Springe zu MainSpringe zum Ende
Zur Startseite gehen (Dekorationselement: Rhodomans Kopf)
RhodomanologiaDas poetische Werk von Lorenz Rhodoman bis 1588
Dekorationselement: Rhodomans Hände schreiben auf einem Blatt Papier.

Apparate

Sachanmerkungen

  • (1)Die Parenthese nach dem homerischen Διὸς δ’ ἐτελείετο βουλή im Ilias‑Prooemium (siehe Similienapparat).
  • (2)Anspielung auf die Erbsünde.
  • (3)Vgl. AT 2. Sam 12,23 (siehe Similienapparat).
  • (4)Ein deutlicher Anklang an den Auftakt des zweiten Trauergedichtes auf Hermann Carstens (siehe Similienapparat).
  • (5)Vgl. NT 1. Kor 2,9. Das Paulus‑Zitat wird hier kombiniert mit dem profanen Hundert-Münder-Topos.
  • (6)ἐνθάδε muss sich hier auf die irdische Welt beziehen; die Gattin des Chytraeus spricht wieder aus der Perspektive eines Menschen, nachdem sie kurz zuvor ἐνθάδε in dem Sinne „hier im Himmel“ verwendet hat.
  • (7)Durch seine exponierte jenseitige Existenz erhält Chytraeus das himmlische „Lehrgeld“ für seine irdische Professur.
  • (8)Der Wunsch, „Gott Gefälliges und den Menschen Nützliches“ zu tun bzw. zu dichten, entspricht einem bei Rhodoman (und anderen Ilfeldern) häufig formulierten (poetologischen) Programm. Vgl. etwa Rhod. Coc.Ion. 1,217f. (ut grata rediret / inde Deo utilitas hominumque accommoda vitae); Rhod. Arion 566 (ὑμνᾶσαι χαρίεντα θεῷ καὶ χρήσιμα θνατοῖς); Rhod. Tro.2 5 (ὅσσα θεῷ τ’ ἐπίηρα βροτῶν τ’ εἰς χρῆσιν ἱκάνει).
  • (9)Rhodoman spielt hier im Griechischen mit dem Namen von Chytraeus’ Ehefrau, Margaretha. Das griechische Äquivalent Μάργαρις, das er für sie wählt, deutet auf μαργαρίς („Perle“).
  • (10)In seine Gedichte bisweilen weitere Gedichtformen wie das Epigramm zu integrieren, ist eine bei Rhodoman beliebte hellenistische Technik. Weitere Beispiele für „integrierte“ Epigramme finden sich etwa in Rhod. Arion 1230‒1235 (Weihepigramm), Rhod. Biop. 267f. (Grabepigramm für sich selbst); Tro.2 1378‒1382 (Grabepigramm für Oinone und Paris).

Textkritischer Apparat

Griechisch

  • 63ὀράα ed.
  • 65an ἑῷ ?
  • 89Ζὸν ed.
  • 89μίμμε ed.
  • 94an ὀδύρῃ ?
  • 107ἐθάδ’ in pagina antecedenti
  • 111πίστοος ed.
  • 114αἴλινον debuit, sed sic saepius in Rhodomano acuitur
  • 130κηδυσύνῃ ed.
  • 131αὔτ’ in pagina antecedenti
  • 135μελέεσσιι ed.

