνωρ τ’ ἀγαθοῖσι μεθ’ υἱάσι Πουλύδαμάς τε.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Pulydamas fortique Antenor pignore laetus.‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒‒||‒◡◡|‒◡sowie Antenor mit seinen trefflichen Söhnen und Polydamas.76πολλοὶ δ’ ἀγχίοροί τ’ ἐπίκουροι τηλεδαποί τε‒‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡innumeri Troum socii et procul inde profecti,‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Es gab viele Helfer aus der Umgebung und der Ferne:10/1177Μυσοί, Παφλαγόνες καὶ Θρήϊκες ἠδὲ Πελασγοί,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Mysi, Paphlagones, Thraces durique Pelasgi,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Myser, Paphlagonen, Thraker, Pelasger,78Παίονες, Ἀσκάνιοι καὶ Μῄονες, ἀγχίαλοί τε‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Paeones, Ascanii, Lydi et per littora sparsi‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Paioner, Askanier, Meoner, die am Meer wohnendenCrit. (gr.)Ασκανίοι LΜήονες LHἀγχίαλοί scripsi: ἀγχίαδοί L: ἀγχιαλοί H79Κᾶρες καὶ Λύκιοι, Κίλικες, Φρύγες ἠδὲ κελαινοὶ‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Cares, cum Lyciis Cilices, Phryges, atricolores‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Karer und Lykier, Kiliker, Phryger, die schwarzen80Αἰθίοπες, βλοσυραὶ δέ τ’ Ἀμαζόνες· εἶχον ἕκαστοι‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Aethiopesque, truces et Amazones. omnibus acres‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Aithiopen und die schrecklichen Amazonen: Jeder von ihnen hatteCrit. (gr.)ἀμάζοντες L81ἀρχοὺς κυδαλίμους· τῶν δ’ ἔξοχον οὔνομ’ ἔχουσι‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡ductores aderant, inter quos nomine clarent‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒ruhmvolle Anführer. Einen ausgezeichneten Namen hatten unter ihnenCrit. (gr.)τῶνδ’ L82Σαρπηδών, Γλαῦκος καὶ Πάνδαρος ἠδὲ Πυραίχμης,‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Glaucus, Sarpedon et Pandarus atque Pyraechmes‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Sarpedon, Glaukos, Pandaros, Pyraichmes,83ἌσιοςἹππόθοός τε Πυλαιμνής, Ῥῆσος, Ἄδρηστος,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒◡Asius Hippothousque, Pylaemnes, Rhesus, Adrestus,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒◡Asios, Hippothoos, Pylaimnes,(6) Rhesos, Adrastos,Crit. (gr.)ρῆσος LHAnm.:(6)Bei Homer Pylaimenes genannt. Siehe Hom. Il. 2,851.84Εὐρύπυλος, Μέμνων καὶ Πενθεσίλεια δαΐφρων.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Eurypylus, Memnon et Penthesilea virago.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Eurypylos, Memnon und die kriegssinnende Penthesileia.(7)Crit. (gr.)Εὑρύπυλος LCrit. (lat.)Memnos HAnm.:(7)Vgl. den Katalog der troischen Anführer in Rhod. Tro.2 824‒946.
Gedicht Nr. 3 (Gr. / Lat.)
1ΓIII.Gamma (III)1ParisThraso.Τρῶες δ’ ὡς ἐνοπῇ στυγεροῖς ἤντησαν Ἀχαιοῖς,‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Θρασυδειλία.Arma sed expediunt instructum ubi Troës in hostem,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Als die Troer mit Geschrei auf die verhassten Achaier trafen,Paris ist ein Thraso [aufschneiderischer Soldat der Komödie]Aufgeblasene FeigheitSim. (lat.)Troësin] forma Graeca (Τρώεσιν) tantum hic adhibetur, alibi Troibus, cf. Rhod. Il.parv.Hom. 5,31; Rhod. Il.parv.Hom. 8,13; Rhod. Il.parv.Hom. 14,9; Rhod. Il.parv.Quint. 6,51; de forma Graeca dativi cf. etiam Ov. trist. 5,5,43 (heroisin)2τῶνδε Πάρις προμάχιζε, μάλα θρασὺς ἐκτὸς ὁμοκλῆς,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ante aciem Paris ostentans se provocat omnes,‒◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒wollte Paris von diesen [den Troern] ein Vorkämpfer sein, außerhalb des Kampfes sehr
kühn,Crit. (gr.)τῶνδε scripsi: τῶν δὲ LH c : om. HSim. (gr.) Πάρις προμάχιζε] = Hom. Il. 3,163ἄλλοτε δειδήμων, προκαλίζετο δ’ εἰς χερὸς ἔργον‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡ut sese obiiciat, cui vis; audaculus extra‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒ansonsten ängstlich; und er forderte alle zum KampfSim. (gr.)v. 3sq.: ~ Hom. Il. 3,19 (Ἀργείων προκαλίζετο πάντας ἀρίστους)Sim. (lat.)audaculus] adiectivum pedestre, cf. Petron. 63; Gell. 5,21,44πάντας, ὅσοις μένος ἦεν. ἐπεὶ δέ οἱ ἤλυθεν οἶος‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡pugnam, alias timidus: sed cum Menelaus in armis‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒heraus, die Kraft hatten. Als ihm aber Menelaos alleinCrit. (gr.)δὲ οἱ LH5ἀντιβίην Μενέλαος, ἐχάσσατο Κῆρας ἀλύσκων.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒se offert, exitium metuens se in tuta receptat.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡entgegentrat, wich er zurück und entkam so den Todesgöttinnen [Keren].Sim. (gr.) ἐχάσσατο κῆρας ἀλύσκων] ~ Hom. Il. 3,32 (ἐχάζετο κῆρ’ ἀλεείνων)6Cum Menelao certamen suscipit.ὡς δέ μιν ἀργαλέως ἠνίπαπε φαίδιμος Ἕκτωρ‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒exprobrat ut vero dictis ferus Hector amaris‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Doch da ihn der strahlende Hektor schmerzlich scheltete,Er nimmt mit Menelaus einen Zweikampf aufCrit. (gr.)δὲ μιν LHSim. (lat.)dictis … amaris] cf. Verg. Aen. 10,368.5917ὕβριν ὀνειδίζων γαμίην καὶ ἀνάλκιδα μορφήν,‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒coniugii furtum formaeque imbellis honorem,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡indem er seinen ehelichen Frevel und seine wehrlose Schönheit tadelte,8ἀντίον Ἀτρείωνος ὑπέσχετο τεύχε’ ἀείρειν‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Vana promissio.armatas conferre manus promittit Atridae,‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒versprach er [Paris], allein gegen den Atriden [Menelaos] die Waffen zu erheben,Ein leeres Versprechen9οἶος τῶν ἄλλων ἀπὸ νείκεος ἠρεμεόντων,‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒conflictum ut spectet positis exercitus armis.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒während die anderen vom Kampf ruhten;Sim. (lat.)positis … armis] cf. Verg. Aen. 10,5210τῷ δ’ Ἑλένην εὐθὺς μετὰ κτήμασι πᾶσιν ἕπεσθαι,‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒conditio est, cuicunque Dei victoria nutu‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒demjenigen der beiden aber sollte Helena sogleich mit ihrem ganzen Besitz folgen,Crit. (gr.)τῷδ’ LHSim. (gr.)v. 10sq.: ~ Hom. Il. 3,70sq.11ὁππότερος σθεναραῖς ὑπὸ χείρεσι κῦδος ἕληται.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒cesserit, huic et opes Helenae et torus illico cedat.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡welcher mit seinen starken Händen Ruhm erringt.Crit. (gr.)ἕδηται L12Ἕκτωρ μὲν τάδ’ ἔφηνεν, ἐπῃνέσσαντο δ’ Ἀχαιοί.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒indicat haec Hector populusque assentit Achivum.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡Hektor zeigte dies an, die Achaier aber billigten es.Crit. (gr.)ἐπηνέσσαντο L13τείως δ’ αὖ Τρώων ἐπὶ τείχεσι Τυνδαρεώνη‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Ociosa mulier.Tyndaris interea Troum de moenibus altis‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Unterdessen schaute die Tyndareostochter [Helena] dagegen auf den Mauern der TroerEine müßige FrauSim. (lat.)Troum de moenibus altis] ~ Verg. Aen. 1,95; 3,322; 10,469 (Troiae sub m. a.)14Ἀργείων στρατὸν εἶδεν, ἀπαιτίζοντι δ’ Ἀχαιῶν‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒castra suae gentis lustrat soceroque petenti‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒das Heer der Argeier an und zeigte nach Aufforderung ihres Schwiegervaters [Priamos]15Foedusἐκπάγλους ἑκυρῷ δειδίσκετο. τὸν δὲ κάλεσσαν‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Senilis auctoritas.ostendit proceres. qui tunc in castra vocabant‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒diesem die Gewaltigen unter den Achaiern.(8) Diesen [Priamos] aber riefen die AnführerVertragDie Autorität eines greisen MannesAnm.:(8)Gemeint ist die hier nicht näher ausgeführte „Mauerschau“ (Teichoskopie).16Τρώων καὶ Δαναῶν κοσμήτορες ὅρκια τάμνειν‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Laomedontiaden, ut sancto foedera ritu‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒der Troer und Danaer, er solle einen durch vertrauenswürdige Eide beschworenen VertragSim. (lat.)Laomedontiaden] = Verg. Aen. 8,158.16217πιστὰ μετ’ ἀλλήλοισιν. ἀποιχομένου δὲ γέροντος‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡mutua percuterent. qui postquam ab〈s〉cessit ad urbem‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡unter ihnen schließen. Als der Greis [Priamos] in die Stadt zurückkehrteCrit. (gr.)ἀποιχιμένου HCrit. (lat.)abcedit H18εἰς πόλιν (ἄτλητος γὰρ ἐν ὄμμασιν υἷος ὀϊζύς)‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Φιλοστοργία.(cernere nam nati patri intolerabile caedem),‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡(denn das Elend seines Sohnes mit eigenen Augen zu sehen, war für ihn unerträglich),Zärtliche (familiäre) Liebe19ἀντιπάλω θώρηξεν Ἔρις κλειδοῦχος ἀέθλων,‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒instruit hos gestans claves Discordia pugnae;‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒rüstete Eris, die Schutzherrin der Kämpfe, die beiden Gegner.Crit. (gr.)ἀντιπάλῳ H20Ζῆλος δ’ ἐγχείας καὶ φάσγανα δῶκε τινάσσειν·‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Zelus eis tradit vibranda hastilia et enses:‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒Die Eifersucht ließ sie Lanzen und Schwerter schwingen.Crit. (gr.)φόσγανα H21τὸν μὲν ἐλεγχείη, τὸν δ’ ἀγλαὸς ἄμφεπε νίκη.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒dedecus huic praesto est, illum victoria cingit.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Den einen [Paris] umfing Schande, den anderen [Menelaos] aber glänzender Sieg.22εὖτε γὰρ ἔγχος ἴηλεν ἑτώσιον Ἀτρέοςυἱός,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡incassum primo Menelaus proiicit hastam‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡Denn als der Sohn des Atreus [Menelaos] seine Lanze vergeblich entsandt hatteCrit. (gr.)ἴηδεν LCrit. (lat.)incassam deliberat WeiseSim. (lat.)proiicithastam] cf. eadem sede Ov. Pont. 3,4,97 (proicit hastas); vide etiam Rhod. Il.parv.Hom. 19,39; 22,4412/1323καὶ ξίφος οὐδὲν ἄνυσσε διατρυφέν, ἀνέρα δειρῆς‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Imbellis pugnae exitus.diffractoque parum gladio efficit. ergo prehensat‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡und sein zerbrochenes Schwert nichts ausrichteten konnte, zerrte er den Mann [Paris]Der Ausgang eines unkriegerischen Gefechts24εἷλκεν ὑπαγχόμενον κεστῷ. τάχα δ’ εἴρυσεν ἄλλων‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒colla manu stringitque trahens ad castra: misello‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒am Hals, während er unten durch den (Helm-)Riemen gewürgt
wurde. Und er hätte ihn wohlSim. (gr.) ὑπαγχόμενον] nl.Sim. (lat.)misello] apud poetas epicos non legitur, sed cf. Lucr. 4,1096; Catull. 3,16 et al.25εἰς πληθὺν Δαναῶν καὶ κύδιμον ἤρατο νίκην,‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒actum de Paride et victoria plena fuisset,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡in die Menge der übrigen Danaer gezogen und ruhmvollen Sieg gewonnen,Sim. (gr.) καὶ κύδιμον ἤρατο νίκην] ~ Hom. Il. 3,373 (καὶ ἄσπετον ἤρατο κῦδος)26Victus 〈a〉 Venere servatur.ἀλλὰ Διωναίη κόρυθος σφιγκτῆρα κέασσε‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡ni Cypris galeae lorum fregisset atroci‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒doch Diones Tochter [Aphrodite] spaltete das Band des HelmesDer Besiegte [Paris] wird von Venus gerettet27καὶ Παριν ἐξεσάωσε κατ’ ἠερόεσσαν ὀμίχλην‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒surripiens a morte virum nebula undique tectum.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡und rettete Paris unter einem finsteren NebelCrit. (gr.)ὁμίχλην H28εἰς πόλιν, εἰς Ἑλένης θαλάμους. δμωῇ δὲ γεραιῇ‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒quem tulit in thalamos Helenae vetulaeque trementi‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒in die Stadt in Helenas Gemächer. In Gestalt einer alten DienerinCrit. (gr.)δμωῆ Lδέ H29εἰδομένη ποτὶ δῶμα θοῶς ἐξῶρσε νέεσθαι‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒et notae similis iubet ad sua tecta reverti‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒drängte sie Helena schnell, ins Haus von den Türmen30ἐκ πύργων Ἑλένην ἀνδροῖν πόνον ἀθρήσασαν.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒‒|‒◡hanc procul e turri, pugnam e qua spectet iniquam.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡zurückzukehren, nachdem sie die Kampfesmühe ihrer zwei (Ehe-)Männer erblickt hatte.Crit. (lat.)spectat deliberat Gärtner31ἡ δ’ ἄρ’ ἀναινομένη περ ἐνιπτάζουσά τ’ ἀκοίτην‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒quae renuens licet et convitia tetra marito‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Und obwohl sie [Helena] sich weigerte und ihren Gemahl [Paris] tadelte,Crit. (gr.)ἡδ LHἄκοιτιν L32εἰς εὐνὴν ἐτράπη φιλίης τ’ ἐμνήσατο δεσμῶν‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒infligens, latus et suetos coniungit amores‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒wandte sie sich ins Bett und befleißigte sich der LiebesbandeSim. (lat.)coniungit amores] cf. Catull. 64,372 (coniungite amores)33ἀνέρι πειθομένη, τῷ Κύπριδος ἔργα μεμήλει‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Effoeminatus et libidinosus.illi, cui Veneris lusus et gaudia curae,‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒ihrem Mann zu Gehorsam, dem die Werke der Kypris [Aphrodite] am Herzen lagen,Ein verweichlichter Lüstling34πήματος ὑστατίῃ περ ἐνὶ στονόεντος ἀνάγκῃ.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒extremis etiam cum cladibus omnia fervent.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒selbst in der äußersten Not des seufzerreichen Leides.Crit. (gr.)ὑστατίηπερ L35Menelai victoria.ὃς μὲν ἐνὶ λεχέεσσιν ἐτέρπετο· τὸν δὲ μάτευσεν‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡coniugis amplexus tenet hunc, sed Atrida per omnes‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Er also erfreute sich im Bett, während ihn der Atride [Menelaos]Sieg des MenelausCrit. (gr.)ὀς Hμάτευεν deliberat Gärtner36Ἀτρείδης καθ’ ὅμιλον· ἐπεὶ δ’ οὐχ εὗρεν, ἀδελφὸς‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡quaerit eum latebras: at ubi non repperit usque,‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡in der Menge suchte. Da er ihn aber nicht fand, sagte sein Bruder [Agamemnon],Crit. (gr.)ἔπεὶ H37αὐτοῦ μὲν νίκην Μενελάου φάσκε γενέσθαι,‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒frater proclamat Menelaum vincere et aequum‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡dass der Sieg Menelaos gehöre;38ἐκδοῦναι δ’ Ἑλένην, τίνειν δ’ αὐτάρκεα τιμὴν‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒esse Helenam reddi ac tanti dispendia belli‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒und Helena herauszugeben und eine hinreichenden Buße zu zahlen,39Δαρδανίδας ᾔτησε καθ’ ὅρκια συνθεσιάων.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒solvi a Troianis, ut sancto foedere pactum.‒‒|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡forderte er von den Dardanosnachkommen [Troern] gemäß den Eiden des Vertrages.
Gedicht Nr. 4 (Gr. / Lat.)
1ΔIIII.Delta (IV)1Ἦν δὲ θεῶν ἀγορή, καὶ Ζεὺς ἀέκων περ ἐφῆκεν‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Concio fit superum: tunc rex permittit Olympi‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Es gab eine Versammlung der Götter, und widerwillig gestattete ZeusSim. (lat.)rex … Olympi] cf. Verg. Aen. 5,5332Ἥρῃ κεκλομένῃ Τρώων πόλιν ἐξαλαπάξαι.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒invitus querulae Iunoni exscindere Troiam.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡der Hera, die dazu antrieb, die Stadt der Troer zu zerstören.3ἡ δὲ ποτὶ στρατὸν ἧκεν ἀπ’ αἰθέρος Ἀτρυτώνην‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒‒|‒‒mox et caelesti demittit ab arce Minervam‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Diese [Hera] aber schickte vom Himmel Atrytone [Athene] zum Heer,Crit. (gr.)ἡδὲ LHSim. (gr.)v. 3sq.: de re cf. Hom. Il. 4,73‒78Sim. (lat.)caelesti … ab arce] cf. Paul. Nol. carm. 16,1224ἀστέρος εἰδομένην ἀμαρύγμασιν, ὥς τινα πείσῃ‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒labentis forma stellae, quo suadeat uni‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒welche dem funkelnden Glanz eines Sterns ähnelte, damit sie einenCrit. (gr.)ὅς H5Τρώων συνθεσίης ὕπερ ὅρκια δηλήσασθαι.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒‒|‒‒Troiugenum e numero venerandum rumpere foedus.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡der Troer überreden sollte, über den Vertrag hinaus die Eide zu verletzen.Crit. (gr.)ὑπὲρ LSim. (gr.) ὕπερ ὅρκια δηλήσασθαι] ~ Hom. Il. 4,67.72Sim. (lat.)venerandum rumpere foedus] ~ Hor. epist. 1,3,35 (fraternum r. f.)6Minervae instinctu Pandarus foedifragus.ἡ δ’ Ἀντηνορίδαο φέρουσ’ ἀπατήλιον εἶδος‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Mali genii instinctus.haec Antenoridae cum sumserat ora, Lycone‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡In der täuschenden Gestalt eines Antenorsohnes [Laodokos]Durch Eingebung Minervas [Athenes] wird Pandarus vertragsbrüchigEingebung eines üblen GeistesCrit. (gr.)ἡδ’ LH7ὦρσε Λυκάονος υἱὸν ὑπερκύδαντα βελέμνοις‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Pandaron instigat genitum clarumque sagittis,‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒trieb sie den Sohn des Lykaon, Pandaros, der im Bogenschießen sehr berühmt war, an,Crit. (gr.)βελίμνοις H, cor. H c8ΠάνδαρονἈτρείδῃ προέμεν βέλος, ὄφρα κομίζοι‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒ut petat Atriden, quo mox pereunte capessant‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒auf den Atreussohn [Menelaos] sein Geschoss zu senden, damit er9χάρμα μέγα Τρώεσσι, κατηφείην δ’ ἄρ’ Ἀχαιοῖς‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Argivi luctum, festiva at gaudia Teucri,‒‒|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒den Troern große Freude, den Achaiern aber folglich Demütigung bringe10καὶ παρ’ Ἀλεξάνδρου μεγαλαυχέα δῶρα φέροιτο.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Utile praefert honesto.praemia Alexander sed ei largissima reddat.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡und von Alexander [Paris] äußerst ruhmvolle Geschenke erhalte.Er zieht das Nützliche dem Ehrenhaften vor11Menelaum vulnerat.αὐτὰρ ὅγ’ οὐκ ἀπίθησε καὶ εὔπτερον ἧκεν ὁϊστὸν‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Foedus violatum. Fraus sub religione.hic monitis parens Menelaum verberat ictu‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒Dieser [Pandaros] aber widersetzte sich nicht und sandte einen wohlgeflügelten Pfeil(Pandarus) verletzt MenelausVerletzung des Vertrages. Betrug unter eidlicher VerpflichtungCrit. (gr.)οὐσ L12εἰς ξανθὸν Μενέλαον. ὁ δ’ οὐκ εἰς καίριον ἦλθεν,‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡teli vulnifico, sed non est letifer ictus.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡auf den blonden Menelaos. Er [der Pfeil] kam jedoch nicht an eine tödliche Stelle,Crit. (gr.)ὁδ’ LHSim. (lat.)letifer ictus] = Sil. 7,60613ἀλλ’ ἐπάγη θώρηκος ἔσω χρόα κάλλιμον ἀνδρὸς‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡excipit hunc thorax, leviter sed stricta madescit‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡sondern heftete fest im Panzer, wobei er die schöne Haut des MannesSim. (gr.)v. 13sq.: de re cf. Hom. Il. 4,134‒14014/1514οἶον ἐπιγράψας, ἐκ δ’ ἔρρυεν αἷμα κελαινόν.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡summa cutis facies riguo manante cruore.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡nur geritzt hatte, so dass schwarzes Blut herausfloss.Crit. (gr.)οἶον LH c : οἷον HSim. (lat.)manante cruore] = Sil. 6,709; 7,67815αἰνὸν δ’ ἐς κραδίην Ἀγαμέμνονος ἔμπεσεν ἄλγος,‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡inde graves haurit fratris pia cura dolores:‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Ein jäher Schmerz drang ins Herz von AgamemnonCrit. (gr.)Αἰνόν L16παρβασίῃ δ’ ὅρκων ὀλοὴν τεκμήρατ’ ὀϊζύν.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Periurii poena.quodque prope extremas habeant periuria clades,‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒und aus der Übertretung der Eide schloss er auf verderbliches Elend (für die Übertreter).Die Bestrafung des Meineides17ἕλκεϊ δ’ ἰητὴρ ἐπ’ ἐνηέα φάρμακα πάσσεν.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡praedicit; medici curant tunc vulnus Atridae.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒Aber ein Arzt [Machaon] streute auf die Wunde milde Heilmittel.Sim. (gr.)~ Hom. Il. 4,218sq. (ἐπ’ ἄρ’ ἤπια φάρμακα εἰδὼς / πάσσε)18Agamemnonis diligentia in excitando duces.εὖτε δ’ ἐπ’ ἰωχμὸν Τρώων κίνυντο φάλαγγες,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Imperatoris diligentia.hinc ubi se accingunt Troianae ad bella cohortes,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒Als sich darauf aber die Schlachtreihen der Troer zum Schlachtgetümmel bewegten,Agamemnons Sorgfalt beim Anrufen der HeerführerDie Sorgfalt eines OberbefehlshabersCrit. (gr.)κίνοντο HCrit. (lat.)huic H, cor. Hc19σπέρχε καὶ εἰς μόθον ἀρχὸς ἐϋπτολέμων στίχας ἀνδρῶν‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒ipse suos ductor quoque suscitat atque per omnes‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒trieb auch der Anführer [Agamemnon] die Reihen der im Krieg guten Männer in die Schlacht,Crit. (gr.)Μόθον H, cor. H cSim. (gr.)v. 19sq.: ~ Hom. Il. 4,231 (πεζὸς ἐὼν ἐπεωλεῖτο στίχας ἀνδρῶν)20πεζῇ μὲν πάντῃ πωλούμενος, οὐδὲ βαρύνθη‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒it series pedes et, quemcunque excellere vidit‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡ging zu Fuß überall hin und wurde nicht lahm,21ποιπνύων τοσσοῦτον ἀνὰ στρατὸν ἀνέρ’ ἕκαστον‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡et genere et factis, verbis hortatur amicis‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒während er so sehr im Heer geschäftig war, jeden MannCrit. (gr.)ποιπνόων H, ποιπνύωνι H c22ἐξονομακλήδην ὀτρυνέμεν, ὅστις ἄριστος·‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡nomine compellans; nec eum labor ille fatigat.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡namentlich einzeln anzustacheln, der jeweils besonders herausragend war:23Aciei ordinatio.Κρητῶν Ἰδομενῆα ταγὸν σπεύδοντά περ αὐτὸν‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡ergo ducem Cretae, licet ad certamina promtum,‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡den Anführer der Kreter, Idomeneus, obwohl dieser selbst sehr eifrig (im Krieg) war,Die Aufstellung der Schlachtordnung24Nestor.καὶ μένος Αἰάντοιν καὶ Νέστορα, τόν ῥα κίχανεν‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Sapiens consilium.excitat Aiacesque et Nestora. at ille locabat‒◡◡|‒‒|‒‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡die beiden kräftigen Aianten und Nestor, den er dabei antraf,NestorEin weiser RatSim. (gr.)v. 24‒26: de re cf. Hom. Il. 4,293sq.297‒29925ἵππον πρόσθε τιθέντα σὺν ἅρμασι, πεζὸν ὀπίσσω‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒prima equites acie cum curribus, inde pedestres,‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒wie er seine Reiterei vorne zusammen mit den Wagen aufstellte, dahinter die Fußsoldaten26καὶ κακὸν ἐν μεσάτῳ. πάντῃ δ’ ἐπένευσε κελεύειν‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒imbelles medio. moderanda hic omnia censet‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡und in der Mitte den schlechten Heeresteil. Überall nickte er mit dem Kopf,Crit. (gr.)πάντη LHSim. (gr.)v. 26sq.: κελεύειν—γερόντων] ~ Hom. Il. 4,322sq. (κελεύσω / βουλῇ καὶ μύθοισι, τὸ
γὰρ γέρας ἐστὶ γερόντων)27βουλῇ καὶ μύθοισι, τὸ δὴ γέρας ἐστὶ γερόντων.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒consilio et verbis, senibus quod convenit usu.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒um mit Rat und Worten zu befehlen, was bekanntlich das Vorrecht der Alten ist.28πλήξιππον δ’ αὖ ὦρσε Μενεσθέα σύν τ’ Ὀδυσῆα‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡hinc Laërtiaden et equestria bella Menestheum‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Und er [Agamemnon] trieb wiederum den Rosse anspornenden Menestheus an und mit ihmSim. (gr.) πλήξιππον … Μενεσθέα] cf. Hom. Il. 4,327 (Μενεσθέα πλήξιππον)29σύν τ’ αὖ ΤυδείδηνΣθένελόν θ’, οἷς οἶμα τοκήων‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒edoctum, hinc Sthenelum et Diomedem accedit; et hosce‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡Odysseus und zugleich den Tydeussohn [Diomedes] und Sthenelos, denen er den gewaltigenCrit. (lat.)accendit Gärtner30ὄμβριμον ἐν φρεσὶ βάλλε κακῆς ὑπὸ τείχεσι Θήβης.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒admonet, ad Thebas quanta virtute parentes‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Angriff ihrer Erzeuger unter den Mauern des üblen Theben ins Gedächtnis rief.(9)Crit. (gr.)ὑπό HAnm.:(9)Tydeus (Vater des Diomedes) und Kapaneus (Vater des Sthenelos) nahmen am Zug der Sieben
gegen Theben teil. Siehe Rhod. Theb. 356–362.368–373.31Sthenelus superbiloquus.τῷ δ’ υἱὸς Καπανῆος ἀμείβετο πολλὸν ἀμείνους‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Superbiloquentia.praestiterint. reddit Sthenelus se patribus urbem‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡Ihm erwiderte aber der Sohn des Kapaneus [Sthenelos], dass sie viel besserDer prahlerische SthenelusHochmütige PrahlereiCrit. (gr.)Τῷδ’ LSim. (gr.)v. 31‒33: de re cf. Hom. Il. 4,403‒40732ἔμμεν, ἐπεὶ πόλιν εἷλον ἀπόρθητον γενέτῃσι‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡invictam cepisse, licet non militis essent‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒seien, da sie Theben, die für die Eltern uneinnehmbare Stadt,33Incessus exercituum dissimilis.Θήβην παυροτέροισι μετ’ ἀνδράσιν. ἐνθάδε σιγῇ‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Disciplina, immodestia.aequales numero, atque ideo superare parentes.‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒mit noch weniger Männern erobert hätten.(10) Von hier an gingenDas unterschiedliche Vorrücken der HeereDisziplin, UnmäßigkeitAnm.:(10)Wie sein Vater Kapaneus zeichnet sich Sthenelos hier durch seine Prahlerei aus (siehe
Rhodomans Marginalie Sthenelus superbiloquus). Zu Kapaneus vgl. Rhod. Theb. 356‒362. 417‒431 (Tod des Kapaneus durch Zeus’ Blitzstrahl). Der hier angespielte Krieg der
Epigonen wird in Rhod. Theb. 544‒562 kurz geschildert.34ἤϊσαν Ἀργεῖοι, Τρῶες δ’ ἀλαλητὸν ἄεξον‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡tunc tacite incedunt Danai, sed Troes ad astra‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡die Argeier mit Schweigen, die Troer aber vermehrten ihr Geschrei,35μῶλον ἐποιχόμενοι. Δαναοὺς δ’ ἐκόρυσσεν Ἀθήνη,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒clamorem extollunt: Pallasque educit Achivos,‒‒|‒‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒während sie in den Kampf zogen. Athene rüstete die Danaer,36Τρῶας δ’ ὦρσεν Ἄρης, καὶ ἐπίρροθος ἵκετο Φοῖβος.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Mars Teucros; verum his operam quoque navat Apollo.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Ares aber trieb die Troer an, und als Helfer kam ihnen Phoibos [Apollon].Crit. (gr.)ἵκεθο H37Pugna. Elephenoris mors et Simoisii.ἄλλος δ’ ἄλλον ἔπεφνεν· ἐν οἷς κλυτὸν ἀρχὸν Ἀβάντων‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒hinc alii caedunt alios, sed principem Abantum‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡Einer tötete den anderen. Unter ihnen überwältigte den berühmten Herrscher der Abanter,Der Kampf. Der Tod von Elephenor und SimoisiusSim. (gr.)v. 37sq.: ~ Hom. Il. 4,463sq. (Ἐλεφήνωρ / Χαλκωδοντιάδης, μεγαθύμων ἀρχὸς Ἀβάντων)38Χαλκωδοντιάδην Ἐλεφήνορα δάμνατ’ Ἀγήνωρ.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Chalcodontiaden Elephenora caedit Agenor.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒den Sohn des Chalkodon Elephenor, der Agenor.Crit. (lat.)Elephanora H39οὐδέ ποτ’ ἠΐθεος Σιμοείσιος ἐσθλὰ τοκεῦσι‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡ Θρέπτα parentibus debita.nec patri et matri Simoisius apta rependit‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Und niemals hat der junge Simoeisios seinen lieben ElternDer den Eltern geschuldete ErziehungslohnCrit. (gr.)οὐδέ ποτ’ scripsi: Οὐδέποτ’ L: οὐδὲ ποτ’ HSim. (gr.)v. 39sq.: ~ Hom. Il. 4,477sq. (οὐδὲ τοκεῦσιν / θρέπτρα φίλοις ἀπέδωκε)40θρέπτα φίλοις ἀπέτισσεν, ὑπέρβιος ὃν κτάνεν Αἴας.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒officia alturae, maior quem sustulit Aiax.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒edlen Erziehungslohn bezahlt: Ihn tötete der übergewaltige Aias.(11)Sim. (lat.)alturae] apud veteres non legiturAnm.:(11)Zu Simoeisios siehe auch Rhod. Tro.2 931‒935. Hier handelt es sich um eine bewusste moralisierende Änderung Rhodomans gegenüber
Homer: In die Ilias kann Simoeisios aufgrund seines Todes den Erziehungslohn nicht zahlen, hier und noch
deutlicher in den Troica scheint es so, als ob sein Tod die Strafe dafür sei, dass er ihn nicht gezahlt habe.41τίς κ’ ἄλλους ἐνέπῃ, τοὺς Κῆρ φάγεν ἐν δαῒ κείνῃ;‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒quisnam alios memoret, quos Parca cruenta vorabat?‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Wer könnte die übrigen künden, welche die Todesgöttin in jener Schlacht verzehrte.Crit. (gr.)an ἐνέποι ?ἐνδαῒ L
Gedicht Nr. 5 (Gr. / Lat.)
1ΕV.Epsilon (V)1Καὶ τότ’ Ἐνυάλιον κρατερῆς ἐξήγαγε χάρμης‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Tunc a conflictu Martem seduxit amico‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Und dann führte Tritonis [Athene] den Enyalios [Ares] aus dem kraftvollen Kampf fortCrit. (gr.)τοτ’ LSim. (gr.)~ Hom. Il. 5,35 (μάχης ἐξήγαγε θοῦρον Ἄρηα)Sim. (lat.)v. 1sq.: amico / alloquio] cf. Prud. apoth. 300sq.2παρφαμένη Τριτωνίς, ὅπως μὴ Τρωσὶν ἀμύνῃ.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒alloquio mulcens Pallas, ne semper adesset‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡durch listige Überredung, damit er nicht den Troern helfe.16/173MinervaDiomedem animat.αὐτὴ δ’ Ἀργείοισι μένος καὶ θάρσος ἐνῆκε,‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡Troianis. Danais vires tamen ipsa ministrat,‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Sie selbst aber gab den Argeiern Kraft und Mut ein,Minerva [Athene] flößt Diomedes Kraft ein4Τυδείδῃ δὲ μάλιστα, φέρειν Τρώεσσιν ὄλεθρον‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Tydidae inprimis, valde quem instigat in hostes,‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒vor allem dem Tydeussohn [Diomedes], dass er den Troern Verderben bringe5οὐδὲ μὲν οὐδὲ θεῆς ἀπὸ Κύπριδος ἔγχος ἐρύκειν,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Sapiens bellator domat voluptates.quos iubet exitio tradat, neu parcat et ipsi,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒und nicht einmal vor der Göttin Kypris [Aphrodite] seine Lanze zurückhalte,Der weise Krieger zügelt seine Leidenschaften6ἢν σχεδὸν ἀντιά〈σ〉ῃσι. καὶ ἡγεμόνων τόθ’ ἕκαστος‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡si forte occurrat, Veneri. dux quilibet hostem‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡wenn er ihr nahe begegne. Und jeder der AnführerCrit. (gr.)ἀντιάῃσι LH7Pherecli interitus.ἄνδρ’ ἕλε· Μηριόνης δὲ Φερέκλῳ μοῖραν ὄπασσεν,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒◡Malum redundans in auctorem.dat letho. sed Merionis virtute Phereclus‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡tötete damals einen Mann: Meriones gab dem Phereklos den Tod,Der Untergang des PhereclusDas zu seinem Urheber zurückfließende ÜbelCrit. (gr.)ἄνδρι LSim. (gr.)v. 7‒9: ~ Hom. Il. 5,59.62‒64Sim. (lat.)dat letho] = Sil. 7,5998ὅς ποτ’ Ἀλεξάνδρῳ νῆας τεκτήνατ’ ὄλεθρον‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡occumbit, naves Paridi qui struxit acerbas‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒welcher einstmals für Alexander [Paris] die Schiffe gebaut hatte, seiner Heimat,Crit. (gr.)ὃς L9πάτρῃ καὶ βασιλεῦσι καὶ ἀνδράσι καὶ τέλος αὐτῷ.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒tum sibi, tum patriae tota cum gente ruinam.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡deren Königen und Männern zum Verderben und sich selbst zum Tod.(12)Crit. (gr.)an αὑτῷ ?Sim. (lat.)cum gente ruinam] ~ Alc. Avit. carm. 5,360 (pulsa cum gente ruinas)Anm.:(12)Zu Phereklos als Erbauer der Schiffe, mit denen Paris Helena nach Troja brachte, vgl.
Rhod. Tro.2 335‒337 .10DiomedesPandarum interimit.ἔνθα ΛυκαονίδηςΔιομήδεα τύψεν ὀϊστῷ‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒inde Lycaonides humerum transverberat arcu‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Hier traf der Lykaonsohn [Pandaros] den Diomedes mit seinem PfeilDiomedes tötet Pandarus11ὦμον ἐς ἀλκήεντα, μόρον δ’ ἀπάλεξεν Ἀθήνη·‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Tydidae, mortem sed amico Pallas abegit.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡in dessen wehrhafte Schulter, Athene aber wehrte ihm den Tod ab.12ὃς δὲ καὶ οὐτηθείς περ ἀπείρονας ἐξενάριξεν.‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡saucius at multis adimit per vulnera vitam‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Dieser [Diomedes] jedoch tötete, auch wenn er verwundet war, Unzählige.Sim. (lat.)per vulnera vitam] ~ Ov. met. 3,251 (finita per plurima vulnera vita)13ἐν δ’ ἄρα τοῖς Πριάμου λάβεν υἱέε τεύχε’ ἀπούρας.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒atque anima spoliat Priami duo pignora et armis.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Unter ihnen ergriff er zwei Söhne des Priamos(13) und raubte ihnen ihre Rüstungen.Crit. (gr.)Ενδ’ LAnm.:(13)Echemmon und Chromios.14τῷ δ’ Ἀγχισιάδης καὶ Πάνδαρος ἀντία βήτην‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Anchisa contra fortique Lycaone natus‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Ihm [Diomedes] traten aber der Anchisessohn [Aineias] und Pandaros entgegenCrit. (gr.)τῷδ’ LHCrit. (lat.)nati exspectaveris, sed cf. etiam Rhod. Il.parv.Hom. 9,1015καββαλέειν μεμαῶτε. καὶ οὐ φέβετ’ ἄτρομος ἥρως,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒tendunt, ut subigant: manet imperterritus ille‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡und wollten ihn niederwerfen. Und nicht floh der furchtlose Held,16ἀλλ’ αἰχμῇ κυδροῖο Λυκάονος υἷα δάμασσε.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡affligitque solo periurum Pandaron hasta.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒sondern bezwang mit seiner Lanze den Sohn des ruhmvollen Lykaon [Pandaros].17Aeneam sternit.χερμάδι δ’ Αἰνείεω βάλεν ἰσχίον ἄχθος ἀείρας,‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒tum petit Aeneae femur atri pondere saxi,‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒Und mit einem Feldstein traf er die Hüfte des Aineias, nachdem er die Last erhoben
hatte,(Diomedes) streckt Aeneas niederSim. (lat.)pondere saxi] = Ov. fast. 2,36718οἷον ἂν οὐ δύο φῶτε μετ’ ὀψιγόνοισι φέροιεν,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Robur veterum.quod nunc vix lecti duo toto ex agmine tollant.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒wie sie wohl keine zwei Männer unter den Nachgeborenen tragen könnten.Die Kraft der Helden aus alter ZeitSim. (gr.)~ Hom. Il. 5,303 (ὃ οὐ δύο γ’ ἄνδρε φέροιεν)19ἐκ δ’ ὀχέων ὤσας Σθενέλῳ ποτὶ νῆας ἐλαύνειν‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒volvitur is curru, sed equos Capaneius heros‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Und er stieß ihn so aus dem Wagen und übergab dem Sthenelos die Pferde,20δῶχ’ ἵππους, οἵ τ’ ἦσαν ἀπ’ ἀθανάτοιο γενέθλης.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒ad naves egit caelesti ab origine cretos.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒um sie zu den Schiffen zu treiben: Sie waren von göttlichem Geblüt.(14)Sim. (lat.)ab origine cretos] ~ Ov. met. 4,607 (ab origine cretus eodem); cf. etiam Iuvenc. 3,639 (Davidis origine creto)Anm.:(14)Zu den Pferden als Buße für den geraubten Ganymed vgl. Rhod. Tro.2 173‒175 .21Venerem sauciat.υἱὸν δ’ ἐμμεμαυῖαν ὑπεκφορέειν ὁμάδοιο‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡mox Venerem ex acie natum transferre volentem‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Als Kypris [Aphrodite] aber ihren Sohn [Aineias] aus dem Getümmel heimlich retten
wollte,(Diomedes) verletzt VenusCrit. (gr.)ὁμαδοῖο LH22ΤυδείδηςΚύπριν οὖτα, χερὸς δ’ ἐκ κήκιεν ἰχώρ,‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒hastili petit: huic manus atro sanguine stillat,‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡verletzte der Tydeussohn [Diomedes] sie, und aus ihrer Hand quoll Götterblut,Sim. (gr.) οὖτα] de forma cf. Hom. Il. 5,376v. 22sq.: χερὸς—τελέθουσι] cf. Hom. Il. 5,339sq.34223οἷος ῥεῖ μακάρεσσιν, ἀναίμονες οἳ τελέθουσι.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡qualis nempe Deis, qui sunt sine sanguine, manat.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡wie es den Göttern fließt, die ohne (menschliches) Blut sind.(15)Anm.:(15)Zur späteren Rache Aphrodites für die von Diomedes erlittene Verwundung siehe Rhod. Tro.2 1565‒1578 .24τῇ δ’ Ἄρης πόρεν ἅρμα πρὸς οὐρανόν, ἤλασε δ’ Ἶρις.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡tradit ei currum Mars, quem regit Iris. at illam‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Ares reichte ihr [Aphrodite] einen Wagen zum Himmel und Iris fuhr sie.Crit. (gr.)τῇδ’ LH25ἔνθα μέγ’ ἀχθομένην μήτηρ θάρσυνε Διώνη‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Φιλοστοργία.plangentem misere genitrix complexa Dione‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Hier tröstete ihre Mutter Dione die sehr Betrübte,Zärtliche (familiäre) Liebe26τρώμην ἀλθαίνουσα κατηπιόωσά τ’ ἀνίας.‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒ore manuque levat medica sedatque dolores.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒indem sie ihre Wunde heilte und ihre Schmerzen linderte.Crit. (gr.)τρωμὴν LHSim. (gr.)~ Hom. Il. 5,417 (ἄλθετο χείρ, ὀδύναι δὲ κατηπιόωντο βαρεῖαι)27Ζεὺς δέ μιν ὣς προσέφη· »Χρέος ὃν πρήξειεν ἕκαστος·‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Propria curanda.et pater affatur: „Sua quisque negocia tractet:‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Zeus aber sprach zu ihr [Aphrodite] folgendermaßen: „Jeder tue sein Geschäft:Man muss sich um das Seine kümmernCrit. (gr.)ὡς L suo moreSim. (gr.)v. 27sq.: de re cf. Hom. Il. 5,428‒43028Κύπριδός ἐστι γάμος, πόλεμος δ’ Ἄρηϊ μελέσθω.«‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒curae sint Veneri connubia, praelia Marti.“‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Der Kypris [Aphrodite] gehört die Ehe, der Krieg aber kümmere den Ares.“Crit. (gr.)Αρηϊμελέσθω L29Aeneae simulacrum in acie.Αἰνείαν δ’ ὁμάδου τε φόνου τ’ ἐρρύσατ’ Ἀπόλλων‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Ereptum Aenean ex caede et pulvere Phoebus‒‒|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡Den Aineias aber rettete Apollon aus dem mörderischen Getöse undEin Trugbild des Aeneas in der SchlachtCrit. (gr.)ὁμαδοῦ LHἔρρυσατ’ LSim. (gr.)v. 29sq.: de re cf. Hom. Il. 5,445sq.449sq.30Πέργαμον εἰσκαταθείς, τοῦ δείκελον ἐν δαῒ λείπων.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒(sic tamen ut maneat species) ad Pergama transfert,‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒setzte ihn auf Pergamos(16) ab, ließ aber ein Trugbild von ihm auf dem SchlachtfeldAnm.:(16)Burgberg Trojas.31αὐτὸς δ’ ὦρσεν Ἄρηα, καὶ ἌρηςΤρῶας ὄρινε.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒◡ipse vocans Martem; Mars porro Troibus instat.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡zurück. Er selbst aber trieb den Ares an und Ares setzte die Troer in Bewegung.32Σαρπηδὼν δ’ ὀρόθυνε τὸν Ἕκτορα, τὸν στρατὸν Ἕκτωρ.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Hectora Sarpedon exsuscitat, et populum Hector.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Sarpedon spornte den Hektor und Hektor das Heer an.33Hector pugnam instaurat.ἔνθα μάχην ἀτέραμνον ἔγειρον φαίδιμος ἀνὴρ‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒hic pugnae instaurant certamina longa maritus‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Da entzündeten einen harten Kampf der stattliche Mann Andromaches [Hektor]Hector erneuert den KampfCrit. (gr.)ἔγειρεν H18/1934ἈνδρομάχηςΛυκίων τ’ ἀρχὸς καὶ Κύπριδοςυἱός,‒◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Andromaches et dux Lyciorum et Cypride natus,‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡sowie der Herrscher der Lykier [Sarpedon] und der Sohn der Kypris [Aineias],35ᾧ μένος αὖτις ἔδωκεν Ἄρης. πολλοὶ δὲ δάμησαν‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡cui Mars reddiderat vires. occumbit utrinque‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡welchem Ares wieder Kraft gegeben hatte. Und viele der Helden wurden36Tlepolemi obitus.ἡρώων ἑκάτερθεν· ἐν οἷς μέγαν Ἡρακλείδην,‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒‒|‒‒heroum numerus: magno tunc Hercule natus‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡auf beiden Seiten getötet. Unter ihnen traf der Anführer der Lykier [Sarpedon]Tod des Tlepolemos37ἀρχηγὸνῬοδίων, Λυκίων πρόμος ἔγχεϊ κόψεν,‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡imperitans Rhodiis Sarpedonis occubat hasta,‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒den großen Heraklessohn, den Anführer der Rhodier, [Tlepolemos] mit der Lanze,(17)Anm.:(17)Am Ende der Troica schildert Rhodoman, wie Tlepolemos’ verwitwete Frau Polyxena an der nach Rhodos geflohenen
Helena ihre Rache vollzieht, indem sie diese mit ihren Dienerinnen an einem Baum aufknüpft.
Siehe Rhod. Tro.2 1713‒1734 .38Iuno et MinervaGraecis succurrunt.οὐ μὲν ἀνούτατος αὐτός. ἀπολλυμένων δέ τ’ Ἀχαιῶν‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒qui simul ictus abit. sed ubi succumbit Achivum‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡obschon er selbst nicht unverletzt war. Als aber viele Achaier starben,Juno und Minerva eilen den Griechen zu Hilfe39Ἥρη κόσμεεν ἅρμα, καὶ αἰγίδα λάζυτ’ Ἀθήνη‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒gens, Iuno currum iungit, capit aegida Pallas‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡rüstete Hera ihren Wagen und Athene ergriff die AigisCrit. (gr.)ἥρι L40ἄλλοις σὺν τεύχεσσι· καὶ ὡς οὐκ ἀντίος ἦν Ζεύς,‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒caeteraque arma simul, nec ceptis Iupiter obstat;‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡zusammen mit den übrigen Waffen und, da Zeus nicht dagegen war,41Stentor.οὐρανόθεν φορέοντο ποτὶ κλόνον. ἐνθάδε λαιμὸν‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Vocalitas insignis.inque aciem subeunt mediam: tunc gutture Iuno‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡eilten sie vom Himmel zum Schlachtgetümmel. Als Hera hierStentorBemerkenswerte StimmstärkeCrit. (gr.)an ἔνθα δὲ ?42πεντηκονταβόην ὡς Στέντορος ἔλλαβεν Ἥρη,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Stentoris exclamans, cui quinquagintupla vox est,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒die Gestalt des Stentor mit seiner fünfzigfach rufenden Kehle annahm,Crit. (gr.)πεντικονταβόην H, cor. H cCrit. (lat.)quinquagintupla Gärtner: -gecupla HSim. (gr.)cf. Hom. Il. 5,785sq.43Ἀργείους ὤτρυνε. Διὸς κούρη δ’ Ἀγελείη‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Sapientia.concitat Argivos. Iove sed prognata ferocem‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡trieb sie die Argeier an. Die beuteführende Tochter des Zeus [Athene] aberWeisheit44DiomedesMartem vulnerat.Τυδείδην κάρτυνεν ἐπ’ Ἄρεα· βαῖνε δ’ ἄρ’ αὐτὴ‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Tydiden animat duro se opponere Marti.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒stärkte den Tydeussohn [Diomedes] gegen Ares. Sie selbst stiegDiomedes verwundet Mars45ἀνέρος εἰς δίφρον, θοῦρόν θ’ ὡς Ἄρεα λήσῃ,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒Consilium tectum.ipsa viri residens curru galeam induit Orci,‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒in den Wagen des Mannes [Diomedes]. Und um dem anstürmenden Ares verborgen zu bleiben,Verborgener Plan46δῦν’ Ἄϊδος κυνέην. τὸν δ’ εἰς κενεῶνα πάταξε‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Dii ethnici vulnerantur.ut Martem fallat. iaculo cui viscera fortis‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡zog sie die Kappe des Hades über. Diesen [Ares] aber verwundeteDie heidnischen Götter werden verletzt(18)Crit. (gr.)Οὖν LSim. (gr.) δῦν’ Ἄϊδος κυνέην] = Hom. Il. 5,845 εἰς κενεῶνα] cf. Hom. Il. 5,857Anm.:(18)In dieser Marginalnotiz klingt eine klar antipagane Lesart an. Vergleichbar ist der
Autorkommentar in der zweiten Fassung der Troica nach dem Raub des Ganymed. Siehe Rhod. Tro.2 105‒110.47Τυδέος ἄλκιμος υἱός, ἐπεὶ χραίσμησεν Ἀθήνη.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Tydides rumpit: Pallas namque adiuvat ictum.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡der wehrhafte Sohn des Tydeus [Diomedes] an der Seite, da Athene ihm half.48οὐτάμενος δὲ Θεὸς προΐει δεκαχίλιον αὐδήν.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒saucius is clamat ceu millia dena virorum.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Der verletzte Gott entsandte einen zehntausendfachen Schrei.Sim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 5,859‒86149σὺν δ’ ἄλλαις νεκάδεσσιν ἀεικέα πήματ’ ἀνέτλη,‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒pars foret extemplo caesae non ultima turbae,‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Und zusammen mit den anderen Leichenhaufen hätte er schändliches Leid ertragenSim. (lat.)pars … non ultima turbae] cf. Lucan. 6,593sq. (non ultima turbae / pars ego Romanae)50εἰ πόδες οὔ μιν ἔρυντο πρὸς οὐρανόν. ἔνθα δ’ ἄκουσεν‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡ni celeres ad summa pedes hunc sidera ferrent.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒müssen, wenn ihn nicht seine Füße zum Himmel gerettet hätten. Dort aber vernahm erCrit. (gr.)ἔνθαδ’ H51Martis eulogium.οἰμώζων, ὡς ἔχθιστος γένετ’ ἔξοχα πάντων‒‒|‒||‒|‒‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒hic plorans audit, quod non odiosior alter,‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡jammernd, dass er bei weitem der Verhassteste von allen sei,Lob des MarsCrit. (gr.)οἰμιόζων H, cor. H c52νωλεμὲς εἰρήνην στυγέων καὶ δῆριν ἀέξων.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒semper bella serat pacemque exterminet orbi.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒da er unablässig den Frieden hasse und den Kampf mehre.53ἀλλά ἑ Παιήων ἠκέσσατο, λούσατο δ’ Ἥβη.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒sanat eum Paeon tamen, et nitida abluit Hebe.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Doch Paieon heilte ihn und Hebe wusch ihn.
Gedicht Nr. 6 (Gr. / Lat.)
1ΖVI.Zeta (VI)1Οἰχομένων δὲ Θεῶν Τροίης μάλα τείρετο λαὸς‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Discessere Dei, viresque augentur Achivis‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒Als die Götter fortgingen, wurde das Kriegsvolk Trojas heftig2Ἀργείων ἀρετῇς· πολλοὺς γὰρ κάββαλεν Αἴας,‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒Troianisque labor. multos nam deiicit Aiax‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒durch die Tugenden der Argeier aufgerieben. Denn Aias warf viele nieder3Adresti interitus.καὶ πολλοὺς ἄλλοι. τότε δὴ ΜενέλαοςἌδρηστον‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡et multos alii. sed enim Menelaus Adrestum‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡und auch andere (warfen) viele (nieder). Zu diesem Zeitpunkt wollte so auch Menelaos
den AdrestosUntergang des Adrastus4ζωγρῆσαι μεμονὼς ἐνοπῇ στυφελίζετ’ ἀδελφοῦ,‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒dum vivum retinet, saevi convitia fratris‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡lebendig gefangennehmen, wurde aber vom Ruf seines Bruder [Agamemnon] hart zurecht
gewiesen,Crit. (gr.)μεμαὼς exspectaveris5μή τιν’ ἐᾷν ζωὸν μηδ’ ὃν γονίμοισι κιχάνῃ‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Crudelitas.audit, ne parcat vel ei, qui viscere matris‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡niemanden am Leben zu lassen, nicht einmal wenn er im schwangerenGrausamkeitCrit. (gr.)ἐᾶν possis more hodiernoἐᾲν Ζωὸν H, cor. H c6μητέρος ἐν λαγόνεσσιν ἔτ’ ἄμμορον ἠελίοιο.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡clausus adhuc nondum tueatur lumina solis.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡Bauch der Mutter einen treffe, der noch nicht das Licht der Sonne gesehen hat.Sim. (lat.)tueatur lumina solis] ~ Lucr. 1,5 (visitque exortum l. s.)7καὶ τότε παρφασίαις Ἑλένου κορυθαίολος Ἕκτωρ‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒tunc monitis Heleni Troiam subit inclitus Hector.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Und da eilte auf Zureden des Helenos hin Hektor mit seinem flatternden HelmbuschCrit. (gr.)παρφησίαις H, cor. H c8Glaucus et Diomedes amicitiam renovant.εἰς πόλιν ὡρμήθη. Γλαῦκος δ’ ἄρα Τυδέος υἱῷ‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒interea Oenides cum Glauco miscet amicum‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡in die Stadt. Glaukos aber beschrieb dem Sohn des Tydeus [Diomedes],Glaucus und Diomedes erneuern ihre FreundschaftSim. (lat.)v. 8sq.: miscet … / colloquium] cf. Stat. Theb. 5,83sq. (miscent / colloquia); Alc. Avit. carm. 2,320 (colloquium miscere)9πευθομένῳ σφέτερον γένος ἔννεπε· Βελλεροφόντης‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒colloquium. hic narrat, quod avus sibi Bellerophontes,‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒als sich dieser sich erkundigte, sein Geschlecht: wie sein Großvater BellerophontesCrit. (gr.)Πενθομένῳ H10ὡς πάππος ποτ’ ἔφευγε κακῆς ψεύδεσσι γυναικὸς‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Calumnia.olim reginae quem dira calumnia abegit‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡einst aus Ephyra [Korinth] durch die Lügen einer schlechten Frau [Anteia]Verleumdung20/2111ἐξ ἘφύρηςΛυκίηνδε, καὶ ὡς βασιληΐδα κούρην‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Virtus honorata.ex Ephyra in Lyciam: sed ei connubia natae‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒nach Lykien floh und wie er die KönigstochterBelohnte Tugend12ἄρνυθ’ ἑῇς ἀρετῇσιν, ἐπεὶ καὶ πέφνε Χίμαιραν,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡regalis meruit virtus regnumque, Chimaeram‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡durch seine Tugenden gewann, nachdem er auch die Chimaira getötet hatte,Crit. (gr.)ἐπεὶ: εἰτεὶ L13καὶ λάχε κοιρανίης. ἐμνήσατο δ’ αὖ Διομήδης,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒postquam devicit. contra recitat Diomedes,‒‒|‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒und die Königsherrschaft erlangte. Diomedes dagegen erinnerte daran,14καρτερὸν ὡς Οἰνεὺς ἐξείνισε Βελλεροφόντην·‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Ius hospitalitatis.Oenei Bellerophon ut quondam venerit hospes.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡wie Oineus den starken Bellerophontes gastlich aufgenommen hatte.GastrechtSim. (gr.)~ Hom. Il. 6,216sq. (Οἰνεὺς γάρ ποτε δῖος ἀμύμονα Βελλεροφόντην / ξείνισ’)15τῷ ξενίην φιλότητα μετ’ ἀλλήλοιϊν ἔθεντο,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡hospitii iungunt igitur se foedere et arma‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡Daher schlossen sie Gastfreundschaft untereinanderCrit. (gr.)ξεινίην H, cor. H cἀλλήλοϊν HCrit. (lat.)faedere H16τεύχεα δ’ ἀντήμειψαν ἑῶν μνημήϊον ἀρθμῶν·‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒commutant, veri monimentum et pignus amoris:‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡und tauschten ihre Waffen gegeneinander als Erinnerung an ihre Freundschaft:Crit. (gr.)αὐτήμειψαν LSim. (gr.)v. 16sq.: τεύχεα δ’ ἀντήμειψαν … / χρύσεα … χάλκεα] cf. Hom. Il. 6,235sq. (τεύχε’ ἄμειβεν / χρύσεα χαλκείων)Sim. (lat.)monimentum et pignus amoris] = Verg. Aen. 5,538.57217χρύσεα μὲν Γλαῦκος λίπε, χάλκεα δ’ ἀντικόμισσε.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Iniqua permutatio.aurea dat Glaucus, recipit sed ahenea (rarum est).‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Glaukos ließ seine goldenen Waffen zurück und trug dafür eherne davon.Ungleicher Tausch18Hectoris de supplicat(ione) consilium.τείως δ’ εὐθάλαμον Πριάμου δόμον ἤλυθεν Ἕκτωρ‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒impiger in patrias Hector pervenerat arces.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Unterdessen aber kam Hektor zu Priamos’ Haus mit seinen trefflichen SchlafgemächernHectors Rat zu einem öffentlichen OpferSim. (gr.) εὐθάλαμον] cf. Nonn. D. 2,234 (sed alio sensu)19μητέρι βουλεύων πυκινοῖς θυέεσσιν Ἀθήνην‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Pietas.consulit hic matri sacro placare Minervam,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡und riet seiner Mutter [Hekabe], Athene mit zahlreichen RauchopfernFrömmigkeitCrit. (gr.)πυκιναῖς LH, cor. H cθυέεσσεν H20κυδαίνειν, εἴ που σφίσι Τυδέος υἱὸν ἀποσχῇ.‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Tydidae si forte velit compescere vires.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒zu ehren, ob sie ihnen vielleicht den Sohn des Tydeus [Diomedes] fernhalte.Crit. (gr.)εἴπου Lἀπόσχῃ LHSim. (gr.) εἴ που σφίσι Τυδέος υἱὸν ἀπόσχῃ] ~ Hom. Il. 6,277 (αἴ κεν Τυδέος υἱὸν ἀπόσχῃ Ἰλίου ἱρῆς)21τῇ δ’ ἄρ’ ὑποσχομένῃ φορέειν γλυκὺ νᾶμα Λυαίου,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒hic porrecturae dulcissima dona Lyaei,‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Als sie sich jedoch erbot, das süße Nass des Lyaios [Wein] zu bringen,Sim. (lat.)dona Lyaei] = Sil. 13,41622ὃς μένος ἀδρανέουσι, γάνος δ’ ἀχέουσιν ὀπάζει,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒qui invalidis reddit vires et gaudia moestis,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒der den Schwachen Kraft und den Betrübten Freude gewährt,Crit. (gr.)ὁς Lἀνδρανέουσι HSim. (lat.)gaudia moestis] ~ Stat. Theb. 5,71123οὐ πιέειν ἐθέλεσκε, σαόφρονα δ’ ἔκφατο μῦθον,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Sobrietas.non morem gessit: „Vires ne corporis,“ inquit,‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡wollte er nicht trinken und sagte dabei das verständige Wort,NüchternheitCrit. (gr.)οὐπιέειν L24μή σφ’ ἀπογυιώσῃ, μένεος δ’ ἀλκῆς τε λάθηται.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒„enervet Bacchus minuatque in mente vigorem.“‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡dass er [der Wein] ihn nicht an den Gliedern lähme und er seine Wehrkraft vergesse.Crit. (gr.)μήσφ’ HSim. (gr.)~ Hom. Il. 6,265 (μή μ’ ἀπογυιώσῃς, μένεος δ’ ἀλκῆς τε λάθωμαι)25Cum uxore colloquium.καὶ Πάριν εἰς πόνον ὦρσεν, ἑῇ δ’ ὀάριζε γυναικί·‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡ Φιλοστοργία coniug(is) et parent(is).excitat inde Parin; sociamque affatus honesti‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Und er trieb Paris in den Kampf und sprach vertraulich mit seiner Ehefrau.(Hectors) Gespräch mit seiner EhefrauZärtliche (familiäre) Liebe des Ehemanns und VatersCrit. (lat.)affatur deliberat Gärtner26τὴν δ’ ἄρα παρφαμένην, μὴ δήϊον ἐς φόνον ἔλθῃ,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒coniugii saevis revocantem a stragibus, orbam‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡Denn als sie ihm zuredete, nicht in das feindliche Blutvergießen zu gehen,Crit. (gr.)παρ φαμένην L27ὀρφανίης μὴ παιδὶ καὶ αὐτῇ πήματ’ ἀνάψῃ,‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒ne matrem natumque malis immergat acerbis,‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒damit er seinem Kind nicht die Leiden der Waisen- und ihr der Witwenschaft anhefte,28δαιμονίως θάρσυνεν, ἐν ἀγκοίνῃσι δ’ ἄειρε‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡solatur natumque piis attollit in ulnis‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒tröstete er sie außerordentlich und hob in seinen ArmenSim. (lat.)piis attollit in ulnis] cf. Prop. 2,18,9 (de Aurora et Tithono: suis decedens fovit in ulnis)29πάλλων νήπιον υἷα φιλήμασί τ’ ἀμφαγαπάζων‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒dulciter amplectens ardentiaque oscula iungens:‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒seinen kleinen Sohn empor, wobei er ihn wog, mit Küssen liebevoll herzteSim. (lat.)amplectens ardentiaque oscula iungens] cf. Ov. epist. 18,101 (excipis amplexu feliciaque oscula iungis)30εὐχόμενός θ’, ἵνα πατρὸς ἀριστεύοντος ἀμείνων‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒utque patre evadat longe praestantior, orat,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡und betete, dass er besser als sein herausragender Vater werde undSim. (gr.) πατρὸς … ἀμείνων] cf. Hom. Il. 6,479 (πατρός γ’ ὅδε πολλὸν ἀμείνων)31ἐκβαίη μερόπεσσιν ἀοίδιμος ὀψιγόνοισι.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡praestanti famaque omni clarescat in aevo.‒‒|‒||‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒für die spätgeborenen Menschen ein Gegenstand von (Helden-)Gesängen.
Gedicht Nr. 7 (Gr. / Lat.)
1ΗVII.Eta (VII)1Hectori provocanti ad duellum GraecosΣὺν δέ τ’ Ἀλεξάνδρῳ μετιὼν κλόνον ἄτρομος Ἕκτωρ‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Exin Alexandro comitante reversus ad agmen‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Als der furchtlose Hektor zusammen mit Alexander mitten ins Schlachtgetümmel ging,Dem Hektor, der die Griechen zum Zweikampf herausfordert, …2Τρωσὶ φάος μέγ’ ἔνεικεν, ἀτὰρ Δαναοῖσιν ὀμίχλην.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Iliadis affert lucem Danaisque tenebras.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒brachte er den Troer ein großes Licht (der Hoffnung), doch den Danaern Finsternis.3καὶ τότ’ ἈθηναίηςἙκαέργου τ’ ἐννεσίῃσι‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡tunc Helenus Phoebi instinctu castaeque Minervae‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Und da riet Helenos auf Geheiß von Athene und dem Ferntreffer [Apollon],Crit. (lat.)Phaebi H4συμμίσγειν Ἕλενος κέλεθ’ Ἕκτορα χεῖρας ἀάπτους‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Graiugenum cuicunque uni iubet Hectora solum‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡dass Hektor allein gegen einen allein von den Argeiern5οἶον ἐπ’ Ἀργείων οἶόν τινα· πείθετο δ’ ἥρως.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒conseruisse manus validas; obtemperat ille.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡seine starken Hände (im Kampf) messe; der Held [Hektor] gehorchte.Crit. (gr.)οἷον H6πάντων δ’ ἑζομένων ἄλλων προκαλίζετ’ ἄριστον‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡dumque sedent omnes, ad pugnam provocat unum,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡Während alle anderen sich setzten, forderte er den Besten (der Griechen)Crit. (gr.)ἐζομένων L7εἰς ἔριν. αὐτὸς δ’ εἶπε μάχης θέμιν. ἔνθα μὲν ἄλλοι‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Robur formidabile.qui velit, et pugnae leges edicit: ibi omnes‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒zum Wettkampf heraus. Er selbst aber sagte die Regeln des Kampfes. Da schämten sich
die übrigen,Furchterregende StärkeCrit. (gr.)ἔντα H, cor. H c8ᾔδεσθεν μὲν ἀνήνασθαι, δεῖσαν δ’ ὑποδέχθαι,‒‒|‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒detrectare pudor vetat, at timor esse paratos.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒es abzuschlagen, fürchteten sich aber zugleich, es zu übernehmen; seinenSim. (gr.)= Hom. Il. 7,939ὀρνύμενον δέ τ’ ἀδελφὸν ἄναξ ἀνέεργε Μυκήνης.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒fratrem occursurum prohibet rex ille Mycenes.‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒drängenden Bruder [Menelaos] aber hielt der Herrscher von Mykene [Agamemnon] zurück.Crit. (gr.)Μυνήνης H22/2310Νέστωρ δ’ ἀρχαίης ἀρετῆς ἐμνήσατ’ ἀέθλων·‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Senes περιαυτολόγοι.Nestor ut antiquae virtutis praedicat acta,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡Nestor aber erinnerte an seine frühere Tüchtigkeit in den Kämpfen,Über sich selbst sprechende Greise11ἐννέα δ’ ἐξεπάνεσταν, ἀπέκρινεν δ’ ἕνα λαχμός·‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡surrexere novem, quorum sors eligit unum,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡und neun erhoben sich darauf und das Los wählte einen einzigen aus:Sim. (gr.) ἐννέα δ’ ἐξεπάνεσταν] ~ Hom. Il. 7,161 (ἐννέα πάντες ἀνέσταν)12Aiax occurrit frustra.ἔξοχον Αἰακίδην Τελαμώνιον, ὅς ῥ’ ὑπὲρ αὑτοῦ‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Aeaciden Telamone satum, qui vota iubebat‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡den herausragenden Aiakiden, den Telamonier [Aias], der für sich selbst… geht Aiax vergeblich entgegenCrit. (gr.)Αιακίδην Hαυτοῦ H13εὔχεσθαι χρεὼ εἶχεν, ἐπεὶ τόσος ἵστατ’ ἄεθλος.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡pro se ferre Deis: tanti labor ille pericli!‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒beten (lassen) musste, da ein so großer Kampf anstand.14ἔνθα βίης γένετ’ ἔργον, ὅσῳ πολὺ κρείσσονε πάντων‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Duellum sine victoria.tunc virtutis opus, dum pugnant, maxima quorum‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡Da fand ein umso größeres Werk der Kraft statt, als in ihm die bei weitem bestenEin Zweikampf ohne Sieg15μαρνάσθην ἥρωε· καὶ ἔγχεα μὰψ ἀπόρουσε‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡gloria in heroum numero: primum irritus hastae‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒zwei Helden von allen kämpften: Und zuerst fuhren vergeblich die Lanzen16πρῶτα μέν, οὐδέ τι πρῆξε τὸ δεύτερον ἐμμεμαώτοιν·‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒iactus utrique fuit; nil effecere secundum‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡hoch, und auch vollbrachten sie nichts, als die beiden zum zweiten Mal anstürmten.17τὸ τρίτον αὖτε λίθῳ ΤελαμώνιοςἝκτορα βάλλων‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒vibratae, tandem Telamonius Hectora saxo‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Beim dritten Mal aber traf der Telamonier [Aias] den Hektor mit einem Stein18ὕπτιον ἐξετάνυσσεν· ὃν ὀρθὸν στήσατο Φοῖβος.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒◡stravit humi, fidus quem mox erexit Apollo.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡und streckte ihn rücklings nieder. Phoibos [Apollon] richtete ihn [Hektor] wieder
auf.Sim. (gr.) ὕπτιον ἐξετάνυσσεν] ~ Hom. Il. 7,271 (ὁ δ’ ὕπτιος ἐξετανύσθη) ὃν ὀρθὸν στήσατο Φοῖβος] ~ Hom. Il. 7,272 (τὸν δ’ αἶψ’ ὤρθωσεν Ἀπόλλων)19ἀλκῆς δ’ αὖ ξιφέεσσι μεμαότε πειρήσασθαι‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒‒|‒‒strictis invadunt dum se ensibus inde, duellum‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Als sie ihre Wehrkraft mit den Schwertern erproben wollten,20ἐσχεθέτην κήρυκε, καὶ ἔχραε νὺξ ἐρεβεννή.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒primores dirimunt, et nox quoque praelia solvit.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡hielten die Herolde beider Seiten(19) sie zurück, und die finstere Nacht überfiel sie.Crit. (lat.)praecones deliberat Gärtner coll. vers. Gr. (κήρυκε)Anm.:(19)Gemeint sind Talthybios und Idaios.21τοῖς δὲ μάχη δώροισι λύθη· πόρε φάσγανον Ἕκτωρ,‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Munera exitialia.munera conflictus finis: dat Dardanus ensem,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Der Kampf wurde von ihnen mit Geschenken beendet: Hektor gab sein Schwert,Tödliche GeschenkeSim. (gr.)v. 21sq.: de re cf. Hom. Il. 7,304.30522Αἴας δ’ αὖ ζωστῆρα, καὶ ἦν γέρας οἶτος ἑκάστῳ.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒dat Graius zonam; sed mors comitatur utrumque.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Aias dagegen seinen Gürtel, und für jeden von beiden bedeutete das Geschenk den Tod.(20)Crit. (gr.)δ, LAnm.:(20)Aias tötet sich später mit Hektors Schwert. Siehe auch Rhod. Il.parv.Quint. 5,54f.; Rhod. Tro.2 1342‒1344.23δαίτῃ δ’ Ἀτρείδης πρώτους ἐγέρηρεν Ἀχαιῶν‒‒|‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒hinc primos Danaum vocat ad convivia Atrides‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Mit einem Mahl aber ehrte der Atride die Ersten der Achaier24Troum consult(um) de Helena.κυδαίνων Αἴαντα. καὶ ἠγορόωντο κατ’ ἄκρην‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Aiacem decorans; coëunt quoque Troës in arce‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡und brachte damit dem Aias Ruhm. Auch die Troer versammelten sichBeschluss der Troer über Helena25Τρῶες Δαρδανίην· Ἀντήνορι δ’ εὔαδε μῆτις‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Sapiens consilium.Dardania: suadetque Antenor reddere Graiis‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒‒||‒◡◡|‒‒auf dem Burgberg Dardanias [Trojas]. Antenor aber gefiel der Rat,Ein weiser RatCrit. (gr.)μῆπις HSim. (gr.)v. 25sq.: ~ Hom. Il. 7,350sq.26ἈργείοιςἙλένην μετὰ κτήμασι πᾶσιν ἰάλλειν,‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒cum gazis Helenam, belli et praecidere causam.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡den Argeiern Helena zugleich mit allen ihren Besitztümern zu schicken;Sim. (lat.)belli et praecidere causam] cf. Hor. epist. 1,2,9 (Antenor censet belli praecidere causam)27μοῦνα δ’ Ἀλέξανδρος δοῦναι κτέαν’ ἦεν ἕτοιμος.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡promtus Alexander sed opes dimittere solas.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒allein die Besitztümer zu geben, war aber Alexander bereit.Sim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 7,363sq.28Ἰδαῖος δ’ ἀπέειπεν ἀγειραμένοις τάδ’ Ἀχαιοῖς‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒nunciat Idaeus, quae sit sententia, Graiis‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Idaios verkündete dies den am Morgen versammelten Achaiern,Sim. (lat.)quae sit sententia] = Verg. Aen. 3,59; Ov. met. 3,322 et al.29εἰς ἠώ, καὶ τῶν οὐδεὶς ἀπεδέχνυτο μῦθον.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡mane: probat nemo, nemo haec decreta receptat.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡und keiner von ihnen akzeptierte die Rede.Crit. (gr.)οὐδείς H30ἡσυχίην δὲ μόθοιο παρ’ ἀλλήλοισι τιθέντες‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡tunc posita a bello paulatim lite quiescunt,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒Während beide eine Kampfpause untereinander31ἀμφότεροι τάδ’ ἔρεξαν, ὅσα κταμένοισιν ἔοικεν.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡ut sua legitime persolvant debita functis.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒vereinbarten, vollführten sie alle Rituale, die sich für die Getöteten gebühren.Crit. (gr.)ἔοικε L32Graeci murum aedificant.ἔνθα δὲ φραδμοσύνῃς ὑπὸ Νέστορος ἔθνος Ἀχαιῶν‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Et sapiens halucinatur.Nestoris hic monitu Danai nova moenia condunt‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Da baute das Volk der Achaier aufgrund der Einsicht NestorsDie Griechen errichten eine MauerAuch der Weise irrt sichCrit. (gr.)φραδμοσύνης Lan ὕπο ?33τεῖχος ἔδειμ’ εὔπυργον. ὄρυξε δὲ τάφρον ἐπ’ αὐτῷ‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒turribus instructa et portis fossamque profundam‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡eine Mauer mit schönen Türmen und grub einen Graben davor,34εἰς βάθος ἐρχομένην εἶλαρ νηῶν τε καὶ αὐτῶν.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒obtendunt, ut sint nova propugnacula castris.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒der in die Tiefe ging, als Schutzwehr für die Schiffe und sie selbst.(21)Crit. (gr.)εἷλαρ LSim. (gr.) εἶλαρ νηῶν τε καὶ αὐτῶν] = Hom. Il. 7,437Anm.:(21)Zum Mauerbau vgl. auch Rhod. Tro.2 1287‒1289 .35καί σφιν ἄδην σκύδμαινε θοῆς πόσις Ἀμφιτρίτης,‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒‒|‒‒Opus Deo improbatum.illa tridentifero sed non placet actio regi,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Und ihnen zürnte sattsam der Gatte der schnellen Amphitrite [Poseidon],Ein von Gott missbilligtes WerkCrit. (gr.)Θοῆς H, cor. H cSim. (lat.)tridentifero] cf. Ov. met. 8,596; Sidon. carm. 22,15836ὅσπερ ἀμαλδυνέειν ποτ’ ἐμήσατο δυσκλεὲς ἔργον‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡cui mens diluvio famosam evertere molem‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡der das unrühmliche Bauwerk einst zu zerstören gedachteCrit. (gr.)ὃς περ LCrit. (lat.)cnimens HSim. (lat.)evertere molem] cf. Paul. Petric. Mart. 5,58837Ζηνὸς ἐφημοσύνῃς, ὃς ἀπαίσια σήματα φαῖνε‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡consensu Iovis: is Danais, dum nocte recentis‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡auf Geheiß des Zeus, der die ganze Nacht über ungünstige Zeichen zeigte,38πάννυχα δαινυμένοισι νέου παρὰ χεύμασιν οἴνου.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒ad vini latices epulantur, tristia monstrat.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡während sie bei Strömen von frischem Wein speisten.
Gedicht Nr. 8 (Gr. / Lat.)
1ΘVIII.Theta (VIII)1Iovis edictum et potentia.Ζεὺς δ’ ἀπέειπε θεοῖσιν ἀολλέσιν ἔνδον Ὀλύμπου‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Iupiter edicit, caetum dum cogit Olympo,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒Zeus aber verbot den im Olymp versammelten Göttern,Jupiters Bekanntmachung und Macht24/252μηδ’ ἑτέροις κατὰ μῶλον ἀρήγειν. τοῖσι δ’ ἀπείλει‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒ne quisquam alterutris bello succurrat, et illis,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒einer der beiden Parteien im Kampf zu helfen. Und er drohte ihnenCrit. (gr.)Μηδετέροις Lτοῖσιδ’ H3πληγὰς καὶ χόλον ὀξὺν ἀπειθήσασιν ἐφετμῇ‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒qui violent edicta, iram plagasque minatur‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Schläge und seinen scharfen Zorn an, wenn sie seinem Befehl nicht gehorchten,Crit. (gr.)ὀξὸν H, cor. H c4κάρτος ἑὸν φαίνων, ὡς οὐ ξύμπαντες ἔχωσιν‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡ostentans robur, quod nec, si restis ad ipsum‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡indem er ihnen seine Kraft zeigte, dass sie ihn alle zusammen nichtSim. (gr.)v. 4sq.: de re cf. Hom. Il. 8,17‒225οὐρανόθεν σειρῇ μιν ἐρυσσέμεν οὐκ ἐθέλοντα.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡nexa sit, invitum valeant deducere cuncti.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒gegen seinen Willen mit einem Seil vom Himmel herabziehen könnten.6Graeci succumbunt.ἐς δ’ Ἴδην καταβὰς στρατιὰς ξυνέλασσε μάχεσθαι,‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒inque Idam vectus pugnam commiscet et inde‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Er [Zeus] stieg aber auf den Ida hinab und ließ die Heere miteinander kämpfen,Die Griechen unterliegen7σμερδαλέως δ’ ἤστραπτε καὶ ἔκτυπεν. οὐδέ τις ἀλκὴ‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒intonat horrendo cum fulgure. deficit omnis‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡während er fürchterlich blitzte und donnerte. Und es gab so keinerlei WehrkraftCrit. (gr.)οὐδέτις L8Ἀργείων, καὶ πάντες ἀτυζόμενοι φοβέοντο.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Argivum virtus: quaerit sibi quisque salutem.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡von den Argeiern, und alle flüchteten erschrocken.9αὐτοὶ δ’ ἥρωες φύγαδ’ ἔτραπεν. ἔνθα κεν ἄτη‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ipsi etiam heroës fugiunt. hic ultima clades‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Die Helden selbst wandten sich zur Flucht. Da hätte die DanaerCrit. (gr.)ἄλη H, cor. H c10ἐσαχτίη Δαναοῖσιν ἐπέχραε καὶ νέας Ἕκτωρ‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒obrueret Danaos navesque incenderet Hector‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡das äußerste Elend angefallen, Hektor hätte die Schiffe11πρῆσεν ὑπερμενέων λαοὺς ἐκ πάντας ὀλέσσας,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒praevalidus cunctis internecione peremtis,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒entflammt und überaus gewaltig alle Völker getötet,Crit. (gr.)ἐκπάντας L12εἰ μὴ Ζεὺς ἐλέηρεν ἐπευχόμενον μάλ’ Ἀτρείδην,‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Pietas mala avertens.Iupiter Atridae precibus ni flexus Achivum‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡wenn Zeus sich nicht der sehr inständigen Bitten des Atriden erbarmtÜbel abwendende Frömmigkeit13μνῆσε δ’ ἀγοὺς ἀρετῆς Τρώων ἀντικρὺ μάχεσθαι.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒firmasset proceres obvertere Troibus ora.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡und die Anführer an ihre Tugend erinnert hätte, so dass sie gegen die Troer kämpften.14Teucri insidiae.καὶ τότ’ ἀλυσκάζων περ ὑπ’ ἀσπίδι Τεῦκρος ἀδελφοῦ‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒tunc Teucer latitans sub scuto Aiacis amarum‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡Und obwohl Teukros damals unter dem Schild seines Bruders [Aias] zu entkommen suchte,Hinterhalt des TeucerSim. (gr.)de re cf. Hom.Il. 8,271sq.15πολλοὺς ἐντροπάλιζε τανυγλώχισιν ὀϊστοῖς,‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒multis exitium iaculis incussit acutis,‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒wandte er doch viele mit seinen langspitzigen Pfeilen zur Flucht,Crit. (gr.)ἐδνοπάλιζε LH16εἰσότε χερμαδίῳ μιν ἀρήϊος ἔσχεθεν Ἕκτωρ.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒donec eum saxo reprimit Mavortius Hector.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡bis ihn der kriegerische Hektor mit einem Feldstein aufhielt.Sim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 8,327Sim. (lat.)Mavortius Hector] = Homer. 529.543.79717Iun(onis) et Min(ervae) propos(itum) impeditum.ἀλλ’ ὅτε πανσυδίη στρατὸς ἐντροπαλίζετ’ Ἀχαιῶν‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒at Danaum cum tota fugae se copia tradit‒◡◡|‒||‒|?‒||‒||‒◡◡|‒◡Doch als sich das Heer der Achaier in aller Eile zur FluchtJunos und Minervas gehinderter Vorsatz18εἰς φόβον, ἐμμενέως δ’ Ἕκτωρ ὤπαζε φονεύων,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒et retro innumeris insistit caedibus Hector,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡umwandte und Hektor sie unablässig jagte und tötete,19Ἥρη καὶ θυγάτηρΔιὸς ἄλκιμος ἅρμα τίταινον‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡nata Iovis coniuxque agitant in praelia currum,‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡da zogen Hera und die wehrhafte Tochter des Zeus [Athene] ihren Wagen20εἰς ἐνοπήν, εἴ που μελέοις τεύξωσιν ἀρωγήν.‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒si victos relevare queant. sed Iupiter Irim‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡in den Kampf, ob sie vielleicht den Unglücklichen Hilfe schaffen könnten.Crit. (gr.)εἴπου LH21Ζεὺς δ’ Ἶριν ταχέως χρυσόπτερον ἀντία πέμψας‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒auratis nitidam pennis volitare per auras‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Zeus aber schickte schnell die goldgeflügelte Iris entgegenSim. (gr.) Ἶριν … χρυσόπτερον] cf. Hom. Il. 8,398Sim. (lat.)volitare per auras] = Lucr. 4,221; Mart. 1,3,1122τρέψεν ἀπ’ ἰωχμοῖο βαρυπνεύστοισιν ὁμοκλαῖς,‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒iussit et infausto revocare a marte rebelles.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒und wandte sie von der Schlacht mit schweren Groll atmenden Drohungen.Crit. (gr.)τρέψιν L23αἰθέρα δ’ εἰσανιὼν ὀλοῆς μαντεύσατ’ ἀνάγκης‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒aetheris ipse domos subiens praedixit Achivis‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Als er selbst wieder in den Himmel aufstieg, sagte er den GequältenCrit. (lat.)Achivûm H24τέρμα δαϊζομένοις, ὅτε παύσῃ μῆνιν Ἀχιλλεύς.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒adversae finem sortis, si cesset Achilles‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒ein Ende der verderblichen Not voraus, wenn Achilleus seinen Groll beendet.25Troia(norum) excubiae et numerus.ἦμος δ’ αὖ κνέφας ἷξε λιλαιομένοις μὲν Ἀχαιοῖς,‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒irasci. Danais iam nox accepta, sed ipsis‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Als aber wiederum die Abenddämmerung den Achaiern nach deren WunschDie Wachen der Trojaner und ihre AnzahlSim. (gr.)v. 25sq.: de re cf. Hom. Il. 8,485‒48826Τρωσὶ δ’ ἀναινομένοισιν, ἀνώγεε δεῖπνον ἑλέσθαι‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Imperatoris prudentia.Dardanidis ingrata ruit: iubet Hector, ut urbem‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡und den Troern wider deren Willen kam, hieß Hektor sie ein Mahl zu nehmen,Die Klugheit des Oberbefehlshabers27καὶ πόλιν εὖ φρουρεῖν Ἕκτωρ, πυρὰ δ’ αὐτόθι καίειν‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒excubiis firment, et humi coenantibus ignes‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒die Stadt gut zu bewachen und ebenhier tausend WachtfeuerCrit. (gr.)εὖ H: ἐς Lκαί ειν LSim. (gr.)v. 27sq.: de re cf. Hom. Il. 8,562sq.28χίλια, πεντήκοντα δ’ ἔσαν παρὰ φῶτες ἑκάστῳ.‒◡◡|‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒mille ardent; decades quinae prope quemlibet adsunt.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒anzuzünden. Fünfzig Mann waren bei jedem (Feuer).Crit. (lat.)adsint H
Gedicht Nr. 9 (Gr. / Lat.)