Similienapparat

→ Zum Similienregister

Griechisch

  • 1 ὁμιλαδόν] cf. eadem sede Hom. Il. 12,3 et al.
  • 3 ἀμφαγαπᾷ ... ὀφθαλμοῖσιν ὁμοῖον] cf. Call. Dian. 211 (ἴσον φαέεσσι φιλῆσαι); [Mosch.] Meg. 9 (τίεσκον ἴσον φαέεσσιν ἐμοῖσιν)
  • 5 περίαλλα τοκῇϊ] de clausula cf. Nic. Ther. 620 (π. τοκῆες)
  • 7 δακρυχέειν] = Nonn. D. 5,532
  • 7 γλυκὺ κέντρον ἔρωτος] cf. Nonn. D. 48,509 (τίς γλυκὺ κέντρον Ἔρωτος [sc. ἐνίψει])
  • 8 ἀμφιβαλεῖν πήχεσσιν] cf. AP 5,237,12 (Agath.) (πήχεσιν ἀμφιβάλοι)
  • 10 μείλιον] cf. A.R. 3,135 (de sphaera Iovis, quam Venus Amori pollicetur)
  • 10 νήπιον ἦτορ] de iunctura cf. Q.S. 14,389
  • 11 ἐπιγάννυτ’] cf. Hsch. ε 4669 (ἐπιγάνυσθαι· χαίρειν)
  • 16 ἀμφιμεμάρπῃ] cf. eadem sede A.R. 3,147 (ἀμφιμεμαρπώς); Opp. H. 5,636
  • 17 τίμιόν ἐστιν] de clausula cf. Hom. Od. 10,38 (πᾶσι φίλος καὶ τίμιός ἐστιν)
  • 18 ἤπιος ὡς τέκνοισι πατήρ] cf. Hom. Il. 24,770 (de Priamo: ἑκυρὸς δὲ πατὴρ ὣς ἤπιος αἰεί); Od. 2,47 .234 (de Ulixe: πατὴρ δ’ ὣς ἤπιος ἦεν)
  • 18 ἀθύρων] cf. eadem sede Hom. Il. 15,364
  • 20 προστυγμός] nl.
  • 20 φίλα μητιόωντος] de clausula cf. A.R. 3,210 (de Iunone: φίλα μητιόωσα)
  • 24 αἰολομόχθων] nl.
  • 27 θεοθαρσέα πίστιν] θεοθαρσής vox rarissima, vid. Leont.H. monoph. PG 86,1853,1 (θεοθαρσῆ κήρυκα), hic fortasse a Rhodomano denuo creata; de iunctura cf. etiam Rhod. Carst. 2, 21 (πίστει θεοθαρσέϊ)
  • 29 ἀνολβίην τε καὶ ὄλβον] cf. Hes. Op. 319 (αἰδώς τοι πρὸς ἀνολβίῃ, θάρσος δὲ πρὸς ὄλβῳ)
  • 30 πυκιμηδέϊ] cf. Hom. Od. 1,438 (γραίης πυκιμηδέος)
  • 31 ἠρίθμησεν ἐθείρας] cf. NT Ev.Luc. 12,7 (αἱ τρίχες τῆς κεφαλῆς ὑμῶν πᾶσαι ἠρίθμηνται)
  • 33 περιπηχύνασθαι] de verbo cf. Call. Hec. 362 Pf.
  • 38 μερμηρῶν θελκτήριον] cf. Hes. Th. 55 (ἄμπαυμά τε μερμηράων); A. Ch. 670 (πόνων θελκτήρια)
  • 39 τηξιμελῶν] cf. AP 7,234,3 (τηξιμελεῖ νούσῳ)
  • 43 ἐχέφρονι θυμῷ] = Apoll. Met.Ps. 46,15
  • 45 ἶσον ἑοῖς βλεφάροισι] cf. [Mosch.] Meg. 9 (τίεσκον ἴσον φαέεσσιν ἐμοῖσιν); vide supra v. 3
  • 47 ἀνιηρῶν καμάτων] cf. AP 6,95,6 (Antiphil.) (ἀ. παυσάμενος κ.)
  • 48 λόχευσε δ’ ἄρ’ ἀγλαὰ τέκνα] cf. Nonn. D. 2,354 (τέκνα λοχεύσῃ); 48,846 (τὲκνα λοχεύεις); de clausula ἀγλαὰ τέκνα cf. Hom. Il. 2,871; Od. 11,285 et al.
  • 50 de re cf. Hom. Od. 6,181–184
  • 50 οἰκομεδούσης] nl.
  • 54 Θεοῦ δ’ ἐτελείετο βουλή] cf. Hom. Il. 1,5 (Διὸς δ’ ἐτελείετο βουλή)
  • 55 ἀριστονόων] cf. AP 9,213,2 (de Homero et Nicandro poetis: παῖδας ἀριστονόους)
  • 56 ἀμείλιχος … πότμος] de iunctura cf. Q.S. 1,763; 3,465; 5,538
  • 61 χαρίτεσσιν … ἀστράπτουσαν] cf. Nonn. D. 7,224 ([sc. λειμὼν] ἀστράπτων χαρίτεσσιν)
  • 67 ὑποκάρδιον ἕλκος] cf. Theoc. 11,15
  • 71 κλαίειν σὺν κλαίουσι] cf. NT Ep.Rom. 12,15 (κλαίειν μετὰ κλαιόντων)
  • 73proverbium Graecum μέτρον ἐπὶ πᾶσιν ἄριστον, cf. Carm.Aur. 38 (μέτρον δ’ ἐπὶ πᾶσιν ἄριστον)
  • 77 πινυτόφρονι βουλῇ] = Gr.Naz. Carm. PG 37,505,4; cf. etiam Rhod. Arion 839
  • 80 cf. Rhod. Carst. 1, 12 (ᾧ κακὰ τόσσα παραίβασις εὗρε τοκήων)
  • 81 παύεο] cf. eadem sede Call. Cer. 48 ; Nonn. D. 4,397
  • 83 θεοστόργοιο] cf. Nonn. Par.Ev.Jo. 4,202 (θεοστόργων Γαλιλαίων)
  • 86sq. de re cf. LXX 2 Ki. 12,23 (ἵνα τί τοῦτον ἐγὼ νηστεύω; μὴ δυνήσομαι ἐπιστρέψαι αὐτὸ ἔτι; ἐγὼ πορεύσομαι πρὸς αὐτόν, καὶ αὐτὸς οὐκ ἀναστρέψει πρός με) vel potius Vulg. 2 Sam. 12,23 (numquid potero revocare eum amplius? ego vadam magis [cf. πάροιθεν] ad eum; ille vero non revertetur ad me)
  • 91 γλυκὺ νέκταρ ἀφυσσόμεθ’] cf. Hom. Il. 1,598 (γ. ν. ἀπὸ κρητῆρος ἀφύσσων); Nonn. D. 12,39 (γ. ν. ἀφύσσων)
  • 95 κήδεσι δὲ σμύχεις κέαρ] cf. A.R. 3,446 (de Medea: κῆρ ἄχεϊ σμύχουσα)
  • 96 Μουσέων τ’ εὐανθέα καρπόν] cf. Opp. H. 2,22 (μήλων εὐανθέϊ καρπῷ)
  • 97sq.similiter Rhodomanus in Rhod. Carst. 2, 1sq. (εἷς σκοπὸς ἀνθρώποισι τελεσφόρος· εὖ βιότοιο / λαῖτμα περᾶν, ζωῆς δέ τ’ ἀκύμονος εἰς λιμέν’ ἐλθεῖν)
  • 98 λαῖτμα βίου] de iunctura cf. Gr.Naz. Carm. PG 37,544,3 (λαῖτμα βίοιο)
  • 103‒106 de re cf. NT 1 Ep.Cor. 2,9
  • 111 ἐριθηλέα καρπόν] = Gr.Naz. Carm. PG 37,1002,2
  • 117 σοὶ τὰ δίδακτρα δοθήσεται] cf. [Theoc.] 8,86 (δωσῶ τὰ δίδακτρα τοι αἶγα)
  • 118 ἀλίγκιος ἀστέρι καλῷ] ~ Hom. Il. 6,401 (de Astyanacte filio Hectoris: ἀλίγκιον ἀστέρι καλῷ)
  • 119 θυμαλγέα … ἀνίην] cf. Call. Hec. 263,2 (ἀνίαι θυμαλγέες)
  • 120sq. φείδεο μὲν σαυτοῦ … / φείδεο δ’ αὖ παίδων] cf. Hom. Od. 16,185 (φείδεο δ’ ἡμέων); 22,54 (φείδεο λαῶν); vid. etiam eadem sede [Theoc.] 8,63 (φείδευ τῶν ἐρίφων); Bion fr. 13,12 Gall. (φείδεο τᾶς θήρας)
  • 124 χατέουσιν ἀρωγῆς] = Gr.Naz. Carm. PG 37,544,1 (μεγάλοιο θεοῦ χ. ἀ.)
  • 127 νῦν χαίροις] cf. Rhod. Westph. 45
  • 127 βιότοιο πορείην] = Procl. H. 2,19 ; 6,4 (βιότοιο πορείην); cf. etiam Nonn. D. 2,670 (βιότοιο γαληναίοιο πορείην); 32,213 (βιότοιο πολυχρονίοιο πορείην)
  • 133 ἐν φρεσὶ βάλλευ] cf. formulam Homericam σὺ δ’ ἐνὶ φρεσὶ βάλλεο σῇσι (Il. 1,297 et al.)
  • 134 γράμμ’ ἐπιτυμβίδιον] cf. AP 8,11,2 ; 8,132,6
  • 138 θεοπειθέα] adiectivum saepius in Nonni paraphrasi legitur, cf. eadem sede Nonn. Par.Ev.Jo. 5,40 ; 18,104 ; 21,8
Springe hoch zu Main