1ΙIX.Iota (IX)1Graecorum consult(atio) nocturna.Ἀτρείδης δ’ ἀγορὴν νυχίην ποιήσατ’ ἀνάκτων‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Desperatio.Convocat Atrides proceres de nocte frequentes,‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Der Atreussohn [Agamemnon] veranstaltete eine nächtliche Versammlung der Herrscher,Nächtliche Beratung der GriechenVerzweifelung2πένθεΐ τ’ ἠδὲ φόβῳ σχομένων, βούλευσε δὲ φεύγειν.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒quos pavor et luctus tenet, et fugere ocyus omnes‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒die von Trauer und Furcht erfasst waren, und riet ihnen zu fliehen.3Τυδείδης δέ οἱ οἶος ἐναντίον ἴαχε μῦθον‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Sapiens consilium.suadet. Tydides se opponit, et esse manendum‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Nur der Tydeussohn [Diomedes] hielt ihm eine entgegengesetzte Rede entgegen,Ein weiser RatCrit. (gr.)δὲ οἱ H26/274μιμνάζειν, ἕως ἂν Τροίης εὕρωσι τελευτήν.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒censet, in extremos dum Troia resederit igneis.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒dass sie bleiben sollten, bis sie das Ende Trojas erlangten.5Νέστορος αὖ κατὰ μῆτιν ἐφώπλισε δαῖτα γέρουσιν‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡apparat hinc caenam senibus rex Graius (id ipsum‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡Nach dem Plan Nestors wiederum bereitete der König der Argeier [Agamemnon]6Ἀγρείων βασιλεύς, φύλακας δ’ ἐπὶ τεῖχος ἴαλλε‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡consuluit Nestor) vigilesque ad moenia, noctem‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡den Alten ein Mahl und sandte Wachen auf die Mauer,Sim. (lat.)v. 6sq.: noctem / qui insomnem ducant] cf. Stat. Theb. 2,74 (insomnem … educere noctem)7Legatio Graec(orum) ad Achillem.πάννυχον ἐγρήσσειν ἐν τεύχεσι. καὶ τότε Νέστωρ‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒qui insomnem ducant, armatos ponit. at illi‒‒|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒um die ganze Nacht in Waffen aufzupassen. Da überredete NestorGesandtschaft der Griechen zu Achill8Ἀτρείδῃ παρέειπεν ἀγὸν Φθιώτιδος αἴης‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒dat grave consilium Pylii prudentia regis,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡den Atriden [Agamemnon], den Anführer des phthiotischen Landes [Achilleus]9δώροις κυδαλίμοισιν ἔπεσσί τε μειλίξασθαι.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒‒|‒‒mulceat ut verbis et donis placet Achillem.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡mit ruhmvollen Geschenken und Worten zu besänftigen.Sim. (gr.) τε μειλίξασθαι] de clausula spondiaca cf. A.R. 2,692 (κνίσῃ λοιβῇσί τε μ.)10αἶψα δὲ ΛαέρταοπάϊςΦοῖνίξ τε καὶ Αἴας‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒nec mora, Laërtaque et Amyntore natus et Aiax‒◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Und sogleich gingen der Sohn des Laërtes [Odysseus], Phoinix und Aias11σὺν δύο κηρύκεσσιν ἔβαν πρεσβῆες ἄνακτι·‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡et duo praecones duro legantur Achilli:‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒mit zwei Herolden als Gesandte zu dem Herrscher [Achilleus].12ὃς φόρμιγγι λίγαινε παλαιγενέων κλέα φωτῶν‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Princeps musicus.qui cithara veterum tunc inclyta gesta canebat‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Dieser sang gerade zur Leier die Ruhmestaten der vor langer Zeit geborenen Männer,Der Fürst als MusikerSim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 9,189 παλαιγενέων κλέα φωτῶν] = A.R. 1,113καὶ σφέας ἀσπασίως ὑπεδέξατο καὶ πόρε δεῖπνον.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡comiter accipiens missos et fercula ponens.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒nahm sie dann freundlich auf und reichte ihnen ein Mahl.14Ulys(sis) oratio.ἔνθ’ Ἰθάκης πρόμος ἦρχεν, ὅπως ἀρετῇ βλεμεαίνων‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒incipit hic Ithacus, quod viribus efferus Hector‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Da begann der Anführer von Ithaka [Odysseus], dass der vor lauter Tugend grimmigUlysses’ RedeSim. (gr.) ἀρετῇ βλεμεαίνων] ~ Hom. Il. 9,237 (σθένεϊ β.)15Πριαμίδης τρύχῃσιν ἀμήχανον ἔθνος Ἀχαιῶν‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒sorteque felici gentes male vexet Achivum;‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡blickende Priamossohn [Hektor] das hilfslose Volk der Achaier aufreibe,Crit. (gr.)τρύχησι L16δῃώσων πυρὶ νῆας ἅμ’ ἀνδράσιν, ὡς δὲ καὶ αὐτῷ‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒quin etiam rapidum minitetur navibus ignem,‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡um die Schiffe mitsamt den Männern durch Feuer zu zerstören; und dass auch ihm selbst17ἐν προθύροις κακὸν ἦε· πατρὸς δ’ ἔμνησεν ἐφετμῆς,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒qui simul ipsum etiam tangat. revocatque parentis‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡das Übel vor der Tür stehe. Er erinnerte ihn an das Gebot des Vaters,18ὡς ἔριδός τε κότου τε φιλοφροσύνην προβεβούλῃ.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒ad cor praeceptum, liti ut praeponat amorem;‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡dass er Freundlichkeit dem Streit und dem Zorn vorziehen solle.Crit. (gr.)an προβεβούλοι ?Sim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 9,255‒25819δῶρα δέ οἱ κατέλεξε, τά οἱ κατένευσ’ Ἀγαμέμνων‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒muneraque enumerat, quae mox promittat Atrides‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Und er zählte ihm die zahllosen Geschenke auf, die Agamemnon, wie er zusicherte,Crit. (gr.)τὰ οἱ Hκατένευς’, H, cor. Hc20μύρια μὲν δώσειν αὐτοσχεδόν, ἄλλα δ’ ὀπίσσω‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒plurima missurum, deinceps quoque larga daturum‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡ihm einerseits auf der Stelle geben werde; andererseits werde er weitereCrit. (gr.)an μυρία ?21ὄλβια καὶ χαρίεντα, θυγατρῶν δ’ εἶδος ἀρίστην‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒inter et haec spondens praestanti corpore natam‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡reiche und reizvolle Geschenke später geben sowie die vom Aussehen her trefflichsteSim. (lat.)praestanti corpore natam] cf. eadem sede Verg. Aen. 1,71 (p. c. Nymphae)22ἑπτὰ σὺν εὐκτιμένοισι πολίσμασιν. ἀλλὰ πρὸ πάντων‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒urbibus instructam septem; iuret quoque sancte‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒seiner Töchter zusammen mit sieben schöngebauten Städten. Doch vor allemCrit. (lat.)an iurat ?Sim. (lat.)v. 22sq.: iuret … / intactam … Briseida] cf. Ov. rem. 783 (sibi quod numquam tactam Briseida iurat)23ὤμοσεν ἄχραντον κούρην Βρισῆος ὀπάσσειν.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒intactam prorsus domino Briseida reddi.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒schwor er, dass er ihm die Tochter des Briseus unberührt zurückgeben werde.24Achillis responsio.ὃς δ’ ἀπαριθμήσας πόνον, ὃν τάλασ’ εἵνεκ’ Ἀχαιῶν‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Pertinacia.ille sed aerumnas recitat, quis propter Achivos‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Dieser [Achilleus] aber zählte die Mühe auf, die er wegen der Achaier ertragen hatte,Die Antwort AchillsBeharrlichkeit25ψυχὴν παρθέμενος, χάριτος δ’ οὐ τυτθὸν ἐπαυρεῖ,‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒obiiciat vitam, quas gratia nulla sequatur.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡indem er sein Leben aufs Spiel setzte, und für die er kein bisschen Dank genießt.Crit. (gr.)ψυχήν HSim. (gr.) χάριτος δ’ οὐ τυτθὸν ἐπαυρεῖ] vide etiam Rhod. Arion 326 (πόνω δ’ οὐ τυτθὸν ἐπαυρεῖς)26ἐς μέγα τ’ Ἀτρείδεω κακομήχανον ὕβριν ἀείρων‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒et facta extollens magnis iniuria verbis‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Und während er den Unheil ersinnenden Frevelmut des Atriden [Agamemnon] gewaltig27συμμορίην ἀπέφασκεν ὁμῶς βουλέων τε καὶ ἔργων‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒nil commune sibi fore ait cum rebus Atridae‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒übertrieb, kündigte er jede Gemeinschaft in Plänen und Taten28πρὸς κακὸν ὑβριστῆρα, καὶ εἰ συμφερτὸν ὀπάσσαι‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒iniusti, vel si donet simul omnia, dives‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡mit dem üblen Frevler [Agamemnon] auf, selbst wenn er29Αἰγύπτου δύναται λιπαρῆς καὶ Ἀχαιΐδος ὄλβον.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡quae tenet Aegyptus, quae Graecia tota; minatur‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡den Reichtum vom fruchtbaren Ägypten und Griechenland zusammen geben könne.30στεῦτο δ’ ἀποπλείειν σὺν ἑταίροις, μή μιν ἱκάνῃ‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒insuper in patriam cum classe redire, vetusta‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Und er drohte zusammen mit seinen Gefährten abzusegeln, damit ihn nicht31ἐν Τροίῃ μίμνοντα παλαίφατος ὄσσα τεκούσης.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ne fatum sibi praecipitent oracula matris.‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡die alte Weissagung seiner Mutter ereile, wenn er in Troja bliebe.32Phoenicis orationis summa.ἀμφὶ δ’ ἐϋξενίης, τῇ μίν ποτ’ ἐδέξατο Πηλεύς,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Magister bonus.at super hospitio, Peleus quo fovit egenum,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Über die Gastfreundschaft, mit der ihn einst Peleus aufgenommen hatte,Hauptpunkte der Rede des PhoenixEin guter Lehrer33ἀμφί θ’ ἑῆς φιλίης, τῇ παιδνὸν ἐόντα κόμησεν‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡officioque suo, puerum quo eduxit Achillem,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡und seine Freundschaft, mit der er Achilleus, als er noch ein Kind war,Crit. (gr.)παιδιὸν H34ἐνδυκέως Ἀχιλῆα, λόγους δ’ ἐδίδαξε καὶ ἔργα,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡cum docuit factis ipsum et praecellere verbis,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒sorgsam gepflegt und ihn Worte und Taten gelehrt hatte,28/2935ἡγητὴρ Δολόπων μακρὸν τεκτήνατο μῦθον‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡dux Dolopum longo rigidum sermone tenebat‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡schmiedete der Anführer der Doloper [Phoinix] eine lange Rede,Sim. (lat.)longo rigidum sermone tenebat] ~ Ov. met. 3,364 (de Echo: l. prudens s. t.)36βουλεύσας στυγεροῖο γενέσθαι κρείσσονα θυμοῦ·‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒Placabilitas.suadens, ut semet vincat, qui caetera vincit;‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡indem er ihm riet, seinem hasserfüllten Herzen zu überwinden,VersöhnlichkeitSim. (lat.)ut semet vincat, qui caetera vincit] cf. Ov. epist. 3,85 (Briseis ad Achillem: vince animos iramque tuam, qui cetera vincis)37στρεπτὸς ἐπεὶ θεὸς αὐτὸς ὑπάντεται εὐχομένοισιν,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡quando sinant votis etiam se numina flecti,‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒da auch Gott selbst den Betenden umstimmbar begegne,Crit. (lat.)iusta sinunt H, cor. HcSim. (lat.)numina flecti] = Ov. trist. 2,57338αἱ δὲ Λιταὶ τεύχουσιν ἀτιμήσασιν ὀϊζύν.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒et spretis Precibus sua sit vindicta: quod olim‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡und die Bitten denjenigen, die sie missachtet hätten, Elend bereiteten.Crit. (lat.)suasit H, cor. Hc39ἔννεπε δ’, ὡς ἥρωες ὀδυσσάμενοί περ ἀεικῶς‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒heroum fuerit verbis placabilis, addit,‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Und er erzählte, dass die (früheren) Helden, auch wenn sie schmählicher Zorn ergriffen
hatte,40δωρητοί τ’ ἐγένοντο παραρρητοί τ’ ἐπέεσσι·‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡muneribusque animus, licet atra bile furentum.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡Geschenke annahmen und sich durch Worte überreden ließen:41πάτρης δ’ ὡς Μελέαγρος ἀνήνατο δῶρα καὶ εὐχάς,‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒dona precesque suae Meleagrus respuit urbis;‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡und dass Meleagros die Geschenke und Bitten seiner Heimat (zunächst) ablehnte und42μείονα δ’ αὖ χάριν εὗρεν, ἐπεί σφιν ἄμυνεν ἀνάγκῃ.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Officium serum.extremo tandem iuvat in discrimine, at illi‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒dafür wiederum kleineren Dank fand, als er seinen Mitbürgern (schließlich) in der
Not half.Allzu späte Pflichterfüllung43δώροις οὖν ἔσπερχε καὶ εὐχωλῇσι πιθέσθαι‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒gratia parta minor. quare, dum gratia praesto est‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒Er drängte ihn also, den Geschenken und Bitten44ἐν καιρῷ χαρίτων. ὁ δ’ ἀμείλιχος ἔσκεν Ἀχιλλεὺς‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒muneris atque precis, iuvet. at negat acer Achilles.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒zu dem Zeitpunkt, wo man (noch) dankbar ist, zu gehorchen. Doch Achilleus war unerbittlichCrit. (gr.)ὁδ’ LH45οὐδ’ Αἴαντι φέρων χάριν, ὃς λόγον εὔφρονα βάζεν.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡nec valet Aiacis cordata oratio. tandem‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡und erwies auch Aias keinen Gefallen, der eine verständige Rede sprach.Crit. (gr.)οὔτ’ LH46Legati re infecta redeunt.υἱέα μὲν κατέρυκεν Ἀμύντορος, οἱ δὲ κιόντες‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡mansit Amyntorides. alii non laeta reportant‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Er [Achilleus] hielt den Sohn des Amyntor [Phoinix] bei sich zurück. Die anderen aber
gingenDie Gesandten kehren unverrichteter Dinge zurück47ἀγγελίην πόρσυναν ἀτεμβομένοισιν Ἀχαιοῖς.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒nuncia Graiugenis turbata ad castra reversi.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒und brachten die Botschaft den in Not befindlichen Achaiern.48Τυδείδης δ’ Ἀχιλῆος ἀγηνορίῃ νεμεσίζων‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒culpat Tydides, quod tam praefractus Achilles,‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Der Tydeussohn [Diomedes] zürnte dem Hochmut AchillsSim. (lat.)praefractus] hoc sensu potius apud prosaicos legitur49κοιμᾶσθαι τότ’ ἄνωγε καὶ αὔριον ἔργα κορύσσειν.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ad somnum invitans, alacres ut ad arma resurgant.‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒und hieß sie dann zu schlafen und morgen die Werke (des Krieges) zu rüsten.
Gedicht Nr. 10 (Gr. / Lat.)
1ΚX.Kappa (X)1Ἀγρύπνω δ’ ἀδινοῖς ὑπὸ κήδεσιν Ἀτρέος υἱὼ‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Somni finis. Imperator(is) sedulitas.Cura sed Atridis somnum invidet. ergo magistros‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Die beiden infolge ihrer vielen Sorgen schlaflosen Söhne des Atreus aberEnde des Schlafes. Die Geschäftigkeit des OberbefehlshabersSim. (lat.)cura … somnum invidet] cf. Hor. epist. 1,10,18 (est ubi divellat somnos minus invida cura?)2ἤγειρον στρατιῆς κοσμήτορας· οἱ δ’ ἄρ’ ἵκανον‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡e somno revocant, qui dum vigilum agmina visunt,‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒weckten die Ordner des Heeres. Diese kamen also3εἰς φύλακας καὶ πάντας ἐγρηγορέοντας ἔτετμον.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡inveniunt omnes sine somno insistere curae‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒zu den Wachen und fanden alle wach vor.4Speculatores Graeci.βουλῆς δ’ ἐν πεδίῳ Νηλήϊος ἀγχόθι τάφρου‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒commissae. Nestor stantes in margine fossae‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒In der Ebene nahe am Graben begann der Neleussohn [Nestor]Griechische SpäherCrit. (gr.)κηλήϊος H, cor. Hc5ἦρχεν ἀγειρομένοις σκοπιαζέμεν εἰς στρατὸν ἐχθρῶν.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒hortatur, castra ut speculatum hostilia mittant.‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒mit dem Rat an die Versammelten, das Heerlager der Feinde auszuspähen.Crit. (gr.)an ἀγειραμένοις ?6Ulyss(is) eulogium.ὤρνυτο δ’ αὐτόματος παῖς Τυδέος. ἐκ δ’ ἄρα πάντων‒◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Bellator excellens.offert se ante alios Tydides et sibi patrem‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡Von selbst erhob sich der Sohn des Tydeus [Diomedes]. Und von allenLob des UlyssesEin herausragender KriegerCrit. (gr.)δὲ ἄρα H7ᾕρεε Τηλεμάχουπατέρα κλυτόν, οὕνεκα πάντων‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Telemachi associat, forti nam pectore et ausis‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒wählte er den berühmten Vater des Telemachos [Odysseus] aus, da er allen8φραδμοσύνην περίεσκεν ἀγηνορίην τε καὶ ἔργα.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡egregiis et consilio supereminet omnes.‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒an Einsicht, Mannhaftigkeit und Tatkraft überlegen war.Sim. (lat.)supereminet omnes] = Verg. Aen. 1,501; 6,856 et al.9ὅπλα δὲ δυσαμένω πολεμήϊα καὶ πρὸς Ἀθήνην‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Pietas.assumtis igitur telis votisque Minervae‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Beide zogen die Kriegsrüstungen an, beteten zu AtheneFrömmigkeit10εὐχὰς ποιήσαντε δολόφρονος ἦρχον ὁδοῖο.‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡factis insidias mox ingrediuntur. et illis‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒und begannen ihren listensinnenden Spähgang.11Dolon speculator captus.καί σφι Δόλων ταχὺς ἦλθεν ἐναντίον, ὃν κρατὺς Ἕκτωρ‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Audacia infelix.impiger occurrit Dolo, cui persuaserat Hector‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Und ihnen kam der schnelle Dolon(22) entgegen, welchen der starke HektorDie Gefangennahme des Spähers DolonErfolglose DreistigkeitAnm.:(22)Zu Dolon vgl. auch Rhod. Tro.2 939‒942.12δώροις ἐξαίτοισι διασκοπιᾶσθαι ὄρινεν,‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡muneribus largis castra explorare Pelasgum,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡mit ausgewählten Geschenken angetrieben hatte auszukundschaften,Sim. (gr.) διασκοπιᾶσθαι] = Hom. Il. 10,38813εἰ Δαναοῖς φίλον αὖθι μένειν ἢ φύξιν ἑλέσθαι.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒num vellent remanere, fugae aut se tradere totos.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒ob die Danaer ebendort [in Troja] bleiben oder lieber die Flucht wählen wollten.Crit. (gr.)αὐθι H14τὸν δ’ ἑλέτην· ὁ δ’ ἄφαρ Τρώων βουλεύματ’ ἔνιψεν‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Non taciturnitas.is capitur Troumque aperit secreta (salutis‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Sie ergriffen ihn. Er [Dolon] aber erzählte sofort die Pläne der TroerUnverschwiegenheitCrit. (gr.)τόνδ’ deliberat Gärtnerὅδ’ LH15ζωῆς ἐλπωρῇ στρατιήν τ’ ἀφύλακτον ἐοῦσαν‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡sic spes induxit), quod sit custodia castris‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒in Hoffnung auf sein Überleben und, dass das Heer unbewacht sei;Crit. (gr.)στρατίην L30/3116Rhesi equi et mors.ὕπνον τ’ ἐν κλισίαις ἐπικούρων ἅρμα τε Ῥήσου‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒nulla, vacent somno socii Rhesique propinqui‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒er erzählte vom Schlaf der Bundesgenossen in ihren Zelten und dem künstlich geschmücktenRhesus’ Pferde und Tod17ἀσκητὸν καλοῖσι παρ’ ἵπποις, τοῖς πέλε μορφὴ‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒currus equique adsint, nivibus quis forma sit ipsis‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Wagen des Rhesos(23) neben dessen schönen Pferden, deren GestaltCrit. (gr.)παρ’ H: μεθ’ L fortasse recteAnm.:(23)Zu Rhesos vgl. auch Rhod. Tro.2 904‒908 .18λευκοτέρη νιφάδων καὶ ἀφάρτερον οἶμα θυελλῶν.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒candidior, rapidis et pes velocior auris.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒weißer als Schneeflocken und deren Ansturm schneller als die Wirbelwinde war.Crit. (gr.)ἀφέρτερον LSim. (gr.)~ Hom. Il. 10,437 (λευκότεροι χιόνος, θείειν δ’ ἀνέμοισιν ὁμοῖοι)Sim. (lat.)velocior auris] cf. Ov. met. 3,209 (velocius aura)19καὶ τὸν μὲν κτείναντες ἀπ’ ἀγλαὰ τεύχε’ ἐσύλων,‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒garrulus iste perit vita spoliatus et armis.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Und nachdem sie ihn [Dolon] getötet hatten, raubten sie seine herrlichen Waffen.Crit. (gr.)ἀγλαά LHτεύχε LSim. (lat.)vita spoliatus et armis] ~ Homer. 435 (vita iuvenem spoliavit et armis)20Θρηΐκων δ’ ὑπέδυσαν ἐῢν στρατόν· αὐτίκα δ’ ἀρχὸν‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Insidiae felices.mox Thracum subeunt tentoria, duxque ministris‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Sie schlichen in das treffliche Heer der Thraker ein, und sogleichErfolgreicher Hinterhalt21ἀτρέμας εὑδόμενον μετὰ δώδεκα πλῆξεν ἑταίροις‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒cum bis sex somno resolutus caeditur atra‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒erschlug der Tydeussohn den ruhig schlafenden Anführer [Rhesos] mitsamt zwölf22Τυδείδης, ἵππους δ’ ἐξήλασεν ὀξὺς Ὀδυσσεύς.‒‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Tydidae dextra, sed equos abducit Ulysses.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒seiner Gefährten, und der eilfertige Odysseus trieb die Pferde fort.23πολλῇ δ’ εὐχωλῇ καὶ χάρματι κυδιόωντε‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡gaudia larga suis et iubila multa reversi‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Während sie sich mit viel Jubel und Freude rühmten,24νοστείτην ἥρωε μέγ’ ἐλπομένοισιν Ἀχαιοῖς.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Argivis referunt. stupidi sed Troës acerbas‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒kehrten die beiden Helden zu den Achaiern zurück, die sie sehnlich erwarteten.25Τρῶες δ’ ὡς θηεῦντο φόνον καὶ μέρμερον ἔργον,‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡ut videre neces immaniaque ausa, tumultus‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Als die Troer aber das Blutbad und die kummervolle Tat betrachteten,26πένθιμος ὦρτο κυδοιμός. ἄναξ γὰρ ἔγειρεν Ἀπόλλων‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Vigilantia sera.lugubris surgit. namque hos speculator Apollo‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡erhob sich unter ihnen Trauergeschrei. Denn es weckte sie der Herrscher Apollon [die
Sonne],Allzu späte WachsamkeitSim. (gr.) πένθιμος ὦρτο κυδοιμός] ~ Hom. Il. 10,523 (ἄσπετος ὦρτο κυδοιμός)27οὐκ ἀλαοσκοπιὴν μὲν ἔχων, ἀλλ’ ὄψιμα φαίνων.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒excitat insidias, sed non in tempore, prodens.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒welcher zwar kein blindes Gesicht hatte, aber die Taten erst zu spät offenbarte.Crit. (gr.)οὐου H, cor. Hcἀλαοσκοπίην LHSim. (gr.) οὐκ ἀλαοσκοπιὴν μὲν ἔχων] ~ Hom. Il. 10,515
Gedicht Nr. 11 (Gr. / Lat.)
1ΛXI.Lambda (XI)1Eris Graecos educit.Ἠοῦς δ’ ὀρνυμένης ἐκ Τηθύος εἰς ἕδος ἄστρων‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Iam Tethyn linquens superos repetiverat Eos,‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Als Eos [Morgenröte] sich von Tethys [aus dem Meer] zum Sitz der Sterne bewegte,Eris lässt die Griechen ausmarschieren2ΖεὺςἜριν Ἀργείοισιν ἐπιπροΐαλλε μάχεσθαι.‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Iupiter ut Litem Danais demisit, ad arma‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡schickte Zeus den Argeiern Eris [Göttin des Streits], so dass sie kämpften.3τῆς δ’ ὁρμῇ ζώννυντο σὺν ἀνδράσιν οἷσιν ἕκαστος‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡quae vocet. accingit se igitur cum milite ductor.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Auf deren Betreiben hin rüstete sich jeder der Anführer zusammen mit seinen Männern.4ἡγεμόνων· πρυλέες δὲ καὶ ἱππέες ἐρρώοντο‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒‒|‒◡erumpunt castris peditesque equitesque minantes‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Und die schwerbewaffneten Fußkämpfer und Reiter eiltenSim. (gr.) πρυλέες … ἐρρώοντο] cf. Hom. Il. 11,49sq. (αὐτοὶ δὲ πρυλέες … θωρηχθέντες / ῥώοντ’)5Τρώων ἀντιβίην. τοῖς δ’ ἀσπάσιον γένετ’ ἔργον.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Promta fortitudo.Troianis mala multa, sed his gratissima pugna est:‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒gegen die Troer. Diesen [den Troern] aber war das Werk willkommen.Entschlossene Tapferkeit6Prodigium.τῶν δὲ συνερχομένων Κρονίδης τέρας αὐτόθι φαίνων‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒nec mora, conseruere manus. dat Iupiter alto‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Während sie zusammenkamen, zeigte der Kronide [Zeus] ebenhier ein SchreckenszeichenVorzeichen7αἵματι μυδαλέας ἐξ αἰθέρος ἧκεν ἐέρσας.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒e caelo signum stillans cum sanguine rorem.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡und schickte von Blut triefende Tautropfen vom Himmel.Sim. (lat.)stillans cum sanguine rorem] cf. Lucan. 9,697sq. (arva bono virus stillantis tabe Medusae / concipiunt dirosque fero de sanguine rores)8Agamemnonis virtus.πολλοὺς δ’ ἐξενάριξε πατὴρ μενέδουπος Ὀρέστεω‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Praelium valde cruentum.hic multis genitor vitam decurtat Orestis‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Der im Schlachtlärm ausharrende Vater des Orestes [Agamemnon] aber tötete viele,Agamemnons TüchtigkeitEin sehr blutiger KampfCrit. (gr.)Μενέδουπος H, cor. Hc9θύνων ἐν προμάχοισιν, ἐπεὶ ΖεὺςἝκτορ’ ἄνωγεν‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡primores inter satagens. namque Iride missa‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒während er unter den Vorkämpfern wütete, da Zeus dem Hektor durch die Botschaft der
Iris10Ἴριδος ἀγγελίῃς ὑποεικέμεν ἀκμάζοντι.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒‒|‒◡cedere ferventi Saturnius Hectora iussit.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡dem in voller Kraft Stehenden [Agamemnon] zu weichen befahl.11ἀλλ’ ὅτε δή μιν ἔνυξε Κόων, ὁ δ’ ἐπαύσατο χάρμης‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒ast ubi destituit pugnam (percusserat illum‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Doch als ihn freilich Koon [an der Hand] durchbohrt, er den Kampf beendetCrit. (gr.)ὅτι Hὁδ’ LH12Hectoris strenuitas.φύλοπιν ἐκπρολιπών, τόθ’ ὑπέρβιος ἔμπεσεν Ἕκτωρ‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒vulnifico mucrone Coon), mox irruit Hector‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡und die Schlacht verlassen hatte, da stürzte der gewaltige HektorHectors BetriebsamkeitCrit. (gr.)εἴμπεσεν LH, cor. Hc13δυσμενέων ὁμάδῳ νήριθμα κάρηνα δαμάζων‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒mille neci sternens nec curat, nobilis utrum‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡in die Menge der Feinde und tötete dabei unzählige HäupterCrit. (gr.)ὁμαδῷ LH14τῶν λογάδων μιγάδος τ’ ἐκ πληθύος. ἐνθάδ’ Ὀδυσσεὺς‒◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒hostis plebeiusve fuat. tunc acer Ulysses‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒der ausgewählten Helden und aus der vermischten Menge. Da gewährten OdysseusCrit. (gr.)Μιγάδος H, cor. Hcἐκπληθύος LSim. (lat.)hostis plebeiusve fuat] cf. Verg. Aen. 10,108 (Tros Rutulusne [-ve v.l.] fuat); vide etiam Rhod. Tro.2 1257 (strenuus ignavusve fuat); Rhod. Protr. 119 (seu Moschus fuat aut Turcus)tunc acer Ulysses] = Stat. Ach. 1,86615Τυδείδης τ’ ἄμπνευσιν ὀϊζύουσιν ὄπασσαν‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡Tydidesque sua relevant virtute laborem‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡und der Tydeussohn [Diomedes] den Jammernden Erholung,16καπροῖν εἰδομένω, τοῖν εἰς κύνας ἄγριος ὁρμή.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒inque canes ut apri gemini grassantur in hostes‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒da sie zwei Ebern glichen, die beide einen wilden Angriff gegen Hunde führten.17καί ῥ’ αὐτὸν Τρώων ἀγὸν ἐξώσαντο κυδοιμοῦ‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒ductoremque ipsum cogunt excedere pugna‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Sie drängten also den Anführer der Troer selbst aus dem Kampfgetümmel,Sim. (lat.)excedere pugna] = Verg. Aen. 9,78918Diom(edes) vulneratus. Paridis fortitudo.ἠνορέης μεθιέντα. Πάρις δ’ αὖ ταρσὸν ὀϊστῷ‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Hectoris oblitum. magno tum vulnere plantam‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡als er in seiner Tugend nachließ. Paris wiederum durchbohrte mit seinem PfeilVerwundung des Diomedes. Paris’ TapferkeitSim. (lat.)vulnere plantam] ~ Stat. Theb. 1,61 (de Oedipode: traiectum v. plantas)32/3319Οἰνείδεω διέκερσεν· ὁ δ’ εἰς νέας ἔσσυτο δίφρῳ.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒dissecat Oenidae Paris. is se navibus infert,‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒die Fußsohle des Oineiden [Diomedes]. Dieser eilte mit dem Wagen zu den Schiffen.Crit. (gr.)ὁδ’ LH20Ulyss(is) periculum.μουνώθη δ’ Ὀδυσεύς. Τρώων δέ μιν ἔλσεν ὅμιλος‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡desertusque Ithacus manet. hinc medium undique cingunt‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Odysseus aber war allein gelassen. Die Menge der TroerUlysses’ GefährdungSim. (lat.)undique cingunt] = Stat. Theb. 10,41; Prisc. periheg. 327.69321ἐν μέσσῳ κάρτιστα πονεύμενον. αὐτόθι Σῶκος‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Troiugenum cunei. dumque unus sustinet omnes,‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒bedrängte ihn, während er sich in der Mitte mit aller Kraft abmühte. Eben hier trafCrit. (gr.)αὐθότι H22τύψε μιν οὐδ’ ἐδάμασσε· φόνον δέ οἱ ἤρκεσεν Αἴας‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Socus eum ferit. at summo in discrimine vitae‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒ihn Sokos, ohne ihn aber zu töten: Aias wehrte ihm den Mord ab,Crit. (gr.)δὲ οἱ L23κάρτα βοηδρομέων συνομοῦ Λακεδαίμονοςἀρχῷ.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒dux Spartanus opem tulit et fortissimus Aiax.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒indem er zugleich mit dem Herrscher Spartas [Menelaos] rasch zu Hilfe eilte.Sim. (lat.)fortissimus Aiax] = Drac. Orest. 84824πολλοῖς δ’ ἔμβαλε κῆρας ἀνὰ κλόνον. ὡς δὲ βίαζον‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡morte quidem multos mulctat, sed ubi undique telis‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Vielen brachte er [Aias] den Tod im Schlachtgetümmel.(24) Als die Troer ihn aberCrit. (gr.)πολλοῖ Lδέ HAnm.:(24)Das Töten wird im Lateinischen durch eine starke m-Alliteration untermalt: morte quidem multos mulctat [Hinweis TG].25Aiacis fuga.Τρῶες ἑοῖς ξυστοῖσι περισταδόν, ὀψὲ καὶ αὐτός ‒‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Fuga herois cunctabunda.circumstant Teucri, tandem quoque vertitur Aiax‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒mit ihren Lanzen ringsum bedrängten, wandte er sich spät auch selbst ‒Aiax’ FluchtDie zögerliche Flucht eines Helden26Ζεὺς γὰρ ἐνῆκε φόβον ‒ σπουδῇ τρωπάσκετο φεύγων‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒(terret enim Deus ipse), sed est fuga segnior, agro‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒denn Zeus hatte ihm Furcht eingeflößt ‒ mühsam zur Flucht27ὡς ὄνος, ὃν ῥοπάλοισιν ἀφαυροὶ παῖδες ἀρούρης‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒ut si asinus cedit, pueri quem pone bacilli‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒wie ein Esel, den die schwachen Kinder mit kleinen KeulenCrit. (gr.)ἐφαυροὶ L28μιρκοῖς ἐξελόωσιν ἀτημελέοντά περ αὐτῶν.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒quamlibet invalido, sed crebro verbere pellunt.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒vom Feld treiben, obwohl er nichts auf sie gibt.29νώτοις δ’ ᾐώρει σάκος, ὃ στέρνοισιν ἐῴκει.‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒sic abit, in tergo scutum aptans pectore dignum.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡Er hob seinen Schild, der sich für die Brust ziemte, auf den Rücken.30Εὐρύπυλος μὲν ἄρηξε. βέλος δ’ ἐνεπήξατο μηρῷ‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒advolat Eurypylus, sed ei Paris impiger arcu‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Eurypylos kam zu Hilfe. Aber Paris heftete mit seinem Bogen ein Geschoss31τοξεύων Πάρις ἰθὺ Μαχάονα πρόσθεν ἰάψας·‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒transadigit femur. hunc sensit paulo ante Machaon.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒in dessen Schenkel, nachdem er gerade zuvor Machaon getroffen hatte.32ὃν φέρεν ἐξ ἐνοπῆς Ποδαλείριος· ἔκφυγε δ’ Αἴας‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒quem pugna exportat Podalirius. aufugit Aiax,‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Diesen [Machaon] trug Podaleirios aus dem Kampf. Aias aber entfloh,33οὐδ’ Εὐαιμονίδῃ κρατερῷ σόον εἴδετο μίμνειν.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒aufugit haud fugiens alias Euaemone natus.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡und auch dem starken Euaimoniden [Eurypylos] schien es nicht sicher (im Kampf) zu
bleiben.34ὡς δ’ Ἀσκληπιάδην Ἀχιλεὺς ἐπ’ ὄχεσφι δόκευσε‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡utque Asclepiaden accedere vidit Achilles‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Als Achilleus aber den Asklepiossohn auf dem Wagen Nestors35Νεστορέοις, Πάτροκλον ἐναντίον ἧκε πυθέσθαι.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Nestoris in curru, iubet explorare Patroclum,‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡erspäht hatte, schickte er Patroklos entgegen, um etwas in Erfahrung zu bringen.36Patroclus a Nestore instigatur.τῷ δ’ ἄρ’ ἄναξ Πυλίων κοινὴν ἀποδύρετ’ ἀνάγκην,‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒salvane res sit. ei Pylius discrimina narrat‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡So klagte diesem der Herrscher der Pylier [Nestor] die gemeinsame NotPatroclus wird von Nestor angestacheltCrit. (gr.)τῷδ’ LH37μέμφετο δ’ ὡς Ἀχιλεὺς στρατιῆς οὐ κήδετο λυγρῆς.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒publica et incusat, quod non tangatur Achilles.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒und tadelte, dass sich Achill nicht um das Elend des Heeres kümmere.38αὐτὸς δ’ ἧς ἀρετῆς δοριθαρσέος ἔργα πιφάσκων‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Senilis περιαυτολογία.ipse suae recitans virtutis gesta, quod olim‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡Und indem er selbst die Taten seiner kampfesmutigen Tugend erzählte,Greisenhaftes Erzählen über sich selbstCrit. (gr.)Αὐτός L39μαρναμένου σὺν ἔτῃσι πρὸς ἱερὸν ἔθνος Ἐπειῶν,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒vicerit eductis cum civibus agmen Epeum,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡als er zusammen mit seinen Verwandten gegen das heilige Volk der Epeier kämpfte,40πρὸς δὲ τιθείς, ὡς υἷι Μενοίτιος εὖ ἐπέτειλεν‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Paterna solicitudo.in mentemque ipsi redigens praecepta parentis,‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡und hinzufügte, dass Menoitios seinem Sohn trefflich aufgetragen habe,Väterliche SorgfaltSim. (lat.)praecepta parentis] = Catull. 64,159; Verg. Aen. 5,747 et al.41Αἰακίδην πινυτῇσι παρηγορίῃσιν ὀφέλλειν,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒scilicet Aeacidae monitis ut adesset amicis,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒den Aiakiden [Achill] mit verständigen Ermahnungen zu fördern,42λίσσετο παρφάσθαι κείνου νόον, αἴ κεν ὀρίνοι,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒obsecrat, ut blandis hortatibus incitet illum‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡bat er ihn flehentlich, dessen Sinn zu bereden, ob er ihn vielleicht (zum Kampf) antreibe,Crit. (gr.)αἴκεν LH43ἄλλως δ’ αὐτὸν ἄνωγε μετ’ ἔντεσι Πηλείωνος‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒‒|‒◡aut armis ipse assumtis se ostentet Achillis‒‒|‒||‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡andernfalls aber hieß er ihn, sich selbst mit den Waffen des Peliden [Achills]44φαινόμενον Τρώεσσι φόως Δαναοῖσιν ἐγεῖραι.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒hostibus; hinc magnam Danais exsistere lucem.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡den Troern zu zeigen und so den Danaern einen Hoffnungsschimmer zu entzünden.45Eurypylum medicatur.τῷ δ’ ἄρ’ ἀποιχομένῳ σκάζων Εὐαίμονοςυἱὸς‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡dum redit, Eurypylus tardo cum vulnere claudus‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Als er wegging, begegnete ihm der Sohn des Euaimon [Eurypylos],Er [Patroclus] heilt Eurypylus46ἠντιβόλησ’ οἰκτρῶς, ὁ δέ μιν κλισίηνδε κομίσσας‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒occurrit, sua quem mox ad tentoria perfert:‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒elendig hinkend. Er [Patroklos] brachte ihn [Eurypylos] zum Zelt,Crit. (gr.)ἠντιβόλης H: ἀντ’βόλησ’ Hc (an ἀντεβόλησ’ ?)ὁ δέ μιν scripsi: ὁδέ μιν L: ὁδὲ μιν Hκλισίην δε LH47ἔκταμνεν βέλος ὀξὺ καὶ ἕλκεος ὕδατι νίζων ‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Medicina veterum.extrahit hic telum, calida tunc abluit unda‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒schnitt ihm das scharfe Geschoss heraus, wuschDie Heilkunst der AltenSim. (gr.)v. 47‒49: cf. Hom. Il. 11,844‒848Sim. (lat.)abluit unda] = Ov. met. 4,74048τύμμα νέον λιαρῷ πικρὴν ἐπικάββαλε ῥίζαν ‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒vulnus et abluto radicem imponit amaram,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡den frischen Hieb der Wunde mit lauwarmem Wasser, legte eine bittere WurzelCrit. (gr.)πιρκὸν L49 χερσὶν ἐπισταμένῃσι, σὺν αἵματι δ’ ἔσχεν ἀνίας.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒et solers sistit cum sanguine dextra dolorem.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡mit kundigen Händen auf und hemmte zusammen mit dem Blut(fluss) die Schmerzen.Sim. (lat.)dextra dolorem] = Paul. Petric. Mart. 2,531
Gedicht Nr. 12 (Gr. / Lat.)
34/351ΜXII.My (XII)1Graecorum murus oppugnatur.Τρῶες δ’ Ἀργείοισιν ἐπαλγέα μόχθον ἔθηκαν‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡At Teucri tristes Danais peperere labores‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Die Troer aber bereiteten den Argeiern schmerzhafte MüheDie Mauer der Griechen wird belagert2ἀμφὶ τάφρον πυκινοῖιν ἀρηραμένην σκολόπεσσι‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡ad fossam, densi quae septa erat aggere valli‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒um den mit dichten Pfählen3κρημνοῖς θ’ ὑψιβαθέσσι. περᾷν δ’ ἐλιλαίεθ’ ἕκαστος‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡praecipitique sinu: quivis transire volebat‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡und tiefen Abhängen versehenen Graben. Jeder wollte ihn überquerenCrit. (gr.)κραμνοῖσθ’ Lπερᾶν possis more hodierno4καὶ πέρθειν μέγα τεῖχος ἀπεχθόμενον μακάρεσσιν.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡et muro superis inviso afferre ruinam.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡und die den Göttern verhasste große Mauer zerstören.5Ἕκτωρ δ’ αὖ φεύγουσιν ἐπέχραεν ἶσος ἀέλλῃ.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ac veluti turbo fugientibus imminet Hector.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Hektor aber wiederum griff die Flüchtenden gleich einem Sturm an.6καὶ τότ’ ἐφημοσύνῃ πινυτόφρονι Πουλυδάμαντος‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡tunc bene Pulydamas monuit cum curribus extra‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Und da ließen sie auf die verständige Weisung des Polydamas hinSim. (gr.)v. 6sq.: de re cf. Hom. Il. 12,76.867ἵππους εὐκύκλοισι παρ’ ἅρμασιν ἐκτόθι λεῖπον.‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡fossam linquere equos, facilis quo transitus esset.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡die Pferde draußen bei den wohlgeräderten Wagen zurück.8πένταχα δ’ ἡγεμόνεσσιν ὑπ’ ἀνδράσι κοσμηθέντες‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒‒|‒◡extemplo pedites cuneos in quinque redacti‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒In fünf Abteilungen durch die Anführer geordnet,Sim. (gr.)~ Hom. Il. 12,87 (πένταχα κοσμηθέντες ἅμ’ ἡγεμόνεσσιν ἕποντο)9ἔμπεσον εἰς μέγα τεῖχος ἀναρρῆξαι μεμαῶτες·‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡cum ducibus murum invadunt et rumpere tentant.‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒fielen sie auf die große Mauer ein im Willen, sie zu durchbrechen.10ἀμφὶ δ’ ἐϋκμήτοισι πύλαις βαρὺς ἵστατ’ ἄεθλος.‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡ad portas igitur validas pugna aspera surgit,‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Um die gutgebauten Tore erhob sich ein schwerer Kampf.Sim. (lat.)pugna aspera surgit] = Verg. Aen. 9,667; 11,635; vide etiam Rhod. Il.parv.Quint. 2,39 (surgit mox aspera pugna)11πολλοὶ δὲ χθόνα κύσσαν, ἐπεὶ μάλα Τρῶας ἄμυνον‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡quae multos sternit: Teucros nam fortiter arcent‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒Viele küssten die Erde, da der Sohn des Peirithoos [Polypoites]12υἱὸς Πειριθόου καὶ Καινέος αἷμα Λεοντεύς.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Pirithoi natus Caeneique propago Leonteus.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒und der Nachkomme des Kaineus, Leonteus, die Troer heftig abwehrten.13Augurium explicatum.ὄρνις δ’ αὖ σφισιν ἦλθε· δράκοντ’ ὀνύχεσσι μεμαρπὼς‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒prodigiumque vident: captum Iovis armiger ales‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Es erschien ihnen aber wiederum ein Vogelzeichen: Ein Adler hielt eine Schlange in
seinenErklärung eines VogelzeichensSim. (gr.)v. 13sq.: de re cf. Hom. Il. 12,200‒20614αἰετὸς εἰς στρατὸν ἧκεν, ἐπεί μιν χραῦσεν ὀδόντι,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒◡deiicit in Troas, morsu qui laeserat, anguem.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Klauen ergriffen und warf sie in das Heer, als sie ihn mit ihrem Zahn leicht verwundete.Crit. (gr.)στρατόν H15Πανθοΐδης δὲ θεοῦ νόον ἔκφατο μόρσιμον εἶναι‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Salutare consilium spernitur.fatum Panthoides edisserit esse futurum,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Der Panthoïde [Polydamas] aber erklärte Gottes Willen, dass es bestimmt sei,Ein heilvoller Rat wird verschmähtCrit. (gr.)παντοΐδης HSim. (gr.)v. 15sq.: de re cf. Hom. Il. 12,223‒22516τείχεα μὲν ῥήξειν, ἀλλ’ οὐ πυρὶ νῆας ἀμέρσειν,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ut murum frangant, salva sed classe revertant.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒die Mauer zwar zu durchbrechen, aber nicht die Schiffe mit Feuer zu beschädigen.17κέρδιον οὖν ἁλίης στρατιὴν ἀποπαυέμεν ὁρμῆς.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒idcirco iubet a vanis absistere ceptis.‒‒|‒||◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Also sei es besser, das Heer von dem vergeblichen Angriff abzuhalten.Crit. (gr.)ἀπεπαυέμεν LHSim. (lat.)iubet a vanis absistere ceptis] ~ Sil. 16,223 (vanique absistere coepti / spe iubet)18Hector non superstitiosus.ἀλλ’ ἄρχων ἀπίθησε, καὶ εἰ μάλα σύμφορ’ ἔνιψεν.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡vera quidem dixit, sed non ea credidit Hector,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Doch der Anführer [Hektor] gehorchte nicht, auch wenn er sehr Nützliches gesagt hatte.Hector ist nicht abergläubigSim. (gr.)v. 18‒21: de re cf. Hom. Il. 12,238‒240.24319οὔτε μιν οἰωνῶν σέβας ἴσχανεν, ἥντινα πάμπαν‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡qui nihil auguriis tribuit, quemcunque volatum‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Und er hatte keinerlei Achtung davor, welchen Ruf oder Flug(25) auch die VögelAnm.:(25)Wortspiel im Griechischen mit κλῆσις und πτῆσις, was offensichtlich nochmals Hektors
Geringschätzung unterstreichen soll.20κλῆσιν ἔχει καὶ πτῆσιν· ἐπεὶ πολυφέρτατος ὄρνις‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒garritumve habeant. nam praefert omnibus unum‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡haben. Denn das bei weitem beste Vogelzeichen sei,Crit. (gr.)πολὺ φέρτατος possisSim. (lat.)garritumve] vox pedestris, cf. Paul. Fest. p. 2,2; Schol. Ter. p. 123,1621ἔργον ἑὸν μεθέπειν καὶ ἀλέξαι πατρίδος ἄτην.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒augurium: officio fungi patriamque tueri.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒sein Werk zu vollrichten und von der Heimat das Elend abzuwehren.(26)Crit. (gr.)ἑόν HAnm.:(26)Ausführlicher wird Hektors Erwiderung in Rhodomans Troica wiedergegeben. Siehe Rhod. Tro.2 1267‒1275 .22καὶ τότ’ ἀμαιμακέτῳ περὶ τείχεϊ Τρωσὶ δεδήει‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒et tunc ad murum saevo certamine utrique‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Und da war um die riesige Mauer zwischen Troern23καὶ Δαναοῖς μέγα νεῖκος ἐναντίον, οἷς μὲν ἐρύξαι,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒parti incrudescit bellum: haec evertere turres‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒und Danaern ein großer Streit gegeneinander entbrannt: Die einen suchten abzuwehren,Crit. (gr.)ἑρύξαι HSim. (lat.)incrudescit] vox perrara; apud poetas veteres non legiturevertere turres] = Anth. 244,16 Riese24τοῖς δὲ χαμαὶ στορέσαι πύργους νῆάς τ’ ἀμαθῦναι.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒nititur et classem, prohibere sed illa laborat.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡die anderen aber die Türme dem Boden gleichzumachen und die Schiffe zu zerstören.Crit. (gr.)χάμαι LH25Sarpedon murum Graecor(um) perfringit.Ζεὺς δ’ υἱὸν κύδαινεν ἑὸν καὶ Λαοδαμείης,‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Iupiter hic decorat genitum se et Laodamia:‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡Zeus aber ehrte Laodameias und seinen Sohn [Sarpedon],Sarpedon durchbricht die Mauer der Griechen26ὃς κρατεροῖς ἐπέεσσιν ἀνεψιὸν ἠῢν ὀρίνας,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒acribus hic verbis patruelem exsuscitat et mox‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒der mit starken Worten seinen edlen Vetter [Glaukos](27) antriebCrit. (gr.)ἐπέεσσον Hἀναψιὸν LAnm.:(27)Glaukos’ Vater Hippolochos ist der Bruder von Sarpedons Mutter Laodameia; Laodameia
und Hippolochos sind Kinder von Bellerophon(tes).27πύργῳ ἐπήϊξεν, γόνος ὃν Πετεῶο φύλασσεν·‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡aggreditur turrim, Peteo cui filius adstat.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡und gegen denjenigen Turm stürmte, den der Spross des Peteos [Menestheus] bewachte.Crit. (gr.)ἐπηϊξεν HΠετιῶο L28ὅς ῥ’ υἱὸνΤελαμῶνος ἀπόπροθι πολλὰ μογεῦντα‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡is cretum Telamone, alia dum parte laborat,‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡Dieser rief also den Sohn des Telamon [Aias], der sich in der Ferne heftig abmühte,Crit. (gr.)ὃς ῥ’, Hμυγεῦντα L29ἀγγελίῃσι κάλεσσε θοὴν ἐς πήματος ἀλκήν.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒advocat, ut secum clades propulset. et huius‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡mit Meldungen zur raschen Abwehr des Unheils herbei.Crit. (gr.)κάλεσσι L30τοῦ δ’ ἄρ’ ἐπηλυσίῃ βαιή περ γίνετ’ ἐρωή.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒adventu dilata quidem, haud sublata ruina est.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Dessen Herbeikommen verschaffte zumindest eine kleine Verschnaufpause.(28)Crit. (gr.)τοῦδ’ LHSim. (lat.)~ Ligur. 1,595 (non sublata quidem, sed adhuc dilata voluntas)Anm.:(28)Der Gedanke wird in der lateinischen Fassung durch das Wortspiel dilata/sublata untermalt [Hinweis TG].31Σαρπηδὼν μὲν ῥῆξεν ἐπάλξιας οὐδ’ ἐδυνήθη‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Sarpedon facit hanc princeps, sed quamlibet ardens‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒Sarpedon brach zwar die Brustwehr ab, konnte aber nicht36/3732θεῖναι σὺν Λυκίοισι διαπρὸ Τρωσὶ κέλευθον.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒◡non valet ingressum sociis aperire; feritur‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡mit seinen Lykiern für die Troer einen Weg hindurch schaffen.33οὐτάσθη μὲν Γλαῦκος, ὑφ’ αἵματι δ’ ἐρράδατ’ ἀνδρῶν‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Glaucus et effuso maculantur sanguine turres‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒Glaukos wurde verletzt und die Türme, Zinnen und die BrustwehrCrit. (gr.)αἳματι LSim. (gr.)v. 33sq.: ~ Hom. Il. 12,430sq. (πύργοι καὶ ἐπάλξιες αἵματι φωτῶν / ἐρράδατ’)Sim. (lat.)sanguine turres] ~ Stat. Theb. 10,846 (Menoeceo qua lubrica sanguine turris)34Hect(oris) robur.πύργοι καὶ κρόσσαι καὶ ἐπάλξιες. ὀψὲ δ’ ἄρ’ Ἕκτωρ‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Robur veterum.muri cum pinnis et propugnacula. tandem‒‒|‒‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡war vom Blut der Männer benetzt. Spät warf Hektor alsoHectors KraftDie Kraft der AltenCrit. (gr.)καί κρόσσαι Hὄψὲ H35λᾶαν ἱείς, ὃν ἄρ’ οὔ κε δύω νῦν φῶτ’ ὀχλίσειαν,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡impingens saxum, quod non hoc tempore possent‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒einen Stein, den heute nicht zwei Männer fortschaffen könnten,(29)Crit. (gr.)οὔκε LHSim. (gr.)~ Hom. Il. 12,447sq.Anm.:(29)Vgl. auch Rhod. Il.parv.Hom. 5,18.36ῥῆξε πύλας καὶ τεῖχος ἐσάλμενος ὤρορεν ἄλλους.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ferre duo, portas convellit et irruit Hector.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡durchbrach die Tore, sprang auf die Mauer und trieb die anderen an.Crit. (gr.)ὤρυρεν L37καὶ τότ’ ἔνερθεν ὕπερθεν ὁδὸς γένετ’ οὐτιδανοῖς περ.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒tunc via vel timidis supraque infraque patescit.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡Da gab es oben und unten einen Weg selbst für die Schwachen.
Gedicht Nr. 13 (Gr. / Lat.)
1ΝXIII.Ny (XIII)1Neptunus Graec(os) animat.Ποντομέδων δ’ Αἰγὰς ἁλιτέρμονας ἀμφιβεβηκὼς‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Rex ponti interea, sacris qui praesidet Aegis,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒Der Meeresbeherrscher [Poseidon] aber, der das ans Meer angrenzende Aigai beschirmte,Neptun ermuntert die GriechenCrit. (gr.)δ’ deest in LSim. (lat.)sacris qui praesidet Aegis] cf. Verg. Aen. 3,35 (de Marte: Geticis qui praesidet arvis)2χρυσείοις ἐπ’ ὄχεσσιν Ἀχαιοῖς ἔσσυτ’ ἀρήξων‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒addit opem curru aurato transvectus Achivis,‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒eilte mit seinem goldenen Wagen, um den Achaiern Hilfe zu leisten,3ΖηνὸςὙπερβορέοισι παρ’ ἔθνεσιν ἐνδιόωντος.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Absentis principis noxia.frater Hyperborea dum forte in gente moratur.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡während Zeus bei den hyperboreischen Völkern verweilte:Der Schaden für den abwesenden Herrscher4μάντεϊ δ’ εἰσάμενος τῷΘέστορος ὦρσε μάχεσθαι‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Oraque Thestoridae simulans ad praelia fortes‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒In der Gestalt des Sehers, des Sohnes von Thestor [Kalchas], trieb er [Poseidon]5Αἴαντε πρώτω μέν, ἀτὰρ μετέπειτα καὶ ἄλλοις‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Aiaces aliosque dehinc exsuscitat omnes‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒die beiden Aianten als Erste zum Kampf an, aber dann gab er auch allen6πᾶσι κελευτιόων κράτος ἔμβαλεν, ὥστε συνελθεῖν‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ac tacitas animis vires inspirat. et eius‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡anderen, beständig antreibend, die Kraft ein, dass sie im Kampf zusammenkamenCrit. (gr.)Νᾶσι LSim. (gr.) κελευτιόων] cf. Hom. Il. 13,1257φράξαντας δόρυ δουρί, σάκος σάκεϊ προθελύμνῳ,‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Acies densa.imperio clypeis clypei iunguntur et hastis‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒und dabei zur Verteidigung Lanze an Lanze und Schild an Schild überlappendDichte SchlachtordnungSim. (gr.)v. 7sq.: ~ Hom. Il. 13,130sq. (cf. etiam Eras. Adag. 3,8,63 [nr. 2763 : Mutua defensatio])Sim. (lat.)v. 7sq.: cf. Eras. Adag. 3,8,63 (nr. 2763: Mutua defensatio) (Hastas densabant hastis, umbone frequenti / umbonem, clypeum clypeus fulcibat inhaerens
/ inque vicem galeae galeas texere, virum vir)8ἀσπίδ’ ἵν’ ἀσπὶς ἔρειδε, κόρυς κόρυν, ἀνέρα δ’ ἀνήρ.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒hastae, densantur galeis galeae atque viro vir.‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡drängten, wo sich Schild an Schild, Helm an Helm und Mann an Mann lehnte.Sim. (lat.)viro vir] = Verg. Aen. 10,361.734; cf. etiam Bibac. carm. frg. 10,1 Bl. (pressatur pede pes, mucro mucrone, viro vir); Macr. Sat. 5,13,279HectorTroas. Mors Imbrii.Ἕκτωρ δ’ εὖ θάρσυνεν ἑὰς στίχας· ἐνθάδε Τεῦκρος‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Praelium cruentum.Hector confirmat series. tunc Imbrion hasta‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Hektor aber ermutigte trefflich seine Reihen. Da traf TeukrosHector (ermuntert) die Troer. Tod des ImbriusBlutiger KampfCrit. (gr.)an αὖ ?10ἐγχείῃ γαμβρὸν Πριάμου βάλεν Ἴμβριον ἠΰν,‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡transfigit Teucer, Priami cui filia nupsit,‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡mit der Lanze den Schwiegersohn des Priamos, den edlen Imbrios,11Amphimachi.Ἕκτωρ δ’ Ἀμφίμαχον, μέγα δ’ ἤκαχεν Ἐννοσίγαιον‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Amphimachumque Hector. Neptunus morte nepotis‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡Hektor aber (traf) den Amphimachos und betrübte so den Erderschütterer sehr(Tod) des AmphimachusCrit. (gr.)Ἐνοσίγαιον H, cor. H c12υἱωνοῖο δαμέντος· ὁ δ’ Ἰδομενῆϊ κέλευσε‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡acriter indoluit mandatque ex tempore forti‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒durch die Tötung von dessen Enkel. Dieser [Poseidon] befahl also Idomeneus,Crit. (gr.)ὁδ’ LHSim. (gr.) υἱωνοῖο δαμέντος] cf. Hom. Il. 13,207 (υἱωνοῖο πεσόντος)13τίσασθαι φόνον αἰπύν· ὁ δ’ εἴκελον αὖθις Ἄρηϊ‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡vindictam Idomenei. sed Marti hic advocat aequum‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡den jähen Mord zu rächen. Dieser [Idomeneus] wiederum trieb den Ares ähnlichenCrit. (gr.)ὁδ’ LHSim. (gr.) εἴκελον … Ἄρηϊ] de re cf. Hom. Il. 13,295‒29814Othryonei.Μηριόνην ὀρόθυνε καὶ Ὀθρυονῆα δάϊξε,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Merionen, et Cassandram sine dote petentem‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Meriones an und tötete Othryoneus,(Tod) des Othryoneus15Asii. Alcathoi.Κασσάνδρης μνηστῆρα, καὶ ἌσιονἈλκάθοόν τε,‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Othryonea ferit, ferit Asion Alcathoumque‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡den Freier Kassandras, sowie Asios und Alkathoos,(Tod) des Asius. (Tod) des Alcathous16Ἀγχίσεω γαμβρόν, κλυτὸν ἐν Τρώεσσι πολίτην.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Anchisae generum: is praestans erat incola Troiae.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒den Schwiegersohn des Anchises,(30) den unter den Troern berühmten Bürger.Sim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 13,428.433Anm.:(30)Alkathoos hatte die älteste Tochter des Anchises, Hippodameia, geheiratet. Vgl. Hom.
Il. 13,428f.17Deiphobi virtus.Δηϊφόβου δ’ ἀρετὴ τότ’ ἐνὶ πρώτοισι φαάνθη·‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Deiphobi primos virtus tunc enitet inter:‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Dann zeigte sich die Tugend des Deïphobos unter den Ersten.Die Tugend des Deiphobus18Mors Hypsenoris.κάββαλε δ’ Ἱππασίδην Ὑψήνορα, κάββαλεν αὐτοῦ‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒deiicit Hippasiden Hypsenora, deiicit ipsum‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Er warf den Hippasossohn Hypsenor nieder, er warf auchTod des Hypsenor19Ascalaphi.υἱὸν Ἐνυαλίοιο τὸν Ἀσκάλαφον μενεχάρμην.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Ascalaphum sobolem Gradivi, et fortiter audet‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡den Sohn von Enyalios [Ares] selbst, den im Kampf ausharrenden Askalaphos, nieder.(Tod) des AscalaphusSim. (gr.)~ Hom. Il. 13,518sq.Sim. (lat.)fortiter audet] = Ov. am. 2,5,920τόλμα δ’ Ἰδομενῆϊ καὶ ἐν σταδίῃ περ ἀρίστῳ‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Idomenei conferre manum, quo fortior alter‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡Und er wagte dem Idomeneus, obwohl letzterer im Stehkampf der Beste war,21ἄντα φέρειν μέγα κάρτος. ἐκαίνετο δ’ ἄλλος ὑπ’ ἄλλου·‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒vix erat in stabili pugna. fit plurima caedes.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒seine große Kraft entgegenzustellen. Es fand ein gegenseitiges Töten statt:Crit. (gr.)αὔτα LSim. (lat.)fit plurima caedes] ~ Homer. 784 (fit maxima caedes)22Pisandri. Harpalionis.ΠείσανδρονΜενέλαος ἀπέκτανεν, Ἁρπαλίωνα‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Pisandrum perimit Menelaus, et Harpalionem‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Menelaos tötete Peisandros, und Meriones(Tod) des Pisander. (Tod) des HarpalionSim. (gr.)v. 22sq.: de morte Harpalionis cf. Hom. Il. 13,650‒65923Μηριόνης καὶ πένθος ἀμήρυτον ἔμβαλε πατρί,‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Meriones gelidique est luctus causa parenti‒◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒‒||‒◡◡|‒‒den Harpalion und flößte dessen Vater [Pylaimenes],24Παφλαγόνων βασιλῆϊ, Πάρις δ’ Εὐχήνορα μάντιν‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Mors praecognita.Paphlagonum regi: Paris hic Euchenora vatem‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡dem König der Paphlagoner, lange Trauer ein. Paris aber tötete den reichen SeherEin vorher erkannter Tod38/3925ἀφνειὸν σφετέρην εὖ εἰδότα κῆρα πάροιθεν.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡praeditem interimit, cui mors praecognita dudum.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Euchenor, der von seinem eigenen Tod schon vorher sehr wohl wusste.(31)Anm.:(31)Das Motiv des Sehers, der seinen Tod vorher kennt, aber nicht verhindern kann, wird
von Rhodoman wiederholt aufgegriffen.26ὡς δ’ ἄρα Δηΐφοβός τε βίη θ’ Ἑλένοιο χάσαντο‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Absentia ducum et praesentia.ast ubi Deiphobusque Helenusque ex agmine cedunt‒◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Als aber Deïphobos und der kräftige Helenos wichen,Abwesenheit und Anwesenheit der FeldherrenSim. (gr.)v. 26sq.: ~ Hom. Il. 13,781sq.27ἐγχείῃ βληθέντε, καὶ Ἕκτορος ἄνδιχ’ ἐόντος‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡hastis percussi nec praesto est strenuus Hector,‒‒|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡da sie beide von der Lanze getroffen waren, war es, da auch Hektor fern war,Sim. (lat.)strenuus Hector] cf. Alb. Stad. Troil. 3 arg. 528μόχθος ἔην Τρώεσσι, μένος δ’ ἠέξετ’ Ἀχαιοῖς‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒virtus decrescit Teucris, augescit Achivis‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒eine Mühsal für die Troer, den Achaiern aber wuchs die Kraft(32)Anm.:(32)Im Lateinischen untermalt durch das Wortspiel decrescit/augescit.29Hector laborans Polydam(antis) consilio adiuvatur. Hectoris eulogium.Αἰάντοιν ἀρετῇ. Τρώων τότε φέρτατος Ἕκτωρ‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Sapiens consilium admissum.viribus Aiacum. Troum tunc optimus Hector‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡durch die Tugend der beiden Aianten. Da sammelte Hektor, der Beste der Troer,Bei seinen Mühen wird Hector durch den Rat des Polydamas unterstützt. Lob HectorsEin angenommener weiser Ratschlag30μήδεσι Πουλυδάμαντος ἐϋφραδέεσσι πιθήσας‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒(Pulydamas etenim sic censuit) omne per agmen‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡im Vertrauen auf die beredten Ratschläge des PolydamasCrit. (gr.)ποθήσας LSim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 13,726‒74731Τρώων ἐκπρεπέας τάχ’ ἀόλλισεν ἠδ’ ἐπικούρων,‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒convocat, eximio qui praestant robore belli,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒rasch Ausgezeichnete unter den Troern und ihren HilfstruppenSim. (lat.)robore belli] = Enn. ann. 373 Skutsch32ἤγαγε δ’, ἔνθα μάχης ζαχρηέος ἔργον ἐτύχθη.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ducens, quo pugnae fervet labor: haud tenet illum‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡und führte sie dorthin, wo die heftige Kampfhandlung stattfand.Crit. (gr.)Ζαχρηέος H, cor. Hc33οὐδ’ Αἴας μιν ἑαῖς βουγάϊος ἔσχεν ἀπειλαῖς‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Aiax multa minans frustra, non agmine Graii‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Weder hielt ihn der Großprahler Aias mit seinen Drohungen zurückSim. (gr.) βουγάϊος] cf. Hom. Il. 13,82434οὐδὲ πύκ’ Ἀργεῖοι συναρηρότες· ἦ γὰρ ἐῴκει‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒dum denso coeunt. nam Gorgonis ora ferebat‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡noch die dicht gedrängten Argeier. Denn er glich wahrlichSim. (lat.)Gorgonis ora] cf. Ov. met. 5,180; Sil. 3,314; Claud. rapt. Pros. 2,20535εἰσωπὴν Γοργοῖ, μένος Ἄρεϊ καὶ πόδας Ἑρμῇ.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒prae se Mercuriique pedes Martisque vigorem.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡von Angesicht der Gorgo, von der Kraft dem Ares und vom Lauf dem Hermes.Sim. (gr.) εἰσωπήν] cf. Opp. H. 4,358de re cf. Hom. Il. 8,349 (de Hectore: Γοργοῦς ὄμματ’ ἔχων ἠδὲ βροτολοιγοῦ Ἄρηος)
Gedicht Nr. 14 (Gr. / Lat.)
1ΞXIV.Xi (XIV)1Νέστορι δ’ ἐρχομένῳ σκοπιαζέμεν ἔργον ἀϋτῆς‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Praelia spectatum Nestor prodibat. at illi‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Als Nestor kam, um das Werk des lauttönenden Kampfes zu betrachten,Crit. (gr.)αὐτῆς H, cor. H cSim. (gr.)v. 1‒3: de re cf. Hom. Il. 14,27‒292υἱὸς Λαέρταο καὶ Ἀτρέος ἠδὲ μετ’ αὐτοῖν‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Dulichiusque et Tydides et maior Atrides‒◡◡|‒‒|‒‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒begegneten ihm der Sohn des Laërtes [Odysseus] und der des Atreus sowie mit ihnenSim. (lat.)maior Atrides] = Sidon. carm. 5,4483Τυδείδης ξύμβληντο νέα χροῒ τύμματ’ ἔχοντες,‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡occurrunt; vulnus grave quisque in corpore gestat‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡der Tydeussohn [Diomedes], sie alle mit frischen Verletzungen am Körper,Sim. (lat.)in corpore gestat] = Cypr. Gall. lev. 2094Agamem(nonis) desperatio.μείζω δ’ ἐν κραδίαις. βασιλῆϊ δὲ κέρδιον εἶναι‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Desperatio.inque animo maius. rector tum censet, ut omnes‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒größeren aber in ihren Herzen. Dem König [Agamemnon] aber schien es besser zu sein,Die Verzweifelung AgamemnonsVerzweifelung5εἴσατ’ ἄφαρ νέας εἰς ἁλιμυρέα πόντον ἐρύσσαι‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒in mare deducant naves, quas ancora servet‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡die Schiffe sofort ins salzig wogende Meer zu ziehenCrit. (gr.)Εἴσετ’ Lἁλιμυρέα scripsi: ἁλιμύρεα L: ἀλιμύρεα HSim. (gr.) ἁλιμυρέα πόντον] cf. Rhod. Arion 150 (ἁ. κύματα πόντω)6ὁρμίσσαι τ’ εὐναῖς, μέχρις ἂν νὺξ φύξαν ὀπάσσῃ·‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒interea, fuga dum detur tutissima noctu.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒und mit Steinen vor Anker zu legen, bis die Nacht die Möglichkeit zur Flucht gewähre.Crit. (gr.)ὀπέσσῃ LCrit. (lat.)tum H7πάντως γὰρ κρεῖσσον προφυγεῖν κακὸν ἤ περ ἁλῶναι.‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Vita cara.nam satius fugere, exitium quam incurrere certum.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Denn ganz und gar besser sei es, vor einem Übel zu fliehen als dadurch zu sterben.Das Leben ist teuerCrit. (gr.)ἤπερ LSim. (gr.)~ Hom. Il. 14,81 (βέλτερον, ὃς φεύγων προφύγῃ κακὸν ἠὲ ἁλώῃ)8τοῦ δ’ Ὀδυσεὺς κρατερῇ μάλ’ ὀνόσσατο μῆτιν ἐνιπῇ,‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ast hoc consilium graviter reprehendit Ulysses,‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Odysseus tadelte seinen Rat heftig mit kräftiger Schelte,Crit. (gr.)Τοῦδ’ L9ἣ Δαναοὺς κακίσῃ καὶ Τρώεσι θάρσος ὀφέλλῃ‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒quod Graiis adimat vires et Troibus addat,‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡da dieser (Rat) die Danaer feige mache und den Troern ihren Mut vermehre,10εὐχομένοις τάχα πάντας ἐρωῆσαι πολέμοιο.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡qui dudum cupiant Danaos absistere bello.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒die wünschten, dass alle schnell vom Krieg abließen.Sim. (gr.) ἐρωῆσαι πολέμοιο] = Hom. Il. 13,776Sim. (lat.)absistere bello] = Hor. sat. 1,3,10411Τυδείδης δὲ νέος περ ἐὼν μάλα καίριον εἶπεν‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Praesentia ducis.Tydidesque, licet iuvenis, bene consulit, ipsi‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Der Tydeussohn [Diomedes] aber, obwohl er jung war, sagte er sehr treffend,Anwesenheit des Anführers12ἔρχεσθαι πόλεμόνδε καὶ οὐταμένους περ, ἵν’ ἄλλους‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒ductores repetant aciem, et quos vulnera tardant,‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒dass sie in den Krieg gehen sollten, auch wenn sie verwundet seien, um die anderenCrit. (gr.)πόλεμόνδε scripsi: πόλεμόν δε L: πολεμόνδε HSim. (lat.)vulnera tardant] cf. Verg. Aen. 2,436 (vulnere tardus Ulixi); 10,857 (vulnere tardat)13ἔμπλην ὁρμήσωσι βελέων ἔκτοσθε μένοντες.‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡nunc extra iactum maneant animentque cohortes.‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒in der Nähe anzutreiben, während sie selbst außer Reichweite der Geschosse blieben.14κραυγὴν δ’ ἐννεάχιλον ἀπὸ στήθεσφιν ἀΰσας‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒eructans novies mille uno pectore voces,‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒Der Herrscher der Meeresbewohner [Poseidon] rief neuntausendfach aus seiner BrustCrit. (gr.)ἐννεάχιδον LSim. (lat.)pectore voces] = Catull. 64,125.202; Verg. Aen. 5,482 et al.15ὄρχαμος εἰναλίων σθένος ἄσπετον ἧκεν Ἀχαιοῖς.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒confirmat Danaos salsae regnator aquai.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒und schickte den Achaiern so unsagbare Kraft.Sim. (lat.)regnator aquai] ~ Verg. Aen. 8,77 (regnator aquarum); de forma archaica aquai cf. semel Verg. Aen. 7,464 et saepius Lucr. 1,283.285.307 et al.16Iuno cesto Veneris et Somno Iovem capit.Ἥρη δ’ ὡς ἀπάφοιτο Διὸς νόον ἠδὲ χαλέψῃ‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Muliebres illecebrae.utque Iovem fallat Iuno Troasque fatiget,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Um den Sinn des Zeus aber zu täuschen und den TroernIuno fängt Iuppiter mit dem Gürtel der Venus und mit Somnus [Gott des Schlafes]Weibliche VerlockungenCrit. (gr.)ὥς L17Τρῶας, ἀλειψαμένη τέρενα χρόα πέξατο χαίτας,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒unguine se ambrosio fucat pexitque capillos;‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒zu schaden, parfümierte sich Hera ihre zarte Haut, kämmte ihre HaareSim. (gr.)~ Hom. Il. 14,175sq. (χρόα καλὸν ἀλειψαμένη ἰδὲ χαίτας / πεξαμένη)18πᾶσα δ’ ὑπ’ ἀγλαΐῃσιν ἑοῦ φαιδρύνατο κόσμου.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒corpus ei varii decorat quoque gratia cultus.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒und erstrahlte ganz durch den Glanz ihres Schmuckes.Sim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 14,183.18519ᾔτεε δ’ Ὠκεανοῦ καὶ Τηθύος οἷον ἐπ’ ἀρθμῷ‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒tunc quasi dissidium cum Tethye solvere tentet‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Und sie erbat wie zur Versöhnung der gespaltenen LiebeCrit. (lat.)Thetye HSim. (gr.)v. 19sq.: de re cf. Hom. Il. 14,198‒20740/4120σχιζομένης φιλίης θελκτήριον ἅμμα Κυθήρης·‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Oceani, blandae petit illecebrosa Cytheres ‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒zwischen Okeanos und Tethys den Zaubergürtel der Kythere [Aphrodite].Sim. (lat.)Cytheres] cf. Mart. Cap. 9,911,6021Ὕπνον δ’ ἔλλαχε πομπόν· ὑπέσχετο γὰρ λέχος αὐτῷ‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒cingula: adest Somnus ductor, cui spondet amicam‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Hypnos [Gott des Schlafes] hatte sie als Geleiter. Denn sie versprach ihm das EhebettCrit. (gr.)v. 21sq.: αὐτῷ. / ὑπλοτέρης H, cor. H cSim. (gr.)v. 21sq.: de re cf. Hom. Il. 14,267‒16922ὁπλοτέρης Χάριτος, τὴν Πασιθέην καλέουσι.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Pasitheam uxorem, Charitum ut postrema vocatur.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡mit einer jüngeren Charitin, welche man Pasithea nennt.23ὡς δ’ ὁράα Κρονίδαο γυναιμανὲς ἦτορ ἄκοιτιν,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Mulierosus.hanc ut foemineo male sanus amore videbat‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Sowie das frauenbesessene Herz des Kroniden [Zeus] seine Gattin [Hera] erblickte,Ein WeibstollerSim. (gr.)v. 23sq.: ὡς δ’ ὁράα … / ὣς ὑπ’ ἔρῳ βέβλητο] ~ Hom. Il. 14,294 (ὡς δ’ ἴδεν, ὥς μιν ἔρος πυκινὰς φρένας ἀμφεκάλυψεν); vide etiam Rhod. Arion 942 (item de Iove: ὡς δ’ ἴδεν, ὥς σφε τάχ’ οἶστρος ἀθέσφατος ἦτορ ἀνᾶψεν)24Admissario similis Iupiter.ὣς ὑπ’ ἔρῳ βέβλητο καὶ ἵππων εἴδετ’ ἀκοίτῃ‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒Iupiter, exarsit, sonipes velut inter agrestes‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒war es sogleich von Liebe getroffen und er glich dem Gemahl der landbewohnendenJupiter ist einem Zuchthengst ähnlichCrit. (gr.)ὡς LH25ἀγρονόμων, ὃς δὴ πάσαις ἐποχεύμενος ἄλλαις‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒luxuriosus equas, aliis licet incubet, unam‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Stuten, der, obschon er bekanntlich alle anderen besteigt,26εἰς μίαν αἰθύσσει πόθον, ἣν ἀρίσημον ἴδηται·‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒si tamen insignem videat, mox fertur in illam:‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡auf eine einzige rasch sein Verlangen richtet, die er jeweils als herausragend sieht.(33)Crit. (gr.)ἲδηται LAnm.:(33)Zur Kritik an Zeus’ sexueller Begierde vgl. Rhod. Tro.2 102‒110 .27νήπιος, ὅς ῥ’ ἀλόχῳ ζηλήμονί περ μάλ’ ἐούσῃ‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒demens, uxori tam zelotypo igne furenti‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Der Tor, der seiner Ehefrau, obwohl sie sehr eifersüchtig ist,Crit. (gr.)ῥ, HSim. (lat.)zelotypo] apud poetas epicos non legitur, sed cf. Mart. 1,92,13; Iuv. 5,45 et al.28εὐνὰς ἃς κατέλεξε παρ’ ἀλλοτρίῃσι γυναιξίν,‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡qui sua commemorat furtivi crimina lecti,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒seinen Beischlaf bei fremden Frauen aufzählteSim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 14,313‒328Sim. (lat.)crimina lecti] cf. eadem sede Anth. 923,1 R. (temerati a crimine lecti)29καὶ νέφος ἑσσάμενος, τό κεν οὐ θεὸς οὔτε μάλ’ ὀξὺς‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡nube dehinc septus, quam non Deus ullus acutis‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒und, nachdem er sich mit einer Wolke umhüllt hatte, die kein Gott und auch nicht der
sehrCrit. (gr.)an οὐδὲ ?Sim. (gr.)v. 29sq.: οὔτε μάλ’—διέδερκεν] ~ Hom. Il. 14,344sq.30Ἠέλιος διέδερκεν, ἑὴν ἕλετ’ ἀγκὰς ἄκοιτιν.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Solque oculis penetret, geniali indulget amori.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒scharfsichtige Helios [Sonnengott] durchschaute, seine eigene Frau umarmte.Crit. (gr.)δίεδερκεν HCrit. (lat.)Solve deliberat GärtnerSim. (gr.) ἑὴν ἕλετ’ ἀγκὰς ἄκοιτιν] cf. Hom. Il. 14,346Sim. (lat.)indulget amori] = Val. Fl. 2,35631Iuno Graecis opitulatur.ὡς δ’ Ἥρη φιλότητι παρήπαφε κώματί θ’ Ὕπνου‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒dumque iacet Venere et Somno prostratus Olympi‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Als Hera aber mit Liebesverlangen und dem festen Schlaf von Hypnos [Gott des Schlafes]Juno hilft den GriechenCrit. (gr.)κώματί θ’ Gärtner coll. vers. Lat. (Venere et Somno): κώματι δ’ LHSim. (gr.) φιλότητι … κώματι] cf. Hom. Il. 14,35332Ζῆνα θεῶν κάρτιστον, ἁλὸς πρόμος ἄντα κραταιοῦ‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒ille potens dominus, praeses maris Hectora in unum‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Zeus, den mächtigsten der Götter, täuschte, regte der Herrscher des Meeres33Ἕκτορος αἰνοτάτην ἔριδα πτολέμοιο τάνυσσε.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡omnem vim belli movet exhortatus Achivos.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒gegen den starken Hektor einen äußerst schrecklichen Wettstreit im Krieg an.34Hectoris casus.τὸν δ’ Αἴας στερεῇ βάλε χερμάδι, καί μιν ἑταῖροι‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒impetit hunc Aiax saxo viresque resolvit.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Diesen [Hektor] aber traf Aias mit einem harten Schleuderstein, und seine GefährtenDer Sturz HectorsCrit. (gr.)χέρμαδι Lἕταιροι LH35ἐκ στροφάλιγγος ἔνεικαν, ἐπεὶ βέλος ἦτορ ἐδάμνα.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒ergo aegrum socii referunt e turbine pugnae.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒zogen ihn aus dem (Schlacht-)Wirbel, da das Geschoss sein Bewusstsein bezwang.Crit. (gr.)ἤτορ HSim. (lat.)turbine pugnae] = Sil. 4,370; 5,35036τείως δ’ ἔσκε φόνοιο μετ’ ἀμφοτέροισιν ἀμοιβή.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒tunc sors alternat caedes utrinque cruentas.‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Unterdessen herrschte gegenseitiges Blutvergießen auf beiden Seiten.37εἷλε δὲ ΠανθοΐδηςΠροθοήνορα καὶ μέγας Αἴας‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Panthoides subigit Prothoënora, maximus Aiax‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Der Panthoossohn [Polydamas] überwältigte den Prothoënor, und der große AiasSim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 14,450‒45238Ἀρχέλοχον κτάνε παῖδ’ Ἀντήνορος· αὐτὰρ ἀδελφοῦ‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Archelochum, fratremque Acamas Antenore natus‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡tötete den Archelochos, den Sohn des Antenor. Doch zur Sühne39εἰς ποινὴν ἈκάμαςΠρόμαχον νεκύεσσιν ἔμιξε.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡ulciscens Promachum caesis admiscet, et hasta‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒für seinen Bruder brachte Akamas den Promachos unter die Toten.Sim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 14,47640Πηνέλεως δὲ κάρηνον ἀπ’ Ἰλιονῆος ἔκοψεν.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Peneleos caput Ilionei de corpore truncat.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Peneleos aber schlug von Ilioneus dessen Kopf ab.Sim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 14,496‒49841Troian(orum) fuga.ἔκλινεν δὲ μάχην ἅλιος θεός· αἶψα δ’ Ἀχαιοῖς‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒inclinat pugnam maris arbiter: inde subacti‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Der Meeresgott [Poseidon] aber wendete den Kampf. Sogleich aber gelang es den Achaier,Die Flucht der TrojanerSim. (gr.)v. 41sq.: ~ Hom. Il. 14,509sq.Sim. (lat.)inclinat pugnam] cf. Sil. 6,29 (magna pugnam inclinare ruina)maris arbiter] cf. Hor. epist. 1,11,2642Τρώων ἰφθίμων ἀνδράγρια γίνετ’ ἀρέσθαι,‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Argivis praebent spolia haud vulgaria Teucri,‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒für sich Beute von den erlegten kräftigen Troern fortzutragen,43οὓς πόδες οὐκ ἐσάωσαν· ἀποιχομένου γὰρ ἄνακτος,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Absentia ducis.quos non eripuere pedes: namque agmine quando‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡welche die Schnelligkeit ihrer Füße nicht gerettet hatte. Denn als der Herrscher [Hektor]
fortging,Die Abwesenheit des AnführersCrit. (gr.)ἀσάωσαν LSim. (gr.) οὓς πόδες οὐκ ἐσάωσαν] cf. Hom. Il. 14,521sq.Sim. (lat.)quos non eriupere pedes] cf. Claud. rapt. Pros. 2 praef. 42 (nec cervam volucres eripuere pedes)44ἀδρανίῃς ὑπόειξε καὶ ὃς μάλα φαίδιμος ἦεν.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡ductor abest, etiam fortissima pectora languent.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒gab auch derjenige, der sehr ruhmvoll war, der Schwäche nach.Crit. (gr.)ἀνδρανίῃς H
Gedicht Nr. 15 (Gr. / Lat.)
1ΟXV.Omikron (XV)Crit. (gr.)Ζ H1Iovi irato Iuno se purgat.Ζῆνα δὲ κάλλιπεν ὕπνος, ὀρινομένους δὲ νόησε‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Iupiter evigilans toto videt aequore campi‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Den Zeus aber verließ der Schlaf, und er bemerkte, dassJuno entschuldigt sich dem erzürnten Jupiter gegenüberCrit. (gr.)ὕπνοσ’ H2Τρῶας ὑπ’ Ἀργείοισιν ἐπικλονέουσιν ὄπισθεν.‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡turbari Troas retroque incumbere Graios.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒die Troer von den von hinten antreibenden Argeiern gescheucht wurden.Crit. (gr.)Αργείοσιν L3Ἥρῃ δ’ αἰνὰ κότεσσε καὶ ἠπείλησεν ἱμάσσειν‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒bile igitur flagrans duris multare sororem‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Hera gegenüber geriet er darauf in schrecklichen Zorn und drohteSim. (gr.)v. 3sq.: ἱμάσσειν—κρεμάσσειν] de re cf. Hom. Il. 15,17‒214πληγαῖς ῥιγεδανῇσι καὶ ἐν νεφέλῃσι κρεμάσσειν.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒flagris inque alta suspendere nube minatur.‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡sie mit schaurigen Hieben auszupeitschen und an den Wolken aufzuhängen.5ἡ δὲ κατειβόμενον Στυγὸς ὕδωρ καὶ Διὸς εὐνὴν‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒Muliebre iuramentum.haec iurat Stygios latices lectumque Tonantis‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Sie aber schwor beim herabfließenden Wasser der Styx und beim Ehebett des ZeusDer Eid einer FrauCrit. (gr.)ἡδὲ LHSim. (gr.) κατειβόμενον Στυγὸς ὕδωρ] = Hom. Il. 15,37 Διὸς εὐνήν] de re cf. Hom. Il. 15,39Sim. (lat.)iurat Stygios latices] cf. Stat. Theb. 1,290sq. (horrendous latices, Stygia aequora … / obtestor)42/436ὤμοσ’ ὁμῶς κεφαλῇ μὴ κοιρανέοντα θαλάσσης‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒ambrosiumque caput dominum maris addere tantum‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡zusammen mit ihrem Kopf, dass der Beherrscher des Meeres [Poseidon]Sim. (gr.)v. 6sq.: κοιρανέοντα—ὀϊζύν] de re cf. Hom. Il. 15,41sq.7αὐτῆς νῦν ἰότητι φέρειν Τρώεσσιν ὀϊζύν.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Iliadis ipsa non instigante laborem.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡nicht auf ihr Betreiben hin jetzt den Troern Jammer bringe.8τῇ δ’ ὅγε λευγαλέης τεκμήρατο πείρατα χάρμης,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Levitas viri.cui pater exponit, quae meta sit ultima belli:‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Er aber verkündete ihr das Ende des unglücklichen Kampfes,Die leichte Beeinflussbarkeit des MannesCrit. (gr.)τῇδ’ LHλευλαλέης HSim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 15,64‒68 (Iupiter Iunoni res futuras usque ad mortem Hectoris praedicat)9ἡ δὲ θεοῖς Κρονίδου νόον ἔφρασε καὶ φόνον οἰκτρὸν‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Mul(ieris) garrulitas.illa Deis aperit mentem Iovis atque dolendam‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡und sie zeigte den Göttern den Willen des Kroniden [Zeus] an und den elenden MordDie Geschwätzigkeit der FrauCrit. (gr.)ἡδὲ LH10Martis equi.Ἀσκαλάφου· νεμέσησε δ’ Ἄρης, τάχα δ’ εἰς τίσιν υἱοῦ‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Ascalaphi caedem; Mars hinc incenditur ira,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒an Askalaphos. Ares jedoch wurde unwillig darüber und, schnell zur Rache seines SohnesDie Pferde des MarsSim. (lat.)incenditur ira] cf. Plaut. Pseud. 201 (ira incendor)11θωρηχθεὶς ἵππους ζεύγνυ, Δεῖμόν τε Φόβον τε,‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡armato iunguntur equi Terrorque Pavorque:‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡gerüstet, spannte er seine Pferde, Deimos [„Angst“] und Phobos [„Schrecken“], an.(34)Crit. (gr.)ὕπους LΔειμόν LHSim. (gr.)~ Hom. Il. 15,119sq. (ἵππους κέλετο Δεῖμόν τε Φόβον τε / ζευγνύμεν)Sim. (lat.)equi Terrorque Pavorque] cf. Val. Fl. 3,89sq. (Terrorque Pavorque / Martis equi)Anm.:(34)Rhodoman scheint Homer hier (nach schon antiken Homererklärern und Valerius Flaccus;
siehe Similienapparat) so zu verstehen, dass Deimos und Phobos die Namen der Pferde
seien. Der Wortlaut bei Homer legt aber eher nahe, dass Deimos und Phobos die Begleiter
bzw. Söhne des Ares sind, die dessen Pferde anspannen sollen.12Παλλὰς δ’ ἀφραίνοντα κακόφρονος ἔσχεθεν ὁρμῆς.‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Ratio inhibens affectus.Pallas at amentem stultis retraxit ab ausis.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Pallas [Athene] aber hielt den Törichten [Ares] von seinem schlecht beratenen Angriff
ab.Die Vernunft hemmt die LeidenschaftenCrit. (gr.)πάλλὰς H13Iris Neptunum revocat.Ζεὺς δ’ Ἶριν προϊεὶς ὑψάγγελον, ὄρχαμον ἅλμης‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Magistratus imperium efficax.Iupiter horribili fremitu mox terret ab alto‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Zeus aber schickte Iris, die Botin aus der Höhe, und
erschreckteIris ruft Neptun zurückDer wirkungsvolle Befehl der ObrigkeitCrit. (gr.)Ἴριν HSim. (gr.) ὑψάγγελον] nl., sed cf. Hom. Il. 15,144 (de Iride : μετάγγελον)14σμερδαλέαις ἐνοπαῖς δειδίξατο μὰψ βοόωντα,‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Iride dimissa fratrem, qui frustra ita clamat,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡mit schrecklichen Drohungen den Herrscher des Meeres [Poseidon], welcher vergeblich
rief,Crit. (lat.)demissa Gärtner15ὡς τριτάτην λάχε μοῖραν ἐν αἰθέρι μοῦνον ἀδελφός,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡tertia sors fratri quod contigit aethere solum,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡dass der Bruder [Zeus] das dritte Los allein im Himmel erhalten habe,Crit. (gr.)τριτατην HSim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 15,19216γαῖα δ’ ἔτι ξυνὴ πάντων καὶ μακρὸς Ὄλυμπος.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡terra sit at cunctis simul et communis Olympus.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡die Erde aber und der große Olymp noch allen gemeinsam seien.Sim. (gr.)= Hom. Il. 15,19317Apollo Hectorem confirmat.ἀΐξας δ’ οὗ πατρὸς ἐφημοσύνῃσιν Ἀπόλλων‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒hinc ad terrorem Danaum capit aegida Phoebus‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Auf Geheiß seines Vaters [Zeus’] eilte ApollonApoll stärkt den Hector18εἰς φόβον Ἀργείων λάβεν αἰγίδα καὶ μένος ἐσθλὸν‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡exsequiturque patris summi praecepta vigorem‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡zur Abschreckung der Argeier, nahm die Aigis und hauchteCrit. (gr.)Αργεὶων LSim. (gr.) λάβεν αἰγίδα] cf. Hom. Il. 15,229v. 18sq.: μένος … / … ἔμπνευσε θοῷ κοσμήτορι Τρώων] cf. Hom. Il. 15,26219ἀγχιφανὴς ἔμπνευσε θοῷ κοσμήτορι Τρώων.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒ductori inspirans Troum, cui proximus adstat.‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡dem schnellen Ordner der Troer [Hektor] edle Kraft ein, ihm aus der Nähe erscheinend.20Simile.ὃς δὲ μάχην ὑποδὺς λαῷ τότ’ ἐφαίνετ’ Ἀχαιῶν‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒conflictumque Hector subiens apparet Achivis‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Dieser tauchte ein in den Kampf und zeigte sich dann dem Volk der AchaierGleichnis21ὡς λὶς ἀνδράσιν αἶγα μεταΐσσουσιν ἐπελθών.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒ut leo, sectantes capram qui terret agrestem.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡wie ein Löwe, der Männer angreift, während sie einer Ziege nacheilen.Crit. (gr.)τὶς H, cor. H cἐπελθων HCrit. (lat.)agrestes deliberat Gärtner22Graec(orum) clades et fuga.ἄντα μὲν ἡγεμονῆες, ὅσων κράτος αἰὲν ἄριστον,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Graiugenum proceres, quibus est vis optima, contra‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Dagegen rüsteten alle Führer, die jeweils tüchtigste Kraft besaßen,Niederlage und Flucht der GriechenCrit. (gr.)ἡγεμονηες H23ὑσμίνην ἤρτυναν. ἀμηχανίῃ δ’ ἐνέχοντο.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡extendunt aciem, sed dum aegide terret Apollo,‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡zur Schlacht. Aber sie wurden von Ausweglosigkeit gefesselt:Crit. (gr.)ἀμυχανίη L24Ἕκτωρ χειρὶ φόνον, φόβον αἰγίδι θῆκεν Ἀπόλλων.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Pugna vehemens.dextra Hector caedit: perplexa his omnia fiunt.‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒Hektor bereitete mit seiner Hand Blutvergießen, Schrecken durch die Aigis Apollon.(35)Ein heftiger KampfSim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 15,308‒310Anm.:(35)Neben dem chiastischen Versbau fällt im Griechischen das Wortspiel φόνος („Mord, Blutvergießen“)/φόβος
(„Angst“, „Schrecken“) auf.25ἔνθα Μέδων λάχε πότμον Ὀϊλείδης, παρὰ δ’ αὐτῷ‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒fata Medon sortitur Oilei. proximus ipsum‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Da erlangte Medon, der Sohn des Oïleus, das Todeslos, und bei ihm26ἀρχὸς Ἀθηναίων πέσεν Ἴασος. ἀμφὶ δὲ πολλοὶ‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Cecropidum ductor cadit Iasus. oppetit ingens‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒fiel der Anführer der Athener, Iasos. Ringsum wurden viele27δάμναντ’ ἔνθα καὶ ἔνθα. καὶ ὡς διὰ τάφρον ὄρουσαν‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡hic illic numerus: magni fit turba pericli,‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒hier und da bezwungen. Und als sie durch den GrabenSim. (lat.)turba pericli] = Sil. 17,41028εἰς κλισίας καὶ νῆας, ἀάσπετος ὦρτο κυδοιμός.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡per fossam ad naves dumque ad tentoria pergunt,‒‒|‒‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒zu den Zelten und Schiffen losstürmten, erhob sich ein unsäglicher Schlachtenlärm.29Hector naves invadit.Ἕκτωρ μὲν μενέηνεν ἑλεῖν, ἀπαμύνετο δ’ Αἴας‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒aggreditur naves Hector, cum fratre coërcet‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Hektor wollte sie [die Schiffe] erobern, aber Aias wehrte ihnHector greift die Schiffe an30σὺν Τεύκρῳ, τοῦ Ζεὺς νευρὴν ἔρρηξεν ἱέντος‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Teucer eum, nervum cui rumpit Iupiter arcum‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡zusammen mit Teukros ab: Zeus ließ dessen [Teukros’] Sehne reißen, während er schoss,Crit. (gr.)ἔρρηζεν LSim. (gr.)v. 30sq.: τοῦ Ζεὺς—ὦσε] de re cf. Hom. Il. 15,463‒46531χειρῶν τ’ ἐκ βιὸν ὦσε. βίης δ’ οὐκ ἔργον Ἀχαιοῖς,‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Extremum discrimen.extorquens manibus. precibus pro viribus uti‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒und stieß den Bogen aus dessen Händen. Es gab für die Achaier keine Handlungsmöglichkeit
im gewaltsamen Kampf,(36)Äußerste GefahrSim. (lat.)precibus pro viribus uti] ~ Ov. met. 6,684 (precibus mavult quam viribus uti)Anm.:(36)Im Griechischen ist hier wiederum das Wortspiel βιός („Bogen“)/βίη („Gewalt“) bemerkenswert.32ἀλλ’ εὐχῆς τότ’ ἔην. ὁ δ’ ἄρ’ οὐκ ἀπέληξεν ὁμοκλῆς‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒tempus adest Danais. non hic tamen abstitit Aiax,‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒sondern damals nur noch im Beten. Aias aber ließ nicht ab vom lauten Kampf undCrit. (gr.)ὁδ’ LH33ἠνορέης τ’ Αἴας πονέων τ’ ἄλλοις τε κελεύων.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒sed vi, sed fremitu pugnans hortatur amicos.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒seinem Mannesmut, indem er sich abmühte und andere ermahnte.Crit. (gr.)ἠνορένς L34Caedes.πολλοὺς δ’ αὐτὸς ὄλεσσεν ὑπ’ ἔγχεϊ καί τινας ἄλλοι·‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒nonnullos alii, multos hic conficit unus:‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Viele tötete er selbst durch seine Lanze, und andere aber (töteten) irgendwelche anderen.GemetzelCrit. (gr.)ἀυτὸς Lκαὶ τίνας L35Λαοδάμας δ’ ἐνὶ τοῖς Ἀντήνορος ἠδὲ σὺν αὐτῷ‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒cumque his Laodamas Antenoris et Melanippus‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Unter ihnen waren Laodamas, der Sohn des Antenor, und zusammen mit ihmSim. (gr.)de morte Laodamantis cf. Hom. Il. 15,516sq.36ἴφθιμος Μελάνιππος· ἀνηρίθμους δ’ ἕλεν Ἕκτωρ‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒succumbunt hastae. Schediumque e Phocide tollit‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡der starke Melanippos (die fielen). Hektor aber überwältigte unzählige,Sim. (gr.)v. 36sq.: de morte Melanippi cf. Hom. Il. 15,576‒58344/4537καὶ Σχέδιον Φωκῆα καὶ αἰνοβίην Περιφήτην.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒cum multis Hector necnon validum Polypoeten.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒sowohl Schedios aus Phokis als auch den schrecklich starken Periphetes.Sim. (gr.)de morte Schedii cf. Hom. Il. 15,515sq.; de morte Periphetae cf. Hom. Il. 15,63838οὐδέ ποτ’ οὐ λώφησε, πρὶν ἢ πυρὶ νῆας ἰάψαι.‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒nec prius huic requies, classem quam flamma prehenset. ‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Und niemals ließ er nach, bevor er die Schiffe mit Feuer beschädigte.Crit. (gr.)οὐδὲ ποτ’ HCrit. (lat.)prehensat H, cor. HcSim. (gr.) πρὶν ἢ πυρὶ νῆας ἰάψαι] de re cf. Hom. Il. 15,18
Gedicht Nr. 16 (Gr. / Lat.)
1ΠXVI.Pi (XVI)1Patroclus cladis Gr(aecorum) nuncius.Ἔνθα Μενοιτιάδης στρατιῆς ἤγγειλεν ὀϊζὺν‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Ecce Menoetiades clades exponit Achivum‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Da meldete der Menoitiossohn [Patroklos] das Elend des (griechischen) HeeresPatroclus ist Bote der Niederlage der Griechen2Πηλείδῃ, στερεῇσι δ’ ἐνιπαῖς δάκρυα μίξας‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒Pelidae lacrymasque probris admiscet id unum‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡dem Peliden [Achilleus] und indem er seinen Tränen harten Tadel beimischte,3εἰς πόλεμον κείνοιο λιτάζετο τεύχε’ ἀείρειν‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Propositum vires superans.exorans, armis ut amici indutus in hostem‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡bat er flehentlich, dessen Rüstung in den Kampf tragen und zugleich das KriegsvolkEin Vorschlag, der die Kräfte übertrifftCrit. (gr.)λιτάξετο L4Μυρμιδόνων θ’ ἅμα λαὸν ἄγειν. ἐβίησε γὰρ Ἕκτωρ,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Myrmidonum educat vires. namque obtinet Hector,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡der Myrmidonen mitführen zu dürfen. Denn sie [die Griechen] bedrängte Hektor,5ὄμβριμον ὃς τρέψας Τελαμώνιον ὀξυφαὲς πῦρ‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒quod voluit: Telamoniaden ubi reppulit, unam‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡welcher den gewaltigen Telamonier [Aias] zur Flucht gewandt und scharfleuchtendes6ἐς νηῶν μίαν ἧκε· τότ’ οὐκ ἀμβλητὸν ἔτ’ ἦεν.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡incendit navem, nec opem suspendere tutum.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Feuer in eines der Schiffe geworfen hatte. Damals gab es keine Möglichkeit zum Aufschub
(der Hilfe) mehr.7Armatur ab Achille.τῷ ῥ’ Ἀχιλεὺς ἑτάρῳ, τόν περ τίεν ἶσον ἑαυτῷ,‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Aeacides igitur sua commodat arma sodali,‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Daher gab Achilleus seinem Gefährten, den er gleich seiner selbst achtete,Er [Patroclus] wird von Achill bewaffnetCrit. (gr.)ῥ, H8ὤπασε τεύχεα πάντα, σὺν ἡνιόχῳ δὲ καὶ ἵππους,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒quem tamquam se adamat; dat cum rectore caballos,‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒seine ganze Rüstung und zusammen mit dem Wagenlenker auch die Pferde,Sim. (lat.)caballos] apud epicos veteres non legitur, sed cf. Hor. sat. 1,6,103 et al.; vide etiam Rhod. Tro.2 172.552.14129Equi Achillis.Ξάνθον καὶ Βάλιον, καὶ Πήδασον· εὖ δὲ κόρυσσε‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Pedason et Xanthum Baliumque; et sedulus armat‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡Xanthos und Balios sowie Pedasos. Trefflich rüstete erAchills PferdeSim. (gr.) Ξάνθον καὶ Βάλιον] = Hom. Il. 16,14910λαοὺς καὶ λαῶν ἡγήτορας ἐς στίχας αἱρέων‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Prudentia imperatoria.praefectosque virosque legens in quinque cohortes,‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒die Krieger und nahm Anführer der Krieger für die genau fünf SchlachtreihenKlugheit eines Befehlshabers11πέντε γε πεντήκοντ’ ἀνὰ πεντηκοντάδας ἀνδρῶν.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒quingentique inerant in quolibet ordine. quorum‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡in den (insgesamt) fünfzig Fünfzigschaften [2500] von Männern.Crit. (gr.)πεντέγε LHSim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 16,168‒17112τῶν ἀλκῆς φρένα πλῆσεν ἐγερσιμόθοις ἐπέεσσι.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡tunc animos verbis non vana sonantibus auget.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Deren Sinn füllte er mit Wehrhaftigkeit durch Kampf erregende Worte.Sim. (lat.)vana sonantibus] cf. Val. Fl. 3,198 (vana sonantem)13Πάτροκλον δ’ ἤνωγε, φόως ὅτε πρῶτα γένηται‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Patroclumque iubet, quam primum erepta sit igni‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒Den Patroklos aber hieß er, sobald das Licht (der Rettung)14τειρομένῃσι νέεσσι, παλιντρωπᾶσθ’ ἀπὸ χάρμης‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Argivum classis, properos reflectere gressus.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒für die geschundenen Schiffe aufgehe, vom Kampf zurückzukehrenSim. (lat.)reflectere gressus] cf. Sen. Thy. 42815μηδὲ πρόσω Τρώεσσιν ἄνευθ’ ἕο δηριάασθαι‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒nam sine se Teucris porro haud confligere tutum;‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡und nicht weiter ohne ihn gegen die Troer zu kämpfen.Crit. (gr.)μηδέ H16Ζηνὶ μάλ’ εὐχόμενος σῶσαι νέας ἠδὲ νέεσθαι.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒hinc orat, classem servet salvusque revertat:‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Inständig bat er [Achilleus] dabei Zeus, dass er [Patroklos] die Schiffe rette und
zurückkehre.Crit. (gr.)μαλ’ Hἠδέ H17τῷ δ’ ἕτερον μὲν ἔδωκε πατήρ, ἕτερον δ’ ἀνένευσε.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Preces partim exauditae.abnuit hoc illi summus pater, annuit illud.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Ersteres gewährte ihm der Vater [Zeus], Zweiteres aber verwehrte er.Teilweise erhörtes GebetSim. (gr.)= Hom. Il. 16,25018Patroclus successibus Hect(oris) mutationem affert.εὖτε δὲ Πάτροκλος σὺν Μυρμιδόνεσσι φαάνθη,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒iam se Myrmidonum globus et Patroclus in armis‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Als aber Patroklos zusammen mit den Myrmidonen erschienen war,Patroclus bereitet den Erfolgen Hectors eine Wende19Τρῶας ἔδυ φόβος ὀξύς, ἀτὰρ μέγα θάρσος Ἀχαιούς.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Pavor repentinus.ostendunt; trepidant Phryges(37) et recreantur Achivi.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒drang stechende Furcht in die Troer, aber großer Mut in die Achaier.Plötzliche FurchtAnm.:(37)Griechische Messung mit kurzem -es (Hinweis TG).20ἴσκον γάρ μιν ἄνακτι. πολὺς δ’ ἦν Κήρεσι μόχθος‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒◡Aeacidenque putant. mox multa negocia Parcis‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Denn sie hielten ihn für dessen Herrn [Achill]. Viel Arbeit aber gab es für die TodesgöttinnenCrit. (gr.)γὰρ H21Μυρμιδόνων ὑπὸ χερσὶ καὶ ἔξοχα Πατρόκλοιο.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒‒|‒◡Myrmidones faciunt et magni dextra Patrocli.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒unter den Händen der Myrmidonen und vor allem des Patroklos.22Pyrechmae interitus. Fuga Troianorum.κτεῖνε δὲ Πυραίχμην, κρατεροὺς ὃς Παίονας ἦγεν.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡Pyraechmen necat is, qui Paeonas egit in hostem.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Er tötete Pyraichmes, der die starken Paioner anführte.Tod des Pyraechmes. Flucht der Troer.Sim. (gr.)de morte Pyraechmae cf. Hom. Il. 16,287sq.23Ἕκτωρ δ’ ἐτράπετ’ αὐτός. ἄφαρ δέ οἱ ἕσπετο λαὸς‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡tergum etiam vertit Priamo satus: inde capessunt‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Hektor selbst aber wandte sich zur Flucht. Sogleich folgte ihm das Kriegsvolk,Crit. (gr.)δὲ οἱ Lἕσπετολαὸς L24φεύγων οὐ κατὰ μοῖραν. ἔρυξε δὲ τάφρος ὅμιλον.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡agmina tota fugam indecorem, sed fossa coërcet.‒◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡das auf ungebührliche Weise floh. Der Graben aber hielt die Menge zurück.Crit. (gr.)δέ H25ἄξαν μὲν ῥυμούς, δίφρους δ’ ἀνακυμβαλίαζον,‒‒|‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡frangitur hic temo, currus vertuntur, et inde‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Sie ließen ihre Deichseln brechen und ihre Wagen rasselnd umfallen,Sim. (gr.) δίφρους δ’ ἀνακυμβαλίαζον] ~ Hom. Il. 16,379 (δίφροι δ’ ἀνακυμβαλίαζον)26ἐκ δὲ κυβίστεον ἄνδρες, ἀμηχανίη δ’ ἔχε πάντας.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡excutitur rector: vertigine quisque laborat.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡die Männer stürzten heraus, und Hilflosigkeit packte sie alle.27Sarpedon(is) obitus.Σαρπηδὼν δ’ οἶος, Λυκίων ὡς εἶδεν ὀϊζύν,‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒unus Sarpedon, Lyciorum ut funera vidit,‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡Als Einziger aber griff Sarpedon, als er das Elend der Lykier sah,Untergang des Sarpedon28ἐν δαῒ χεῖρας ἔμιξε· πατὴρ μὲν φράσσατ’ ἀλέξαι‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒fortis in hunc tendit, genitor cui pellere fatum‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡tatkräftig in den Kampf ein: Sein Vater [Zeus] aber erwog, dem Anführer der Lykier46/4729Κῆρας ἀγῷ Λυκίων. στυγερὴ δ’ οὐκ ᾔνεσεν Ἥρη.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Uxor imperiosa.destinat, imperiosa sed hoc non approbat uxor:‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡die Todesgöttinnen abzuwehren. Aber die entsetzliche Hera stimmte nicht zu.Eine herrschsüchtige Ehefrau30αὐτὰρ ὁ Πήδασον εἷλεν Ἀχιλλῆος βροτὸν ἵππον.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡Pedason inter equos mortalem is tollit Achillis‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡Doch dieser [Sarpedon] tötete Pedasos, das sterbliche Pferd des Achilleus.Sim. (gr.)de morte Pedasi cf. Hom. Il. 16,467‒46931τὼ δ’ ἄλλω Ζεφύρῳ τέκ’ ἐν ἉρπυίεσσιΠοδάργη.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒‒ nam Zephyro peperit reliquos Harpyia Podarge:‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Die beiden anderen Pferde aber hatte dem Zephyros Podarge(38) unter den Harpyien geboren.Crit. (gr.)τῷ HSim. (gr.)~ Hom. Il. 16,150 (τοὺς ἔτεκε Ζεφύρῳ ἀνέμῳ ἅρπυια Ποδάργη)Anm.:(38)Zur Harpyie Podarge vgl. Rhod. Arg. 320 .32καὶ τοῦ Πάτροκλος στυγερὴν ἀπετίννυτο ποινὴν‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒vindicat hunc propere telo Patroclus acuto‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Und für dieses (Pferd) nahm Patroklos entsetzliche Sühne,33εἰς φρένας ὀξυόεντι βέλει Σαρπηδόνα τύψας.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒magnanimique ictu pectus Sarpedonis haurit.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡indem er Sarpedon mit seinem scharfem Geschoss im Zwerchfell traf.34ὃς δὲ πεσὼν Γλαύκοιο θοὴν ἐπικέκλετ’ ἀρωγήν,‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒hic patruelis opem moriens implorat, ut arma‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Dieser aber rief nach seinem Sturz rasche Hilfe von Glaukos herbei,Crit. (gr.)Γλαύκοι H35μή τις συλήσῃ φίλα τεύχεα. τὸν δ’ ἄρ’ Ἀπόλλων‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒asserat et corpus: Phoebus quem vulnere tardum‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡damit niemand seine teure Rüstung raube. Apollon machte ihn [Glaukos] also,Crit. (gr.)τόνδ’ LHSim. (lat.)vulnere tardum] cf. Verg. Aen. 2,436 (vulnere tardus)36ἕλκεΐ περ βαρύθοντα σόον θέτο καὶ μάλα φαιδρόν.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡instaurans reddit vires solitumque vigorem.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡obwohl er durch eine Wunde beschwert war, gesund und äußerst hervorstechend (im Kampf).Crit. (gr.)σοον H, cor. H c37Ἕκτορα δ’ οὗτος ὄρινε βοηδρόμον. ἀμφὶ δὲ νεκροῦ‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒is mox ultorem vocat Hectora: protinus ingens‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Dieser aber trieb Hektor an, zu Hilfe zu eilen. Rings um den Leichnam38ἦν φόνος ἀμφοτέρων, μέχρις οὗ φύγαδ’ ἐτράπεθ’ Ἕκτωρ.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒exoritur caedes, tandem quoque vertitur Hector.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡gab es ein Blutbad auf beiden Seiten, bis sich auch Hektor zur Flucht wandte.39Πατρόκλου δὲ βίῃ νέκυν ἐξενάριξαν Ἀχαιοί.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Patroclus et socii spoliis potiuntur opimis.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Durch die Kampfkraft des Patroklos nahmen die Achaier dem Leichnam die Rüstung ab.Crit. (gr.)νέκον H, cor. H cἐξενάριξεν HSim. (lat.)spoliis … opimis] cf. Verg. Aen. 6,85540Sepultura.ἔνθα Διὸς βουλῇ Σαρπηδόνα ῥύσατ’ Ἀπόλλων‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Etiam mortuus Deo curae.Hic, pater ut iussit, Sarpedona servat Apollo‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Da barg Apollon nach dem Ratschluss des Zeus den SarpedonBestattung (des Sarpedon)Auch der Tote liegt Gott am Herzen41ἐκ βελέων κονίης τε διδοὺς Λυκίηνδε φέρεσθαι‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒ereptum e telis et pulvere, quem Sopor et Mors‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒aus den Geschossen und dem Staub und ließ ihn von den ZwillingenSim. (gr.)v. 41sq.: φέρεσθαι—διδυμάοσιν] = Hom. Il.16,671sq.681sq.42Ὕπνῳ καὶ Θανάτῳ διδυμάοσιν, ἧχι τέθαπται.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒fratres asportant patria tellure tegendum.‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Hypnos [Schlaf] und Thanatos [Tod] nach Lykien bringen, wo er begraben liegt.Crit. (lat.)asportent deliberat GärtnerSim. (lat.)tellure tegendum] cf. Cypr. Gall. Ios. 210 (tellure tegebat)43Patroclus Troiam oppugnans occiditur.καὶ τότ’ ἐπαΐσσων ΤροίῃΠάτροκλος ἐφετμῆς‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Ne quid nimis.inde Menoetiades iussis non paret amici‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Da eilte Patroklos gegen Troja und vergass den BefehlPatroclus wird beim Angriff auf Troja getötetNichts zu sehr44λήσατο Πηλείδαο καὶ εἰσανέβη μέγα τεῖχος,‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Troiamque aggreditur: superasset moenia victor,‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡des Peliden [Achills] und wäre auf die große Mauer gestiegen,45εἰ μὴ ἀπεστυφέλιξεν Ἑκηβόλος, ἀντία δ’ Ἕκτωρ‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒sed Deus arcitenens repulit(39), seque obtulit Hector‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡wenn ihn nicht der Ferntreffer [Apollon] vertrieben hätte und HektorCrit. (gr.)Εἰμή LAnm.:(39)Unklassische Messung statt reppulit [Hinweis TG].46ἔσσυτ’ ἐπικρατέως. τοῦ δ’ ὡς νόθον ἔκταν’ ἀδελφὸν‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡impavidus, cui rectorem fratremque peremit‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡mit aller Macht entgegen geeilt wäre. Als er [Patroklos] dessen [Hektors] falschen
BruderCrit. (gr.)τοῦδ’ L47Κεβριόνην, ὀχέων κοσμήτορα, καὶ τρὶς ὀρούων‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Cebrionem: terque insiliens, ter fata novenis‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Kebriones, den Ordner der Wagen, getötet hatte, dreimal losgestürmt warCrit. (gr.)Κεβρυόνην L48πέφνε τρὶς ἐννέα φῶτας ἀμυνομένους περὶ νεκροῦ,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒attulit, exsangui dum stant pro corpore amici.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒und dreimal neun Männer erlegt hatte, die den Leichnam (Sarpedons) verteidigten.49Φοῖβος γυμνὸν ἔθηκεν ἀγηνορίης τε καὶ ὅπλων,‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒postremo hunc armis et robore nudat Apollo,‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡entblößte ihn [Patroklos] Phoibos [Apollon] der Manneskraft und der Waffen,50Πανθοΐδης δ’ Εὔφορβος ἄκοντ’ εἰς νῶτον ἔλασσεν,‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡tergumque Euphorbus iaculo transverberat: Hector‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡der Panthoïde Euphorbos aber stieß ihm seine Lanze in den Rücken,Sim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 16,806‒80851ἀλλ’ Ἕκτωρ τρίτατος δάμασ’ εἰς κενεῶνα πατάξας,‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒tertius inde necat perfossum viscera. qui tunc‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒doch Hektor bezwang ihn als Dritter, nachdem er in seine Weichen geschlagen hatte:52ᾧ καὶ ἀποψύχων μαντεύσατο γείτον’ ὄλεθρον.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Moriens vaticinatur.vicinum exspirans fatum praenunciat hosti.‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Diesem [Hektor] sagte er [Patroklos] auch im Sterben sein nahes Verderben vorher.Der Sterbende prophezeitSim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 16,851‒854
Gedicht Nr. 17 (Gr. / Lat.)
1ΡXVII.Rho (XVII)1Euphorbi interitus.Δῆρις δ’ αὖ φονόεσσα Μενοιτίουυἱὸς ἐτύχθη‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Exin Patrocli de corpore caedibus ardens‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Wiederum erhob sich ein blutiger Kampf um den Sohn des Menoitios [Patroklos]Untergang des Euphorbus2Ἀργείοις καὶ Τρωσί· πόδας ταχύν, ἔγχεϊ θοῦρον,‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Vir praestans.lis oritur: pedibus celerem telisque potentem‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡zwischen Argeiern und Troern. Den fußschnellen, mit dem Speer anstürmendenEin herausragender MannCrit. (gr.)ργείοις HSim. (gr.)v. 2sq.: πόδας—υἷα] de virtutibus Euphorbi vide etiam Rhod. Tro.2 2883sq.3ἱπποσύνῃ τ’ ἀγαθὸν Πανθώϊον υἷα δάμασσεν‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡praestantemque in equis Menelaus perculit hasta‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒und im Reiten trefflichen Sohn des Panthoos [Euphorbos] bezwangSim. (lat.)perculit hasta] = Sil. 17,3024ἐγχείῃ Μενέλαος. ἐπεὶ δ’ ἀγγέλματι Φοίβου‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Panthoidem. sed ubi (tulerat quia nuntia Phoebus)‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Menelaos mit seinem Speer. Aber als Hektor gemäß der Botschaft des Phoibos [Apollon]Crit. (gr.)ἐγχεὶῃ L5Ἕκτωρ σὺν Τρώεσσιν ἐπέχραεν, εἴκαθε φάσκων·‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ingruit irascens Hector cum milite, cedit:‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡zusammen mit den Troern angriff, wich er zurück und sagte:6»πῆμα καὶ ἀφραδίη πρὸς δαίμονα φωτὶ μάχεσθαι.«‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Nil supra vires.„Diis“, ait, „adversis cum aliquo confligere stultum est.“‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒„Leid und Unverstand bedeutet es für einen Mann, gegen eine Gottheit zu kämpfen.“Nichts über die (eigenen) KräfteSim. (gr.)~ Hom. Il. 17,98sq.48/497Aiax fugat Hectorem.εὐμεγέθη δ’ ὦρσεν Τελαμώνιον, ὅς ῥα φόβησεν‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Aiacemque vocat procerum. is protenus omni‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒Und er trieb den gewaltig großen Telamonier [Aias] an, der HektorAiax vertreibt den HectorCrit. (gr.)ὃς LHῥὰ L8Ἕκτορα σὺν Τρώεσσι. λέων δ’ ὡς τέκνα σαώζει‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Hectora cum numero fugat obiectuque Patroclum‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡also zusammen mit den Troern in die Flucht schlug. Wie ein Löwe seine Jungen rettet,Crit. (gr.)ὣς possis per anastrophenSim. (lat.)obiectu] cf. Verg. Aen. 1,1609ἀμφιβαλὼν σάκος εὐρὺ Μενοιτιάδην ἐκάλυψε.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡tutatur clypei, leo ceu sua pignora servat.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡legte er seinen breiten Schild um den Menoitiaden [Patroklos] und schirmte ihn so.10Hector induit arma Achillis.Ἕκτορα δ’ ὡς Γλαῦκος μάλα νείκεσε, θάρσος ἄεξεν,‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Triumphatur ante victoriam.Priamidae reddunt animum convitia Glauci,‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Als den Hektor aber Glaukos heftig tadelte, ließ er dessen Mut wachsenHector zieht die Rüstung Achills anMan triumphiert vor dem Sieg11ἔντεα δ’ Αἰακίδεω κατέδυ, τὰ γὰρ ἥρμοσεν αὐτῷ‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒armisque induitur, quae sunt aptissima, Achillis.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡und er [Hektor] zog die Rüstung des Aiakiden [Achilleus] an. Denn Zeus passte sie
ihm12Ζεὺς ὀλοφυράμενός μιν, ἐπεὶ μόρος ἐγγύθεν ἔστη.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Iupiter ipse gemit, fatum quod et Hectora poscat.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡aus Mitleid mit ihm an, da sein Tod nahe stand.Crit. (lat.)poscit H, cor. Hc13Τρωσὶ δὲ θυμὸν ὄρινε. καὶ ἀντικόρυσσον Ἀχαιοὺς‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒concitat hic Troës, stimulat Menelaus Achivos‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Und er entfachte bei den Troern deren Mut. Und die Achaier wurden dagegen gerüstet14Mors Hippothoi et Schedii.Αἴας καὶ Μενέλαος. ἀνηρίθμοις δὲ μετ’ ἄλλοις‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒atque Aiax; interque alios Mavorte peremptos‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒von Aias und Menelaos. Unter unzähligen anderen aberTod des Hippothous und SchediusSim. (lat.)Mavorte peremptos] cf. Sil. 13,484 (Mavortis sorte peremptos)15Αἴας Ἱππόθοον κλυτὸν ἡγητῆρα Πελασγῶν,‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Aiax Hippothoum ducentem ad bella Pelasgos,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒sandte Aias den Hippothoos, den berühmten Anführer der Pelasger,16Ἕκτωρ δὲ Σχέδιον Πανοπήϊον Ἄϊδι πέμψεν.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡et Schedium Panopei natum morti obtulit Hector.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡und Hektor den Sohn des Panopeus, Schedios, dem Hades.17Nebulosa pugna.ἦν δὲ μάχη ζαμενὴς καὶ ἀείδελος. ἦ γὰρ ἐναλλὰξ‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Pugna aspera.pugna fuit vehemens obscuraque. namque vicissim‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Die Schlacht war sehr heftig und undurchsichtig. Denn wahrlich im WechselKampf im DunkelnEin rauer KampfCrit. (gr.)Ζαμενὴς H, cor. H c18Ἀργεῖοι Τρῶας, Τρῶες δ’ ἐλέλιξαν Ἀχαιούς·‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Argivi Troës pellunt et Troës(40) Achivos.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒ließen die Argeier die Troer und die Troer die Achaier erzittern.Anm.:(40)Hier wieder kurze Messung nach dem Griechischen.19ὀξὺ δέ τ’ αὐγάζων περ ὑπ’ ἄσθματι καὶ κονιορτῷ‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒halitus et pulvis, radiet licet acriter, umbram‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Und obwohl die Sonne deutlich strahlte, wurde sie durch Dampf und StaubCrit. (gr.)δετ’ LH20ἠέλιος σκιάατο καὶ ἠέρι κρύψεν ὀπωπήν.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒inducunt soli et nebula sese abdere cogunt.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒überschattet und verbarg ihr Angesicht mit Nebeldunst.Crit. (gr.)ἠέρ’ H, cor. H c21Equi Achil(lis) deflent Patroclum.οὐδ’ οἶον μόχθος πέλεν ἀνδράσιν, ἀλλὰ καὶ ἵπποις‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒non satis est homines aegrum perferre laborem,‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Aber nicht allein die Menschen hatten Not, sondern auchAchills Pferde beweinen den PatroclusSim. (gr.)v. 21‒23: de equis lacrimantibus cf. Hom. Il. 17,437sq.Sim. (lat.)perferre laborem] = Verg. georg. 2,343; Aen. 5,617.769 et al.22Αἰακίδεω μακάρεσσι δεδουπότος ἀμφὶ Πατρόκλου,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Patroclum sed propter equi lacrymantur Achillis‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡die unsterblichen Pferde des Aiakiden [Achilleus] um den gefallenen Patroklos,23ὃν κλαῖον στοναχαῖς καὶ δάκρυσιν, ὥστε καὶ αὐτὸν‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡tristificosque edunt gemitus: miserescit et ipse‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡den sie mit Seufzern und Tränen beweinten, so dass ihn auch selbstSim. (lat.)tristificos] vide etiam Rhod. Coc.Ion. 1,2124οἰκτεῖραι μεδέοντα Θεῶν, σθένος ὅς σφιν ὄπασσε‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡rexque paterque Deum, vires quo dante reportant‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒der Herrscher der Götter zu bemitleiden begann, der ihnen die Kraft verlieh,Sim. (gr.)v. 24sq.: de misericordia Iovis cf. Hom. Il. 17,441.451sq.Sim. (lat.)rexque paterque Deum] = Ov. fast. 3,33425Automedon evadit.σώζειν Αὐτομέδοντα πρὸς ὄρχαμον· ᾧ τότ’ ἀρηγὼν‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Pellaeo Automedonta duci. Contra Hectora et acrem‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Automedon sicher zu seinem Anführer [Achilleus] zu bringen. Da kam ihmAutomedon entkommt26ἤλυθεν Ἀλκιμέδων κατά θ’ ἝκτοροςΑἰνείου τε‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒‒|‒◡Aeneam prius Alcimedon sua robora iunxit,‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Alkimedon als Helfer gegen Hektor und Aineias,Crit. (gr.)ἤλυθεν om. H, cor. H c27ὀξὺ λιλαιομένοιν κτεατιζέμεν ἅρμα καὶ ἵππω.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒nam currumque et equos avide sectatur uterque.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡die beide sehr danach trachteten, sich Wagen und beide Pferde zu verschaffen.28καί νύ κεν ἐξετέλεσσαν ἑὸν πόθον, ἀλλ’ ἐπάρηξεν‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Forsitan implessent sua vota, sed adfuit Aiax‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Und sie hätten jetzt ihr Begehr erfüllt, dochCrit. (gr.)νύκεν LH29Αἴας ἠϋκόμου θ’ Ἑλένηςπόσις. ἤναρε δ’ αὐτὸς‒‒|‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡pulcricomaeque Helenes coniunx. Tunc nobilis inter‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Aias und der Ehemann der schönhaarigen Helena [Menelaos]
kamen zu Hilfe. UndCrit. (gr.)Ε’λένης HSim. (lat.)pulcricomae] nl., ut videtur30ΑὐτομέδωνἌρητον ἐνὶ Τρώεσσιν ἀγαυόν.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡Troës Aretus dextra cadit Automedontis.‒‒|‒‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Automedon selbst tötete den unter den Troern geachteten Aretos.31Hector fugat Graec(os).ἀμφὶ δὲ Πατρόκλοιο μάχης ἔτι δαίετ’ ἄεθλος·‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡At de Patroclo flagrant certamina pugnae,‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Um Patroklos aber brannte noch der Wettstreit des Kampfes:Hector vertreibt die GriechenSim. (lat.)certamina pugnae] = Lucr. 4,84332Simile.μυιῆς μὲν θάρσος ΜενελάῳΠαλλὰς ἐνῆκε‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡Muscae confidentia.exiguamque ad opem Menelao audacia muscae‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Pallas [Athene] gab Menelaos die Kühnheit einer FliegeGleichnisSelbstbewusstsein einer Fliege(41)Crit. (gr.)μυίης debuitSim. (gr.) μυιῆς … θάρσος … ἐνῆκε] cf. Hom. Il. 17,570Anm.:(41) Vgl. auch Eras. Adag. 7,8,95 (Nr. 2795: Improbitas muscae).33ἀλκὴν εἰς ὀλίγην. οὐδ’ Ἕκτωρ δεύετο Φοίβου‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒Divina praesentia.Palladis arte venit. Non defuit Hectori Apollo‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡als kleine Schutzwehr. Aber auch Hektor entbehrte nicht des Phoibos [Apollon]Göttliche GegenwartSim. (lat.)Palladis arte] cf. Verg. Aen. 2,15 (sed alia sede)34οὐδ’ αὐτοῦ δὴ Ζηνός, ὃς ἔμβαλε φύζαν Ἀχαιοῖς‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒nec superum pater ipse, fugam qui iniecit Achivis,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒noch gewiss des Zeus selbst, der die Achaier zur Flucht bewegte,35ἐξ Ἴδης καθύπερθε βαρύκλονοναἰγίδα σείων.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒dum tonat ex Ida et valida quatit aegida dextra.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒indem er oben vom Ida herab die schwerbewegte Aigis
schüttelte.Crit. (gr.)βαρυκλόνον deliberat GärtnerSim. (gr.) βαρύκλονον] nl.36οὐδέ τις Ἀργείοισι βίη· τῷ πέμψαν Ἀχιλλεῖ‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Nil superest Danais, nisi ut ablegetur Achilli‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Und die Argeier hatten keinerlei Kraft. Daher schickten sie Antilochos,Crit. (gr.)οὐδέτις LH37Ἀντίλοχον φράζειν πολυπενθέα μοῖραν ἑταίρου,‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Antilochus, cari referat qui fata sodalis,‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡um Achilleus den trauerreichen Tod seines Gefährten [Patroklos] anzuzeigen,50/5138Patrocli cadaver servatur.Ἕκτορος ὃν παλαμέων μόγις ἐξεσάωσεν Ἀτρείδης‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Hectoris e manibus quem vix extorquet Atrides‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒den der Atride [Menelaos] und Meriones mit Mühe aus den Händen HektorsDer Leichnam des Patroclus wird gerettetCrit. (gr.)ὃν H39Μηριόνης τ’. Αἴαντε δ’ ὀπίσσω Τρῶας ἄλεξον‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒◡Merionesque. Aiax sed Troas uterque repellit :‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡retten konnten. Die beiden Aianten aber wehrten von hinten die Troer ab,Crit. (gr.)Αἴαν τεδ’ H40ἶσον θυμὸν ἔχοντες ὁμώμυνοι. ἤθελε γὰρ Ζεὺς‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Nomen et institutum simile.nomen idem, mens una duos tenet. Ipse sepulcrum‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡da die beiden Namensgleichen auch gleichen Mut hatten. Denn Zeus wollte,Ähnlicher Name und ähnliche Anlage41Πάτροκλον κτερέων μετ’ Ἀχιλλέος αἶσαν ἑλέσθαι.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Iupiter Aeacidae et Patroclo destinat unum.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡dass Patroklos mit Achilleus zusammen Anteil an der(selben) Bestattung erhalte.
Gedicht Nr. 18 (Gr. / Lat.)
1ΣXVIII.Sigma (XVIII)1Achillis planctus et querela apud Thetin.Ὀσσομένῳ δ’ Ἀχιλῆϊ δαΐφρονος οἶτον ἑταίρου‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Nunciat Antilochus, veluti praesagit Achilles,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Dem Achilleus aber, der den Tod seines kriegskundigen Gefährten schon vorhersah,Achills Trauer und Klage bei ThetisCrit. (gr.)Οσσυμένῳ L2ἀγγελίην ἐκόμισσε ταχὺς πόδε Νέστοροςυἱός,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡exitium socii: mox alti gurgite luctus‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒brachte der fußschnelle Sohn des Nestor [Antilochos] die Nachricht,3ἥ μιν ἄχεσσι βύθιζε. κόμας δ’ ἐδάϊζε καρήνου‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Luctus immodicus.mersus caesariem pulcro de vertice vellit‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡die ihn in Trauer versenkte. Er riss sich die Haare vom Kopf,Unmäßige TrauerSim. (gr.) κόμας δ’ ἐδάϊζε καρήνου] de re cf. Hom. Il. 18,274ἀμπεχόνας τ’ ᾔσχυνε τέφρῃ καὶ τέγγε πρόσωπον‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡et turpat vestes cinere et rigat ora profusis‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒entstellte seine Kleidung mit Asche, netzte sein GesichtCrit. (gr.)τέφρη HSim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 18,24sq.Sim. (lat.)rigat ora] cf. Verg. Aen. 11,698; Sen. Oed. 9785δάκρυσιν, ἐν κονίῃς δὲ μέγας μεγαλωστὶ τανύσθη.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒immodice lacrymis, totum et se pulvere sternit.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡mit Tränen und streckte sich in seiner ganzen Größe weithin im Staub aus.Sim. (gr.) ἐν κονίῃς δὲ μέγας μεγαλωστὶ τανύσθη] ~ Hom. Il. 18,26 (ἐν κονίῃσι μ. μ. τανυσθείς)6μέλλε δ’ ἀποτμήξειν λαιμοῦ φλέβας, εἰ μὴ ἔεργε‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡quin etiam incisurus erat sibi guttur, at arcet‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Und er war im Begriff, sich die Adern am Hals durchzuschneiden, wenn ihn nichtCrit. (gr.)εἰμὴ L7Νεστορίδης. ὅτε δ’ οἰμωγῆς εἰσάϊε μήτηρ,‒◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Nestorides. sed ubi virides Nereidas inter‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡der Nestorsohn [Antilochos] abgehalten hätte. Als seine Mutter aber die Klage vernahm,Crit. (gr.)μητὴρ H, cor. Hc monente Rhodomano: „Huic vocabulo etiam alibi accentum in penultimam
revocato“Sim. (lat.)virides Nereidas] = Ov. epist. 5,578σὺν μάλα Νηρεΐδεσσιν ἐκώκυεν, ὅττι λέλογχεν‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡exaudit luctum, exclamat tristissima mater,‒‒|‒||‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡klagte sie bitterlich zusammen mit den Nereiden, dass sie einen zwarSim. (gr.)v. 8sq.: de re cf. Hom. Il. 18,51‒649ἔξοχον ἡρώων μέν, ἀτὰρ μάλα κάμμορον υἱόν.‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Virtus infelix.quod sors virtutem magni premat invida nati.‒‒|‒‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒unter den Helden herausragenden, aber äußerst unglücklichen Sohn bekommen habe.Unglückliche Tugend10ἐκ δ’ ἁλὸς ὀρνυμένη σχεδὸν εἴρετο παιδὸς ἀνίην·‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ergo iter accelerans causam rogat ipsa doloris.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Und sie eilte aus dem Meer nahe herbei und fragte nach dem Kummer ihres Sohnes.Crit. (gr.)ὀρυμένη L11ὃς δ’ αἰνῶς ἤσχαλλεν, ὅτ’ ὤλεσε φίλτατον ἀνδρῶν‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒vocibus hic querulis raptum sibi narrat amicum‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Dieser aber war äußerst betrübt, da er den liebsten der Männer verloren12οὐδέ οἱ ἀγχιστὰς ἀεκήλιον οἶτον ἄλεξεν·‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡eximium, quem non iunctis defenderit armis;‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒und er [Achilleus] ihm [Patroklos] nicht beistehend den schmachvollen Tod abgewehrt
habe.13μήνιδι δ’ αὖ χαλέπηνεν ἑῇ καὶ νείκεϊ λυγρῷ,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Sera et vana poenitentia.iratusque suae liti rabidoque furori,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Und er war wiederum wütend auf seinen eigenen Groll und den elenden Streit, da er
ihnSpäte und nichtige Reue14ὡς ἑτάρῳ μιν ἔρυξεν ἀρῆς ἀλκτῆρα γενέσθαι.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒quae socio obstiterint a caro avertere pestem,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡zurückgehalten habe, für seinen Gefährten ein Abwehrer von dessen Verderben zu werden.Sim. (gr.) ἀρῆς ἀλκτῆρα γενέσθαι] = Hom. Il. 18,100; vide etiam Rhod. Il.parv.Quint. 7,44Sim. (lat.)avertere pestem] cf. eadem sede Verg. Aen. 3,620 (terris avertite pestem)15τισσάμενος δ’ ὀλετῆρα θανεῖν οὐχ ἅζετο θυμῷ.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒offert se morti, modo saevum occiderit hostem.‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡Und er scheute sich im Sinn nicht zu sterben, wenn er sich an dem Mörder gerächt habe.Crit. (gr.)ἅγετο LSim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 18,114‒11616Solo conspectu Troas fugat et perdit.ἐξαπίνης δ’ ὅρμαινεν ἐπὶ κλόνον. ἔσχε δὲ μήτηρ‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Praecipitantia.iam ruit ad pugnam, retrahit sed provida mater‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡Sofort eilte er in das Getümmel. Seine Mutter aber hielt ihn zurück,Durch seinen bloßen Anblick vertreibt er die Troer und richtet sie zugrundeÜbereiltes LosstürmenCrit. (gr.)μητὴρ H17ἔντε’ ὑποσχομένη νεοτευχέα. τῆς δ’ ἀπιούσης‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒armaque promittit Vulcania. mater abibat:‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡da sie ihm neugefertigte Waffen versprach. Als diese [Thetis] aber fortging, zeigte
er auf eine18Ἴριδος ἀγγελίῃ, προΐει τὴν ὑψόθεν Ἥρη,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Irim de caelo mittit Saturnia, et huius‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Botschaft von Iris [Göttin des Regenbogens] hin, welche Hera von oben geschickt hatte,19ἐσσυμένως Τρώεσσι πυραυγέα φαῖνεν ὀπωπήν·‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Conspectus formidabilis.admonitu Teucris sese exhibet ore videndum‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡schnell den Troern sein feuerglänzendes AntlitzFurchterregender Anblick20καὶ μάλα νόσφιν ἐὼν δειδίξατο μοῦνος ἅπαντας.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡insigni: trepidant omnes viso eminus uno.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒und, obwohl er noch sehr fern war, setzte er sie doch allein alle in Schrecken.Sim. (lat.)eminus uno] cf. eadem sede Ov. Pont. 1,6,17 (eminus unam)21ἐκ κεφαλῆς γὰρ δαῖε πυρὸς σέλας. ἀμφὶ δ’ ἄρ’ ὤμοις ‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒namque ignis capite effulget, sed et aegida Pallas‒‒|‒||◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Denn von seinem Haupt brannte ein Feuerschein, und um seine SchulternCrit. (gr.)σέλασ Hἀμφίδ’ HSim. (gr.)v. 21sq.: ἀμφὶ—ἔθηκεν] ~ Hom. Il. 18,203sq. (ἀμφὶ δ’ Ἀθήνη / ὤμοις ἰθφίμοισι βάλ’ αἰγίδα θυσανόεσσαν) ἐκ κεφαλῆς γὰρ δαῖε πυρὸς σέλας] de re cf. Hom. Il. 18,206.225‒22722αἰγίδαΠαλλὰς ἔθηκεν. ὁ δ’ ἴαχεν ἠΰτε σάλπιγξ.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Vox horrenda.circum humeros posuit. tum dat ceu buccina vocem‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡legte Pallas [Athene] die Aigis. Er aber brüllte wie eine Trompete.Eine schaudererregende StimmeCrit. (gr.)ὁδ’ HSim. (gr.) ὁ δ’ ἴαχεν ἠΰτε σάλπιγξ] ~ Hom. Il. 18,219 (ὅτε τ’ ἴαχε σάλπιγξ)Sim. (lat.)buccina vocem] cf. eadem sede Aetna 294 (longas emugit bucina voces)23μούνῃ δ’ αἶψα βοῇ δυοκαίδεκα φῶτας ὄλεσσεν‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡horrendam, qua bis senos mox enecat hastis‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒Sofort tötete er mit seinem bloßen Schlachtgeschrei allein zwölf MännerSim. (gr.)v. 23sq.: ~ Hom. Il. 18,230sq.24ἀμφὶ σφοῖς ὀχέεσσι καὶ ἔγχεσιν. αὐτὰρ Ἀχαιοὶ‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒confectos propriis et curribus. atque Patroclum‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡um ihre Wagen und Speere. Doch die Achaier25Ἕκτορος ἑσπομένου περ ἀπρὶξ Πάτροκλον ἔρυσσαν.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡eripiunt Danai, licet haud absisteret Hector.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡zogen, obwohl Hektor ihnen unablässig folgte, Patroklos weg.26Polydam(antis) consilium spernitur.ὡς δὲ μάχην νὺξ παῦσεν, ὁρῶν πρόσσω καὶ ὀπίσσω ‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Sapiens consilium.pugnam finierant tenebrae: tunc omnia pensans‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Als die Nacht aber den Kampf beendet hatte, legte der vor- und zurückschauendeDer Rat des Polydamas wird verschmähtEin weiser RatSim. (gr.) ὁρῶν πρόσσω καὶ ὀπίσσω] ~ Hom. Il. 18,250 (ὅρα π. κ. ὀ.)52/5327ΠουλυδάμαςΤρώεσσιν ἐΰφρονα μῆτιν ἔφαινεν‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Pulydamas eventa monet sapienter, in armis‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Polydamas einen kundigen Plan den Troern dar,28ἐρχομένοις ἀγορήνδ’ ὀρθοσταδόν ‒ οὐ γὰρ ἑκήλους‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒consilium ut capiunt ‒ nec enim residere quietos‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒die aufrecht stehend zu einer Versammlung kamen. Denn die Furcht29ἕζεσθ’ Αἰακίδου τρόμος εἴασεν· ὃς δὲ κέλευσεν‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡formido sinit Aeacidae: nunc tempus, ut urbem‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡vor dem Aiakiden [Achilleus] ließ sie sich nicht in Ruhe setzen. Er [Polydamas] aber
hieß30εἰς πόλιν ἀγρομένους πύργων καθύπερθεν μάχεσθαι‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒coniuncti repetant clausisque a moenibus hostem‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡sie, sich in der Stadt zu sammeln und von den Türmen herab zu kämpfen31μηδὲ μένειν πρὸ πόληος Ἀχιλλέος ἄσχετον ὁρμήν.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒propulsent, extra nec congrediantur Achilli.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒und nicht vor der Stadt den unerträglichen Ansturm des Achilleus abzuwarten.Crit. (gr.)πρό H32ἀλλ’ Ἕκτωρ ἐπὶ νηυσὶν ὀΐσατο βέλτερον εἶναι‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ad naves Hector contra decernere ferro‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Doch Hektor meinte, dass es besser sei, bei den SchiffenSim. (lat.)decernere ferro] = Verg. Aen. 11,218; 12,282.695 et al.33κρινομένους Ἄρηϊ φίλης κειμήλια πάτρης‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒mavult, non etenim consultum absumere clausos,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒im Krieg eine Entscheidung herbeizuführen und so die verbliebenen Schätze34μὴ τρύχειν ὑπόλοιπα· καὶ ἠπείλησεν ἑτοίμως‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒si quid opum est reliquum. seseque interritus offert‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒des lieben Vaterlandes nicht zu verschwenden. Und er drohte, sich bereitwillig35στήσασθ’ ἄντ’ Ἀχιλῆος, ἐπεὶ ξυνή σφιν Ἐνυώ.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒ad pugnam Aeacidae, quia Mars communis utrique.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Achilleus entgegen zu stellen, da Enyo [die Kriegsgöttin] ihnen gegenüber neutral
sei.Crit. (gr.)στήσασθαι H, cor. Hc36Cadaveris curatio.παννύχιος δὲ Πάτροκλον ὁμοῦ κλαίουσιν Ἀχαιοῖς‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒per noctem vero totam deplorat Achilles‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Die ganze Nacht über betrauerte der Pelide [Achilleus] gemeinsam mit den weinendenPflege des LeichnamsCrit. (lat.)Achillem H37Πηλείδης στονάχησε, λόεσσαν δ’ ὕδατι θερμῷ‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒cum Danais Patroclum, gelida quem perluit unda‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Achaiern den Patroklos. Sie wuschen dessen Leichnam mit warmem Wasser,Sim. (lat.)gelida quem perluit unda] ~ Hor. epist. 1,15,4 (gelida cum perluor unda); Ov. fast. 5,435 (fontana perluit unda); Sil. 14,222 (dulci … perluit unda)38καὶ χρίσσαν λευκοῖς τε κάλυψαν φάρεσι νεκρόν.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒◡humectatque oleo niveoque obnubit amictu.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒salbten ihn und hüllten ihn in weiße Gewänder.Sim. (gr.)v. 38sq.: de re cf. Hom. Il. 18,348‒352Sim. (lat.)obnubit amictu] = Verg. Aen. 11,7739Thetis ad Vulcanum.τόφρα δ’ ἐς Ἡφαίστου ῥαδινὴ κίε Νηρηΐνη.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒‒|‒‒Mulciberem Thetis interea convenit, ut arti‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Unterdessen aber ging die zierliche Nereïne [Thetis] zu HephaistosThetis (geht) zu VulcanSim. (gr.) Νηρηΐνη] de clausula spondiaca cf. e.g. Q.S. 3,596; vide etiam Rhod. Arion 765; Rhod. Tro.2 514 (item de Thetide)Sim. (lat.)Mulciberem] cf. eadem sede Ov. ars 2,577; Homer. 858 et al.; sed haec forma accusativi apud veteres non legitur40τέτμε δέ μιν τρίποδας τεχνώμενον, οἷς πόρος ἦεν‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Mirabilia artificia αὐτόματα.incumbit tripodes fabricans, qui gressibus irent‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒und traf ihn beim Herstellen von Dreifüßen, die von selbstWundersame sich selbst bewegende KunstwerkeSim. (gr.)v. 40sq.: τέτμε—αὐτόματος] de re cf. Hom. Il. 18,372‒37741αὐτόματος· τὴν δ’ αὖ Χάρις εἰς δόμον ἦγεν ἄκοιτις‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡sponte suis. Charis hanc deduxit ad ora mariti,‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒gehen konnten. Seine Gattin Charis wiederum führte sie [Thetis] ins Haus desjenigen,Sim. (gr.) τὴν δ’ αὖ Χάρις εἰς δόμον ἦγεν ἄκοιτις] de re cf. Hom. Il. 18,382sq.38842οὐ καλοῦ δέμας, ἀλλὰ νόον κάλλιστον ἔχοντος.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Pulcer animus in corpore deformi.cui mens non pulcro pulcerrima corpore regnat.‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡der zwar nicht schön von Gestalt war, aber den schönsten Sinn hatte.Ein schöner Geist in einem hässlichen KörperCrit. (gr.)καλὸν deliberat Gärtner43ἀμφιπόλων δέ οἱ ἦν χρυσέων γένος ἶσά τε κούραις‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒sunt illi ex auro famulae, quae cuncta ministrant‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Er besaß eine Art goldener Dienerinnen, die sich gleichCrit. (gr.)δὲ LHSim. (gr.)v. 43sq.: ἀμφιπόλων—ζωῇσιν] de re cf. Hom. Il. 18,417sq.44κινυμένων ζωῇσιν. ὁ δ’ ἔφρασεν, ὡς Θέτις αὐτὸν‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡more puellarum. memorat Deus, ut Thetis ipsum‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡lebendigen Mädchen bewegten. Er wies darauf hin, dass Thetis undCrit. (gr.)ὁδ’ LHSim. (gr.)v. 44sq.: ὁ δ’—Ὀλύμπου] de re cf. Hom. Il. 18,394‒39945Εὐρυνόμη τ’ ἐσάωσαν, ὅτ’ ἔκπεσε κυλλὸς Ὀλύμπου.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒fovit et Eurynome, cecidit dum claudus Olympo.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Eurynome ihn geretten hätten, als er gelähmt vom Olymp geworfen worden sei.46τῇ δ’ ὀλοφυραμένῃ σφέτερον πάθος ἠδ’ Ἀχιλῆος‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡illa suas queritur curas et flebile nati‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒Als sie aber ihr Leid und die Mühen des kurzlebenden AchilleusCrit. (gr.)τῇδ’ LHἦδ’ H, cor. H c47μόχθους ὠκυμόροιο καὶ ἔντεα καινὰ ποθεύσῃ‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒soliciti fatum, nova cui, rogat, arma laboret.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡bejammerte und eine neue Rüstung begehrte,48Clypei Achillis descriptio.πρόφρων ἐργασίην ὑπεδέξατο. πρῶτα δὲ κάμνεν‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Arma veterum artificiosa, hoc est philosophica et πολιτικά.suscipit Ignipotens scutumque excudere primum‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡versprach er ihr bereitwillig die Arbeit. Zuerst aber fertigte erBeschreibung des Schildes von AchillDie Waffen der Alten sind kunstreich, das heißt voll von Philosophie und PolitikSim. (gr.)v. 48‒65: de fabricatione scuti cf. Hom. Il. 18,478‒60849ἀσπίδα· τῇ δ’ ἔνι θῆκε μέγαν περιηγέα κόσμον·‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡apparat, informat mundi cui totius orbem:‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡den Schild. Darauf brachte er den großen runden Kosmos an:Crit. (gr.)τῇδ’ Hἐνιθῆκε LH50αἰθέρα σὺν φαέεσσι, σὺν οἷς νεπόδεσσι θάλασσαν,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡aethera cum stellis, fluidum cum piscibus aequor,‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡den Himmel mit den Sternen, das Meer mit seinen Fischen,Sim. (gr.)v. 50‒53: de caelo, mari, terra scuto indiditis cf. etiam Q.S. 7,201‒203Sim. (lat.)piscibus aequor] = Verg. georg. 4,38851γαῖαν ὁμοῦ πτολίεσσι καὶ ἀνδράσι σύν θ’ ἅμα καρποῖς‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒terram, homines, urbes, fruges pecudesque ferasque‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡die Erde mit Städten und Menschen und zugleich mit Früchten,Crit. (gr.)καὶ μετὰ καρποῖς LSim. (lat.)cf. Homer. 875sq.52ἀγρονόμοις τε βοτοῖς καὶ θήρεσι καὶ μελέτῃσι‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡et diversa hominum studia et distincta laborum‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡auf dem Land lebendem Vieh, wilden Tieren sowie den unterschiedlichenCrit. (gr.)θήρεσσι H c perperam53παντοίαις, ἐν ὅσαις στρέφεται βίος αἰόλος ἀνδρῶν.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒munia, quae vitam certa ratione gubernant.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Beschäftigungen, in denen sich das bunte Leben der Menschen bewegt.Crit. (gr.)στρέφεπαι LSim. (lat.)vitam certa ratione gubernant] ~ Lucr. 5,1117 (siquis vera vitam ratione gubernet)54ἔνθα πόλις δισσή· τῇ μὲν γάνος ἀμφιτεθήλει‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒hic urbes geminae, pax unam laeta coronat:‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡Hier sind zwei Städte: um die eine blüht ringsum die Freude55Εἰρήνης, Ὑμέναιος ἐΰσκαρθμοί τε χορεῖαι‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒hic festis celebrant connubia mixta choreis,‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒des Friedens, Hymenaios [der Hochzeitsgott], Reigen mit leichten Sprüngen,Crit. (gr.)Ὑμεναῖος LHἐῢσκαθμοίτε HSim. (gr.) ἐΰσκαρθμοί τε χορεῖαι] vide etiam Rhod. Ep.Crus. 2,52 (μετ’ εὐσκάρθμοισι χορείαις)56νείκεά τ’ εἰν ἀγορῇσι Δίκη θ’, ἣ νείκεα παύει.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒illic rixa fori et ius, cui discordia cedit.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Streitigkeiten auf den Marktplätzen und Dike [Göttin des Rechts], die die Streitigkeiten
beendet.57τῇ δ’ ἄρ’ Ἐνυάλιος περὶ τείχεα μακρὰ δεδήει,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒parte alia violens Mars circum moenia flagrat:‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡In der anderen aber war um ihre langen Mauern herum Krieg entbrannt,Crit. (gr.)δε δήει Lτῇδ’ HSim. (lat.)parte alia] = Verg. Aen. 8,682; Homer. 88054/5558καὶ πόνος ἦν ἑκάτερθε λόχος θ’ ἅμα καὶ φόνος ἀνδρῶν.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒insidiae et labor et caedes utrinque vigescunt.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒und es gab auf beiden Seiten Mühe, Hinterhalt und zugleich Blutvergießen der Männer.59ἔνθ’ ἄροσις νειοῦ σὺν ζεύγεσιν. ἐνθάδ’ ἔριθοι‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ruricolis labor est alibi: per iugera messem‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Andernorts war das Pflügen des Brachfeldes mit den Gespannen, hier Tagelöhner,Sim. (lat.)v. 59‒61: cf. Homer. 885‒88760ἀμῶντες τέμενος βαθυλήϊον, ἐνθάδ’ ἁλωὴ‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒exercent alii; gravibus quoque onusta racemis‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒die die Tenne mit ihrer hohen Saat mähten. Hier war ein Weinberg,Crit. (gr.)ἀλωὴ possis61βρίθουσα σταφυλαῖς καὶ ἐϋφροσύνη τρυγοώντων.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒vinea adest: dat laeta novum vindemia mustum.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡der von Trauben strotzte, und die Fröhlichkeit der Weinleser.62ἔνθα βοῶν ἀγέλη καὶ ἀδηφάγον οἶμα λεόντων‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒sunt armenta boum, rapida sunt fauce leones‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Dort ist eine Rinderherde, der sehr gefräßige Angriff von LöwenSim. (gr.) ἀδηφάγον οἶμα] vide etiam Rhod. Theol.Christ. 1572Sim. (lat.)armenta boum] cf. Verg. georg. 2,515; Claud. 26,40863εὐμενίη τε κυνῶν. ὀΐων νομὸς ἔνθα καὶ ἔνθα.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡pervigilesque canes; ovium quoque pascua; nymphis‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒und die Fürsorge der Hunde. Hier und dort ist eine Schafweide.64ἐνθάδε παρθενικῇσι μετ’ ἠϊθέοισιν ἐλαφροῖς‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒cum blandis saltant iuvenes et murmura miscent.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Hier pflegen junge Mädchen mit leichtfüßigen jungen MännernCrit. (gr.)παρθενικῆσι LSim. (lat.)murmura miscent] = Verg. Aen. 4,210 (de fulminibus Iovis)65ἱμερόεις ὀρχηθμός· ὅσος βίος, ὁσσίχον ἔργον!‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Totius vitae adumbratio.quantulum opus, quantum vitae complectitur orbem!‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡einen liebreizenden Tanz: So viel Leben, so ein kleines Werk!Eine Umschreibung des gesamten LebensCrit. (gr.)ὀσσίχον HCrit. (lat.)Quantulum opus? quantum vitae complectitur orbem? HSim. (gr.) ὁσσίχον] cf. Theoc. 4,55 (ὁσσίχον ἐστὶ τὸ τύμμα καὶ ἁλίκον ἄνδρα δαμάσδει); de re
cf. etiam [Theoc.] 19,5‒8Sim. (lat.)complectitur orbem] = Claud. carm. min. 32,1366ποικίλον αὖ θώρηκα καὶ ὑψίκομον τρυφαλείην‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒cristatam hinc galeam et varium thoraca laborat‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Er fertigte weiterhin einen kunstreich verzierten Panzer, einen Helm mit hohem HelmbuschCrit. (gr.)ὑψικομον HSim. (gr.)v. 66sq.: ποικίλον—ἔτευξε] de re cf. Hom. Il. 18,610‒61367καὶ κνημῖδας ἔτευξε. Θέτις δ’ ἐπεγήθεε δώροις.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒et leves ocreas: Thetis isto munere gaudet.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡und Beinschienen. Thetis aber freute sich über die Gaben.
Gedicht Nr. 19 (Gr. / Lat.)
1ΤXIX.Tau (XIX)1Achilles nova arma accipit.Υἱῷ δ’ αἶψα κόμιζε· τὸν εὗρεν ἔτ’ ἀμφὶ Πατρόκλου‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Et nato perfert, misere quem casus amici‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Ihrem Sohn aber brachte sie [Thetis] diese [die Waffen] sogleich. Sie fand ihn noch
umAchill empfängt die neuen Waffen2οἰκτρὸν ἀνιάζοντα, πολὺς δ’ ἐπεμύρετο λαός.‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡flebilis excruciat; plangitque exercitus una.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒Patroklos erbärmlich trauernd, und zahlreiches Kriegsvolk vergoss mit ihm Tränen.3τέρπετο δ’ Αἰακίδης, τρομερὸν δ’ ἕλε θάμβος Ἀχαιοὺς‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒omnes invadit rigidus stupor arma videntes.‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Aber der Aiakide [Achilleus] freute sich (über die Waffen), und die Achaier erfasste4τεύχεα παπταίνοντας. ὁ δ’ ἔγρετο μῆνιν ἀπειπὼν‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒gaudet at Aeacides longaeque renunciat irae.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒ängstliches Staunen, als sie die Waffen erblickten. Nachdem er gegenüber dem AtridenCrit. (gr.)ὁδ’ LH5Ἀτρείδῃ μητρὸς βουλεύμασιν, ἥ περ ἄλαλκε‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡sic monuit pia mater, agit quae a corpore muscas‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒seinen Groll auf Ratschlag seiner Mutter hin abgesagt hatte, erhob er sich. Sie aberCrit. (gr.)Ατρείδῃ LSim. (gr.)v. 5‒7: ἄλαλκε—φυλάσσῃ] ~ Hom. Il. 19,30sq.38sq.Sim. (lat.)muscas] apud epicos veteres non legitur6μυίας ἀμβροσίην νέκταρ θ’ ὑπὸ ῥίνεσι νεκροῦ‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒exstincto ambrosiamque et nectar sedula fundit‒‒|‒◡◡|‒‒|‒‒||‒◡◡|‒◡hielt die Fliegen vom Leichnam (des Patroklos) fern, indem sie Ambrosia und NektarCrit. (gr.)μυιὰς H7στάξασ’ ὀτραλέως, χρῶθ’ ἔμπεδον ὥστε φυλάσσῃ.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒in nares, tutetur ut a putredine functum.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡schnell unter dessen Nase träufelte, um den Körper unversehrt zu erhalten.Crit. (gr.)στάξσ’ LSim. (lat.)putredine] apud epicos veteres non legitur8Iram Graecis eiurat.Πηλείδης δ’ ἐν ἀγῶνι νεῶν μίμνοντας Ἀχαιοὺς‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒convocat hinc Danaos Phthius, pro classe fideles‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Der Peleussohn [Achilleus] aber rief die im Schiffslager harrendenEr [Achill] schwört seinem Groll für die Griechen ab9εἰς ἀγορὴν κίκλησκε. γάνος δ’ ἦν πᾶσι φαανθείς.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒excubias ut agunt: viso nil gratius illo.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒Achaier zur Versammlung. Für alle war es eine Freude, als er sich zeigte.10ἔνθ’ ὀλοὴν ἔριδά σφιν ἀπώμοσε καὶ χόλον αἰπύν.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡tunc litem sociis iramque eiurat Atridae.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒Dann schwor er vor ihnen dem verderblichen Streit und seinem jähen Zorn ab.Crit. (gr.)ἐνθ’ H, cor. H c11ATE.Ζῆνα δέ τ’ Ἀργείων βασιλεὺς ἔφατ’ αἴτιον εἶναι‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Culpa in Deum translata.ille Iovi culpam tribuens se purgat, ab alto‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Der König der Argeier [Agamemnon] aber sagte, dass Zeus an dieser VerblendungATE [Verblendung]Übertragung der Schuld auf GottCrit. (gr.)δετ’ HCrit. (lat.)purgat Gärtner: purget H12τῆσδ’ ἄτης, ὃς δή μιν ἀπ’ ἀστερόεντος Ὀλύμπου‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Aten qui caelo detruserit, invida ut ipsum‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡schuld sei, der sie [die Verblendung = Ate] bekanntlich vom sternenreichen OlympCrit. (gr.)Τῆς δ’ Lδήμιν LHSim. (gr.)v. 12sq.: ἀπ’ ἀστερόεντος Ὀλύμπου / ῥῖψ’] ~ Hom. Il. 19,130 (ἔρριψεν ἀπ’ οὐρανοῦ ἀστερόεντος)13ῥῖψ’ Ἥρης στυγερῇσι δολοφροσύνῃσιν ἀασθείς.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒fraudibus implicuit Iuno: iuraverat, illo‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒geschleudert habe, durch Heras abscheuliche Listen verletzt.Crit. (gr.)ῥίψ’ LHSim. (gr.) Ἥρης στυγερῇσι δολοφροσύνῃσιν ἀασθείς] ~ Hom. Il. 19,9714αὐτῆμαρ, γὰρ ὄμοσσεν, ὃν αἵματος οἷο λοχεύσῃ‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Levitas mariti.quem Lucina die vitales ferret in auras‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒Denn er hatte geschworen, dass derjenige, den eine Mutter an eben diesem Tag von seinemDie Leichtfertigkeit des EhemannsCrit. (gr.)αἴματος HSim. (gr.) ὃν αἵματος οἷο λοχεύσῃ] cf. Hom. Il. 19,105.111Sim. (lat.)vitales ferret in auras] ~ Laus Pis. 160 (vitales cum primum traderet auras)15μήτηρ, πᾶσι βροτοῖσι περικτιόνεσσιν ἀνάξειν‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒a Iove progenitum, vicinis iura daturum,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡Blut geboren hätte, über alle umwohnenden Menschen herrschen werde,Crit. (gr.)μητὴρ HSim. (gr.) πᾶσι βροτοῖσι περικτιόνεσσιν ἀνάξειν] ~ Hom. Il. 19,10916Ἀλκμήνηςτόκον ἐλπίζων. Εὐρυσθέα δ’ Ἥρη‒‒|‒||◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Infidelitas uxoris.Alcmenae natum sperans: Eurysthea Iuno‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡wobei er auf den Sohn der Alkmene [Herakles] rechnete. Hera aber drängte darauf, dass
EurystheusDie Unredlichkeit der EhefrauSim. (gr.)v. 16sq.: Εὐρυσθέα—δάμασσεν] de re cf. Hom. Il. 19,114‒119.13317σπέρχε φόωσδε μολεῖν, τῷ θ’ Ἡρακλῆα δάμασσεν.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡in lucem accelerat, cuius iussa ille facessit.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡(eher) ans Tageslicht komme, durch den sie den Herakles unterjochte.(42)Crit. (lat.)facessat GärtnerSim. (lat.)cuius iussa ille facessit] cf. Verg. georg. 4,548 (matris praecepta facessit)Anm.:(42)Zu den zwölf Taten des Herakles vgl. auch Rhod. Il.parv.Quint. 6,19‒35.18ἱέμενον δ’ Ἀχιλῆα καὶ ἄκμηνόν περ ἐδωδῆς‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Praecipitantia.irruere in Troas properat ieiunus Achilles‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Den Achilleus aber, der, obschon ohne Essen,Übereiltes LosstürmenCrit. (gr.)Ακμηνόν L19μάρνασθαι δηΐοισιν ἄγειν θ’ ἅμα νήστιας ἄλλους‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒et simul impastas sociorum educere turmas,‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒mit den Feinden zu kämpfen und zugleich die anderen ohne Mahlzeit anzuführen begehrte,Crit. (gr.)μάρρνασθαι HSim. (gr.) ὅπλεσθαι δεῖπνον ἀνώγων] ~ Hom. Il. 19,171sq. (δεῖπνον ἄνωχθι / ὅπλεσθαι)Sim. (lat.)educere turmas] cf. Cypr. Gall. deut. 70 (aeratas educunt classica turmas)20Λαέρτουγόνος ἔσχεν ὅπλεσθαι δεῖπνον ἀνώγων‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒Refectio.sed dapibus refici prius omnes censet Ulysses.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒hielt der Sohn des Laërtes [Odysseus] zurück und hieß für ihn selbst und die KriegerStärkung (durch Speise)56/5721αὑτῷ καὶ λαοῖς, ὅθεν ἀνδράσι κάρτος ἐπ’ ἔργον.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡namque valent melius pasti tolerare labores.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒ein Mahl zu bereiten, woher den Männer Kraft zur Tat komme.Crit. (gr.)αὐτῷ Hἔπ’ ἔργων GärtnerSim. (lat.)tolerare labores] = Ov. met. 9,289; 15,12122τοῖς δ’ ὁ μὲν οὔτι μέγηρεν, ἀνήνατο δ’ αὐτὸς ἑλέσθαι‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Pertinacia.escam militibus non denegat, ipse recusat‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Diesen [den Kriegern] missgönnte er [Achilleus] es keineswegs, er selbst aber lehnte
es ab,Hartnäckigkeit23βρωτύν, πρὶν ἄσαιτο φόνου χέρας, εἰς κνέφας αὐτό.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡in noctem, donec se hostili caede replerit.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡Speise bis eben zur Dämmerung zu sich zu nehmen, bis er seine Hände am Blutvergießen
gesättigt habe.Crit. (gr.)Βρωτὸν LSim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 19,27sq,24Munera Agam(emnonis) recipit.αἶψα δέ οἱ δώρων ἀπερείσιος ὄλβος ἵκανεν‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Compensatio.continuo Danaum princeps sua munera longa‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Sogleich aber erhielt er unermesslichen Reichtum an GeschenkenEr [Achill] empfängt die Geschenke AgamemnonsWiedergutmachungCrit. (gr.)δὲ οἱ LHὄλβός L25Ἀτρείδεω παρ’ ἄνακτος, ἅμ’ ἄλλαις δ’ ἑπτὰ γυναιξὶν‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒◡mittit ei pompa: septem comitata puellis‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒vom Atreussohn [Agamemnon], dem Herrscher, und zusammen mit sieben anderenSim. (gr.)v. 25sq.: ἅμ’—Βρισηΐς] de re cf. Hom. Il. 19,245sq.26Βρισηΐς. τὴν δ’ αὖ ῥέξας κάπρον ἀρχὸς ὄμοσσεν‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Briseis venit. hanc domini ad tentoria mitti‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Frauen auch die Briseïs. Nach dem Opfer eines Ebers wiederum schworCrit. (gr.)ἀρχός H27ἐξ ἕθεν ἀπροτίμαστον ἐνὶ κλισίῃσι γενέσθαι.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒intactam sacro iugulati se obligat apri.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒der Herrscher [Agamemnon], dass sie [Briseis] in seinem Zelt von ihm unberührt gewesen
sei.Crit. (lat.)apri Gärtner: agni HSim. (gr.)~ Hom. Il. 19,26328Patroclum luget.ἀλλ’ οὐκ ἀγλαΐη δώρων, οὐ πάρφασις ἀνδρῶν,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒Luctus continuatus.nil valet alloquium, nil splendida munera praestant,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Doch nicht der Glanz der Geschenke, nicht das Zureden der Männer,Er [Achill] betrauert PatroclusFortgesetzte Trauer29οὐκ ἦδος καὶ ὄνειαρ ἐδητύος ἔσχον ἀνίην·‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒nil cibus; efflictim dolet insanitque dolendo:‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒nicht die Freude und Stärkung der Speise hielten seinen Kummer zurück:Crit. (gr.)οὐκ ἦδος L (secundum LSJ sine aspiratione): οὐχ ἧδος HSim. (lat.)efflictim] adverbium archaicum30νεκρῷ δ’ ἀμφιπεσὼν μελέοις ἐκινύρετ’ ἔπεσσι.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡exanimes miseris cum questibus occupat artus.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Er [Achilleus] fiel um den Leichnam und klagte mit unglücklichen Worten.Sim. (lat.)occupat artus] = Verg. georg. 4,190; Aen. 7,446; 11,424 et al.31κλαῖε δὲ καὶ Βρισηῒς ἅμ’ ἀμφιπόλοισι γυναιξὶ‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Proprium malum.plangit Briseis, plorant famulae: ore Patroclum‒‒|‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Auch Briseïs beweinte zusammen mit den DienerinnenEigenes Übel32Πάτροκλον προφάσει μέν, ἀτὰρ σφέων κήδε’ ἑκάστη.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒praetexunt, sed corde sua infortunia mussant.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒vorgeblich den Patroklos, aber (in Wirklichkeit) jede ihren eigenen Kummer.Sim. (gr.)~ Hom. Il. 19,302Sim. (lat.)sua infortunia] cf. Hor. ars 103 (tua me infortunia laedent)mussant] cf. eadem sede Verg. Aen. 11,34533Ambrosia et nectare pascitur.μυρόμενον δ’ ἐλέησε θεῶν ἀγός, ἧκε δ’ Ἀθήνην,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Providentia Dei.dux superum tandem miseratus ab aethere mittit‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Des Weinenden [Achilleus] aber erbarmte sich der Anführer der Götter [Zeus] und schickteEr [Achill] wird mit Ambrosia und Nektar genährtFürsorge GottesCrit. (gr.)ἦκε H34ἣ βρωτύν τε ποτόν τε θεῶν ἔσταξε γοῶντος‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Pallada, ut instillet potumque cibumque Deorum‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Athene, die Speise und Trank der Götter in den Sinn des KlagendenCrit. (gr.)βρωτόν LSim. (gr.)v. 34sq.: de re cf. Hom. Il. 19,(337sq.)353sq.35εἰς φρένας, ὡς μὴ λιμὸς ἀπάστου γούνατα κάρφοι.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒lugenti, ne ieiuno genua aegra labascant.‒‒|‒||‒|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒träufelte, damit der Hunger nicht die Knie des Fastenden welken lasse.Sim. (gr.) γούνατα κάρφοι] cf. Nic. Al. 383sq. (καμάτοις κάρφουσι … / γυῖα)Sim. (lat.)aegra labascant] ~ Sil. 2,392 (de fide: aegra lababat)labascant] verbum potius archaicum cf. Lucr. 1,537; 4,128536Expeditio.ἐκ δὲ νεῶν ἐχύθη στρατὸς αἰόλος. ἐν δ’ ἄρ’ ὁ μέσσοις‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒hinc densa effundunt naves examina: Achilles‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Dann ergoss sich das wimmelnde Heer aus den Schiffen. In ihrer Mitte erprobteAufbruch (gegen den Feind)Crit. (gr.)ὁ μέσσοις H: ὁμέσσον L: ὁ μέσσος deliberat Gärtner37δυσάμενος νέα τεύχε’ ἑὴν πειρήσατ’ ἐς ἀλκήν.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒exultatque novis seseque explorat in armis,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒er [Achilleus] nun, nachdem er die neue Rüstung angezogen hatte, sie zur eigenen Wehr.38ἦν δέ οἱ ὡς πτερὰ κοῦφα καὶ ἀράμενόν περ ἄειρον.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡quem veluti pennae tollentem ad sidera tollunt;‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒Sie [die Rüstung] war für ihn wie leichte Federn und erhob ihn, obschon er sie hob.Crit. (lat.)quae deliberat GärtnerSim. (lat.)ad sidera tollunt] = Verg. Aen. 11,37 et al.39πάλλε δ’ ἄρ’ ἐγχείην, τὴν οὐ πάλλειν δύνατ’ ἄλλος,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Robur.quamque alius vibrare nequit, bene proiicit hastam‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Dann schwang er also die Lanze, die kein anderer schwingen konnte,KraftSim. (gr.)v. 39sq.: ~ Hom. Il. 19,388‒391Sim. (lat.)proiicit hastam] cf. eadem sede Ov. Pont. 3,4,97 (proicit hastas); vide etiam Rhod. Il.parv.Hom. 3,22; Rhod. Il.parv.Hom. 21,4440Πηλιάδ’, ἣν Πηλεῖ ποτὲ Πηλίου ἔκταμε Χείρων.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Peliadem, Pelei Chiron quam Pelio in alto‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒die Pelische, welche einst Cheiron für Peleus aus dem Pelion(-Gebirge) gefällt hatte.(43)Crit. (gr.)ποτε possis more hodiernoAnm.:(43)Zu Cheiron vgl. ausführlich Rhod. Arg. 177‒191. Im Griechischen ist in diesen Versen die π-Alliteration bzw. Paronomasie markant:
πάλλε … πάλλειν … / Πηλιάδ’ ἣν Πηλεῖ ποτὲ Πηλίου κτλ. Im Lateinischen ist dies ebenfalls
nachempfunden: proiicit hastam / Peliadem, Pelei … Pelio etc.41ἅρμα δ’ ἐπαΐξας ἑτάρου πέρι νείκεσεν ἵππω·‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒exciderat. curruque adscenso propter amicum‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒‒||‒◡◡|‒◡Und nachdem er auf den Wagen gesprungen war, tadelte er seine beiden Pferde wegen
seines Gefährten.Crit. (gr.)ἐπάϊξας Hπερὶ LCrit. (lat.)exciderat] = exsciderat monente GärtnerSim. (gr.) ἑτάρου πέρι νείκεσεν ἵππω] de re cf. Hom. Il. 19,399‒40342Equus Ach(illis) loquitur.τοῖν δ’ ἕτερος βροτέην χέεν αὐδὴν μήδεσιν Ἥρης,‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒culpat equos: uni donat Saturnia vocem,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Das eine von beiden aber ließ nach Heras Ratschluss eine menschliche Stimme verströmen,Das Pferd des Achill sprichtSim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 19,407Sim. (lat.)Saturnia vocem] ~ Verg. Aen. 7,560 (talis dederat Saturnia voces)43ὥς ῥα Μενοιτιάδην κρατερὸς σίφλωσεν Ἀπόλλων,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒ipse Menoetiaden quod debilitarit Apollo,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡dass den Menoitiossohn [Patroklos] der starke Apollon verletztCrit. (gr.)ὣς LSim. (gr.)v. 43sq.: ὥς ῥα—ἐδάμασσε] de re cf. Hom. Il. 19,413sq. σίφλωσεν] cf. Hom. Il. 14,14244Ἕκτωρ δ’ ὀψὲ δάμασσε καὶ ὡς τάχα μόρσιμον αὐτῷ ‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒vicerit inde Hector; iam fraude Deique virique‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡und Hektor ihn später bezwungen hatte und dass es ihm [Achilleus] selbst bestimmt
sei, baldSim. (gr.)v. 44sq.: μόρσιμον—δαμῆναι] ~ Hom. Il. 19,416sq. (ἀλλὰ σοὶ αὐτῷ / μόρσιμόν ἐστι θεῷ τε καὶ ἀνέρι ἶφι δαμῆναι)45ἀνέρος ἠδὲ θεοῖο λόχοις κάρτιστα δαμῆναι.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Virtus dolo superata.tristia Pelidae quoque rumpent stamina Parcae.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒durch den Hinterhalt eines Mannes und eines Gottes auf äußerst gewaltvolle Weise bezwungen
zu werden.(44)Durch List besiegte TugendSim. (lat.)rumpent stamina Parcae] ~ Stat. Theb. 8,13 (rumpebant st. P.)Anm.:(44)Zum Tod des Achilleus vgl. Rhod. Il.parv.Quint. 3,4‒15.
Gedicht Nr. 20 (Gr. / Lat.)
1ΥXX.Ypsilon (XX)1Deorum concio et discordia.Ζεὺς δ’ ἀγορήνδε κάλεσσε θεῶν γένος ἰλαδὰ πάντων,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Iupiter aetheria tunc convocat arce senatum,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Zeus aber rief das Geschlecht aller Götter scharenweise zur VersammlungVersammlung der Götter und UneinigkeitCrit. (gr.)ἀγορήν δε LSim. (gr.)v. 1sq.: Ζεὺς—κῆρυξ] cf. Hom. Il. 20,4 (Ζεὺς δὲ Θέμιστα κέλευσε θεοὺς ἀγορήνδε καλέσσαι) ἰλαδά] apud veteres tantum ἰλαδόν legiturSim. (lat.)aetheria … arce] cf. Manil. 1,565convocat] cf. Homer. 651 (convocat in coetum superos Iovis)in arce senatus] cf. Prud. c. Symm. 1,562 (in arce senatus)2καὶ Θέμις ἦν κῆρυξ, ἐφέηκε δὲ τοῖσιν ἀρήγειν,‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Iustitia consiliorum praeses.cui Themis est princeps. data libera cuique potestas,‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒und Themis war seine Heroldin: Er gab ihnen die Erlaubnis, denjenigen von beiden zu
helfen,Iustitia als Vorsitzende der BeratungenSim. (gr.)v. 2sq.: ἐφέηκε—Δαναοῖσι] de re cf. Hom. Il. 20,24sq.Sim. (lat.)data … potestas] cf. Lucr. 5,1048 (data est huic prima potestas)3ὁπποτέροις φίλον ἦν, ἢ Τρώεσιν ἢ Δαναοῖσι.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡utros auxilio foveant, sit Tros vel Achivus,‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡denen ihnen zu helfen lieb war, entweder den Troern oder den Danaern.Crit. (gr.)ἠῦ L4καί σφιν ἔην δίχα θυμός· Ἄρης γὰρ Τρωσὶ βοήθει‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒Discordia magnatum.in partes abeunt. nam Mars Troiana tuetur‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Und sie hatten zwiegeteilten Sinn: Denn AresUneinigkeit der MächtigenSim. (gr.) καί σφιν ἔην δίχα θυμός] ~ Hom. Il. 20,32v. 4sq.: Ἄρης—Κύπριδος] de re cf. Hom. Il. 20,38‒405Φοῖβός τ’ ὀξυβελὴς σὺν μητέρι καὶ σὺν ἀδελφῇ‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒agmina, Phoebus ei socius materque sororque‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡und der scharf schießende Phoibos mit seiner Mutter [Leto] und Schwester [Artemis]Sim. (lat.)materque sororque] = Ov. met. 8,46358/596Ξάνθος τ’ εὐστεφάνου μετὰ Κύπριδος. αὐτὰρ Ἀθήνη‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒et Xanthus nitida cum Cypride; Pallas et Hermes,‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒sowie Xanthos mit der schöngekränzten Kypris [Aphrodite] halfen den Troern. Doch Athene,Sim. (gr.)v. 6‒8: αὐτὰρ—Δαναοῖς] de re cf. Hom. Il. 20,33‒367Ἥρη θ’ Ἥφαιστός τε καὶ Ἑρμῆς ἠδ’ Ἐνοσίχθων‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒Iuno et Vulcanus, quique aequore regnat in udo,‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Hera, Hephaistos, Hermes und der Erderschütterer [Poseidon]8κάρτος ἄγον Δαναοῖς. Κρονίδης δ’ οὐ μίσγετο χάρμῃ.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒pro Danais pugnant, sed Iupiter abstinet armis.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒brachten den Danaern Kraft. Der Kronossohn [Zeus] aber mischte sich nicht in den Kampf.Sim. (lat.)abstinet armis] = Hor. ars 2799ξυμβλήθη μὲν τοῖσιν ἔρις· βρόντησε δ’ Ὀλύμπῳ‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒consertant pugnam: tonat alti praeses Olympi,‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒So kamen sie im Streit zusammen, auf dem Olymp aber donnerteCrit. (gr.)ἔρισ· Hφρόντησε LSim. (gr.)v. 9‒11: de re cf. Hom. Il. 20,54‒58.61‒6510Ζεύς, γαῖαν δ’ ἐτίναξεν ἁλὸς θεός· ἐν χθονὶ δ’ αἰνῶς‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒conquassat terram dux aequoris. ipse pavescit‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Zeus und der Gott des Meeres [Poseidon] erschütterte die Erde. Unter der Erde aber11δεῖσεν ἄναξ ἐνέρων, μὴ ἐπόψιμα πάντα γένηται.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒infera regna tenens, superis ne cuncta patescant.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒fürchtete sich der Herr der Toten [Hades] schrecklich, dass alles sichtbar würde.Crit. (gr.)ἐπὸψιμα HSim. (lat.)superis ne cuncta patescant] cf. Drac. laud. dei 1,500 (cui cuncta patescunt)12Aeneae cum Ach(ille) pugna.Φοῖβος δ’ Αἰνείαο βίην ὀρόθυνε μάχεσθαι‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒fortiter Aeneas tumido se obiecit Achilli‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Phoibos [Apollon] trieb den gewaltigen Aineias an, gegen den Peleussohn [Achilleus]Aeneas’ Kampf mit AchillSim. (gr.)v. 12sq.: Φοῖβος—Πηλείδαο] de re cf. Hom. Il. 20,82‒8513ἄντην Πηλείδαο. καὶ ὃν μένος ἄντα κόρυσσον‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡(Phoebus sic movit), contra sed mascula Pallas‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡zu kämpfen. Und ihre Kraft rüsteten gegen den Dardaniden [Aineias]Sim. (gr.)v. 13‒16: de re cf. Hom. Il. 20,112‒13714ΔαρδανίδῃΖηνός τε δάμαρ καὶ πότνια κούρη.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒et Iuno arma ferunt, impar velut esset Achilles,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒die Gemahlin des Zeus [Hera] und dessen erhabene Tochter [Athene].15ἀλλὰ θεοὺς ἔσσευε μάχης ἀπὸ Κυανοχαίτης·‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒ponere sed divas praetor maris arma coëgit:‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Doch der Dunkelhaarige [Poseidon] suchte die Götter weg vom Kampf zu treiben:Crit. (gr.)an ἄπο ?Crit. (lat.)divos Gärtner16εἰρήνη μακάρεσσι φίλη, μόθος ἀνδράσι λυγροῖς.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Pax.pax Diis grata, homines miseri se Marte fatigent.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Frieden ist den Göttern lieb, Kampf den elenden Menschen.FriedenCrit. (lat.)fatigant GärtnerSim. (lat.)Marte fatigent] ~ Sil. 7,125; 15,118 (Marte fatigat)17τὸν μὲν Πηλέοςυἱὸς ὑποστρέψαντα κέλευσε‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡Pelides monet hunc retro se vertere, parcat‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Diesen [Aineias] hieß der Sohn des Peleus [Achilleus], sich umzuwendenSim. (gr.)v. 17sq.: de re cf. Hom. Il. 20,196‒19818φείσασθαι ζωῆς καὶ ἑκούσιον οἶτον ἀλύξαι‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ut vitae, extremis nec se ingerat ipse periclis,‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒und sein Leben zu schonen und dem freiwilligen Verderben zu entgehen,19μνήσας, ὥς ποτέ μιν κτανέων ἔσσευεν ὑπ’ Ἴδῃ.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒cum sciat, ut quondam prope eum delerit in Ida.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒da er ihn erinnerte, dass er ihn einst am Fuß des Idas verfolgte, um ihn zu töten.Sim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 20,188‒19020ὃς δ’ οὐ νηπύτιος φραδίην, οὐ κάρτος ἀβληχρός,‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡hic sibi nec vires animi nec corporis, ortus‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡Dieser [Aineias] aber sagte, dass er an Verstand kein Kind, an Kraft nicht schwachSim. (gr.) νηπύτιος] cf. Hom. Il. 20,20021οὐ γενεὴν ἀΐδηλος ἐνὶ Τρώεσσι φάτ’ εἶναι,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Genere dignus.nec magni autores confirmat deesse, quod olim‒‒|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡und von der Herkunft her nicht unbekannt unter den Troern sei,Seiner Herkunft würdig22Reges Troiani.οὕνεκεν ἈγχίσηςΚάπυος, ΚάπυςἈσσαρακοῖο,‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Anchisen Capys, Assaracus Capyn Assaracumque‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡da Anchises der Sohn des Kapys, Kapys der Sohn des AssarakosDie trojanischen KönigeCrit. (gr.)Ἀσσαράκοιο debuitSim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 20,23923ἈσσαρακὸςΤρωός, τὸν Δαρδανίδης ἐφύτευσεν‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Tros et Erichtonius Troëm generarit et illum‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡und Assarakos der Sohn des Tros sei, den der DardanossohnCrit. (gr.)Ἀσσάρακος debuitSim. (gr.) Ἀσσαρακὸς Τρωός] de re cf. Hom. Il. 20,231sq.v. 23sq.: τὸν—Ἐριχθόνιος] de re cf. Hom. Il. 20,219.23024υἱὸν Ἐριχθόνιος· πάπποι δ’ ἐξ ἦσαν ἀδελφοῖν‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒Dardanus. hinc proavos iisdem genitoribus ortos‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Erichthonios als Sohn gezeugt habe:(45) Die Großväter von Hektor und AineiasSim. (gr.)v. 24sq.: πάπποι—Αἰνείεω τε] de re cf. Hom. Il. 20,237‒240Anm.:(45)Zur Abkunft des Aineias vgl. auch Rhod. Tro.2 111‒116.25ἝκτοροςΑἰνείεω τε. λόγος δ’ εἰς ἔργον ἐχώρει.‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Hectoris Aeneaeque. a verbis itur ad arma.‒◡◡|‒‒|‒‒|‒‒||‒◡◡|‒◡aber stammten von Brüdern ab.(46) Die Rede aber ging nun zur Tat über.Sim. (lat.)itur ad arma] cf. eadem sede Verg. Aen. 9,641 (sic itur ad astra)Anm.:(46)Großvater von Hektor väterlicherseits ist Laomedon, Großvater von Aineias väterlicherseits
Kapys. Sie stammen von den Brüdern Assarakos (Vater von Kapys) und Ilos (Vater von
Laomedon).26πρῶτα μὲν ἐγχείῃσιν ἐτώσιά περ μογέοντες‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡intorquent primum (sed erat labor irritus) hastas.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Zuerst versuchten sie einander mit ihren Lanzen, wobei sie sich vergeblichCrit. (gr.)ἐγχείησιν Lἑτώσιά LHSim. (gr.)v. 26‒28: de re cf. Hom. Il. 20,258‒260.273.283‒287Sim. (lat.)labor irritus] cf. eadem sede Ov. met. 1,27327ἀλλήλων γεύσαντο. δυοῖν δ’ αὖ ἄχθεϊ φωτοῖν‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒corripit hic saxum, quod vix duo robore firmi‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒abmühten. Dann wollte Aineias mit einem Stein, der eine Last für zwei Männer ist,28Αἰνείας πέτρῳ καί τ’ ἄορι μέλλεν Ἀχιλλεύς,‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒tollant, Aeneas, gladiumque intentat Achilles.‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒und Achilleus mit dem Schwert (angreifen),29Aeneae liberatio et posteritas.ἀλλ’ Ἀγχισιάδην ἐρρύσατο Πόντιος ἄρχων,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Innocentiae respectus.sed Deus undipotens natum de Cypride servat,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡doch der Herrscher des Meeres rettete den Anchisessohn
[Aineias],Aeneas’ Entrückung und seine NachkommenschaftBerücksichtigung seiner UnschuldSim. (gr.)v. 29‒32: de re cf. Hom. Il. 20,291.297‒299.307sq.Sim. (lat.)undipotens] nl.; vide etiam Rhod. Tro.2 76330οὕνεκ’ ἐνὶ Τρώεσσιν ἀναίτιος ἦεν ἀλιτροῖς‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒quod sceleris purus sceleratos vixerat inter,‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡da er unter den frevelhaften Troern ohne Schuld war,31καὶ μέλετ’ εὐσεβίῃ καὶ τοῦ γένος ὀψὲ τεθηλὸς‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Imperii Romani oracul(um) Homericum.quod pietatis amans, quod gestis inclyta rebus‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡sich um Frömmigkeit kümmerte und sein später in Blüte stehendes GeschlechtHomerische Vorhersage über das Römische ReichCrit. (gr.)ὀψέ H32κοιρανίην ταναοῖσιν ὑπὸ σκήπτροισι νομεύσει.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒posteritas sceptrum est cunctas gestura per oras.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒seine Herrschaft mit ausgedehnter Macht verwalten wird.(47)Crit. (gr.)Ταναοῖσιν H, cor. H cAnm.:(47)Verweis auf Aeneas als Stammvater der Römer.33τῷ μιν ἀρῆς ἔκκλεψεν Ἀχιλλέος ὄμματα θέλγων‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒eripit ergo ducem nebulamque offundit Achilli‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Daher entrückte er ihn aus dem Verderben, indem er Achilleus’ AugenCrit. (gr.)ἀρῆς LHSim. (gr.)v. 33sq.: de re cf. Hom. Il. 20,321sq.328sq.Sim. (lat.)offundit] verbum pedestre34Caucones.ἀχλύϊ καὶ Καύκωσιν ἐπ’ ἐσχατόωσι πέλασσε.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Cauconumque acie longe distante reponit,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡mit Nebel betörte, und brachte ihn zu den am äußersten Rand kämpfenden Kaukonen.Die Kaukonen35καί ῥα φυλάξεσθαι Πηλήϊον υἷα κέλευσε·‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡praecipiens, ut Peliden nunc vitet atrocem,‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Und er hieß ihn, sich vor dem Sohn des Peleus [Achilleus] in Acht zu nehmen.Crit. (gr.)Καὶ ῥα Lφυλάττεσθαι vel φυλάξασθαι deliberat GärtnerSim. (gr.)v. 35sq.: de re cf. Hom. Il. 20,335‒33936τῶν δ’ ἄλλων οὔτις μιν ἐς Ἄϊδος αὖλιν ἰάψει.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒qui capitalis, at a reliquis nihil esse timendum.‒◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Von den anderen aber werde ihn niemand ins Haus des Hades werfen.Crit. (gr.)Τῶνδ’ Lαυλιν H, cor. H c60/6137Achil(les) invadit Troian(os) .Αἰακίδης δ’ ἐπέεσσιν ἑοῖς θύμωσεν Ἀχαιούς.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Aeacides verbis Danaorum exsuscitat iras‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Der Aiakide [Achilleus] aber reizte die Achaier mit seinen Worten.Achill fällt in die Reihen der Trojaner einSim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 20,353‒363Sim. (lat.)exsuscitat iras] = Manil. 5,22738Ἕκτωρ δ’ ᾗ στρατιῇ μενεδήϊον ἔμβαλε κάρτος.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Animus imperterritus.Dardanidumque acuit virtutem in cordibus Hector.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡Und Hektor gab seinem Heer ausdauernde Kraft zum Kampf ein.Ein unerschrockener GeistSim. (gr.)v. 38‒40: de re cf. Hom. Il. 20,363‒37239τοῦ δὲ φάτ’ ἄντ’ ἴμεναι καὶ ἐν ἔντεσι πειρηθῆναι,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒‒|‒‒et se cum valido coiturum spondet Achille,‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡Denn er sagte, dass er diesem [Achilleus] entgegengehe und ihn in Waffen versuche,40εἰ πυρὶ χεῖρας ἔοικε, μένος δ’ αἴθωνι σιδήρῳ.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒duritie ferrum superet vel viribus ignem.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡wenn er (auch) mit seinen Händen dem Feuer gleiche und mit seiner Kraft dem glänzenden
Eisen.Crit. (gr.)Αἴθωνι H, cor. H cSim. (gr.)= Hom. Il. 20,37241τῷ δ’ Ἑκάεργος ἔρυξεν ἐνὶ προμάχοισι πελάσσαι.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒prima acie tamen ipse vetat contendere Apollo.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Der Ferntreffer [Apollon] aber hielt ihn [Hektor] davon zurück, sich diesem [Achilleus]
unter den Vorkämpfern zu nähern.Crit. (gr.)Ἑκαεργὸς LHSim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 20,375sq.42ἐν δὲ θορὼν ΤρώεσσινἈχιλλεὺς γούνατα φωτῶν‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒irruit Aeacides et mox praestantibus aegra‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Achilleus sprang unter die Troer und löste die Knie [tötete]Sim. (gr.) ἐν δὲ θορὼν Τρώεσσιν Ἀχιλλεύς] ~ Hom. Il. 20,381 (ἐν δ’ Ἀχιλεὺς Τρώεσσι θόρε)43Polydorum obtruncat.λύσατ’ ἀριπρεπέων· οὐδ’ ἔσχατος ἦν Πολύδωρος,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡genva viris solvit. non ultimus est Polydorus,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡herausragender Männer: Nicht der Letzte (von ihnen) war Polydoros,Er [Achill] metzelt Polydorus niederSim. (gr.)v. 43sq.: οὐδ’ ἔσχατος—ἀδελφοῖς] de re cf. Hom. Il. 20,407‒41045de re cf. Hom. Il.20,416.418.(420)Sim. (lat.)v. 43sq.: non ultimus … / Hectoreos inter fratres licet ultimus esset] cf. Ov. Pont. 1,5,1 (non ultimus inter amicos)44Ἕκτορος ἐν κυδροῖς περ ὃς ἔσχατος ἦεν ἀδελφοῖς·‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Hectoreos inter fratres licet ultimus esset,‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡der gleichwohl der Letzte [Jüngste] unter den berühmten Brüdern Hektors war.(48)Crit. (gr.) περ] de positione cf. Rhod. Il.parv.Hom. 23,32Anm.:(48)Zu dieser und anderen Versionen von Polydoros’ Tod vgl. auch Rhod. Tro.2 1154‒1174 .45τῷ γὰρ νηδὺν ἔκερσε καὶ ἐκ χολάδες προκέχυντο.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡viscera cui (miserum) secta protractat ab alvo.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Denn diesem zerteilte er den Bauch, und die Gedärme waren hervor- und herausgequollen.Crit. (gr.)προκέχοντο H, cor. H c46Hector flammae similis.Ἕκτωρ δ’ ἀντεβόλησεν ἅτε φλὸξ ὕδατι λάβρῳ‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒ergo ut flamma undae tumido sese obtulit Hector:‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Hektor kam dem Ungestümen [Achilleus] wie eine Flamme dem Wasser entgegen,Hector ist einer Flamme ähnlichCrit. (lat.)tumidae GärtnerSim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 20,422sq.47καί νύ κεν ἐσβέσθη καὶ πᾶν τάχα κάρτος ὄλεσσεν,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡perderet exstinctam duro cum robore vitam,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡und er [Hektor] wäre jetzt ausgelöscht worden und hätte schnell all seine Kraft verloren,Crit. (gr.)νυκὲν LHSim. (gr.)v. 47sq.: de re cf. Hom. Il. 20,441‒444Sim. (lat.)perderet exstinctam duro cum robore vitam] de zeugmate cf. Verg. Aen. 2,532 (multo vitam cum sanguine fudit)48εἰ μὴ ἐρεμναίῃ μιν ἐν ἠέρι νόσφισ’ Ἀπόλλων.‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Heros a Deo servatus.ni raperet densa tectum caligine Phoebus.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡wenn ihn nicht Apollon in finsterem Nebel fortgebracht hätte.Die Rettung des Helden durch Gott49καὶ τότ’ ἀπειρεσίοισιν ὑπ’ Ἄϊδα θῆκε κέλευθον‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡et tunc innumeris iter ad Plutonia fecit‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡Und dann bahnte der Aiakide [Achilleus] unzähligen Männern den WegSim. (lat.)Plutonia] cf. Hor. carm. 1,4,17 (domus exilis Plutonia)50ἀνδράσιν Αἰακίδης, αὐτὸς δ’ ἵππω τε καὶ ἅρμα‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡limina Pelides, cerebroque et sanguine currus‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡in den Hades hinab, er selbst aber, seine beiden Pferde und sein WagenCrit. (gr.)αὐτόσδ’ LSim. (gr.)v. 50sq.: αὐτὸς—δαμέντων] de re cf. Hom. Il. 20,499‒503Sim. (lat.)cerebroque et sanguine] cf. Verg. Aen. 5,413sanguine currus] = Verg. Aen. 11,8851λύθρῳ τ’ ἐγκεφάλῳ τε βροτῶν πεπάλακτο δαμέντων.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒quadrupedesque citi, pollutus et ipse madescunt.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒waren vom Blut und Gehirn der getöteten Männer besudelt.Crit. (gr.)Λύθρωτ’ἐγκεφάλῳ H c : ἐγκεφάλω L: ἐλκεφάλῳ HCrit. (lat.)madescit Gärtner
Gedicht Nr. 21 (Gr. / Lat.)
1ΦXXI.Phi (XXΙ)1Troianorum fuga et strages.Τρώων δ’ ἐσσυμένων Ἀχιλεὺς διὰ πληθὺν ἔκοψεν·‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Dividit hic Troas, fuga quos commixta ferebat.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Achilleus aber teilte die Menge der (zur Flucht) eilenden Troer.Flucht und Ermorderung der TrojanerSim. (gr.)v. 1‒3: de re cf. Hom. Il. 21,3sq.7sq.2τοὺς μὲν ἐπὶ πτόλιν ὦρσε διὲκ πεδίοιο φέβεσθαι,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒nam partem ad muros campo disiecit aperto,‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Die einen trieb er, über die Ebene zur Stadt zu fliehen,Crit. (gr.)δ’ ἐκ L3τοὺς δ’ ἔλσε Ξάνθοιο καὶ ἐξενάριξε ῥεέθροις.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒partem amni involvit, letho quos mactat acerbo.‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒die anderen drängte er in den Fluten des Xanthos zusammen und tötete sie.4εἰς ποινὴν δ’ ἑτάρου δυοκαίδεκα λέξατο κούρους‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒bis sex Patroclo captos delegit, ut essent‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Zur Sühne für seinen Gefährten wählte er sich zwölf junge Männer aus,Sim. (gr.)~ Hom. Il. 21,27sq.5δησάμενος σφετέροισι χέρας ζωστῆρσιν ὀπίσσω.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒inferiae, zonisque manus post terga revinxit.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡die er mit ihren eigenen Gürteln an den Händen auf dem Rücken fesselte.Sim. (gr.)~ Hom. Il. 21,30Sim. (lat.)manus post terga revinxit] = Sidon. carm. 22,44; cf. etiam Homer. 540 (manibus p. t. revinctis)6Lycaonis interitus.ἔνθ’ υἱὸν ΠριάμοιοΛυκάονα δεύτερον εἷλε‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Periculum repetitum.hic capitur Priamo satus armipotente Lycaon‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Da tötete er einen zweiten Sohn des Priamos, Lykaon,Untergang des LycaonErneut aufgesuchte GefahrSim. (gr.)~ Hom. Il. 21,34sq.7τοπρὶν Ἰησονίδῃ πεπερημένον, οὔτε λιτάων‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒nuper Iasonidae venumdatus: obsecrat, offert‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒der zuvor dem Iasoniden [Euneos] verkauft worden war, ohne Mitleid mit dessen BittenSim. (gr.) τοπρὶν Ἰησονίδῃ πεπερημένον] de re cf. Hom. Il. 21,41 πεπερημένον] cf. Hom. Il. 21,588οἶκτον ἔχων οὔτ’ αὖ δώρων ὄπιν, οἷς κε λυθείη.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒munera pro vita, sed ob haec non parcit Achilles.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒und ohne Achtung vor dessen Geschenken, durch die er befreit werden könnte.Crit. (gr.)κελυθείη L9Asteropaei virtus et caedes.Ἀστεροπαῖον ἔπειθ’, ὃς Παίονας ἦγε, δάμασσε‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Paeoniae inde ducem gladio transfigit, et extra‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Danach bezwang er Asteropaios, der die Paioner führte,Asteropaeus’ Tugend und dessen ErmordungCrit. (lat.)v. 9sq.: ut extra / … fluant deliberat GärtnerSim. (gr.)v. 9‒11: de re cf. Hom. Il. 21,140.155.166.18010γαστέρ’ ἀνατμήξας. ὁ γὰρ ἠντιβόλησεν ἑτοίμως‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒intestina fluunt, contra cum fortiter isset‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡indem er ihm den Bauch zerschnitt. Denn er war ihm bereitwillig begegnetCrit. (lat.)esset H, cor. Hc11καὶ βάλ’ ἐπιγράβδην πῆχυν κρατεροῖο κραταιὸς‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Aeacidae pungens cubitum, quem nemo valebat‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡und hatte als Starker den Unterarm des Starken [Achilleus],12οὐκ ἄλλοισιν ἐφικτόν. ἐπευχετάατο δ’ Ἀχιλλεὺς‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒pungere mortalis. spoliato insultat Achilles‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒der anderen nicht erreichbar war, getroffen, ihn oben ritzend. Doch Achilleus prahlte
über ihn,Crit. (gr.)ἔφικτὸν Hἐπευχετάατο H c : -οίατο H: -όωτο L13ὀλλυμένῳ· πολέας δὲ καὶ ἄλλους κτεῖνε μετ’ ἀρχόν.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒◡adiungitque duci comites ad Tartara multos.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒als er [Asteropaios] starb. Und er tötete auch viele andere nach dem Anführer.Sim. (lat.)ad Tartara multos] cf. Homer. 448 (ad Tartara mittit)14Xanthus exundat in Achill(em) .Ξάνθος μὲν πειρᾶτο μεμηνότα δειδίξασθαι.‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒‒|‒‒Periculum divinitus inhibitum.Xanthus eum tentat furioso avertere ab ausu,‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒(Der Flussgott) Xanthos versuchte den Rasenden zu erschrecken.Der Xanthus flutet gegen AchillGöttlicherseits verhinderte GefahrSim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 21,212sq.15Αἰακίδης δ’ ἠρνεῖτο, πρὶν ἄστεϊ Τρῶας ἐέργῃ‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒sed negat Aeacides, Teucros dum incluserit urbi‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Der Aiakide [Achilleus] aber verweigerte es, bevor er die Troer in der Stadt einschlösseSim. (gr.)v. 15sq.: Αἰακίδης—βῇ] de re cf. Hom. Il. 21,224‒22662/6316Ἕκτορί τ’ ἀντία βῇ· τῷ κύματα πάντα κύκησεν‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Hectoraque invadat. fluctus ciet ergo Scamander‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡und dem Hektor entgegenginge. Deshalb erregte er alle FlutenCrit. (gr.)βῆ LSim. (gr.) κύματα πάντα κύκησεν] ~ Hom. Il. 21,235 (πάντα δ’ ὄρινε ῥέεθρα κυκώμενος)17εἰς αὐτὸν πυργηδόν, ἐρύσατο δ’ ἔθνεα Τρώων‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ad formam turris fugientumque agmina Troum‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡gegen ihn auftürmend: So rettete er die Völker der fliehendenSim. (gr.) πυργηδόν] cf. Hom. Il. 12,43; 13,152 ; 16,618v. 17sq.: ἐρύσατο—θαλάσσῃ] de re cf. Hom. Il. 21,235‒23918φευγόντων, νεκροὺς δὲ διὲξ ἐκύλινδε θαλάσσῃ.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒servat et exanimes vastum provolvit in aequor.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Troer und rollte die Toten durch (seine Mündung) hinaus ins Meer.Crit. (gr.)διεξ L19ἥρως μὴν ὑπόειξεν, ὁ δ’ ἕσπετο χεύματι λάβρῳ‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ille quidem cedit, fluvius sed murmure magno‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒Der Held wich tatsächlich zurück. Er [Xanthos] aber folgte mit ungestümer Flut,Crit. (gr.)ὁ δ’ scripsi: ὁδ’ H: ὅδ’ LSim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 21,256Sim. (lat.)murmure magno] cf. Verg. Aen. 1,124 ; Ov. met. 9,4020ἀκροκελαινιόων τε καὶ ἀνέρι πῆμα κορύσσων.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒nigrescens instat mortemque huic destinat udam.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡wobei er sich auf der Oberfläche schwärzte und gegen den Mann Unheil rüstete.Sim. (gr.) ἀκροκελαινιόων] = Hom. Il. 21,24921τῷ πρὸς Ζῆν’ ᾤμωξε καὶ εὔχετο κύρμα γενέσθαι‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒invocat ergo Iovem, et satius putat Hectoris armis‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Daher beklagte er [Achilleus] sich bei Zeus und betete, er möge viel lieber BeuteSim. (gr.)v. 21sq.: de re cf. Hom. Il. 21,272sq.279‒28222Πριαμίδεω πολὺ μᾶλλον ἀνὰ κλόνον ἢ ποταμοῖο.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡amitti vitam rapido quam vortice mergi.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒des Priamossohnes [Hektors] im Kampf zu werden als (Beute) des Flusses.Crit. (gr.)ἀνα HCrit. (lat.)emitti vita deliberat GärtnerSim. (lat.)vortice mergi] cf. Ov. met. 8,557 (vertice mersit)23τὸν δ’ ἔναλος στήριξε θεός· καὶ ἐν ὕδασιν οἰκτρὴ‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒firmat eum pater aequoreus. sed in amne sepulcrum‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Der Meeresgott stärkte ihn [Achilleus]; und in den Fluten wäre der Mann von einemSim. (gr.) τὸν δ’ ἔναλος στήριξε θεός] de re cf. Hom. Il. 21,284‒28624τυμβοχοὴ γένετ’ ἀνδρί ‒ ῥόον γὰρ μίξεν ἀδελφῷ‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒iam prope erat miserum, frater cui miscuit undas‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒elenden Grab überschüttet worden(49) ‒ denn mit seinem Bruder [Xanthos] mischteCrit. (gr.)an τυμβοχόη ?ῥοον HSim. (gr.) τυμβοχοή] cf. Hom. Il. 21,323Anm.:(49)Der Ausdruck τυμβοχοή scheint hier von Rhodoman mit Anspielung auf den Tod im Wasser
resemantisiert worden zu sein. Während bei Homer der Skamander sagt, dass es nicht
nötig sei, dem Achilleus einen Grabhügel aufzuschütten, da ihm im Fluss ein Grab bereitet
werde (Hom. Il. 21,322f.), verbindet Rhodoman den Ausdruck offensichtlich direkt mit dem Tod im
Wasser: Achilleus werde eine elende Grabaufschüttung (mit Anspielung auf χέω – „vergießen“/„verschütten“)
im Wasser erhalten (Hinweis TG). Andererseits ist die übertragene Verwendung von χέω
mit τύμβον i.S.v. „einen Grabhügel aufschütten“ ganz üblich (vgl. LSJ s.v. χέω II.2).25A Vulcano exuritur.μορμύρων Σιμόεις ‒, εἰ μὴ πυρὸς ὄρχαμον Ἥρη‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒cum fremitu Simois, claudum nisi regia Iuno‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡der rauschende Simoeis seinen Strom ‒, wenn Hera nicht den HerrscherEr [der Xanthus] wird von Vulkan ausgebranntCrit. (gr.)Μυρμύρων Lεἰμὴ LSim. (gr.) μορμύρων] = Hom. Il. 21,325v. 25sq.: εἰ μὴ—ῥέεθρον] de re cf. Hom. Il. 21,328‒341Sim. (lat.)regia Iuno] = Verg. Aen. 1,443; 4,114 et al.26ἐκκῆαι προέηκε βαθὺ Ξάνθοιο ῥέεθρον.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡misisset natum, flammis qui exureret amnem.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡des Feuers [Hephaistos] geschickt hätte, um den tiefen Strom des Xanthos auszubrennen.27τοῦ μὲν ὑπὸ φλογὶ σεμνὸν ὕδωρ ζέεν, ἀμφὶ δὲ πάντα‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡alveus olla velut fervescit, et omnia circum‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Durch dessen [Hephaistos’] Flamme kochte das erhabene Wasser(50) und ringsum wurde allesCrit. (gr.)ἀμφί δέ HSim. (gr.) ὕδωρ ζέεν] ~ Hom. Il. 21,365 (ζέε δ’ ὕδωρ)v. 27sq.: πάντα / ξηράνθη] ~ Hom. Il. 21,345.348Sim. (lat.)omnia circum] = Lucr. 6,232.686; Verg. Aen. 1,32 et al.Anm.:(50)Im Lateinischen wird noch ein Vergleich olla velut („wie ein Kochtopf“) hinzugefügt (Hinweis TG), offensichtlich in zusätzlicher Anspielung
auf das Gleichnis in Hom. Il. 21,362 (ὡς δὲ λέβης ζεῖ ἔνδον – „wie ein Kessel innen kocht“), welches im griechischen
Text nicht berücksichtigt ist.28ξηράνθη. ποταμὸς δὲ γέρων βαρυκάρδιον Ἥρην‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒arescunt; fluviusque senex Iunonia supplex‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒ausgetrocknet. Der greise Fluss(gott) aber besänftigte die schwer im Herzen grollende
HeraSim. (gr.)v. 28sq.: ποταμὸς—ἐέργειν] de re cf. Hom. Il. 21,367‒38229ἱκεσίῃ πρήϋνε πυρισσόον υἱὸν ἐέργειν.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒numina solicitans facit, ut mala fervida cessent.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒mit flehentlicher Bitte, ihren Feuer bewegenden Sohn [Hephaistos] zurückzuhalten.Crit. (gr.)ἱκεσιῄ H30Deorum conflictus.ἐν δὲ θεοῖς πέσε δῆρις, ἄναξ δ’ ἐπεγάννυτ’ Ὀλύμπου·‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒tunc Dii confligunt, gaudet dominator Olympi.‒‒|‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Der Kampf aber brach unter den Götter aus, und der Herrscher des Olymps [Zeus] freute
sich:Zusammenstoß der GötterSim. (gr.) ἐν δὲ θεοῖς πέσε δῆρις] ~ Hom. Il. 21,385 (ἐν δ’ ἄλλοισι θεοῖσιν ἔρις πέσε) ἄναξ δ’ ἐπεγάννυτ’ Ὀλύμπου] de re cf. Hom. Il. 21,388‒390Sim. (lat.)dominator Olympi] = Eleg. in Maecen. 1,87; Anth. 789,131Ἄρης ἔγχεϊ τύψε κατ’ αἰγίδα δῖαν Ἀθήνην.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Palladis horrificam Mars aegida percutit hasta.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Ares traf die göttliche Athene mit seiner Lanze an der Aigis.Sim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 21,400‒402Sim. (lat.)percutit hasta] = Homer. 43232Minerva profligat Martem.ἡ δ’ ἐτάνυσσε λίθῳ μιν ἐπ’ οὔδεϊ. καί μιν ἐγείρειν‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Sapientia bello valentior et voluptate.illa sed hunc lapide extendit; prosternit et ipsam‒◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Diese [Athene] aber streckte ihn mit einem Stein zu Boden. Und als Kythereia [Aphrodite]Minerva wirft den Mars niederDie Weisheit ist stärker als Krieg und LustCrit. (gr.)ἡδ’ LHSim. (gr.) ἡ δ’—οὔδεϊ] de re cf. Hom. Il. 21,403.406v. 32sq.: καί μιν—ἄτῃ] de re cf. Hom. Il. 21,416sq.424sq.v. 32sq.: ὁμῇ περικάββαλεν ἄτῃ] cf. etiam Rhod. Arion 101 (ὅμως περικάππεσον ἄτῃς)33ἱεμένην Κυθέρειαν ὁμῇ περικάββαλεν ἄτῃ.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒ocyus Idaliam, dum vult attollere lapsum.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡ihn [Ares] aufrichten wollte, warf sie [Athene] diese [Aphrodite] mit der gleichen
verderblichen Waffe nieder.34Phoebus cedit Neptuno.Φοίβου μὲν κατέναντα λιλαίετο πειρηθῆναι‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒‒|‒‒Neptunus contra Phoebum se accingit, at ille‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Dem Phoibos [Apollon] entgegen wollte der Erderschütterer [Poseidon] den KampfPhoebus weicht vor Neptun zurückSim. (gr.)v. 34‒36: de re cf. Hom. Il. 21,435.461‒46935Σεισίχθων. ὁ δ’ ἄρ’ εἶκε, πατρὸς δ’ ᾐδέσσατ’ ἀδελφόν,‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡irato cedens patruum reveretur amicum:‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡aufnehmen. Dieser wich nun zurück und scheute sich vor dem Bruder seines Vaters,Crit. (gr.)ὁδ’ LHᾐδέσσατ’ scripsi: ἠδέσσατ’ L: -σατο H36αἰσχρὸν ἐπεὶ μακάρεσσι βροτῶν περιδηριάασθαι‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒turpe Deis hominum causa committere bellum‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡weil es für die Götter schändlich sei, um Sterbliche zu streiten,Crit. (gr.)περιδηριάασθαι LH (cf. Q.S. 4,165 et 6,287): an πέρι δηριάασθαι ?Sim. (lat.)v. 36sq.: turpe … / … decorum est] cf. Ov. met. 9,6 (turpe fuit vinci quam contendisse decorum est)37οὐδ’ ἐπέοικε νέοισι παλαιοτέροισι μάχεσθαι.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Reverentia erga seniorem.nec cum grandaevis iuvenes pugnare decorum est.‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒und es sich für Jüngere nicht schicke, gegen Ältere zu kämpfen.Respekt gegenüber dem Älteren38IunoDianam ca〈e〉dit.Ἥρη δ’ Ἰοχέαιραν ὀνειδίζουσαν ἀδελφῷ‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Suo gladio iugulatus.dum Dictynna facit timido convitia fratri,‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Und während die Pfeilschießerin [Artemis] ihren BruderJuno schlägt Diana„Mit dem eigenen Schwert getötet“(51)Sim. (gr.)v. 38‒40: de re cf. Hom. Il. 21,470‒477.489‒496Anm.:(51) Mit der Marginalie korrespondiert in der lateinischen Fassung der parenthetische
Einschub proh dedecus (Hinweis TG).39ἀμφὶ μεθημοσύνης ἰδίοις θείνουσα βέλεσσιν‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Iuno illam propriis feriens (proh dedecus) armis‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒wegen seiner Nachlässigkeit tadelte, schlug Hera sie mit ihren eigenen Geschossen
und40εἰς πατέρ’ ἐντροπάλιζεν ἑὴν στενάχουσαν ὀϊζύν.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒ad patrem fugat: huic queritur malefacta novercae.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒trieb sie, die ihr Elend beklagte, als Flüchtige zu ihrem Vater.Crit. (gr.)πατὲρ’ L41τόφρα δ’ ὑπ’ Αἰακίδαο πεφυζότα λαὸν ἄνωγε‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡interea Teucri fugiunt, sectatur Achilles:‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Unterdessen aber befahl der Herrscher der Troer, dass das vom Aiakiden [Achilleus]Sim. (gr.)v. 41sq.: de re cf. Hom. Il. 21,526‒53242δέχθαι πεπταμένοισιν ἄναξ Τρώων πυλεῶσι.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡pandere rex portas iubet et servare fugatos.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒in die Flucht geschlagene Kriegsvolk mit geöffneten Toren aufgenommen werde.43Agenoris cum Ach(ille) congressus et elusio. Vide Dion(is) Troicam orat(ionem).κείνῳ δ’ ἀντιβίην Ἀντήνορος υἱὸς Ἀγήνωρ‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Peliden contra fortis confidit Agenor‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Doch Agenor, der Sohn des Antenor, wagte sich jenem [Achilleus]Zusammenstoß Agenors mit Achill und seine Täuschung. Siehe Dions Troja-RedeSim. (gr.)v. 43sq.: de re cf. Hom. Il. 21,545sq.550sq.590‒59444ἵστασθαι τόλμησε, βέλος δ’ ἀνεμώλιον ἧκε.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡stare Antenorides, sed inanem proiicit hastam.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡entgegenzustellen und entsandte vergeblich sein Geschoss.Sim. (lat.)proiicit hastam] cf. eadem sede Ov. Pont. 3,4,97 (proicit hastas); vide etiam Rhod. Il.parv.Hom. 3,22; Rhod. Il.parv.Hom. 19,3945τὸν δ’ Ἑκάεργος ἔθηκεν ἀείδελον αὑτὸν ἐΐσκων‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Callida delusio.hunc facit obscurum Phoebus: Deus ipse figuram‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Der Ferntreffer [Apollon] aber machte ihn unsichtbar, während er sich selbstSchlaue TäuschungCrit. (gr.)Ἑκαεργὸς LHὑντὸν H, cor. H cSim. (gr.)v. 45‒47: τὸν δ’—δίωκε] de re cf. Hom. Il. 21,596‒60546οἰχομένῳ. βροτέοισι δ’ Ἀχιλλέα φάσμασι θέλγων‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒assumit iuvenis, rabidum qua fallat Achillem.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡dem Weichenden ähnlich machte. Und indem er Achilleus mit menschlicher Erscheinung
betörte,64/6547φεῦγε μέν, ἀλλ’ ὁ δίωκε. τέως δ’ εἰς τεῖχος ἀλέντες‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡hic fugit, ille premit. brevis haec mora reddidit urbi‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒floh er [Apollon], aber dieser [Achilleus] verfolgte ihn. Unterdessen drängten sich
die Troer innerhalb der Mauer zusammenCrit. (gr.)ὁδίωκε LSim. (gr.)v. 47sq.: τέως—Ἐνυώ] de re cf. Hom. Il. 21,607sq.610sq.48Τρῶες ἀρὴν ἤλυξαν, ὅσων ἔτι φείσατ’ Ἐνυώ.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Troas, ab adverso quotquot Mavorte supersunt.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒und entkamen so dem Verderben, soweit sie Enyo [die Kriegsgöttin] noch geschont hatte.
Gedicht Nr. 22 (Gr. / Lat.)
1ΧXXII.Chi (XXII)1Achil(lis) cum Hectore conflictus.Φοῖβος δ’ Αἰακίδῃ δόλον ἔκφανεν. ὃς δ’ ἐχολώθη,‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Tunc fraudem prodit Phoebus. succenset Achilles‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Phoibos [Apollon] offenbarte dem Aiakiden [Achilleus] die List. Dieser geriet in ZornAchills Zusammenstoß mit HectorCrit. (gr.)ὅς δ’ LSim. (gr.) Φοῖβος δ’ Αἰακίδῃ δόλον ἔκφανεν] de re cf. Hom. Il. 22,7‒10v. 1sq.: ὃς—λαμποῖς] de re cf. Hom. Il. 22,14.21.26.322πρὸς Τροίην δ’ ὡρμᾶτ’ ὀλοοῖς ἐνὶ τεύχεσι λάμπων‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒ad Troiam properans nitidisque coruscat in armis‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒und eilte nach Troja, in seiner verderblichen Rüstung leuchtend3Simile.Σείριος ὡς κατὰ νύκτα· καὶ ὥς μιν ἄθρησε πολυτλὰς‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Sirius ut radiis. quem cum prospexit ab altis‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒wie der Siriusstern in der Nacht. Und als ihn der vielduldendeGleichnisCrit. (gr.)Σείριος ὣς possis per anastrophenκαί HSim. (gr.) Σείριος ὡς κατὰ νύκτα] de simili cf. Hom. Il. 22,26‒30v. 3‒7: καὶ ὥς—ἀέξοι] de re cf. Hom. Il. 22,33sq.38sq.434Priami et Hecubae dehortatio.Λαομεδοντιάδης ἐκ τείχεος, ὀξὺ λελήκει‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ Φιλοστοργία et prudentia paterna.Laomedontiades pinnis, exclamat acerbo‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Laomedonsohn [Priamos] von der Mauer aus erblickte, schrie er lautPriamus und Hecuba raten (ihrem Sohn) abZärtliche (familiäre) Liebe und väterliche KlugheitSim. (lat.)Laomedontiades] cf. Verg. Aen. 8,158.1625οἰμώζων κεφαλήν τε δαΐζων υἷα κάλεσσε‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒◡cum gemitu et canos vellens rogat Hectora, saevum‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡unter Klagen auf, raufte seinen Kopf und rief seinen Sohn,Crit. (gr.)δαϊζων H6μὴ μίμνειν Ἀχιλῆα δαφοινεόν, ὅς μιν ἀμέρσῃ‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒hostem ne maneat, qui mox decus auferat illi‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒dass er nicht den blutdurstigen Achilleus erwarten solle, der ihn seines LebensCrit. (gr.)μή Hὃς μιν LH7ζωῆς ἀγλαΐης τε καὶ αὐτῷ κῆδος ἀέξοι.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒et vitam cumuletque atro sibi funere luctum.‒‒|‒||◡◡|‒‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡und seiner Zierde berauben und ihm selbst [Priamos] den Kummer mehren werde.8μήτηρ δ’ ἐκ πύργου λευκὸν γυμνώσατο μαζὸν‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡e turri genitrix niveas nudata papillas‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Die Mutter [Hekabe] aber entblößte vom Turm aus ihre weiße BrustCrit. (gr.)μητὴρ HSim. (gr.)de re cf. Hom. Il.22,79sq.83Sim. (lat.)nudata papillas] cf. Iuv. 6,122 (nuda papillis)9αἰλινὰ μυρομένη. στερεὸς δ’ ἦν Ἕκτορι θυμὸς‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡eiulat: „Heu miserum!“ Sed non his tangitur Hector:‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡unter jämmerlichem Weinen.(52) Aber Hektor hatte den unbeugsamen Wunsch,Crit. (gr.)αἴλινα possisστερεός HSim. (gr.) στερεὸς δ’ ἦν Ἕκτορι θυμός] cf. Hom. Il. 22,91Anm.:(52)Der Ausruf heu miserum könnte eine etymologisierende Wiedergabe des griechischen αἰλινά (bzw. αἴλινα) in
der antiken Ableitung von αἶ Λίνον „Ach um Linos!“ (cf. LSJ s.v. αἴλινος) (Hinweis
TG).10ἔντεσι Πηλείδῃ ξυνελαυνέμεν. ἀλλὰ μινυνθὰ‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Pelidae gestit confligere, sed brevis est vis.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒mit dem Peliden [Achilleus] in Waffen zu streiten. Doch er blieb kurze Zeit stehen,Sim. (lat.)brevis est vis] cf. Prud. c. Symm. 2,97sq. (exigua est vis / humani ingenii)11ἵστατ’, ἐπαΐσσων γὰρ Ἀχιλλεὺς αἶψα φόβησε,‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒◡nondum erat Aeacides bene adortus: profugit Hector,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡denn der heraneilende Achilleus versetzte ihn sogleich in Flucht12Simile.κίρκος δ’ ὡς τρήρωνα πελειάδα σεῦε διώκων.‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ut quando accipitrem fugit omni livia nixu.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒und scheuchte ihn bei der Verfolgung wie ein Habicht eine furchtsame Taube.GleichnisCrit. (gr.)ὣς possis per anastrophenSim. (gr.)de simili cf. Hom. Il. 22,139sq.Sim. (lat.)livia] terminus technicus pro columba, apud veteres non legitur13τρὶς δ’ ἄρα μιν δίνησε περὶ πτόλιν, ὥστε καὶ αὐτὸν‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡ter circa longam gyris ingentibus urbem‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Dreimal also trieb er [Achilleus] ihn [Hektor] im Kreis um die Stadt, so dass auchSim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 22,16514οἰκτεῖραι καθύπερθεν ὁρώμενον ἀρχὸν Ὀλύμπου.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒extendunt cursus: miseratur et ipse Deum rex.‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒der Herrscher des Olymp selbst Mitleid empfand, als er es von oben ansehen musste.Sim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 22,166sq.169Sim. (lat.)Deum rex] = Verg. Aen. 3,375; 12,85115τῷ δὲ μινυνθάδιον κάρτος πόρσυνεν Ἀπόλλων.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒advolat exiguoque iuvat relevamine Phoebus.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Daher gab ihm Apollon für kurze Zeit Kraft.Crit. (gr.)πόρσυνε H, cor. H cSim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 22,203sq.16Fata heroum.Ζεὺς δ’ ὡς ἡρώοιν ἐνεθήκατο κῆρα ταλάντοις,‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Mors hominum fatalis.sed Deus heroum Parcas examine librat:‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Aber als Zeus das Todeslos der beiden Helden auf die Waage legte,Die Schicksale der HeldenDer schicksalsbestimmte Tod der MenschenSim. (gr.)v. 16‒18: Ζεὺς—Ἕκτορος] de psychostasi cf. Hom. Il. 22,209‒21317ἡ μὲν ἔβη πρὸς Ὄλυμπον, ἐς Ἄϊδα δ’ ἔρρεπεν ἄλλη‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒una petit coelum, nigros subit altera Manes.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒stieg das eine auf zum Olymp, das andere des Hektors aber neigte sichCrit. (gr.)ἥ μέν LὈλυμπον Hἐρρεπεν18Ἕκτορος. ἀμπνύειν δ’ Ἀχιλῆ’ ἤνωγεν Ἀθήνη,‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒hic monet Aeaciden paulum subsistere Pallas‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡zum Hades. Athene hieß Achilleus aufzuatmen.Sim. (gr.) ἀμπνύειν δ’ Ἀχιλῆ’ ἤνωγεν Ἀθήνη] cf. Hom. Il. 22,214.22219MinervaHect(ori) imponit.Δηϊφόβῳ δ’ εἰκυῖα πόρε θράσος Ἕκτορι μίμνειν,‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Sapientiae vana species.Deiphobique hominem dea fallit imagine, ut hostem‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Sie nahm die Gestalt von Deïphobos an und gab Hektor den Mut, zu bleiben.Minerva täuscht HectorDer nichtige Anschein von WeisheitSim. (gr.)cf. Hom. Il. 22,227.23120κερδοσύνῃ δ’ ἀπάφισκε θεὰ βροτόν· ὃς δὲ συνελθὼν‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒sustineat. primo hic aditu vult pangere foedus,‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡Mit ihrer Schlauheit täuschte die Göttin den Sterblichen. Als er zum Kampf schritt,Crit. (gr.)Κερθοσύνη LSim. (gr.) κερδοσύνῃ] cf. Hom. Il. 22,24721ἁρμονιέων πειρᾶτο, νέκυν πάλιν οἴκαδε πέμψειν,‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒civibus ut victor victum dimittat humandum.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡versuchte er eine Vereinbarung, dass derjenige von beiden, der den großen Ruhm erhalte,22ὁππότερος μέγα κῦδος ἕλῃ. τὰ δ’ ἀμείβετ’ Ἀχιλλεύς·‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒respuit Aeacides et verba immitia reddit:‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡den (anderen als) Toten zurück nach Hause schicke. Darauf aber erwiderte Achilleus:Crit. (gr.)ἕλη LHτάδ’ L23»Ἄρνεσιν ἠδὲ λύκοις οὐχ ὅρκια πιστὰ γένηται.«‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Perpetuae inimicitiae.„Nulla lupis ovibusque unquam concordia firma est.“‒◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒„Zwischen Lämmern und Wölfen wird es keine sicheren Eide geben.“(53)Ewige FeindschaftCrit. (gr.)πιστά HSim. (gr.)~ Hom. Il. 22,262sq.; vide etiam Rhod. Hist.eccl. 287; Rhod. Luth. 1,358Anm.:(53)Während der Ausdruck bei Homer auf die konkrete Rachesituation beschränkt ist, wird
bei Rhodoman (mit prospektivem Konjunktiv) daraus eine allgemeingültige Aussage extrahiert,
die somit als tadelnswert erscheint (Hinweis TG).24Πρῶτα μὲν ἔγχεα βάλλον ἐτώσια· τῷ δ’ ὃν Ἀθήνη‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Ergo volant hastae, sed abest cruor. et suam Achilli‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Zuerst warfen sie vergeblich ihre Lanzen. Dem einen [Achilleus] aber brachte AtheneCrit. (gr.)ἑτώσια L25ἂψ φέρε· Πριαμίδης δὲ βίην ἐπόθησεν ἀδελφοῦ.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Diva refert. sed Priamidae non amplius adstat‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡die seinige zurück. Der Priamide [Hektor] aber vermisste seinen gewaltigen Bruder
[Deïphobos].Crit. (gr.)ἂψ φέρε scripsi: Αψφέρε L (cf. refert): ἄψφέρε H26Hect(oris) mors.ἐκ δὲ θεῆς ἐφάνη δόλος αὐτίκα. τὸν δὲ μεμῶτα‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Mors heroica.frater, et apparet fraus Palladis. attamen ardet‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Sogleich trat die List der Göttin hervor. Doch da erHectors TodEin heldenhafter TodSim. (lat.)abire sub umbras] ~ Verg. Aen. 4,660 (sic iuvat ire sub umbras)27οὐ μὰν ἀσπουδεί γε καὶ ἀκλειῶς ἀπολέσθαι,‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒neutiquam ignavus sine gloria abire sub umbras,‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒nicht kampflos und ruhmlos zu sterben begehrte,Sim. (gr.)v. 27sq.: ~ Hom. Il. 22,304sq.28ἀλλὰ μέγα ῥέξαι τὶ καὶ ἐσσομένοισι πυθέσθαι‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒quam prius efficiat, quod postera secula cantent.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒sondern etwas Großes zu vollbringen, das auch für die Künftigen zu vernehmen sei,(54)Crit. (gr.)ἀλλά Hρέξαι Lτι possis more hodiernoSim. (lat.)quam prius] cf. Prop. 2,18,10Anm.:(54)Vgl. Rhod. Tro.2 1262f.66/6729ἀντικρὺ θαλεροῖο δι’ αὐχένος ἤλασ’ Ἀχιλλεύς·‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒fortiaque audentem telo confodit Achilles‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒trieb ihm Achilleus (seine Lanze) durch den krafterfüllten Hals.Crit. (gr.)ἤλας LSim. (gr.)~ Hom. Il. 22,326sq.30ὕστατα δ’ εὐχόμενον κρυερῇ στυφέλιξεν ἀπειλῇ‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒ultimaque oranti canibusque avibusque cadaver‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Als er [Hektor] aber seine letzten Bitten aussprach, traf er ihn hart mit der grausamenSim. (lat.)canibusque avibusque] = Ov. epist. 11,8331βάλλειν σῶμα κύνεσσι καὶ οἰωνοῖσιν ἐδωδήν.‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒Crudelitas.se proiecturum non falsa voce minatur.‒‒|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡Drohung, seinen Leichnam den Hunden und Vögeln als Fraß vorzuwerfen.GrausamkeitSim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 22,(335sq.).354Sim. (lat.)voce minatur] = Prud. psych. 19632Praedictio.τῷ δ’ ἄρ’ ἀποθνήσκων δολίην ἐπιθέσπισε μοῖραν‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Morientis vaticinatio.cui moriens fatum Phoebi iaculantis ab arcu‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Noch im Sterben aber sagte er [Hektor] diesem [Achilleus] einen hinterlistigen TodVorhersageWeissagung eines SterbendenCrit. (gr.)ἀποθνῄσκων possisSim. (gr.)v. 32sq.: de re cf. Hom. Il. 22,355.359sq.33Φοίβου καὶ Πάριδος τοξεύμασιν. αὐτὰρ Ἀχιλλεὺς‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒et Paridis canit insidiis. nihil ille moratus‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡durch die Geschosse des Phoibos [Apollon] und Paris voraus.(55) Doch AchilleusAnm.:(55)Innerhalb der homerischen Periochen eine Ergänzung zu Rhod. Il.parv.Hom. 19,44f. Zum Tod des Achill siehe Rhod. Il.parv.Quint. 3,5‒18.34οὐκ ἀλέγων ἐνάριξεν. ἐπέδραμε δ’ ἔθνος Ἀχαιῶν,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Extra periculum animosi.exanimem spoliat. simul affluit agmen Achivum:‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡beraubte ihn der Rüstung, ohne sich darum zu kümmern. Das Volk der Achaier lief herbeiMut außerhalb jeglicher GefahrSim. (gr.)v. 34sq.: de re cf. Hom. Il. 22,368.369.371.37535πᾶς δ’ αἰχμὴν ᾕμαξεν ἐνὶ χροῒ τεθνειῶτος.‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒‒|‒◡quisquis adest, telum defuncti in corpore figit.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡und jeder netzte seine Lanze, indem er sie in den Leib des Toten stieß, mit Blut.Sim. (lat.)in corpore figit] = Sil. 4,263 (oculos optato in corpore figit)36Tractatio.τοῦ δὲ διὰ πτέρνας ὀλοῷ τέτρηνε σιδήρῳ‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Saevitia in mortuum.perforat huic geminos infesta cuspide talos‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒Der Sieger [Achilleus] aber durchbohrte die Fersen mit dem verderblichenBehandlung/Schleifung (des Toten)Wüten gegen den TotenSim. (gr.)v. 36‒38: τοῦ—κεφαλῇ] de re cf. Hom. Il. 22,396‒398.401‒40337νικητήρ, τελαμῶνι δ’ ἑῆς ἐξῆψεν ἀπήνης‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒victor et ad rapidum loris sic alligat axem,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Eisen und heftete ihn [Hektor] mit einem Riemen an seinen Wagen,38ἑλκόμενον κεφαλῆς. Τρῶες δ’ ἐφύπερθε δοκεῦντες‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡ut cervice solum verrat. flet Troica pubes‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒während er am Kopf geschleift wurde. Als die Troer es von oben sahen,Crit. (gr.)κεφαλῇ LH, cor. H cSim. (gr.) Τρῶες—φλόξ] cf. Hom. Il. 22,407‒411Sim. (lat.)Troica pubes] cf. Sen. Ag. 63739Luctus super Hector(em).κώκυσαν λιγυρῶς, ὡς εἰ πόλιν ἀμφιέποι φλόξ.‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒desuper adspiciens, velut ignis si hauriat urbem.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡wehklagten sie laut, wie wenn Feuer die Stadt umgäbe.Trauer über HectorCrit. (gr.)ὡσεὶ LH40κλαῖε δ’ ἀεικελίως γενέτης. ἐκυλίνδετο δ’ αἰνῶς‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Φιλοστοργία.eiulat infelix genitor coenoque volutat‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Der Vater [Priamos] weinte schmählich, wälzte sich schrecklichZärtliche (familiäre) LiebeSim. (gr.)v. 40sq.: ~ Hom. Il. 22,413sq.41ἐν κόπρῳ μεμαὼς ἐξελθέμεν. ἄγχι δὲ μήτηρ‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒corpus avens portis erumpere; questibus implet‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡im Schmutz und wollte vor die Tore gehen. Nahe bei ihm raufte sich die Mutter [Hekabe]Crit. (gr.)μητὴρ HCrit. (lat.)quaestibus H, cor. HcSim. (lat.)quaestibus implet] = Verg. georg. 4,515 (maestis late loca questibus i.); Aen. 8,480 (caelum dehinc qu. i.) et al.42οἰκτρὰ κινυρομένη κεφαλῆς ἐκτίλλετο χαίτας,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒omnia moestificis genitrix evulsa capillos‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒unter elendem Jammer die Haare vom KopfCrit. (gr.)οἰκτρά Hἐκ τίλλετο HSim. (gr.)cf. Hom. Il. 22,405sq. (μήτηρ / τίλλε κομήν)Sim. (lat.)moestificis] cf. Alc. Avit. carm. app. 7,143καὶ μάλα πενθαλέῃσι γόον μαρτύρατ’ ἰωαῖς.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒et querula miseros testatur voce dolores.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒und bezeugte ihre Klage mit sehr traurigem Geschrei.Crit. (gr.)μυρτύρατ’ LHSim. (lat.)testatur voce dolores] ~ Lucan. 3,357 (testata est voce dolorem)44Ἀνδρομάχην δ’ ὤρινε μυχῶν ἐκ δώματος ἁγνοῦ‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒quae facit, Andromache penetralia ut alta relinquens,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Die Stimme der Schwiegermutter trieb Andromache aus den Kammern ihres reinen HausesSim. (gr.)~ Hom. Il. 6,490sq. (Hector ad Andromachen: εἰς οἶκον ἰοῦσα τὰ σ’ αὐτῆς ἔργα κόμιζε, / ἱστόν
τ’ ἠλακάτην τε, καὶ ἀμφιπόλοισι κέλευε)v. 44‒46: de re cf. Hom. Il. 22,440.44745(ἔνθα γὰρ ἱστὸν ὕφαινε καὶ ἀμφιπόλοισι κέλευεν)‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡texit ubi telam et fidis dat iussa ministris,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒(denn dort webte sie ein Gewebe und erteilte ihren Dienerinnen Weisungen)(56)Crit. (gr.)καί HAnm.:(56)Auffällig ist die Verwendung des Attributes ἀγνός („rein“) zu „Haus“. Rhodoman scheint
nach protestantischem Verständnis in Andromache eine mustergültige Ehefrau zeigen
zu wollen, die die Anordnungen ihre Ehemannes genau befolgt, wie nochmals in der Entsprechung
zwischen V. 44 und den anzitierten Anordnungen Hektors aus Hom. Il. 6,490f. (dort heißt es entsprechend zu ἀμφιπόλοισι κέλευεν im Imperativ ἀμφιπόλοισι
κέλευε) deutlich wird (Hinweis TG).46ὂψ ἑκυρῆς ἐπὶ τεῖχος. ἀνώϊστον δ’ ὁρόωσα‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡advolet ad muros, ubi dum tristissima vidit‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡auf die Mauer. Als sie aber die unerwartete SchmachCrit. (gr.)ὄψ LH47ἀνδρὸς ἀεικείην λαμπρὰς ἠχλύνατ’ ὀπωπάς,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒fata viri, caecis oculos involvitur umbris‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒ihres Mannes erblickte, verfinsterte sie ihre leuchtenden Augen mit Dunkelheit,Sim. (gr.)v. 47sq.: de re cf. Hom. Il. 22,466sq.Sim. (lat.)involvitur umbris] = Avien. orb. terr.237 (dies atris i. u.)48ψυχὴν δ’ ἐξεκάπυσσε καὶ ἤριπεν. ὡς δ’ ἀνεγέρθη,‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒et sensu amisso prolabitur; utque revixit,‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡sie verlor das Bewusstsein und stürzte nieder. Als sie wiederaufwachte,Crit. (gr.)Ψηχὴν LSim. (gr.)v. 48sq.: ὡς—λυγρῶς] de re cf. Hom. Il. 22,475483sq.49ὀρφανίην παιδός τε καὶ αὑτῆς πένθεε λυγρῶς.‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒aerumnas deflet proprias natique: sed una‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒betrauerte sie bitterlich die Waisenschaft des Sohnes und ihre eigene Witwenschaft.50σὺν δ’ ἅμα κωκυτῷ Τρώων εἴχοντο γυναῖκες.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡magno contristant ululatu Troades urbem.‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡Mit ihr zusammen waren auch die Frauen der Troer von Wehklage ergriffen.Sim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 22,515
Gedicht Nr. 23 (Gr. / Lat.)
1ΨXXIII.Psi (XXIII)1Patrocli sepulcrale convivium.Πρὶν δ’ ἄρ’ ἀφωπλίσσαντο, σὺν ἅρμασιν ἠδὲ καὶ ἵπποις‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Depositis nondum telis cum curribus acres‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Bevor sie aber ihre Rüstungen ablegten, umgab mit Wagen und PferdenPatroclus’ TotenmahlSim. (gr.) ἀφωπλίσσαντο] cf. Hom. Il. 23,26v. 1sq.: de re cf. Hom. Il. 23,8.132ἄμφεπε τρὶς Πάτροκλον ἐφημοσύναις Ἀχιλῆος‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Myrmidones et equis corpus cinxere Patrocli‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒auf Befehl Achills das schnelle Heer der Myrmidonen3Μυρμιδόνων στρατὸς ὀξύς. ἅπας δ’ ὑπὸ δάκρυσι χῶρος‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡ter iussu Aeacidae. riguis tunc terra tepescit‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡dreimal den (toten) Patroklos. Der ganze Ort wurde von den TränenSim. (gr.)v. 3sq.: ἅπας—μυρομένων] de re cf. Hom. Il. 23,14‒164δεύετο μυρομένων. τότε δ’ αὖ τάφον ἀνδράσι δαίνυ‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒fletibus. inde dapes in honorem instruxit amici:‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒‒der Weinenden benetzt. Dann gab er wiederum einen Leichenschmaus für die Männer,Sim. (gr.) τάφον … δαίνυ] cf. Hom. Il. 23,29 (αὐτὰρ ὁ τοῖσι τάφον μενοεικέα δαίνυ)5σφάξας πολλὰ κάρηνα βοῶν ὀΐων τε καὶ αἰγῶν‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒mactat oves sternitque boves iugulatque capellas‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒nachdem er viele Häupter von Rindern, Schafen, Ziegen undSim. (gr.)v. 5sq.: σφάξας—συῶν] de re cf. Hom. Il. 23,30‒326ἠδὲ συῶν. αὐτὸς δ’ ἀπανήνατο πάντα λοετρὰ‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Pertinacia.et porcos, calidum sed respuit ipse lavacrum‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Schweinen geschlachtet hatte. Er selbst aber verweigerte jede Waschung,HartnäckigkeitSim. (gr.)v. 6sq.: αὐτὸς—καῦσαι] de re cf. Hom. Il. 23,42‒457In somnis apparitio.πρὶν ἕταρον καῦσαι. τοῦ δ’ αὖ κατὰ νήδυμον ὕπνον‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Superstitio circa non funeratos.combusto nondum socio. qui se exhibet illi‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒bevor er seinen Gefährten verbrannt habe. Im süßen Traum aber wiederumErscheinung im TraumAberglaube hinsichtlich UnbestatteterCrit. (gr.)an πρίν γ’ ?, cf. Hom. Il. 23,45τοῦδ’ LSim. (gr.)v. 7‒9: τοῦ δ’—περήσῃ] cf. Hom. Il. 23,62sq.65.718ψυχὴ πάντ’ εἰκυῖα ταφὴν ὤτρυνε γενέσθαι,‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒in somno mandatque cito se funere condi,‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒drängte ihn dessen Seele, die ihm in allem glich, dass die Bestattung stattfinde,Crit. (gr.)Ψηχὴ L9ἄτροπον ὡς Ἀχέροντα πύλας τ’ Ἀΐδαο περήσῃ.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒ut penetrare Acheronta foresque ita possit Averni.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒damit er den unabwendbaren Acheron und die Pforten des Hades durchschreiten könne.68/6910Αἰακίδῃ δ’ ἤγγελλε βίου τέλος ἠδ’ ἐπέτελλεν,‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Amici nec morte seiuncti.indicat huic fatum, busto et se condier(57) uno‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒Und er verkündete dem Aiakiden [Achilleus] dessen Lebensende und trug ihm auf,Auch durch den Tod nicht getrennte FreundeCrit. (gr.)ἤγγελε Hἐπέταλλεν LAnm.:(57)Archaischer Infinitiv Passiv statt condi.11ὡς ζώονθ’ εἷς ἦσαν, ὁμὴν σορὸν ὀστέα δῦναι.‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒postulat, ut fuerint unus, dum vita superstes.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡wie sie beide im Leben eins waren, so ihrer beider Knochen in eine gemeinsame Urne
zu versenken.Sim. (lat.)vita superstes] = Lucan. 8,28 et al.12Funus.Ἠοῦς δ’ ἐρχομένης κνημοὺς πολυανθέος Ἴδης‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Eos extulerat vultus, mox arbore saltus‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒Als aber die Morgenröte kam, rodeten sie die Bergwälder des blütenreichen IdaBestattungSim. (gr.) κνημοὺς πολυανθέος Ἴδης] ~ Hom. Il. 23,117 (κνημοὺς … πολυπίδακος Ἴ.)13δενδρέων χηρώσαντο, Μενοιτιάδαο δὲ νεκρῷ‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Idaeos viduant: pyra tunc constructa Patroclo‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒von den Bäumen und sie bereiteten für den Leichnam des Menoitiossohnes [Patroklos]14τεῦχον πυρκαϊὴν ἑκατόμποδα. τὸν δ’ ἐνὶ μέσσῳ‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒centum longa pedes quadrata ex parte. sed illum‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡einen hundert Fuß (breiten und langen) Scheiterhaufen. Den Leichnam in der Mitte brachtenSim. (gr.) τεῦχον πυρκαϊὴν ἑκατόμποδα] ~ Hom. Il. 23,164 (ποίησαν δὲ π. ἑκατόμπεδον)15ἱππῆες πεζοί τ’ ἐπαγίνεον ἠδ’ ἐκάλυπτον‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡adducunt equites medium peditesque, resectos‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Reiter und Fußsoldaten herbei und bedeckten ihnCrit. (gr.)πετοίτ’ H, cor. H c16κειρόμενοι πλοκαμῖσι· καὶ αὐτὸς κείρατ’ Ἀχιλλεύς,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒‒Caesaries consecrata.cui sacrant crines. addit quoque flavus Achilles‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒mit ihren Locken, während sie sich schoren. Auch Achilleus selbst schor sichGeweihtes HaarCrit. (gr.)πλοκάμοισιν deliberat Gärtner17ἃς δὴ Σπερχειῷ χαίτας ἠρήσατο Πηλεύς.‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒caesariem, quam Sperchio pater ante dicarat.‒◡◡|‒||‒|‒‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡seine Haare, welche doch Peleus dem Spercheios gelobt hatte.Sim. (gr.) ἠρήσατο Πηλεύς] = Hom. Il. 23,14418ἀμφὶ δὲ καιομένῳ νήευν μέλι, δημόν, ἄλειφαρ,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡accumulant cum melle adipem caesasque bidentes‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Während er [Patroklos] verbrannt wurde, häuften sie um ihn Honig, Fett, Salböl,Crit. (gr.)ἰδημὸν H, cor. H cSim. (gr.) μέλι, δημόν, ἄλειφαρ] de re cf. Hom. Il. 23,168.17019μῆλα βόας τε κύνας τε καὶ ἵππους δώδεκά τ’ ἄνδρας‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒◡cum canibusque boves et equos. simul iniicit igni‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Schafe, Rinder, Hunde, Pferde und die zwölfCrit. (gr.)δώδεκατ’ HSim. (gr.) μῆλα βόας τε] de re cf. Hom. Il. 23,166 κύνας τε καὶ ἵππους] de re cf. Hom. Il. 23,171‒173v. 19sq.: δώδεκά τ’—ζωγρηθέντας] de re cf. Hom. Il. 23,174sq.20Τρώων ζωγρηθέντας. ὁ δ’ ἐξεκάλεσσεν ἀήτας‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒bis senos Troum iuvenes. mox Iride missa‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒lebendig gefangenen troischen Männer. Achilleus aber rief die WindeCrit. (gr.)ὁδ’ LHἄητας HSim. (gr.)v. 20‒22: ὁ δ’—ἀνύσσαι] de re cf. Hom. Il. 23,194sq.200sq.21021εἰλαπίνης Ζεφύροιο (τόσον κράτος εἶχεν) Ἀχιλλεὺς‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒ex epulo Zephyri (quam mira potentia) ventos‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒vom Mahl des Zephyros (so viel Kraft besaß er!) durch22Ἴριδος ἀγγελίῃσι τάχα φλογὶ νεκρὸν ἀνύσσαι.‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒advocat, ut segnes agitent spiramine flammas.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Botschaft der Iris herbei, dass sie schnell den Leichnam durch die Flamme zerstörten.Crit. (gr.)φλογί Hανύσσαι H23παννύχιοι μὲν ἄηντο. χέεν δ’ ὅγε πάννυχον οἶνον‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡flant totam noctem, tota quoque nocte crematum‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Sie wehten die ganze Nacht. Er [Achilleus] aber goss die ganze Nacht Wein ausSim. (gr.)v. 23sq.: de re cf. Hom. Il. 23,217‒22024εἰς τιμὴν φθιμένου. καὶ ἑωσφόρος ὡς ἄγεν ἦμαρ,‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡affuso rigat ipse mero, vinoque reversa‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒zur Ehre des Toten. Und als der Morgenstern den Tag brachte,Sim. (gr.)v. 24sq.: καὶ ἑωσφόρος—σβέσαν] de re cf. Hom. Il. 23,226.25025Sepultura.οἴνῳ πυρκαϊὴν σβέσαν. ὀστέα δ’ ἀλλέξαντες‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒‒|‒◡restinguunt cum luce rogum. tunc ossa legentes‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||‒||‒◡◡|‒‒löschten sie den Scheiterhaufen mit Wein. Sie sammelten die KnochenBegräbnisCrit. (gr.)βέσαν LSim. (gr.)v. 25sq.: ὀστέα—δημῷ] ~ Hom. Il. 23,252sq.26θῆκαν ἐνὶ χρυσέῃ φιάλῃ μετὰ πίονι δημῷ.‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒aureola condunt phiala pinguedine multa:‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒und legten sie dann in ein goldenes Gefäß zusammen mit feistem Fett.Crit. (gr.)πιόνι HSim. (lat.)pinguedine] cf. Sidon. carm. 7,144; Prisc. periheg. 228 et al.27τῷ δὲ καὶ Αἰακίδῃ τύμβου προβάλοντο θέμεθλον.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡hic gemini Aeacidae fundamina iacta sepulcri.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Dann legten sie für ihn [Patroklos] und den Aiakiden [Achilleus] das Fundament des
Grabes.Crit. (lat.)gemini coll. Cypr. Gall. gen. 782 (gemini donatus sede sepulchri) vel gemina Gärtner: gemino HSim. (gr.) προβάλοντο θέμεθλον] ~ Hom. Il. 23,255 (σῆμα θεμείλια τε προβάλοντο)28Funebres ludi.ποικίλον ὃς τότ’ ἀγῶνα δεδουπότος εἵνεκα τιμῆς‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒qui tunc nobilitans socium certamina ludis‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Dieser [Achilleus] veranstaltete darauf einen Wettkampf in verschiedenen DisziplinenLeichenspieleSim. (gr.)v. 28sq.: ἀγῶνα … / ἵζανεν] cf. Hom. Il. 23,258 (ἵζανεν εὐρὺν ἀγῶνα)Sim. (lat.)v. 28sq.: certamina ludis / instituit variis] cf. Ov. met. 1,446 (instituit sacros celebri certamine ludos)29Aurigatio.ἵζανεν ἐξαίτοισι βραβεύμασιν. ἦν δ’ ἄρ’ ἄεθλος‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡instituit variis suaque addit praemia: curru‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒zur Ehre des Gefallenen mit vorzüglichen Preisen. Es gab zuerst also einen WettkampfWagenkampfCrit. (gr.)βραφεύμασιν Lἀέθλος L30ἐξ ἀρχῆς ἵπποισι καὶ ἅρμασιν. ὧν Διομήδης‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Exempla iustitiae distributivae.decertant primi. Diomedes prima reportat‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡mit Pferden und Wagen. Dabei erhielt DiomedesBeispiele verteilender Gerechtigkeit31πρῶτα φέρ’ Ἀντίλοχός τε τὰ δεύτερα καὶ Μενέλαος‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡proximaque Antilochus, Menelaus tertia, quarta‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡den ersten Platz, Antilochos den zweiten, MenelaosCrit. (gr.)φερ’ Hτὰ L: τὲ H32τὰ τρίτα, Μηριόνης δὲ τὰ τέτρατα, καί περ ἄριστος‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Meriones; postremus erat, licet optimus esset,‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡den dritten, Meriones den vierten und, obwohl er der Beste war,Sim. (gr.) Μηριόνης δὲ τὰ τέτρατα] de re cf. Hom. Il. 23,614sq.33λοῖσθος ἵκαν’ Εὔμηλος. ἀέθλια δ’ ἦν σφίσι θώρηξ‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Eumelus. thorax, phiala, aurum, equa munera dantur‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡kam Eumelos als Letzter an. Als Kampfpreise hatten sie einen Panzer,34χρυσός τ’ ἠδὲ λέβης, ἵππος, τρίπος ἄμμιγα νύμφης.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒atque lebes, tripodi solers quoque foemina iuncta est.‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Gold, einen Kessel, ein Pferd und einen Dreifuß zusammen mit einem Mädchen.35Pugilatus.ἀμφὶ δὲ πυγμαχίης κρατερῆς ἐρίδαινεν Ἐπειὸς‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡cestibus Euryalus pugnant et fortis Epeius,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Im kraftvollen Faustkampf stritt EpeiosFaustkampfSim. (gr.) πυγμαχίης κρατερῆς] cf. Hom. Il. 23,653 (πυγμαχίης ἀλεγεινῆς)36Εὐρυάλῳ. κρατέων δ’ ἄγεν ἡμίονον ταλαεργόν,‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡qui victor duxit fortem sub pondere mulam.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡mit Euryalos. Der Sieger führte einen ausdauernden Maulesel fort,Sim. (gr.) ἡμίονον ταλαεργόν] cf. Hom. Il. 23,65437αὐτὰρ ὁ νικηθεὶς ἦρεν δέπας ἀμφικύπελλον.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡at teretem ille refert calicem ad tentoria victus.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡doch der Besiegte trug einen zweihenkligen Becher davon.Crit. (gr.)ἧρεν LSim. (gr.) δέπας ἀμφικύπελλον] = Hom. Il. 23,69938Lucta.ἐκ δὲ παλαισμοσύνης Ὀδυσεὺς καὶ ὑπέρβιος Αἴας‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒post lucta certant Aiax et gnavus Ulysses,‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒‒Aus dem Ringkampf trugen Odysseus und der übergewaltige AiasRingkampf39Cursus.ἀμφήριστον ἔνεικαν ἀέθλιον. ἀλλὰ ποδοῖϊν‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡palma sed his dubia est. at cursu victor Ulysses‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒nach unentschiedenem Kampf ihre Kampfpreise davon. Doch im LaufWettlaufCrit. (gr.)ἀέθλον LCrit. (lat.)Ulisses HSim. (gr.) ἀμφήριστον ἔνεικαν ἀέθλιον] de re cf. Hom. Il. 23,736Sim. (lat.)victor Ulysses] = Ov. met. 13,48540νικήσας κρατῆρα πανάργυρον εἵλετ’ Ὀδυσσεύς,‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒alipede argento factum cratera bovemque‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡siegte Odysseus und bekam einen Mischkrug ganz aus Silber,Sim. (gr.) κρατῆρα πανάργυρον] ~ Hom. Il. 23,741 (ἀργύρεον κρητῆρα)70/7141βοῦν δέ τ’ Ὀϊλιάδης καὶ λοίσθιος ἡμιτάλαντον‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡acer Oïliades et semitalentum habet auri‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒‒der Oïleussohn [kleiner Aias] aber erhielt eine Kuh und als LetzterCrit. (gr.)Ὀϊλείδης H cCrit. (lat.)Oilides HcSim. (gr.) βοῦν δέ τ’ Ὀϊλιάδης] de re cf. Hom. Il. 23,779v. 41sq.: λοίσθιος—λάβεν] de re cf. Hom. Il. 23,785.795sq.42Hastae.διπλόον Ἀντίλοχος χρυσοῦ λάβεν. αὐτὰρ ὁ μείζων‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒tardior Antilochus. validis hastilibus Aiax‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Antilochos ein doppeltes halbes Talent Gold. Doch der größereSpeerstechenSim. (lat.)validis hastilibus] cf. Verg. georg. 2,44743ΑἴαςΤυδείδης θ’ ἅμα δούρασι πειρηθήτην.‒‒|‒‒|‒◡◡|‒◡◡||‒‒|‒‒maior et Oenides gaudent concurrere, et aequant‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Aias und der Tydeussohn [Diomedes] versuchten sich gegeneinander im Speerstechen.44τοῖν δ’ ἄρ’ ἴσον γέρας ἦεν. ὁ γὰρ Σαρπηδόνος εἶχεν‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒◡dona aequas vires: clypeum Sarpedonis alter‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Beide hatten ein gleichwertiges Ehrengeschenk: Denn der eine erhieltCrit. (gr.)δ’ ἴσον LSim. (gr.)v. 44sq.: Σαρπηδόνος—τρυφάλειαν] ~ Hom. Il. 23,799sq.45ἀσπίδα καὶ τρυφάλειαν, ὁ δ’ αὖ ξίφος Ἀστεροπαίου.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒cum galea meret, alter habet gladium Asteropaei.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Schild und Helm des Sarpedon, der andere aber wiederum das Schwert des Asteropaios.Crit. (gr.)ὁδ’ LHSim. (gr.) ξίφος Ἀστεροπαίου] de re cf. Hom. Il. 23,807sq.82446Discus.ἀλλὰ σόλου ῥιπῇσιν ὑπερβάλλων Πολυποίτης‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒hinc disci iactu Polypoetes vincit Epeium‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡Aber im Diskuswerfen übertraf PolypoitesDiskuswurfCrit. (gr.)ῥίπῃσιν HSim. (gr.) σόλου ῥιπῇσιν] cf. Hom. Il. 23,826sq. Πολυποίτης—Ἐπειόν] de re cf. Hom. Il. 23,836‒83847Αἰακίδην ΑἴανταΛεοντέα τ’ ἠδέ τ’ Ἐπειὸν‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡necnon Aiacem magnum validumque Leontea,‒‒|‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒den Aiakiden Aias, Leonteus und EpeiosCrit. (gr.)λεοντέα H, cor. H c48Sagittae.χρῆμα σόλου μέγ’ ἔδεκτο. θοῶν δὲ μάλ’ ἴδριε τόξων‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒praegrandem captans discum. volitante sagitta‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒und erhielt daher einen übergroßen Diskus. Die beiden im schnellen BogenschießenBogenschießenCrit. (lat.)capiens GärtnerSim. (gr.) χρῆμα … μέγ’] de periphrasi cf. Hdt. 1,36 (ὑὸς χρῆμα … μέγα) et al. (LSJ s.v. χρῆμα
ΙΙ.3)49ΤεῦκροςΜηριόνης τε πελειάδος ὕψι δεθείης‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Teucer Merionesque petunt per inane columbam‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡überaus Kundigen, Teukros und Meriones, richteten ihre PfeileSim. (lat.)per inane columbam] ~ Claud. carm. min. 31,9 (furatae Veneris prato p. i. columbae)50ἰοὺς ἰθύνοντες, ὁ μὲν μήρινθον ἔταμνεν,‒‒|‒‒|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡Ars artem superans.annexam malo. Teucer modo vincula rumpit,‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡auf eine oben angebundene Taube. Der eine durchschnitt die Schnur,Kunst, die die Kunst übertrifftSim. (gr.) ὁ μὲν μήρινθον ἔταμνεν] de re cf. Hom. Il. 23,866sq.51ὃς δὲ πέλειαν ἔκερσεν ἐν ἠέρι δινεύουσαν·‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒‒|‒◡Meriones volucrem mediis transfigit in auris:‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒der andere aber durchbohrte die in der Luft kreisende Taube.Sim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 23,87552τῷ πελέκεις δέκ’ ἄειρεν. ὁ δ’ ἡμιπέλεκκα κόμιζεν.‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡ergo securiculas gerit ille, sed ipse secures.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Daher trug er zehn Äxte davon, der andere aber Halbäxte.Crit. (gr.)ὁδ’ HCrit. (lat.)ipse H: iste GärtnerSim. (gr.) πελέκεις δέκ’ … ἡμιπέλεκκα] cf. Hom. Il. 23,851.882sq.Sim. (lat.)securiculas] cf. Plaut. Rud. 1158sq.116353Iacula.ἤματος ὕστατος ἔσκεν ἀδήριτός περ ἄεθλος·‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡ultimus est iaculi, sed is est sine pulvere ludus:‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡Es fand der letzte Wettkampf des Tages, wenn auch kampflos, statt,SpeerwerfenCrit. (gr.)ἥματος Hἄδήροτόσπερ H, cor. H cSim. (lat.)sine pulvere] = Hor. epist. 1,1,5154νείματο δ’ Ἀτρείδῃ πρωτήϊα ποιμένι λαῶν,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Praerogativa magistratus.primas dat regi, licet haud decertet, et acri‒‒|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒und er [Achilleus] wies den ersten Platz dem Atreussohn, dem Völkerhirten, zuVorrecht der ObrigkeitSim. (gr.)v. 54sq.: de re cf. Hom. Il. 23,890‒89355δεύτερα Μηριόνῃ· χαλεπὸν βασιλεῦσιν ἐρίζειν.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒Merionae praefert: regi concedere tutum est.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒und den zweiten dem Meriones, denn es ist schwierig, mit Königen zu streiten.Sim. (gr.) βασιλεῦσιν ἐρίζειν] cf. Hom. Il. 2,214 (de Thersita: ἐριζέμεναι βασιλεῦσιν)
Gedicht Nr. 24 (Gr. / Lat.)
1ΩXXIV.Omega (XXIV)1Dii mortui Hect(oris) curam gerunt.Ἄλλοι μὲν δείπνῳ τε καὶ ὕπνῳ θυμὸν ἴαινον,‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒‒||‒◡◡|‒◡Indulgent alii dapibus somnoque, sed omnem‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Die anderen erfreuten ihren Sinn an Mahl und Schlaf,Die Götter sorgen sich um den toten HectorCrit. (gr.)Ἀλλοὶ H, cor. H cSim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 24,2sq. (τοὶ μὲν—ταρπήμεναι)2νύκτα δ’ ἀϋπνοσύνῃ καὶ κήδεσι πέσσεν Ἀχιλλεύς,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒pervigilans noctem curis insumit Achilles.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Achilleus aber verbrauchte die Nacht mit Schlaflosigkeit und KümmernissenSim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 24,4sq. (οὐδέ μιν—ἔνθα) ἀϋπνοσύνῃ] cf. Q.S. 2,1553Ἕκτορα δ’ εἱλκύσταζε δίφρῳ περὶ σῆμα θανόντος.‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡interea raptat ferventibus Hectora canthis,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒und schleifte den (Leichnam des) Hektor mit seinem Wagen um das Grabmal des Toten.Sim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 24,15sq.4τῷ δ’ ἄρ’ ἀεικείην Φοῖβος καὶ Κύπρις ἄλαλκε.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Mortuus Deo curae.cui Venus et Phoebus propulsant corpore labem.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒◡Diesem [Hektor] aber wehrten Phoibos [Apollon] und Kypris die Misshandlung ab.Der Tote liegt Gott am HerzenSim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 24,18sq. (τοῖο δ’ Ἀπόλλων / πᾶσαν ἀεικείην ἄπεχε χροΐ)5δωδεκάτῃ δ’ ἠοῖ μάκαρας νείκεσσεν Ἀπόλλων‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒altera post decimam lux est: exprobrat Apollo‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡Am zwölften Morgen jedoch stritt Apollon mit den GötternSim. (gr.)v. 5sq.: δωδεκάτῃ—Ἀχιληΐδος] de re cf. Hom. Il. 24,31‒546εἵνεκ’ ἀπηνείης Ἀχιληΐδος. ἐκ δὲ καλέσσας‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Divis Aeacidae facinus: cui Iupiter ipsam‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡wegen Achilleus’ Grausamkeit. Zeus riefSim. (gr.)v. 6‒8: ἐκ δὲ—κομίσσαι] de re cf. Hom. Il. 24,74.88.116.143.145sq.7ΖεὺςΘέτινΑἰακίδῃ μὲν ἐπέτραπεν Ἕκτορα λῦσαι,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒amandat Thetin, ut mox Hectora solvat; et Irim‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡Thetis herbei und trug dem Aiakiden [Achilleus] (durch sie) auf, Hektor zu lösen,8Ἶριν δ’ αὖ Πριάμῳ παρ’ Ἀχιλλέος υἷα κομίσσαι.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ad Priamum legat, qui corpus ab hoste reposcat.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Iris aber wiederum rief er und trug so dem Priamos auf, seinen Sohn von Achilleus
zu holen.9Priami ad Achil(lem) Mercurii ductu profectio.ὃς δ’ ὅτ’ ἀπειρεσίων κτεάτων βάρος ἔνθετ’ ἀπήνῃ,‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒hic onerat currum varia non parcus opum vi‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Nachdem dieser die Last unzähliger Besitztümer auf seinen Wagen geladen hatte,Priamus’ Aufbruch zu Achill unter Führung von MerkurCrit. (gr.)ἀπειρεσὶων Lβάρυς LSim. (lat.)opum vi] = Verg. Aen. 9,532; 12,552; vide etiam Enn. ann. 151.405 Skutsch/161.412 V.10δεινὸν ὁμοκλήσας υἱοῖς καὶ Τρῶας ἐνίσσων,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Ignaviae fructus.obiurgans natos civesque, ignavia quorum‒‒|‒||‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡drang er furchtbar auf seine Söhne ein und tadelte die Troer,Lohn der FeigheitCrit. (gr.)ἐξελθεῖν θάρσησεν, ἐπεὶ λάχεν αἴσιον ὄρνιν L (= v. 12 H)Sim. (gr.) ὁμοκλήσας] cf. Hom. Il. 24,252 ἐνίσσων] cf. Hom. Il. 24,23811οὕνεκ’ ἀναλκείῃσι θεοῖς ἴσον Ἕκτορ’ ὄλεσσαν,‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡ipsis aequalem pessumdedit Hectora divis,‒‒|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒weil sie durch ihre Schwäche den göttergleichen Hektor zugrunde gerichtet hätten,Crit. (gr.)ἕκτωρ’ L12ἐξελθεῖν θάρσησεν, ἐπεὶ λάχεν αἴσιον ὄρνιν,‒‒|‒||‒|‒◡||◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡Troiaque, augurium laetum ut conspexerat, exit.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡und er fasste den Mut, alleine zusammen mit Idaios auszufahren, nachdem er ein günstigesSim. (gr.) ἐπεὶ λάχεν αἴσιον ὄρνιν] de re cf. Hom. Il. 24,31513οἶος ἅμ’ Ἰδαίῳ. τῷ δ’ ἀμφαδὸν εἰς λόγον Ἑρμῆς‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒it comes Idaeus. simulans tunc ore ministrum‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡Vogelzeichen erhalten hatte. Offen aber begegnete Hermes ihm zu GesprächCrit. (gr.)οἷος H, cor. H cSim. (gr.)v. 13‒15: τῷ δ’—Πηλείδεω] de re cf. Hom. Il. 24,360sq.396Sim. (lat.)it comes] = Verg. Aen. 6,159.448; vide etiam Rhod. Tro.2 20714ἤντετο καὶ πομπήν· θεράποντι γὰρ αὑτὸν ἔϊσκε‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Pelidae, blandis se addit sermonibus Hermes.‒‒|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒und Geleit. Denn er machte sich einem DienerSim. (lat.)Hermes] forma Graeca apud epicos veteres non legitur, sed cf. Mart. 5,24; 10,56,715Πηλείδεω. μάλα δ’ ἦκα πυλῶν διέσωσε καὶ ἀνδρῶν‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒nec mora, per portas salvum deduxit et ipsas‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒des Peleussohns [Achilleus] ähnlich. Ganz unmerklich brachte er ihn heil durch die
ToreSim. (gr.)v. 15sq.: μάλα—φυλασσόντων] de re cf. Hom. Il. 24,443‒44772/7316νύκτα φυλασσόντων. κλισίῃ δ’ ἐπέλασσ’ Ἀχιλῆος‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡excubias regem tectisque admovit Achillis,‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒◡und an Männern vorbei, die über die Nacht Wache hielten. Und er brachte ihn zum ZeltSim. (gr.)v. 16sq.: κλισίῃ—ἀπαΐσσων] de re cf. Hom. Il. 24,448.468sq.17αὐτὸς ἀπαΐσσων. Πρίαμος δ’ οἰκτρῶς ἱκετεύων‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Supplicatio miserabilis.postea disparens. tunc per Peleia supplex‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒des Achilleus und eilte selbst von dannen. Unter erbärmlichem Flehen aberJämmerliches FlehenCrit. (gr.)ἑκετεύων LSim. (gr.)v. 17sq.: Πρίαμος—ἄτης] de re cf. Hom. Il. 24,477sq.485sq.49318λίσσεθ’ ὑπὲρ Πηλῆος ἀμύμονος ἠδ’ ἕθεν ἄτης.‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒fata per aerumnasque suas rex Dardanus orat.‒◡◡|‒‒|‒◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡bat Priamos (den Achilleus) beim Elend des untadeligen Peleus und seinem eigenen.19Tractatio.τὸν δ’ ἥρως ἐλέησε καὶ εἰς θρόνον ἕσσε φαεινὸν‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡flectitur Aeacides solioque reponit honesto‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒Der Held [Achilleus] aber erbarmte sich seiner und setzte ihn auf einen strahlendenUmgang (Achills mit Priamus)Sim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 24,516.52220ἐσθλὰ παρηγορέων τλῆναι, θεὸς ὅσσα περ αὐτῷ‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Patientia.comiter affatus, toleret, quaecunque supremus‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡Thron, wobei er ihm gut zuredete, alles zu ertragen, was Gott ihmDuldsamkeitSim. (gr.)v. 20sq.: de doliis Iovis cf. Hom. Il. 24,527‒530.54921ἐκ δοιοῖν προχέῃσι πίθοιν ἀγαθοῦ τε κακοῦ τε.‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡arbiter e gemina cupa bona seu mala fundat.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡aus den zwei Fässern an Gutem und Schlechtem ausschütte.Sim. (lat.)cupa] cf. Lucan. 4,42022Hectoris restitutio.αὐτὸς δ’ εἵλετ’ ἄποινα καὶ Ἕκτορα δῶκε λοέσσαι‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Mortui cura.Hectoraque acceptis donis dat fonte lavandum‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Er selbst nahm das Lösegeld an, gab Hektor zum WaschenRückgabe von HectorFürsorge um den TotenSim. (gr.)v. 22sq.: de re cf. Hom. Il. 24,578sq.587‒589Sim. (lat.)fonte lavandum] cf. eadem sede Verg. ecl. 3,97 (in fonte lavabo); Aen. 7,489 (in fonte lavabat)23καὶ χρίσσαι λεχέων τ’ ἔπι φάρεσι θῆκε καλύψας.‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒puro unctumque locat strato velatque locatum:‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡und Einsalben und legte ihn auf das Totenbett, nachdem er ihn in Gewänder gehüllt
hatte.24Δαρδανίδῃ δ’ ἔσφαξ’ ὄϊν ἄργυφον. ἐς δὲ τραπέζης‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Hospitalitas.hinc ove mactata seniorem invitat ad esum‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡Für den Dardaniden [Priamos] opferte er ein silbrigweißes Schaf. Zum Genuss derGastlichkeitCrit. (gr.)ὀΐν Hἄργυφιν LSim. (gr.) Δαρδανίδῃ δ’ ἔσφαξ’ ὄϊν ἄργυφον] ~ Hom. Il. 24,621sq.v. 24sq.: ἐς δὲ—ἐδωδῇ] de Nioba cf. Hom. Il. 24,602‒613Sim. (lat.)esum] cf. Alc. Avit. carm. 5,26325εὐφροσύνην Νιόβης ταλαπενθέος ὦρσεν ἐδωδῇ.‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒narrans, ut Niobe leniverit orba dolores;‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒Tafel aber trieb er ihn durch (Erinnerung an) das Essen der trauerduldenden Niobe.(58)Anm.:(58)Aus sich heraus ist die gedrängte Formulierung im Griechischen schwer verständlich.
Achill ermuntert Priamos zum Essen, indem er ihn daran erinnert, dass auch Niobe nach
Ermordung ihrer zwölf Kinder durch Apollon und Artemis gegessen hat (deutlicher dagegen
die lateinische Fassung in V. 25: narrans, ut Niobe leniverit orba dolores). Rhodoman erwähnt nicht die Versteinerung Niobes (Hom. Il. 24,614‒617), vielleicht als Reflex darauf, dass die Echtheit dieser Passage schon
in der Antike angezweifelt worden ist.26καὶ μὴ πημανέειν Τρῶας φάτο, πρὶν κτερεΐξαι‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒nec se laesurum Troas, dum funere caesum‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒||‒◡◡|‒◡Und er versicherte, dass er die Troer nicht verletzen werde, bis sie ihrenCrit. (gr.)πημανέειν H c : ποιμανέων L: ποιμανέειν HSim. (gr.)v. 26sq.: καὶ μὴ—ἀποκτάμενον] de re cf. Hom. Il. 24,657sq.67027ἀρχὸν ἀποκτάμενον. ξείνῳ δ’ ἐντύνατο λέκτρον.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡iusto condiderint. Priamo tunc strata parantur.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡getöteten Anführer bestattet hätten. Dem Gast [Priamos] aber ließ er ein Bett bereiten.Sim. (gr.) ξείνῳ δ’ ἐντύνατο λέκτρον] de re cf. Hom. Il. 24,643‒64828Deploratio.τὸν δ’ Ἑρμῆς ἀνέγειρε καὶ ἤγαγεν ἄχρι Σκαμάνδρου,‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒excitat hunc ducens Tegeaeus ad usque Scamandrum.‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Diesen [Priamos] weckte Hermes aber auf und führte ihn bis zum Skamander.Beweinen (von Hector)Sim. (gr.) τὸν δ’ Ἑρμῆς ἀνέγειρε] de re cf. Hom. Il. 24,679‒684 καὶ ἤγαγεν ἄχρι Σκαμάνδρου] de re cf. Hom. Il. 24,690‒694Sim. (lat.)Tegeaeus] cf. Verg. georg. 1,18; Stat. silv. 1,5,429κιδναμένης δ’ ἠοῦς Τροίην μόλεν. ἔνθα συνέρρει‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Sol redit, et Priamus Troiam redit: agmine denso‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒Und als sich die Morgenröte verbreitete, ging er nach Troja. Dort strömteSim. (gr.) κιδναμένης—μόλεν] de re cf. Hom. Il. 24,695sq.v. 29sq.: ἔνθα—ἁπανταχόθεν] de re cf. Hom. Il. 24,707‒709Sim. (lat.)agmine denso] = Verg. Aen. 2,450; 9,788; 12,442 et al.30λαὸς ἁπανταχόθεν. θρήνων δ’ ἐξῆρχον ἀοιδοὶ‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒Dardanidae accurrunt. lamenta hic tristia ceptant‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒||‒◡◡|‒‒von überall her das Volk zusammen. Die Sänger huben mit der Klage anSim. (gr.) θρήνων δ’ ἐξῆρχον ἀοιδοί] cf. Hom. Il. 24,720sq. (παρὰ δ’ εἷσαν ἀοιδοὺς / θρήνων ἐξάρχους)31καὶ στενάχοντο γυναῖκες. ἐνὶ πρώτῃσι δ’ ἄκοιτις‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒◡cantores, flent Troiades; tunc mater et uxor‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒||‒||‒◡◡|‒◡und die Frauen seufzten. Unter den Ersten (Frauen) mehrten die Ehefrau [Andromache],Sim. (gr.) στενάχοντο γυναῖκες] ~ Hom. Il. 24,722 (ἐπὶ δὲ στ. γ.)v. 31sq.: ἐνὶ πρώτῃσι—ἄεξον] cf. Hom. Il. 24,710.723.747.76132καὶ μήτηρ Ἑλένη τ’ ὀλοφύρμασι πένθος ἄεξον.‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡et Ledaea nurus luctus ploratibus augent.‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒die Mutter [Hekabe] und Helena mit Klagen die Trauer.Crit. (gr.)μητὴρ Hἀέξον HSim. (lat.)Ledaea] cf. Ov. epist. 16,133Funeratio.ἐννῆμαρ δὲ πυρῇ συχνὴν ἐπενήεον ὕλην,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒perque novem soles pyra materie ardua surgit,‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡Neun Tage lang legten sie eine große Menge Holz auf den Scheiterhaufen,Bestattung (von Hector)Sim. (gr.)~ Hom. Il. 24,78434τῇ δεκάτῃ δ’ ἔφλεξαν ἀμαιμακέτου δέμας ἀνδρός,‒◡◡|‒||‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡et decimo herois vastissima membra cremantur.‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡am zehnten verbrannten sie den Körper des riesigen MannesCrit. (gr.)ἀμεμακέτου LSim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 24,785.78735θάψαν δ’ ἑνδεκάτῃ· τὰ μὲν ὀστέα λάρνακι κεῦθον‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡urna sed undecimo lectas capit aurea busti‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒und am elften bestatteten sie ihn: Seine Knochen bargen sie in einer goldenenSim. (gr.)de re cf. Hom. Il. 24,788‒79636χρυσείῃ, καπέτῳ δ’ ἔθεσαν περὶ σῆμα χέοντες.‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡relliquias, urnam monimentum ad sidera ductum.‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒‒|‒◡◡|‒◡Kiste, legten sie in eine Grube und schütteten ringsum das Grabmal auf.Sim. (gr.) καπέτῳ δ’ ἔθεσαν] ~ Hom. Il. 24,797 (ἐς κοίλην κάπετον θέσαν) περὶ σῆμα χέοντες] ~ Hom. Il. 24,799 (σῆμ’ ἔχεαν).801 (χεύαντες δὲ τὸ σῆμα)Sim. (lat.)ad sidera ductum] cf. Prop. 3,2,19 (Pyramidum sumptus ad sidera ducti)37ὕστατον ἀμφὶ τάφῳ πολυκυδέα δαῖτα πάσαντο.‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡funebrisque epuli peragunt solennia Teucri.‒‒|‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒Zuletzt verzehrten sie wegen des Begräbnisses ein ruhmvolles Mahl.Sim. (gr.) πολυκυδέα δαῖτα πάσαντο] cf. Hom. Il. 24,802 (δαίνυντ’ ἐρικυδέα δαῖτα)